اندیشه وحدت وجود در شعر عبدالغنی نابلسی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
وحدت وجود یکی از مفاهیم کلیدی در عرفان و تصوف اسلامی است و همواره بخشی از نظرات و آراء عرفا را به خود اختصاص داده است. عقیده وحدت وجود قائل به آن است که وجود حقیقی تنها از آن خداوند است و سایر کائنات و موجودات جلوه ای از وجود باری تعالی هستند. این رویکرد عرفانی در ادبیات عربی بازتاب گسترده ای یافته و شاعران عارف مسلک آن را به گونه های مختلف در شعر خود بیان داشته اند. از جمله از این شاعران عبدالغنی نابلسی عارف، شاعر و نویسنده دوره عثمانی است که موضوع وحدت وجود در شعر او جایگاه ویژه ای داردو بن مایه اصلی سروده های او در دیوان موسوم به «دیوان الحقائق و مجموع الرقائق» را تشکیل می دهد. پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا، به بررسی جنبه های مختلف مضمون وحدت وجود در شعر عبدالغنی نابلسی پرداخته است. برآیند پژوهش نشان می دهد که وحدت وجود در شعر نابلسی دارای سه لایه اصلی است؛ تجلی ذات خداوندی در مظاهر هستی، یگانگی روح انسان با روح خداوندی و به تعبیری دیگر فنای فی الله، و لایه سوم شامل استدلال ها و تمثیل هایی است که شاعر در دفاع از این عقیده بیان نموده است.Pantheistic Thought in Abd al-Ghani al-Nabulsi's Poem
Pantheism is one of the key concepts in Islamic Sufism and always some parts of mystics' ideas have allocated to it. Pantheist is the belief that God is the only realistic being and all the creatures and the entire universe represent the existence of God. This mystical approach was reflected in Arabic literature extensively and mystic poets have expressed it in various ways in their poetry. Abd al-Ghani al-Nablusi, the writer and poet of Ottoman era, is one of these poets who has rendered to pantheistic thought specifically inasmuch as it is the main content of his poems in the court so called "Divan al-haghaegh va majmou al- raghaegh". In this article, by using content-analysis method, different aspects of pantheism are evaluated in Abd al-Ghani al-Nablusi's poetry. The results demonstrate that pantheism in Nablusi's poem has three leyers; manifestation of the essence of God in existence, unity of the human soul with the spirit of God and in other words fana fy Allah, and third layer consists of ratiocinations and exemplifications that he has spoken out in favor of this idea.