درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۴٬۳۰۱ تا ۱۴٬۳۲۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۴۳۰۱.

بررسی عوامل مؤثر در خروج امام حسین(ع) از مدینه (مطالعه موردی اوضاع فرهنگی)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۱ 39-64

کلید واژه ها: امام حسین (ع) امویان مدینه اوضاع فرهنگی مدینه اهل بیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۰ تعداد دانلود : ۹۰۵
یکی از مهم ترین مسائل قابل پژوهش در قیام امام حسین(ع)، مسئله خروج ایشان از مدینه است. برای شناخت عمیق و همه جانبه این پدیده، همچون هر پدیده تاریخی دیگر، نیاز به یک مطالعه فراگیر بسترشناسانه از اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و... است. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که تأثیر اوضاع فرهنگی مدینه بر خروج امام حسین(ع) از این شهر چگونه بوده است؟ فرضیه نویسنده آن است که امام حسین(ع)، مجبور به خروج از مدینه بوده و عوامل چندی از جمله وضعیت فرهنگی مدینه، در این مهم مؤثر بوده اند. پژوهش پیش رو تلاش کرده که با مطالعه متون تاریخی و غیرتاریخی و با روش توصیفی _ تحلیلی نشان دهد در بخش فرهنگی، حوزه علمی مدینه و مکتب خلفا، رواج اسرائیلیات، سیاست های فرهنگی امویان از جمله تخریب، مبارزه و تبلیغات منفی علیه اهل بیت:، گرایش اعتقادی کم رنگ اهل مدینه به ائمه: و اوضاع نامناسب دین داری در این شهر، از شاخصه های مهم اوضاع فرهنگی مدینه در عصر امام حسین(ع) بوده که ایشان را به این نتیجه رسانده که برای عدم بیعت با یزید مجبور به خروج از مدینه است.
۱۴۳۰۲.

راهبردهای توسعه گردشگری مذهبی در کلان شهر شیراز

نویسنده:
منبع: رهیافت فرهنگ دینی سال اول تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 115-130
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۲ تعداد دانلود : ۴۲۹
امروزه گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین صنایع توسعه پایدار، فرصت بزرگ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای کلان شهرها بوجود می آورد. کلان شهر شیراز با وجود داشتن جاذبه های گردشگری و بهره مندی از اماکن و بقاع متبرکه هنوز نتوانسته است در جذب گردشگر و توریست مذهبی موفقیت چندانی به دست آورد. پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی، با بکارگیری فرآیند برنامه ریزی راهبردی (SWOT)، ضمن پی جویی توانمندی ها و کارکردهای گردشگری مذهبی شهر شیراز و با هدف بکارگیری و توسعه این کارکردها پس از شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید، اقدام به ارائه راهبردهای توسعه گردشگری مذهبی در این کلان شهر نموده است. بر این اساس توسعه سرمایه گذاری در امکانات و خدمات در جاذبه های گردشگری با رویکرد ملی و بین المللی؛ تشویق و ترغیب تورهای گردشگری و زیارتی به جذب گردشگران و زائران خارجی و داخلی به سفر به شیراز؛ برپایی نمایشگاه ها، گردهمایی ها و همایش های سالانه علمی، مذهبی و فرهنگی.
۱۴۳۰۳.

بررسی تفسیری ارتباط آیه «و إن یکاد» و مسئله چشم زخم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 7-24

کلید واژه ها: آیه 51 قلم آیه وَ إن یَکاد چشم زخم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۳ تعداد دانلود : ۴۵۹
روایات فراوانی از پیشوایان معصوم ^ حکایتگر واقعی بودن پدیده چشم زخم و نیز امکان مقابله با آن است، اما ارتباط داشتن آیه شریفه «و إن یکاد» با این موضوع و مطلوبیت استفاده از خصوص آن برای مقابله با این امر چنان که در میان مفسران، مشهور و مورد اعتقاد عامه مردم است، با شأن نزول آیه و نیز با مفهوم لغوی واژگان آن ناسازگار است. آنچه در تفسیر آیه صحیح به نظر می رسد و می توان شواهدی بر درستی آن ارائه نمود، آن است که آیه مزبور، فقط حکایتگر نگاه های خشم آلود و کینه ورزانه کافران به پیامبراکرم | هنگام شنیدن آیات قرآنی از سوی آن حضرت است و هیچ دلیل قابل قبولی بر ارتباط این آیه با مسئله چشم زخم، در دست نیست.
۱۴۳۰۴.

نگرشی کاربردی به رفتارشناسی ملکه سبأ در تعامل با مردم در تفسیر آیات 23 و 24 نمل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 121-144

کلید واژه ها: سوره نمل تنها پادشاه زن در قرآن حکومت زنان جهاد ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۵ تعداد دانلود : ۵۶۸
تنها پادشاه زن در قرآن کریم ملکه سبأ است. محققان در تحلیل رفتار این شخصیت با مردمان سبأ دو رویکرد متفاوت دارند؛ از نظر برخی وی فرد مستبدی بوده که با مردم همانند بردگان رفتار می کرد و حکومتش باعث رکود جامعه سبأ و رواج خورشیدپرستی شده بود. در مقابل عده ای بر این باورند که قرآن کریم هیچ گونه انتقادی نسبت به زمامداری ملکه نکرده است، از این رو حاکمیت وی مورد تأیید خدای متعال است. بررسی ادله این رویکردها نشان می دهد عدم بررسی دقیق آیات مربوط به این بحث، نقطه مشترک هر دو رویکرد است. این در حالی است که نتیجه بررسی این آیات می تواند نقش مهمی را در «تحلیل تهدید ملکه سبأ توسط سلیمان × » و در برخی مباحث فقهی چون «نفی استبعاد از مشروعیت جهاد ابتدایی معصومان» و «جواز حکومت زنان» ایفا کند. باید توجه داشت در صورت اثبات رویکرد نخست رفتار ملکه نقشی سلبی در «جواز حکومت زنان» دارد و تهدید سلیمان × در قالب «جهاد دفاعی» قابل تحلیل است اما در صورت اثبات رویکرد دوم با فراهم بودن مقدماتی دیگر می توان از این تحقیق در دو بحث فقهی مذکور استفاده کرد. البته تحلیل رفتار ملکه با مردم سبأ نشان می دهد ادله رویکرد نخست قوت چندانی ندارد.
۱۴۳۰۵.

بررسی نقش عنصر زنانه در هبوط در تفسیر طبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶ 123-138

کلید واژه ها: آدم و حوا تفسیر طبری نقش زن هبوط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۶۷۳
یکی از مباحثی که به مثابه خشت کج در بحث جایگاه زن در اجتماع انسانی بنا نهاده شده، تأثیر عنصر زنانه در پیدایش نخستین گناه است؛ روایاتی در ذیل آیات هبوط در سوره بقره در تفسیر طبری دلالت بر اغواگری حوا و نقش فعال وی در هبوط آدم دارد. در این نوشتار مضمون روایت ها با عرضه بر آیه هایی که هبوط را به تصویر کشیده اند، بررسی شده است، پس از آن زمینه های خرافی روایت ساز در جریان هبوط حضرت آدم معرفی گردیده و مشخص شده است که مطابق آیات هبوط، عنصر زنانه فاقد هرگونه نقش در پیدایش نخستین نافرمانی است و روایات، جملگی دارای ریشه خرافی هستند که میراث فرهنگی پیشینیان و عامل جعل روایاتی با این مضمون، در کتب شیعه و سنی است. آنچه ضروری است پالایش منابع دینی از باور های خرافه در مورد زن است که همتی پاک و نگرشی عاری از تعصب می طلبد؛ چرا که تأثیر وجدانی مخرب این دست روایات بر جامعه اسلامی غیر قابل انکار است.
۱۴۳۰۶.

بررسی آسیب تقلید در اعتقادات دینی از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۷

کلید واژه ها: آسیب شناسی تقلید عقاید دینی تبعیت خردورزی نخبگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۹ تعداد دانلود : ۳۸۵
روایت تاریخ از زندگی اجتماعی بشر، حاکی از آن است که در همه اجتماعات انسانی، گروهی به سبب توانمندی های اقتصادی، مذهبی و یا سیاسی، نخبه تلقی شده و رهبری دیگران را به دست گرفته اند که در این میان، نقش عالمان و اندیشمندان مذهبی در جهت گیری دینی عوام حائز اهمیت و بی بدیل است. قرآن کریم نیز با پذیرش این واقعیت خارجی، با ذکر نمونه های متعدد، آن را آسیب شناسی کرده و با دعوت های مکرر به خردورزی، سعی در کاهش فاصله فکری طبقات اجتماعی داشته است. از منظر قرآن، پیروی از نخبگان دینی در پیشگاه الهی رفع تکلیف نکرده و همه افراد در قبال مواضع دینی که اتخاذ می کنند، مسئول هستند. از این رو، همگان مکرراً به تعقل و تدبر در نصوص وحیانی دعوت شده اند تا افزون بر آگاهی همگانی از مفاهیم دینی، کتاب آسمانی معیاری برای تشخیص سره از ناسره در دعاوی نخبگان قرارگیرد. بنابراین در منطق قرآن، وابستگی فکری عوام جامعه به نخبگان، امری مذموم است و همگان موظف اند با افزایش آگاهی و تعقل در براهین دینیِ ارائه شده از سوی رهبران اجتماع، مسیر حق را پیدا نموده و با دیده ای باز از نخبگان صالح پیروی نمایند تا به سعادت ابدی دست یابند.
۱۴۳۰۷.

بازپژوهی ادله فقهی سقوط خیار غبن با تصرف قبل از علم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های فقه مدنی بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۷

کلید واژه ها: خیار غبن تصرف علم به غبن ضرر ماده قانونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۴۰۳
در مقاله پیش رو تلاش بر آن است که تکلیف تصرفات لازم و ناقلِ ملکی را که قبل از علم به غبن صورت می پذیرد، مشخص نماید. در این مورد بین فقهای امامیه اختلاف دیدگاه وجود دارد. دیدگاه مشهور قائل به سقوط خیار غبن است، اما یافته ها نشان می دهد که با توجه به عدم مدخلیت تعذّر ردّ عین در سقوط خیار و اینکه این مسئله از مباحث تزاحم است، این دیدگاه از منظر ادله فقهی عاری از ضعف و خلل نیست. با استناد به اصل استصحاب، تعلق خیار فسخ به عقد، اصل احتیاط، قاعده لاضرر، «الجهل عذر» و انصاف ثابت می گردد که دیدگاه غیر مشهور قابلیت پذیرش بیشتری دارد. با توجه به اینکه این امر مبتلابه مردم بوده و قانون مدنی نیز در این مورد ساکت است، وضع یک ماده قانونی که محصول این پژوهش است، ضروری به نظر می رسد.
۱۴۳۰۸.

جایگاه قاعده «تحذیر» در مسئولیت مدنی اشخاص و دولت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های فقه مدنی بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۷

کلید واژه ها: تحذیر دولت آسیب دیده تقصیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۶ تعداد دانلود : ۵۲۱
قاعده تحذیر یکی از قواعد بسیار مهم و تأثیرگذار و در عین حال گمنام در رابطه با مسئولیت مدنی است. این قاعده همان گونه که در رابطه با مسئولیت مدنی اشخاص قابل طرح است، در رابطه با مسئولیت مدنی دولت نیز می تواند منشأ اثر باشد. برای دستیابی به جایگاه قاعده تحذیر در این دو مورد باید با تحلیل درستِ علت عدم ضمان هشداردهنده، که به عقیده نگارندگان مبتنی بر دلیل عقلی است و ادله دیگر تنها مٶید این دلیل اند، در پی جبران خسارت به نحو عادلانه برآمد و با توجه به منشأ اثر بودن عناصر تقصیر و علم از جانب هشداردهنده و آسیب دیده، شقوق مختلفی به دست می آید که احکام هر یک متفاوت از دیگری می گردد؛ چرا که با لحاظ وجود و یا فقدان هر یک از این عناصر، اگرچه لحاظ مسئولیت مدنی متفاوت می گردد، اما همچنان قاعده تحذیر منشأ اثر است و نمی توان در صورت نبود یکی از عناصر، قاعده تحذیر را کنار گذاشت. لذا نقش قاعده تحذیر در مسئولیت مدنی اشخاص بدین صورت تبیین می گردد که اگر تنها یکی از دو طرف تحذیر، مقصر بود، تنها همان شخص مقصر، ضامن جبران تمام خسارات می گردد و اگر تقصیر از جانب دو طرف باشد، هر یک به میزان تقصیر خود ضامن است و در صورتی که هیچ یک از این دو مقصر نبودند، دولت بر پایه نفی ضرر غیر متدارک، ضامن جبران خسارت گردد. نقش قاعده در مسئولیت مدنی دولت به طور خاص نیز در جایی است که دولت محذّر است و اگر به تمام شرایط قاعده عمل نماید و تقصیری نیز در تحقق خسارت نداشته باشد و محذّر الیه به تحذیر دولت بی توجهی نماید، دولت ضامن نخواهد بود. اما اگر دولت تحذیر را به نحو شایسته انجام ندهد و یا به جهات دیگری مقصر باشد، در این حالت اگر محذّر الیه نیز مقصر باشد، دولت ضامن جبران خسارات به اندازه ای می گردد که مقصر بوده است، ولی اگر محذّر الیه هیچ گونه تقصیری نداشته باشد و در واقع تحذیر به نحو صحیح رخ نداده باشد، دولت ضامن جبران تمام خسارات می گردد.
۱۴۳۰۹.

نقش آستان مقدس حضرت احمدابن موسی الکاظم شاهچراغ(ع) در حرکت های اعتراضی منتهی به انقلاب اسلامی ایران از سال 1342-1357

نویسنده:
منبع: رهیافت فرهنگ دینی سال اول پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 56 - 89

کلید واژه ها: آستان مقدس حضرت احمدابن موسی- شاهچراغ (ع) انقلاب انقلاب اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۴ تعداد دانلود : ۱۴۶۵
انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 به عنوان یکی از شکوه مند ترین انقلاب ها در سطح دنیا مطرح شده است. به روایت مورخان، حرکت های اعتراضی منتهی به این انقلاب از سال 1342-1357 به شکل مستمر در جهات گوناگون و در شهرهای مختلف کشور ایران در جریان بوده است. شهر شیراز به عنوان یکی از شهرهای پیشرو در انقلاب اسلامی ایران، شاهد اعتراضات مردمی بوده است. از سوی دیگر حرم مطهرحضرت احمدبن موسی الکاظم شاهچراغ(ع) به عنوان یک عنصر مهم مذهبی و هویت بخش در فرهنگ ایرانی-اسلامی، نه تنها درشهر شیراز بلکه در کشور ایران و سایر کشورهای اسلامی شناخته شده است، به شکلی که تاثیر این مکان مقدس در رویدادهای مختلف خصوصا رویدادهای تاریخی-سیاسی ایران معاصر قابل انکار نیست. سوال ما در این تحقیق این است که آستان مقدس حضرت احمدبن موسی الکاظم شاهچراغ(ع) در حرکت های اعتراضی منتهی به انقلاب اسلامی ایران از سال 1342-1357 چه نقشی ایفا کرده است؟ بدین منظور با استفاده از اسناد تاریخی، کتب و مقالات در این زمینه به دنبال پاسخ به این سوال بوده ایم، همچنین به منظور غنای اثر، و با توجه به کمبود منابع در برخی موارد، به مصاحبه با افراد تاثیرگذار در وقایع پرداخته ایم. نتیجه آنکه، این حرم مطهر، در آگاهی بخشی، تجمع و تهیج حرکات اعتراضی منجر به سقوط رژیم شاهنشاهی، و به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی نقش موثر داشته است و مردم شهر شیراز، حرم مطهر احمد ابن موسی(ع) را پناهگاهی امن و پایگاهی مردمی-مذهبی در جهت تحرکات سیاسی با محوریت علما برای خود دانسته و جایگاهی معتبر برای سخنرانی های هدفمند و هماهنگی و برنامه ریزی، علیه رژیم شاهنشاهی، برشمردند. به شکلی که این حرم مطهر به عنوان مهمترین کانون تجمعات و اعتراضات مردم شهر شیراز در اعتراضات منتهی به انقلاب اسلامی ایران، در اذهان به یادگار مانده است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با گردآوری به شکل کتابخانه ای و مصاحبه به نگارش درآمده است.
۱۴۳۱۰.

نقد و بررسی کتاب «درسنامه نحو»

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال بیست و نهم فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۶۹) 127 - 138

کلید واژه ها: نحو «درسنامه نحو » ساختار محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۷۸۸
یک ی از راه ه ای بهین ه س ازی آم وزش دان ش ه ا، کارآم د و روزآم د س ازی مت ن ه ای آموزش ی آنهاس ت. در ح وزه علمی ه تولی د مت ن ه ای آموزش ی چندس الی اس ت ک ه در کان ون توج ه ق رار گرفت ه و دفت ری ب ا ن ام دفت ر تدوی ن مت ون درس ی ح وزه ه ای علمی ه تأس یس ش ده اس ت. کت اب «درس نامه نح و» یک ی از مت ن ه ای تولی دی ای ن دفت ر در ح وزه دان ش نح و اس ت. در ای ن مقال ه س اختار ای ن کت اب از نظ ر بی ان مقدم ه، ترتی ب بی ان قواع د و تبوی ب و محت وای آن از نظ ر تعاری ف و تمرین ات ب ا اس تفاده از روش تحلیل ی- توصیف ی نق د و بررس ی ش ده اس ت.
۱۴۳۱۱.

نسخه شناسی مصاحف قرآنی (2)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال بیست و نهم آذر و دی ۱۳۹۷ شماره ۵ (پیاپی ۱۷۳) 107 - 120

کلید واژه ها: مصاحف قرآنی قرائات قرآنی ابوعمرو بن عاء کتابت قرآن منافقون: آیه 10

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۰ تعداد دانلود : ۵۲۵
این مقاله ضمن اشاره ای کوتاه به اختاف قرائت موجود در آیه 10 سوره منافقون وأ کُنْ/ وأ کونَ می کوشد نشان دهد که قرائت دوم )وأ کونَ( که از آنِ ابوعمرو، و منسوب به برخی از صحابه و تابعین است، در کتابت برخی نسخ ههای قرآنی در فاصله قرون چهارم تا دوازدهم هجری به جا مانده است، گواینکه گاه مصححان، برخی از این مصاحف و نسخه ها را به قرائت معروفتر وأ کنْ تغییر داد هاند. بخش پایانی مقاله، حاوی جدولی از اطلاعات این نسخ هها و تصاویری از صفحات این مصاحف قرآنی است.
۱۴۳۱۲.

مراتب ادراک فضای سیال در مسجد جامع تبریز؛ با نگاهی به مفهوم حرکت در آراء ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت معاصر سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 157-176

کلید واژه ها: ادراک فضا حرکت فضای سیال مسجد حرکت جوهری ملاصدرا مسجد جامع تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۷۴۴
حرکت لازمه ی ادراک معمارانه است. فضای معماری به واسطه خواص پویایی، سیالیت و مکث، موجبات حرکت فیزیکی، بصری و ذهنی را در ناظر فراهم می آورد.در فلسفه، عامل حرکت مبنای ادراک حقایق جهان مادی است. فیلسوفان اسلامی، حرکت را امری کمالی و دارای غایت می دانستند که مشمول اصل قوه و فعل است.طبق نظریه ی حرکت جوهری ملاصدرا، وجود مادی به واسطه ی حرکت دائمی خود به سمت وجود روحانی، با طی مراتب و گذر از عوالم محسوسات، خیالات و معقولات به ادراک حقیقی جهان نائل می شود.پژوهش حاضر از نوع کیفی تحلیلی-توصیفی بوده و راهبرد پژوهش مطالعه ی موردی با رویکرد تفسیری می باشد. این مقاله با تحلیل تجربه ی ادراکی ناظر در مسجد جامع تبریز، مقارنه ی حرکت و ادراک در فلسفه و معماری را مورد بررسی قرار می دهد. از نتایج عمده ی پژوهش، بین مراتب استکمالی بدن تا نفس در کسب معرفت بر مبنای فلسفه ی حرکت جوهری و مراحل ادراک تجربی فضا از ماده به معنا در معماری اسلامی، هم خوانی قابل توجهی مشاهده می شود. معماری اسلامی با ایجاد فضای معنوی خاص همواره بستری برای کشف و شهود درونی ناظر فراهم می ساخته و با توجه به ویژگی های سیالیت، تجربه ی ادراکی ناظر را از نازل ترین مراتب به سوی کامل ترین آن هدایت می کرده است.
۱۴۳۱۳.

رویکرد حدیثی تقریب گرایانه مغنیه در الکاشف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۰ 171-196

کلید واژه ها: مُغنیه الکاشف رویکرد اقنام تقریب گرایانه شرایط مصری تفسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۵۲۲
دانشوران مسلمان همواره از قرآن و سنّت به مثابه مهم ترین سرچشمه های فهمِ آموزه های دینی ییاد کرده اند. سنّت و حدیث، خواه مترادف باشند یا به معنای حکایت گری حدیث برای سنّت، نقش ویژه ای در تفسیر قرآن ایفا کرده اند. چنین م نماید مفسر الکاشف هم از حیث مبان و هم از جنبیه رو،، از سینّت تفسییری مالمیانِ پیشینِ مسلمان، به ویژه مفسران شیع ، پیروی کرده اما در حوزه رویکرد تفسیری، شیوه ای متمیای را به کار گرفته که شرایط اجتمام و فرهنگ روزگار،، متغیرِ تعیین کننده آن بوده است. مسئله اساس این پژوهش این است: با توجه به تأثیر شرایط اجتمام فرهنگ و دینی روزگیار مغنیه در شکل گیری تفسیر الکاشف، وی چگونه از حدیث بهره گرفته اسیت همننیین فیراز و فیرود حدیث در این تفسیر، از چه جایگاه برخوردار است این تحقیق با رو، توصیف تحلیل نشان داده است مغنیه هم از جنبه استناد به منابعِ روای و هم از نظر رو،ِ کاربست حدیث در تعیین آیات، رویکرد تقریب اقنام را در نظر داشته است. این چنیین نگاه از مبان خاصِ مغنیه، و نه مبان مشترک با سایر مفسرین، نشئت گرفتیه اسیت. تحلییل ایین رویکرد، بیانگر این نکته است که مغنیه به ضرورت اصلِ وحدت جامعه اسلام و مشترکات مسیلمانان در حوزه باورها و مقاید توجه و تأکید وافر داشته است. شاخصه های این جهیت گییری، هیم در نحیوه استناد مفسر به روایات فریقین و هم در رو، هم اف ای و همگرایانه وی، در مقیا ارجیاب بیه شییوه محدثان و مفسران پیشین در مقا تفسیر برجسته م نماید. اتخاذ این چنین رویکردی، تفسیر وی را کارآمد، پویا و مصری نشان داده است.
۱۴۳۱۴.

سیر تطور و مبانی قاعده کلام الاقران در دانش مصطلح الحدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۰ 191-218

کلید واژه ها: مصطلح الحدیث هلام الا رّان جرح و تعدیل اختلاف روات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۳۸۰
یکی از مباحث اساسی علم مصطلح الحدیث، ضوابط جرح و تعدیل راویان است هتب بترای ایترای میراث حدیث از اهاذیب و مجعولات وضع شده اس . جرح و تعدیل روات حدیث، بر اایه تضعیفات یا توثیقات محدثان دوره نخستین اسلام شکل گرفتب و بیانگر شرح حال، نقتا ضتعو و تّورت راویتان اس . اما زمانی مشکل آغاز شد هب هسانی هب مسئول معرفی اشخاص غیر اّبل اعتماد در نقل حتدیث بودند، خود دچار اختلافات شخصی و مذهبی شدند و شروع بب انتقاد و تضعیو یکدیگر هردنتد هتب در شهرت دارد؛ یعنی سخنانی هب علمای هم عصر و هم رتبب، علیب » هلام الا رّان « علم مصطلح الحدیث بب هم ابراز هرده اند. اما بب مرور زمان و با توجب بب فزونی این اختلافات و تضعیفات، هب می توانس ستبب بی اعتمادی مسلمانان بب احادیث یا محدثان گردد، حدیث شناسان با استناد بب دلایل شرعی و عرفی و سخنان علمای سلو، بب تأسیس اّعده ای مهم در علم مصطلح الحتدیث ا تّدام هردنتد هتب در میتان عالمان متأخر، همواره مورد بحث و نظر بوده اس . بنا بب مفاد این اّعده، نسل هتای بعتدی نبایتد بتب سخنان تند و غیرمنصفانه علمایی هب در یک عصر زندگی می هردند، اعتنا هنند. با ملاحظه آرای علمای ایشین و متأخر، می توان سب مرحله اصلی برای این اّعده ترسیم هرد؛ ایشینه اّعتده هتب برگرفتتب از هلام محدثان دوره سلو اس ، تدوین اّعده هب توسط ابن عبدالبر و ذهبی صورت اذیرف و اصتلاح هاستی های اّعده توسط علمای متأخر. مبانی نظری اّعده هلام الا رّان بر چهار محور اصتلی استتوار اس : بی اعتبار ساختن بستر هلام الا رّان، گوشزد نمودن تبعات منفی اعتنا بب هتلام الا تّران، اعتبتار بخشیدن بب اجتهادات علمای سلو، و در نهای ، رویکرد اخلا یّ بب هلام الا رّان. در این مقالب تتلا شده تا علاوه بر ایگیری سیر تطور این اّعده، مبانی چهارگانه اّعده نیز مورد بحث رّار گیرد.
۱۴۳۱۵.

بررسی روایت « لَن یُفلِح قَومٌ ولَّوا أَمرهم إمرأه»(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۵ 100 - 118

کلید واژه ها: حدیث زنان جعل ولایت لن یفلح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶۹ تعداد دانلود : ۶۱۲
موضوع ولایت امری زنان (در معنای کلی آن) در عرصه های مختلف اجتماعی، مانند زمامداری، قضاوت و... از جمله موضوعات روز است و برخی به اثبات و جواز آن و برخی به نفی و انکار آن می پردازند و در این راه به دلایل شرعی و عقلی تمسّک می جویند. از جمله دلایل منکران این ولایت، برخی روایات موجود است. در این نوشتار، بدون ورود به اثبات یا نفی این ولایت و بررسی دلایل اثبات و نفی آن، صرفاً به صورت موردی و به روش کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل داده ها، به بررسی یکی از دلایل موجود پرداخته شده، که معمولاً منکران ولایت زنان به آن استناد می کنند؛ یعنی حدیث «لَن یُفلِحَ قَومٌ ولَّوا أَمرهم إمرأه». صرف نظر از این که دیگر دلایل صحیح هستند یا خیر؟ یا اصل ولایت زنان جایز است یا نه؟ لازم به ذکر است که نفی یکی از دلایل این موضوع، به معنای نفی اصل نیست
۱۴۳۲۰.

استلزام های سیاسی «هدف انگاری هستی» از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 119 - 137

کلید واژه ها: هستی سیاست هدف استلزام قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۹ تعداد دانلود : ۲۴۱
بررسی جایگاه «هستی» به معنای دنیای مادّی، اهمیت ویژه ای در هدف انگاری یا ابزارانگاری آن در سیاست دارد. آیا دستیابی به ابعاد مختلف هستی، هدف سیاست است یا وسیله ای که سیاست مداران با آن به اهداف سیاسی می رسند؟ در این تحقیق، نشان داده می شود که گروهی نگاهی مستقل به هستی دارند و آن را «هدف سیاست» می دانند، گروهی هستی را بی ارزش می انگارند و گروه سومی نیز آن را «ابزار» رسیدن به اهدافی فراتر، یعنی سعادت حیات اخروی می دانند. این تحقیق با بررسی آیات قرآن کریم ، تلاش دارد نشان دهد که کدام مبنا در قرآن پذیرفته و کدام مورد انتقاد است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان