فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۸٬۰۸۱ تا ۱۸٬۱۰۰ مورد از کل ۷۳٬۵۱۴ مورد.
۱۸۰۸۱.

اعراض از مالکیت از منظر آیت الله شبیری زنجانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اعراض مالکیت سلطنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۲۳۶
برای اثبات اینکه با اعراض مالک، مال از ملکیت او خارج می شود به چهار دلیل تمسک شده است که عبارتند از بنای عقلا، سیره متشرعه، روایت «النَّاسُ مُسَلَّطُونَ عَلَى أَمْوَالِهِمْ » و روایات خاصه. در این نوشتار استدلال به دلیل چهارم مخدوش دانسته شده است. اعراض صور مختلفی دارد. در برخی موارد قطعاً مال از ملک مالک خارج نمی شود؛ مثل اینکه شخص فقط قصد اعراض داشته باشد. مواردی نیز مشکوک است که به نظر ما با اعراض، ملکیت سلب می شود. برای این موارد می توان به این دو مورد اشاره نمود: 1. مالک همراه با رهاکردن مال، قصد ازاله اعتباری ملکیت از خود را دارد. 2. مالک تنها مال را رها کرده و نسبت به آن بی تفاوت است و هیچ تصوری نسبت به ملکیت دیگری یا اباحه به دیگری و یا قصد ازاله اعتباری ملکیت ندارد؛ حتی نسبت به بقای ملکیت خود نیز تصوری ندارد؛ بلکه تنها تکویناً حیازتی را که قبلاً داشته و مال در اختیارش بوده، از خود سلب کرده است.
۱۸۰۸۲.

بررسی اثربخشی آموزش شادی با رویکرد اسلامی بر بهزیستی روان شناختی و جهت گیری مذهبی دانش آموزان مقطع متوسطه دوره دوم شهر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش شادی رویکرد اسلامی بهزیستی روان شناختی جهت گیری مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۳ تعداد دانلود : ۲۵۲
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش شادی با رویکرد اسلامی بر بهزیستی روان شناختی و جهت گیری مذهبی دانش آموزان مقطع متوسطه دوره دوم شهر کرمان انجام شد. طرح پژوهش از نوع شبه آزمایشی پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری این پژوهش را دانش آموزان دختر مدارس مقطع متوسطه دوره دوم شهر کرمان تشکیل می دادند که به دلیل مشکلات روان شناختی در مدارس توسط مشاوران مدارس به مرکز مشاوره اداره کل آموزش و پرورش ارجاع داده شده بودند. از این جامعه تعداد 30 دانش آموز دختر به عنوان نمونه انتخاب و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل، هر کدام 15 نفر قرار گرفتند. به گروه آزمایشی آموزش شادی مبتنی بر رویکرد اسلامی در 10 جلسه 90 دقیقه ای ارائه شد و گروه کنترل برنامه ای دریافت نکردند. هر دو گروه قبل و بعد از آزمایش به پرسش نامه های جهت گیری مذهبی و بهزیستی روان شناختی که با ادبیات تربیت اسلامی همسو شده بودند، پاسخ دادند. به منظور تعیین روایی ابزارها از همبستگی نمره هر سؤال با نمره کل خرده مقیاس مربوطه استفاده شد. پایایی ابزارها براساس ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که تمامی این ضرایب معنادار بودند. داده ها با استفاده از میانگین، انحراف معیار و تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد آموزش شادی متناسب با رویکرد اسلامی با تاکید بر بهره گیری از لذایذ حلال دنیوی، صبر، توکل و همچنین مولفه های مشترک روان شناسی مثبت، تأثیر معناداری بر افزایش بهزیستی روان شناختی و جهت گیری مذهبی دانش آموزان دارد.
۱۸۰۸۳.

