صفا سلخی خسرقی

حرکت لازمه ی ادراک معمارانه است. فضای معماری به واسطه خواص پویایی، سیالیت و مکث، موجبات حرکت فیزیکی، بصری و ذهنی را در ناظر فراهم می آورد.در فلسفه، عامل حرکت مبنای ادراک حقایق جهان مادی است. فیلسوفان اسلامی، حرکت را امری کمالی و دارای غایت می دانستند که مشمول اصل قوه و فعل است.طبق نظریه ی حرکت جوهری ملاصدرا، وجود مادی به واسطه ی حرکت دائمی خود به سمت وجود روحانی، با طی مراتب و گذر از عوالم محسوسات، خیالات و معقولات به ادراک حقیقی جهان نائل می شود.پژوهش حاضر از نوع کیفی تحلیلی-توصیفی بوده و راهبرد پژوهش مطالعه ی موردی با رویکرد تفسیری می باشد. این مقاله با تحلیل تجربه ی ادراکی ناظر در مسجد جامع تبریز، مقارنه ی حرکت و ادراک در فلسفه و معماری را مورد بررسی قرار می دهد. از نتایج عمده ی پژوهش، بین مراتب استکمالی بدن تا نفس در کسب معرفت بر مبنای فلسفه ی حرکت جوهری و مراحل ادراک تجربی فضا از ماده به معنا در معماری اسلامی، هم خوانی قابل توجهی مشاهده می شود. معماری اسلامی با ایجاد فضای معنوی خاص همواره بستری برای کشف و شهود درونی ناظر فراهم می ساخته و با توجه به ویژگی های سیالیت، تجربه ی ادراکی ناظر را از نازل ترین مراتب به سوی کامل ترین آن هدایت می کرده است.

مطالعات بر روی فرایند یادگیری از قرن بیستم آغاز شد. روان شناسان رفتارگرا یادگیری را امری موروثی و تابع حواس می دانستند؛ با مطالعات تکمیلی شناخت گرایان یادگیری محصول تمایزات ذهنی یادگیرنده ها عنوان شد. درواقع تمایزات ذهنی افراد به الگوی ثابتی در رفتار و عملکرد منجر شده که از آن به عنوان سبک یادگیری یاد می شود. منظور از سبکها ترجیح افراد در استفاده از تواناییها ی یادگیری است. این مقاله با هدف شناسایی تمایزات ذهنی یادگیرنده ها و ارتباط آن با عملکرد خلاق دانشجویان در کارگاههای طراحی معماری است. ازاین رو، این پرسش مطرح می شود که سبکهای متمایز یادگیرنده ها چگونه عملکرد آنها را متأثر می سازد؛ یا به عبارتی چگونه با بهره گیری از سبکهای متمایز یادگیرنده ها می توان در کارگاههای طراحی معماری بستری برای بروز خلاقیت دانشجویان فراهم ساخت. راهبرد اصلی برای پاسخ گویی به این پرسش، باتوجه به رویکرد کمّی تحقیق، از نوع همبستگی است که اثربخشی سبک یادگیری بر عملکرد خلاق را مورد ارزیابی قرار می دهد؛ در جمع آوری اطلاعات از ابزار سنجش سبک یادگیری هِرمان(HBDI) استفاده شده است. از نرم افزار تحلیل آماری(SPSS) برای راستی آزمایی مطالعات تئوری از طریق تحلیل داده های کمی استفاده شد. دستاوردهای این مقاله نشان می دهد که یک رابطه ی معناداری بین سبک یادگیری تعاملی و عملکرد تحصیلی وجود دارد. یافته های این تحقیق می تواند امر هدایت هر چه مؤثرتر و خلاق تر آتلیه های طراحی معماری را به ویژه با کاربست فعالیتهای گروهی بهبود بخشد.