خانواده و کارکرد تربیتی آن در قرآن و روایات

کلید واژه ها: خانواده تربیت تعلیم قرآن روایات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۱۱۸
خانواده به عنوان نهادی تأثیرگذار در جهت تعلیم و تربیت انسان، در سال های اخیر با شکل های جدیدی مواجه شده که ارائه تعریفی ثابت از آن ضروری است. از سویی بسیاری بر این عقیده اند که با شکل گیری نهادهایی همچون مدرسه، کارکردهای تربیتی خانواده توسط سایر نهادها صورت می گیرد و همین امر جایگاه و منزلت خانواده را کاهش می دهد. این در حالی است که خانواده نقش هایی دارد که نهادهای دیگر نمی تواند عهدهدار آنها باشد و نمی تواند جایگزین خانواده شوند. از این رو، مقاله حاضر با هدف شناسایی تعریف و کارکردهای تربیتی خانواده از منظر قرآن و روایات تدوین شد. روش بررسی در این تحقق، مطالعه اسنادی بوده و در شناسایی معنای خانواده از معناشناسی و در شناسایی کارکرد تربیتی خانواده از روش تحلیلی بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بر اساس آیات و روایات، خانواده متشکل از پیوند شرعی میان زن و مرد، فرزندان آنها و خویشاندی نسبی و سببی است. بر اساس همین منابع، خانواده دارای کارکردهایی است که در تربیت اخلاقی و تعلیم اعضای خانواده مؤثر است. همچنین به وجود محبت و موًدت میان اعضای خانواده، استمرار ارتباط میان والدین و فرزندان و نوع ارتباط میان خانواده و فرزندان به گونه ای است که مشکلات و کاستی های ناشی از آموزش های مدرسه را برطرف کند. از سویی به دلیل انجام عملی بسیاری از موارد اخلاقی و دینی توسط خانواده، تأثیرگذاری آنها بر فرزندان بیش از مدرسه خواهد بود. در مجموع خانواده کارکردهای تعلیمی و تربیتی اخلاقی و دینی برای اعضای خود دارد که مدرسه نمی تواند جایگزین آن باشد.
۱۸۰۸۴.

شیوه های ساخت بستر و فضای مناسب برای پرداخت معانی در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انسجام اعجاز توصیف بلاغت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۶۳
به همان اندازه که جنبه محتوایی قرآن متعالی است ویژگی های ادبی آن نیز جایگاهی والا و ارزشمند دارد. در نظرگرفتن هر یک از این دو حوزه بدون توجه به حوزه دیگر امکان پذیر نیست به گونه ای که اثرگذاری معانی قرآن و جنبه اعجاز آن در تلفیق این دو حوزه است. از همین منظر علمای بلاغت جنبه های اعجاز قرآن را به بعد معنایی و محتوایی محدود نمی سازند. هدف این مقاله بررسی چگونگی ساخت بستر و فضایی است که در قرآن برای پرداخت معانی ایجاد شده است. فضاسازی از ویژگی های اصلی هر اثر ادبی ولو قطعات کوتاه است که موجب می شود معانی اثر در بستری مناسب به پیش رود. ساخت فضا بیش تر از دیدگاه ادبی است اما در پیوند مستقیم با آیاتی است که محتوای اصلی سوره را حمل می کند.
۱۸۰۸۵.

استخراج فرآیند رشد جامعه اسلامی با تأکید بر سوره حجرات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حاکم اسلامی امتحانات الهی حکومت اسلامی تدبر سوره محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۷۹
فرآیند رشد جامعه اسلامی از طریق امتحانات و ابتلائات رخ می دهد. در این ابتلائات مسلمانان باید جایگاه خود را دانسته، وظیفه خود را در هر وضعیت به درستی تشخیص دهند و درست عمل کنند تا حکومت اسلامی حفظ شود و آن ها نیز رشد پیدا کنند. سوره حجرات نیز در بیان حادثه ای است که در زمان رسول اکرم اتفاق افتاده است و اینکه مؤمنان اگر اوامر الهی را به درستی انجام دهند حکومت اسلامی قوی تر می شود و مسلمانان نیز رشد می یابند. در این پژوهش با بهره گیری از راهبرد تدبر سوره محور و بر اساس روش موضوعی، فرآیند رشد در جامعه اسلامی در امتحانات و ابتلائات توصیف می شود.
۱۸۰۸۶.

نحوه تعلق علم حضوری خداوند به موجودات مادی از نظر سهروردی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم حضوری علم خداوند اضافه اشراقیه سهروردی هویت نوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۶۵
 از نظر سهروردی،خداوند علت موجودات مادی بوده و همانند هر علت دیگر به معالیل خود علم دارد؛ علم  گرچه ممکن است گاهی پیشینی و گاهی همراه معلول و یا بعد از آن(پسینی) باشد اما در کلمات سهروردی از علم قبل الایجاد سخنی به میان نیامده و تنها علم مع الفعل مورد بررسی قرار گرفته است؛بر اساس نظر او،مادیات  در دو دسته(مادیات موجود و مادیات معدوم )تقسیم بندی شده اند که مادیات معدوم، از طریق وجود شان در بدنه فلک و مادیات موجود،خود به وجود مادیشان، به صورت حضوری، متعلق علم پروردگار بوده و دفتر علم خداوند محسوب می شوند اما این به آن معنا نیست که در ذاتِ موجودات مادی و غواسق اقتضای حضور وجود داشته و آنها همانند مجردات به حسب ذاتشان  می تواند متعلق علم خداوند واقع شوند   بلکه تعلق علم به آنها از آن جهت  است که نور الانوار با اضائه خود، آنها را مستنیر،ظاهر و قابل ادراک می کند زیرا حقایق نوری و در راس آنها  نورالانوار نه تنها خود، ظاهر و نورانی هستند بلکه دارای خاصیت اناره واضائه نیز بوده و  موجب ظهور موجودات دیگر (جواهر غاسق) می شوند بنابراین سرِّ حضور را باید در هویت نوری نور الانوار جست.    
۱۸۰۸۷.

اندیشه وحدت وجود در شعر عبدالغنی نابلسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: وحدت وجود عبدالغنی نابلسی شعر عرفانی فنای فی الله عرفان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۲
وحدت وجود یکی از مفاهیم کلیدی در عرفان و تصوف اسلامی است و همواره بخشی از نظرات و آراء عرفا را به خود اختصاص داده است. عقیده وحدت وجود قائل به آن است که وجود حقیقی تنها از آن خداوند است و سایر کائنات و موجودات جلوه ای از وجود باری تعالی هستند. این رویکرد عرفانی در ادبیات عربی بازتاب گسترده ای یافته و شاعران عارف مسلک آن را به گونه های مختلف در شعر خود بیان داشته اند. از جمله از این شاعران عبدالغنی نابلسی عارف، شاعر و نویسنده دوره عثمانی است که موضوع وحدت وجود در شعر او جایگاه ویژه ای داردو بن مایه اصلی سروده های او در دیوان موسوم به «دیوان الحقائق و مجموع الرقائق» را تشکیل می دهد. پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا، به بررسی جنبه های مختلف مضمون وحدت وجود در شعر عبدالغنی نابلسی پرداخته است. برآیند پژوهش نشان می دهد که وحدت وجود در شعر نابلسی دارای سه لایه اصلی است؛ تجلی ذات خداوندی در مظاهر هستی، یگانگی روح انسان با روح خداوندی و به تعبیری دیگر فنای فی الله، و لایه سوم شامل استدلال ها و تمثیل هایی است که شاعر در دفاع از این عقیده بیان نموده است.
۱۸۰۸۸.

معناشناسی، وجودشناسی و کارکردهای ولایت نزد علامه طباطبایی(ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ولایت معناشناسی ولایت وجودشناسی ولایت کارکرد ولایت انسان کامل علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۴۹
نظریه انسان کامل از دیرباز همواره مورد توجه و علاقه اندیشمندان بزرگ بوده است و این موضوع یکی از مهم ترین ارکان عرفان اسلامی است. انسان کامل،ویژگی های متعددی دارد واز مهم ترین ویژگی ها،خصیصه ولایت است. دراین جستاردرصددیم تا ولایت انسان کامل راازدیدگاه علامه طباطبایی بررسی کنیم و پرسش اساسی این پژوهش آن است که معناشناسی، وجودشناسی و کارکردهای ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی چیست؟ از دیدگاه علامه فقط خدا ولایت دارد و تنها ولی، خداوند است و به این دلیل به نظر او ولیّ خدا به کسی گفته می شودک به مقام ولایت الهی رسیده باشد. ضرورت انسان کامل تنها برای عالم انسانی نیست، بلکه ضرورتش برای کل عالم است، یعنی انسان نه تنها برای طی مراتب کمال به انسان کامل نیاز دارد، بلکه کل عالم برای بقا و حفظش نیاز به انسان کامل دارد. علامه هر یک از موجودات عالم را اسمی از اسمای الهی می داند که در میان آن ها «انسان» جامع جمیع همه اسمای الهی است.  دستاوردهای این پژوهش عبارت است از: 1. نگارندگان علاوه برضرورت وجودی انسان کامل که غالباً محو مباحث ضرورت وجود انسان کامل درعالم پیرامون این موضوع بحث می شود، به ضرورت سلوکی وضرورت معرفتی انسان کامل نیز پرداخته اند وهریک ازضرورت های سه گانه دلایلی جهت اثبات ضرورت وجود انسان کامل درعالم هستند. 2. علامه طباطبایی درکتاب المیزان به تبیین چهارقسم ازاقسام ولایت پرداخته است که عبارتنداز: ولایت تکوینی خداوند، ولایت تشریعی خداوند،ولایت تشریعی پیامبر(ص) و ولایت تشریعی علوی. 3. نگارندگان دو کارکرد کلامی و معرفتی ولایت را از آثار علامه طباطبایی استنباط نموده اند.
۱۸۰۸۹.

بررسی شرط ابدال در خیار رؤیت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ثمن جهل خیار رؤیت شرط شرط فعل شرط نتیجه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۳۱۰
در صورتی که کسی مالی را ندیده و آن را صرفاً با توصیف کردن خریده باشد، همچنین هرگاه با اعتماد با رؤیت قبلی، مالی را بخرد و بعد معلوم شود که آن اوصاف را ندارد، اختیار فسخ خواهد داشت و اگر مشتری مبیع را برخلاف اوصاف مذکور یافت و در عقد شرط شده باشد در صورت عدم مطابقت با اوصاف مذکور، مبیع دیگری به جای آن به مشتری بدهد، صحیح است یا خیر؟ در این مقاله در صدد آنیم که با مراجعه به کتب فقهی و جمع بندی دیدگاه فقها با روش توصیفی و تحلیلی به پرسش فوق پاسخ دهیم. فقها معتقدند که اشتراط در این مسئله به دو صورت است، یا شرط نتیجه یا شرط فعل و هر کدام از این دو شرط یا بدل، در مقابل مبدل قرار می گیرد یا بدل در مقابل ثمن است. به نظر می رسد شرط ابدال در صورت های چهارگانه باطل است که مهم ترین دلیل آن غرر خواهد بود که سبب غرر در بیع می شود.
۱۸۰۹۰.

رؤیاانگاری وحی؛ از کارآمدی تعبیر قرآن تا انکار تفسیر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: وحی رویا تفسیر پیامبر علامه طباطبایی سروش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۰ تعداد دانلود : ۹۰۳
مقاله حاضر در دو موضع به بررسی و نقد مبنای رویا انگاری وحی پرداخته است. بخش عمده ای از این مبنا مدلل به شواهد تاریخی ای است که حالات خاص پیامبر در هنگام دریافت برخی آیات را به خواب و رویا احاله نموده است. درحالی که طبق دیدگاه فریقین، خواب سهمی ناچیز در بین حالات شش گانه پیامبر در حین نزول دارد. بخشی از مدعای ناکارآمدی تفسیر نیز مبتنی بر تکلف تفسیر المیزان در دو موضع راندن شیاطین با شهاب های آسمانی و انشقاق ماه است. واکاوی تفسیر المیزان نشان می دهد مدعای تکلف در این مواضع نه تنها صائب نبوده بلکه تاکید علامه طباطبائی بر ارائه تفسیری است که فاقد تعارض با موازین عقلی و فلسفی باشد. به نظر می رسد مبنای رویاانگاری وحی به جهت فقدان ادله و همچنین وجود تعارضات درونی نمی تواند به عنوان نظریه ای جدی مطرح گردد و نهایتاً می توان آن را به عنوان نقدی قابل ملاحظه در این حوزه لحاظ نمود.
۱۸۰۹۱.

لغة الخطاب الدینی الرمزیة إشکالیة مناهج القراءة(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لغة الخطاب الدینی الرمزیة القراءة إشکالیة المنهج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۲۹۶
وفّرت اللغة الرمزیة مجالات خصبة للقراءة التأویلیة التی قد تتسع دائرتها وقد تضیق حسب التوجهات المتعاطیة مع الخطاب الدینی الرمزی. وقد لایؤخذ علی توجّه دینی أو أدبیّ بعینه فی قراءته التأویلیة طالما اعتمد منهجاً موضوعیاً وأسلوباً علمیاً فی قراءته، بید أن المشکلة تبرز جلیة حینما تنحو التّلقیات والتّأویلات منحیً فوضویاً لایضبطها ضابط معین ولا یحددها محدّد إذ من التأویلات ما یستقی مادته من أُطُر ومرجعیات تسمها الفجاجة کما تتّسم بالمزاجیة فی غیر موقف. أمّا هذه الورقة البحثیة المتواضعة التی تتصدی لدراسة أشکال من مناهج القراءة التقلیدیة للخطاب الدینی الرامز، فترکز علی فرضیة تذهب إلی أن بعض المناهج المتعاطیة مع النص الدینی تفتقر إلی موضوعیة فی قراءة النص؛ لأنها لا تعتمد المناهج أو الطرائق العلمیة فی التعامل مع الظاهرة اللغویة. وبالنسبة إلی منهج البحث إنّه إستعراضی - نقدی، إذ نسجّل أولاً نماذج من تلکم القراءات لنردفها ثانیاً بالتحلیل والنقد وذلک للتوصل إلی نتیجة مفادها هی أن الخطاب الرامز إذا ما تمّت قراءته بشکل غیر ممنهج أو تم تطویعه لمرادات مذهبیة ضیقة الأفق أساء ذلک إلی نزاهة الخطاب، بل جعله عرضة للطعن فی الجوهر.
۱۸۰۹۲.

ابعاد هستی شناختی و معرفت شناختی مفهوم قرآنی «تبدل زمین» از منظر صدرالمتألهین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ملاصدرا هستی شناسی معرفت شناسی تبدل زمین حرکت جوهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۳۸۸
صدرالمتألهین از دو منظر هستی شناختی و معرفت شناختی به تفسیر و تبیین فلسفی مفهوم قرآنی تبدل زمین و آسمان پرداخته است. در تفسیر او از آیه 48 سوره مبارکه ابراهیم (ع) به مساله تبدل زمین و آسمان به زمین و آسمانی دیگر از زوایای گوناگونی نگریسته شده است. در برخی از عبارات او حرکت جوهری علت و منشاء تبدیل زمین و آسمان به زمین و آسمانی دیگر معرفی شده است و در برخی دیگر تبدیل زمین و آسمان به زمین و آسمانی دیگر بر مبنای رجوع و بازگشت همه موجودات به اصل خود بعد از زوال و نابودی صورت طبیعی و وجود عنصری آن ها تفسیر و تبیین شده است. اضافه بر این دو، در تبیین و تفسیری متفاوت، تبدیل زمین و آسمان به زمین و آسمانی دیگر به معنی تبدیل آن ها در چشم انسان کامل از طریق ظهور ملکوت و مثال زمین و آسمان در عالم وسیع خیال معرفی شده است.
۱۸۰۹۳.

بررسی و نقد شبهات وارده بر وثاقت و مرویات شیخ صدوق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شیخ صدوق وثاقت مرویات نقد شبهات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۹ تعداد دانلود : ۵۳۱
مقوله نسخ از دیرباز تاکنون مورد توجه اندیشمندان بوده است. نسخ دو رکن دارد؛ یکی ناسخ است و دیگری منسوخ. بر اساس دیدگاهِ مشهور، تشریع احکام در انحصار خداوند، و نسخ آیات مختصّ عصر نزول بوده و ناسخیت نیز در انحصار آیات قرار دارد. علاوه بر دیدگاه رایج،  نظریه متفاوتی به نام استمرار نسخ وجود دارد که معقتد است آیات الاحکام بر مبنای سیره عقلاء تشریع شده و عقل با تشخیص مصالح و مفاسدِ زمانی- مکانی، قدرت نسخ این آیات را دارد. مقاله ی فرارو با روشی توصیفی- تحلیلی نظریه ی استمرار نسخ را مورد بررسی قرار داده و با استناد به ادله ای این نظریه را نقد نموده است. نتیجه آنکه: نظریه استمرار نسخ با اشکالات عدیده ای روبروست که عبارتند از: تصریح ادله نقلی فراوان بر عدم قدرت عقل در درک جزئیات احکام، تعریف سطحی مفاهیم کلیدی بحث نسخ، عدم اتفاق نظر و وحدت رویّه در سیره ی عقلای اعصار و امصار، که سبب عدم امکان ترسیم سیره واحدی بنام سیره عقلاء می گردد و تشریع احکام بر این مبنا را زیر سوال می برد؛ تعارض میان مسئله ارسال رُسُل و استمرار تشریع احکام بر مبنای سیره عقلاء؛ تناقض میان مسئله ختم نبوت و نسخ آیات بوسیله عقل؛ مبهم بودن تعریف عقل و عدم قدرت ناسخیت آن با توجه به اختلاف عقول بشر؛ عدم ثبات، و بروز آشفتگی در شریعت و در نتیجه مخدوش شدن فایده تشریع قوانین است .
۱۸۰۹۴.

تفتیش در هستی های محسوس و استنباط های متافیزیکی آن نزد افلاطون و ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شناخت افلاطون ابن سینا ایده محسوس کلیات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی یونانِ باستان و روم سقراط تا ارسطو افلاطون (428-348 ق.م)
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه تطبیقی
  3. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی متافیزیک
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی فلسفه مشاء
  5. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  6. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی هستی شناسی
تعداد بازدید : ۱۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۰۳۶
مرزبندی های فلسفی در مورد عالم حس و عالم غیر محسوس همواره یکی از تمایزات عمدة میان فیلسوفان بوده است. نتیجه این مرزبندی قرار دادن دو دسته از فیلسوفان در دو صف جدای از یکدیگر است. در یک طرف فیلسوفان مادی گرا قرار دارند که شعاع عالم هستی را صرفاً در عالم حس و ماده محدود می نمایند و در طرف دیگر صف فیلسوفانی قرار دارند که شعاع عالم هستی را فراتر از حس و ماده می دانند. آنچه ممکن است این تمایز را مضاعف نماید اختلاف در روش نشان دادن قلمرو عالم هستی است. یکی از رایج ترین شیوه ها در نشان دادن حد و مرز عالم هستی تأمل و تفتیش در عالم حس است. هدف پژوهش حاضر این است که روش تفتیش در عالم حس به منظور نشان دادن قلمرو عالم هستی مورد تحلیل قرار داده شود. نتیجه ای که در این پژوهش نویسنده نشان خواهد داد این است که روش تفتیش در حس نزد افلاطون و ابن سینا مورد استفاده جدی قرار داشته است و هر دو اندیشمند از طریق تفتیش در عالم حس استنباط های فلسفی متناسب با نظام فلسفی خود استخراج نموده اند. زیرا ابن سینا اگر چه همانند افلاطون در یکی از روش ها در نشان دادن شعاع عالم هستی که آن را فراتر از علم حس می داند بر تفتیش در عالم حس تأکید دارد اما با وجود آن نتیجه این تفتیش نشان دادن امر واقعی است که از آن به طبیعت مشترکه تعبیر می نماید چیزی که نزد افلاطون به ایده تعبیر می شود.
۱۸۰۹۵.

دیدگاه دوانی دربارة علم حصولی و لوازم معرفت شناختی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم حصولی صورت ملاصدرا دوانی معلوم ذهن و عین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی معرفت شناسی
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۴۰۳
مسئلة علم حصولی یکی از مسائل مهم و مورد توجه در فلسفة اسلامی به شمار می رود. فلاسفه و متکلمین در مورد علم و ماهیت آن نظرات متفاوتی ارائه نموده اند. ازجمله دیدگاه های بدیع در مسئلة علم، دیدگاه علامه دوانی است. علامه دوانی برخلاف جمهور حکما علم حصولی را از مقولة کیف نمی داند و معتقد است عقیدة کسانی که علم را کیف نفسانی شمرده اند، مستلزم تشبیه و تسامح در تعبیر است.این دیدگاه مورد انتقاد متأخرین بزرگی چون ملاصدرای شیرازی واقع شده است. نگارندگان با بررسی و تتبع در آثار مختلف محقق دوانی و پیگیری اندیشه او در آثار ملاصدرا، به تبیین دیدگاه علامه دوانی و لوازم معرفت شناختی آن پرداخته اند. مهم ترین لوازم عبارتند از: انکار دیدگاه اضافه، تحقق و ایجاب معدومات، مغالطه کاربرد عرفی به جای کاربرد حقیقی، ردّ دیدگاه اشباح محاکی، ارتباط مدرَک با محکی و مقوله بودن علم، ارجاع علم حصولی به حضوری.
۱۸۰۹۶.

هنر سازه ها در آیات تربیتی قرآن کریم (با تأکید بر نظریه تقابلهای دوگانه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زیباشناسی هنرسازه تقابل های دوگانه قرآن کریم تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد ساختارگرا
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب نثر
تعداد بازدید : ۱۱۶۱ تعداد دانلود : ۶۲۱
توجه به هنر سازه های موجود در قرآن کریم با نگاه ساختارگرایانه و پساساختارگرایانه و تحلیل آن بر اساس نظریه های ادبی جدید، با تکیه بر آیات تعلیمی-تربیتی قرآن کریم، موضوع و محور اصلی این مقاله است. نظر به وسعت و گستره موضوع بناست تا هنر سازه تقابل را با نگاه به نظریه تقابل های دوگانه "نیکلای تروبستکوی" (1890-1938) در آیات تعلیمی و تربیتی قرآن کریم بررسی و تحلیل نماییم. سؤال اصلی مقاله این است که: جایگاه و چند و چون رویکرد تعلیمی و تربیتی در قرآن کریم چیست و جنبه های روساختی، ژرف ساختی و شالوده شکنانه هنر سازه تقابل های دوگانه در این آیات کدامند. در این مقاله مسائلی چون جایگاه ویژه فلسفه تعلیم و تربیت اسلام، اهداف تعلیمی – تربیتی و مفهوم آن با روش های خاص در آیات قرآن کریم به اثبات رسید و از حیث ساختار زیباشناختی به این نکته رسیدیم که آیات قرآن کریم مبتنی بر تقابل های دوگانه به ویژه تقابل های ژرف ساختی است. با توجه به اهمیت نقد نظریات ادبی غرب و بومی گرایی این نظریات از سویی و نبود این گونه بررسی ها ضرورت داشت تا به نقد نظریه تقابل های دوگانه "تروبستکوی" بپردازیم و در نهایت به نقد روش شالوده شکنی در این نظریه با توجه به نگاه نظریه پردازانی چون "دریدا" هم بپردازیم. در این مقاله به این سخن رسیدیم که اصل وارونگی تقابل های دوگانه به طور مطلق؛ و ترجیح عناصر منفی بر عناصر مثبت با نگاه شالوده شکنانه مورد نقد جدی است و با اتکاء به ارزش های دینی- الهی، این امر در فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی مردود است.
۱۸۰۹۷.

تحلیل زبانی دلالت امر و تطبیق آن در «فقه حکومتی» و «فلسفه سیاسی»

کلید واژه ها: دلالت امر ماده امر صیغه امر تحلیل زبانی فقه حکومتی فلسفه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۲۵۴
بر اساس مباحث تحلیل زبانی، میان دلالت ماده و صیغه امر، تفاوت هایی وجود دارد. ماده امر در مرحله دلالت تصوّری ظهور در الزام دارد و در مرحله دلالت تصدیقی، چنانچه شنونده به حقّ آمریّت گوینده معترف باشد، امر و الزام گوینده، شنونده را وادار به تبعیّت می کند و از این طریق دلالت بر وجوب امر آشکار می گردد. امّا صیغه امر در زبان های گوناگون، قالبی است برای بیان خواسته گوینده، اعم از اینکه درخواست کننده مقامی برتر، همطراز و یا پایین تر از وی داشته باشد. خواسته گوینده در صورت اول، «فرمان و دستور»، در صورت دوم «درخواست و التماس» و در صورت سوم «دعا و نیاز» است. بر این اساس در مرحله دلالت تصوری صیغه امر دلالت بر وجوب و الزام ندارد ولی در مرحله دلالت تصدیقی اگر ثابت شود که صیغه امر توسط مقام عالی متوجه فرد زیردست و دانی شده و شنونده نیز معترف به آن است، دلالت بر الزام و لزوم تبعیّت دارد. نتایج تحلیلی فوق، قابل تطبیق بر الزامات سیاسی نظام های حکومتی می باشد؛ بدین بیان که: تنها در صورتی اوامر و الزامات حاکمیت سیاسی لزوم تبعیّت بر جامعه دارد که جامعه به مشروعیّت سیاسی حاکمیت ایمان داشته و به آن معترف باشد و در این صورت بر اساس دلالت تصوری مادّه امر و دلالت تصدیقی صیغه امر، اوامر و الزامات سیاسی، التزام نسبت به آنها و امتثال آنها لازم است. همچنین گاهی الزام در قالب کنایه، اشاره و جملات خبری ابراز می شود، که در صورت دارا بودن پشرایط فوق، وجوب اطاعت دارد.
۱۸۰۹۸.

انسان شناسی پولس: بررسی و نقد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: انسان طبیعت انسان گناه ازلی نجات پولس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۳۸۲
این مقاله به بررسی تحلیلی و انتقادی انسان شناسی پولس می پردازد. درک الهیات پولس، در گرو درک انسان شناسی اوست. قلب الهیات او تأثیر مکاشفه و فیض خدا در انسان است. پولس وجود انسان را دارای ساحتی سه گانه جسم، نفس و روح می داند که هر ساحت، خود دو جزء دارد: 1. بدن و تن، 2. عقل یا ذهن و قلب 3. روح و نفس. انسان دو شیوة زیست دارد: در موافقت با خدا و در موافقت با دوره پیش از مسیح. دیدگاه او درباره انسان عبارت از: توضیح ذات او در سه وضع آفرینش، هبوط و نجات است. در باب وضع آفرینش باید گفت: انسان به صورت خدا و برای ارتباط با خدا آفریده شد. آدم قبل از هبوط، با اراده آزاد خود مرتکب گناه شد و وضعیتی نامطلوب یافت. گناه او به فرزندانش انتقال یافت. نتیجه گناه مرگ شد. اراده انسان متمایل به گناه است. انجام عمل نیک و نجات، تنها با فیض خدا ممکن است. نجات هدیه رایگان خداوند است که به وسیله فیض و از طریق ایمان حاصل می شود.
۱۸۰۹۹.

بررسی تطبیقی عمل در حدیقة الحقیقة و بهگودگیتا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حدیقة الحقیقة بهگودگیتا عمل ترک عمل شریعت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۴۰۲
عمل و تحلیل عرفانی آن، یکی از مهم ترین مسائل مورد بررسی در اغلب سنت های دینی و عرفانی است. این مسئله در بسیاری از منابع دین اسلام، اعم از فقهی، اخلاقی و عرفانی، به عنوان یک موضوع عرفانی قابل ملاحظه است. در آیین هندو نیز عمل در براهمنه ها و پورانه ها و بهگود گیتا مورد تأکید است. در دو متن حدیقةالحقیقه و بهگودگیتا، عمل و انجام تکالیف دینی تبلوری ویژه یافته و از آن به عنوان یکی از بدیل های طریق رستگاری تعبیر شده است. در این پژوهش، خدا آدمی را برای عمل خلق کرده است؛ بخصوص التزام به اعمال شرعی در همه مراحل سلوک برای همه لازم و ضروری است. تا آنجا که می تواند صفات آدمی را تغییر دهد. در حدیقه اهل عمل، بر اساس امکان وجودی و اغراض مختلف، متفاوت عمل می کنند. درحالیکه در بهگود گیتا عمل انسان ها بر اساس گونه ها (کیفیّات ازلی) است. به علاوه، انسان ها بر اساس طبقات مختلف اجتماعی، هریک اعمال و تکالیف خاص خود را دارند. این نوشتار به بررسی و مقایسه چیستی عمل و ابعاد مختلف آن در دو متن حدیقةالحقیقه و بهگودگیتا می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که حدیقة الحقیقه و بهگودگیتا، با تفسیر خود از حقیقت عمل، الگویی از عرفان عمل گرا و سلوک معنوی را نشان می دهند که مانع اشتغال دنیایی انسان معاصر نیست. افزون بر این، برخلاف تلقی نادرست از عمل و عمل گرایی و نتایج سوء آن در جهان معاصر، حدیقه و بهگودگیتا برای نیل آدمی به شکوفایی معنوی، بر اصالت عمل و انجام تکالیف دینی، اصرار می ورزند.
۱۸۱۰۰.

پیش بینی اخلاق حرفه ای بر اساس تحول اخلاقی در کارکنان ستادی قوه قضاییه(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: تحول اخلاقی اخلاق حرفه ای کارکنان رشد اخلاقی قوه قضاییه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۶ تعداد دانلود : ۵۲۶
اخلاق حرفه ای مقوله ای است که بسیاری از سازمان ها به آن توجه ویژه ای دارند. لذا پژوهش حاضر با هدف پیش بنی میزان اخلاق حرفه ای کارکنان ستادی قوه قضاییه بر اساس تحول اخلاقی آن ها انجام شده است. بدین منظور تعداد 219 کارمند با روش نمونه گیری تصادفی از بین جامعه کارکنان ستادی قوه قضاییه به عنوان نمونه انتخاب شدند و از آن ها خواسته شد دو پرسشنامه ی تحول اخلاقی ما (1981) طراحی شده است و پرسشنامه میزان رعایت اخلاق حرفه ای توسط کارکنان سازمان ها (مهدیون و رضائی، 1393) که از روایی و پایایی قابل قبول برخوردارند را تکمیل نمایند. داده های به دست آمده از پرسشنامه ها به وسیله ی ویرایش 22 نرم افزار تحلیل آماری SPSS و ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون ساده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که تحول اخلاقی قادر به پیش بینی 10 درصد از تغییرات اخلاق حرفه ای می باشد. این یافته ها نشان داد که با توجه نقش تحول اخلاقی در اخلاق حرفه ای، به منظور ارتقاء اخلاق حرفه ای در سازمان ها می توان با استفاده از آموزش، تحول اخلاقی آن ها را افزایش داد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان