درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اجتماعی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۷۰۱ تا ۲٬۷۲۰ مورد از کل ۳۳٬۷۳۶ مورد.
۲۷۰۱.

«جدال سنت و مدرنیته»، عنصر غالب آثار محمود دولت آبادی با تأکید بر جای خالی سلوچ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و دوم زمستان ۱۴۰۰شماره ۵۶ 289 - 310

کلید واژه ها: عنصر غالب سنت مدرنیته جای خالی سلوچ دولت آبادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۱۰۸
«وجه غالب» یا «عنصر غالب» یکی از مفاهیم اساسی در نظریة فرمالیسم و مؤلفة برجستة هر اثر هنری است که بر دیگر اجزا و عناصر آن اثرگذار است و موجب تحول و دگرگونی آن ها و مرکزیت معنایی در اثر و انسجام ساختاری آن است. هدف پژوهشِ پیش رو بررسی عنصر غالب در آثار محمود دولت آبادی، با تأکید بر جای خالی سلوچ ، است. آثار او از جنبه های گوناگون روان شناختی و جامعه شناختی شایسته تأمل اند؛ اما، به نظر می رسد وجه غالب این آثار «جدال سنت و مدرنیته» باشد که در سایة آن، سایر موضوعات ازجمله خشونت علیه زنان و بحران هویت و فقر معنادارتر می شوند. بر اساس نتایج پژوهش، این عنصر غالب (جدال سنت و مدرنیته) به صورت های مختلف انزوا، طردشدگی، نفی اراده، بحران هویت و... متجلی شده است.  
۲۷۰۲.

عوامل مؤثر بر سبک زندگی سلامت محور بازنشستگان (مورد مطالعه: بازنشستگان هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۲ 307 - 332

کلید واژه ها: سبک زندگی سلامت محور رضایتمندی سرمایه اجتماعی سلامت روانی بازنشستگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۱۲۲
بازنشستگی بخش اجتناب ناپذیر زندگی کاری بعضی از افراد شاغل به خصوص شاغلین در مراکز دولتی است که می تواند تغییراتی در الگوی زندگی روزمره آنها ایجاد کند و بر سلامت آنها اثر گذار باشد. این تاثیر گذاری بر همه افراد به یک اندازه نیست بلکه با توجه به مولفه های جمعیتی ، اجتماعی و فرهنگی متفاوت است. پژوهش حاضر سبک زندگی سلامت محور بازنشستگان هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران( هما) را با استفاده از روش پیمایش و حجم نمونه 321 نفر با روش نمونه گیری منظم طبقه بندی مورد بررسی قرار داده است . داده ها با پرسشنامه ساختار یافته جمع آوری شده است. در این پژوهش برخی از ابعاد زندگی سلامت محور شامل مصرف الکل و کشیدن سیگار، عادات غذایی، تغذیه مناسب و استفاده از توصیه های پزشکی مورد بررسی قرار گرفته است. متغیر های تاهل، سرمایه اجتماعی ، شرایط خانواده و رضایتمندی و نداشتن بیماری های روانی در دوران بازنشستگی رابطه معناداری با سبک زندگی سلامت محور دارد و 35 درصد از تغییرات آن را تبیین می کند.
۲۷۰۳.

ارائه الگوی سواد رسانه ای برای دختران نوجوان کاربر اینستاگرام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال چهاردهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 147 - 167

کلید واژه ها: سواد رسانه ای شبکه های اجتماعی اینستاگرام سلبریتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۹ تعداد دانلود : ۴۳۲
نوآوری ها و دگرگونی های فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، جهان را تغییر داده است؛ در چنین شرایطی رسانه ها، دنیای جدید را کنترل می کنند و بسیاری از مناسبات انسان، به وسیله فناوری های رسانه ای نوین هدایت می شود. افزون براین، استفاده از شبکه های اجتماعی، به سرعت درحال رشد است و به حوزه های گوناگون زندگی بشر کشیده شده است. در میان انواع کاربران اینستاگرام، کودکان و نوجوانان، بیشتر از همه از رسانه ها تأثیر می پذیرند؛ بنابراین، توجه به مسئلۀ سواد رسانه ای اهمیت می یابد و این نقطۀ تمرکز پژوهش حاضر است. سواد رسانه ای، نیازمند آموزش است و به همین سبب، توجه به ارائه یک الگوی رسانه ای منسجم و هدفمند در فضای رسانه ای احاطه شده با انواع سلبریتی ها و انواع محتواهای گنجانده شده در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام ، اهمیت دارد. پژوهشگران در این پژوهش اکتشافی تلاش کرده اند، به کمک نظر خبرگان، یک الگوی سواد رسانه ای برای دختران نوجوان کاربر اینستاگرام عرضه کنند. در این پژوهش از روش دلفی استفاده شده و جامعۀ موردمطالعه از خبرگان و استادان حوزۀ ارتباطات و سواد رسانه ای انتخاب شده اند؛ به این ترتیب که پس از انتخاب هشت نفر و گرفتن موافقت آن ها برای عضویت در کارگروه دلفی، مراحل بعدی دلفی نیز برپایۀ همکاری این متخصصان پیش برده شده است. سرانجام، الگوی مطلوب سواد رسانه ای در قالب پنج محور شناختی، فناورانه، آموزشی، پژوهشی، و سیاست گذاری، سازماندهی شد.
۲۷۰۴.

بررسی تمایزیافتگی زوجین از خانواده اصلی و نقش آن در پیش بینی الگوهای ارتباطی و رضایت زناشویی در قومیت های مختلف ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۷ 353 - 368

کلید واژه ها: تمایزیافتگی الگوهای ارتباطی رضایت زناشویی قومیت های مختلف ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۲۱۲
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش تمایزیافتگی زوجین از خانواده اصلی شان در پیش بینی الگوهای ارتباطی و رضایت زناشویی در اقوام ایرانی بود. در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی، جامعه آماری زوجین اقوام فارس، ترک، کٌرد، عرب و بلوچ بودند. 250 زوج ( 500 نفر) از جامعه آماری فوق که 50 زوج از هر قومیت را تشکیل میدادند، با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و توسط پرسش نامههای تمایزیافتگی هافمن ( 1984 )، نظام کدگذاری تعامل زوجین ایرانی 1389 ) و رضایت زناشویی انریچ ( 1998 ) ارزیابی شدند. ) نتایج نشان داد که استقلال تعارضی در مردان و استقلال هیجانی در زنان، بیشترین سهم را در پیش بینی الگوهای ارتباطی و رضایت زناشویی زوجین به طور مستقیم دارد. همچنین در قومیت ها، فقط در مردان قوم بلوچ، استقلال تعارضی، پیش بینی کننده رضایت زناشویی آن ها بود. فرد تمایزیافته در برخورد با مسائل و مشکلات زندگی توانایی برخورد منطقی و عقلانی داشته و می تواند از برخورد با مسائل به صورت احساسی جلوگیری کند. بنابراین این افراد توانایی حل مسائل را به صورت مسالمت آمیز دارند. هرچه تمایز یافتگی فرد بیشتر باشد، به همان اندازه می تواند رفتار خویش را اندیشمندانه و مطابق با اصول صریح و جاافتاده هدایت کند.
۲۷۰۵.

نقش جامعه شهری و شهرسازی غربی در تداوم و تحولِ کالبدی- فضایی شهر تهران عصر ناصری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 54-25

کلید واژه ها: تهران عصر ناصری شهرسازی غربی جامعه شهری نوسازی شهری تحولات کالبدی - فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۱۸۹
شهرسازی تهران تا دوره ناصرالدین شاه هم چنان به شیوه شهرسازی دوره صفوی ادامه یافته بود. این شیوه تنها جواب گوی نیازهای یک شهر سنتی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسیِ محدود بود. اما از دوران ناصرالدین شاه تهران به عنوان پایتخت ایران در دوره قاجاریه و در مواجهه با دنیای غرب به بستری برای تحولات در زمینه شهرسازی و الگویی برای دیگر شهرهای ایران در این زمینه تبدیل شد؛ هرچند این تحولات در شکل خالص غربی وارد شهر مذکور نشد و در نمودی ترکیبی و متأثر از جامعه سنتی ایرانی نمایان شد. ازاین رو مسئله پژوهش حاضر بررسی چگونگی تأثیر شهرسازی غربی و جامعه شهری تهران در تداوم و تحول کالبدی فضایی شهر مذکور در دوره ناصری است. این تحقیق با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی به بررسی مسئله مزبور پرداخته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بخش کالبدی شهر تهران در دوره ناصرالدین شاه متأثر از تمدن غربی وارد مرحله جدیدی شد. این تغییراتِ کالبدی فضایی صرفاً تحت تأثیر دنیای مدرن غرب صورت نگرفت؛ بلکه نیروهای اجتماعی، فرهنگی و هنری بومی و سنتی، تأثیرات جدید را با معماری ایرانی ترکیب کردند. تحولات مزبور از یک جهت در شیوه نوسازیِ شهری در ابعاد مختلف و از جهت دیگر در بُعد کمیتی و رشد و زایش و تکثیر عناصر شهر محقق شد. در این بین کارویژه های برخی از عناصر شهری تهران مطابق با نیازهای جدید تغییر کرد.
۲۷۰۶.

بررسی تغییر مفهوم عکاسی در ایران در گذار از گفتمان انقلابی به سازندگی بر اساس نظریه نهادگرایی گفتمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 209 - 241

کلید واژه ها: عکاسی ابداعی عکاسی ایران عکاسی مستند گفتمان سیاسی نهادگرایی گفتمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۱۴
این تحقیق می کوشد سیر تحول مفهوم عکاسی ایران در دو دهه نخست پس از انقلاب را در نسبت با گفتمان های سیاسی و فرهنگی حاکم بر هر دوره بررسی نماید. در این پژوهش از روش شناسی «نهادگرایی گفتمانی» بهره گرفته شده است که در آن هم زمان به نقش نهادها و ایده ها توجه می شود. در واقع از طریق تجزیه و تحلیل نظرات عکاسان ایرانی از یک سو و هم چنین بررسی گفتمان حاکم بر سازمان های متولی عکاسی تلاش می شود تا نشان دهیم که با گذار از گفتمان انقلابی (دهه نخست انقلاب) به گفتمان سازندگی، چگونه عکاسان ایرانی رفته رفته از صرف ثبت واقعیت (گرفتن عکس) فاصله گرفته و به جنبه ذهنی و بیان فردی (ساختن عکس) روی آورده اند. به عبارت دیگر، این پژوهش نشان می دهد که چگونه ارزش مستندنگارانه عکس رفته رفته جای خود را به ارزش هنری و نمایشی می بخشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که با نزدیک شدن به سال های پایانی دهه شصت، با قوت گرفتن نگرش فرمالیستی ابتدا مقوله ی تعهد و رسالت در عکاسی کمرنگ شده و سپس در نتیجه ی تحولاتی مانند دانشگاهی شدن عکاسی، رشد سازمان های متولی عکاسی و افزایش کتاب های نظری، عکاسان به شکلی از ساخت عکس روی می آورند که ذهنیت عکاس را بیش از پیش در خلق اثر دخیل می سازد.
۲۷۰۷.

واکاوی تأثیر تعامل و رضایت مندی از مساجد محله ای بر کیفیت پایداری اجتماعی شهروندان در مناطق شهری (شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی سال نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۹ 57-81

کلید واژه ها: پایداری اجتماعی مسجد محلات مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۹۸
مساجد یکی از نمودهای مهم جهان بینی اسلامی در قلمرو شهرهای جهان اسلام هستند که همواره تنوعی از کارکردهای مختلف را در شهرها بر عهده داشته اند. از میان کارکردهای متنوعی که مساجد همواره نقش آفرینی می کرده اند، محور اصلی این پژوهش بر بررسی کارکردهای اجتماعی مساجد در جامعه معاصر و به طور خاص، فهم چگونگی ارتباط میان مساجد با پایداری اجتماعی استوار گردیده است. پژوهش با استفاده از روش پیمایشی و پرسشنامه محقق ساخته انجام گردید. جامعه آماری پژوهش شهروندان بالای 20 سال شهر مشهد و نمونه آماری برابر با 400 نفر است. محلات هدف شامل محله کوثر، محله سجاد، محله طلاب، محله قائم و محله میثم است. یافته های پژوهش گویای تاثیر مثبت نقش مساجد و کمیت و کیفیت ارتباط شهروندان با آنها در شکل گیری پایداری اجتماعی در محلات منتخب می باشد. بررسی ها نشان داد که کیفیت عملکرد مساجد و تنوع عملکردی آنها که باعث افزایش رضایتمندی شهروندان از مساجد می گردد، در ارتقاء پایداری اجتماعی و شاخص های آن همچون تعلق مکانی، مشارکت اجتماعی، سرمایه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی تاثیرگذار بوده است. نتایج گویای وجود همبستگی معنی داری و مستقیمی میان تعامل با مسجد و پایداری اجتماعی و شاخص های آن می-باشد. یافته های توصیفی نیز نشان می دهد که با بهبود تعامل افراد با مساجد، کیفیت پایداری اجتماعی آنها نیز ارتقاء یافته است.
۲۷۰۸.

خرده فرهنگ رزمندگان جمهوری اسلامی ایران در جنگ هشت ساله

نویسنده:
منبع: شاهد اندیشه دوره جدید پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴) 9 - 46

کلید واژه ها: جنگ هشت ساله خرده فرهنگ جبهه رزمندگان فرهنگ اسلامی و ایرانی نظامیان دوران جنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۱۳۹
خرده فرهنگ ها موجب شناخت پدیده های اجتماعی و فرهنگی می شوند. جبهه و دوران هشت ساله جنگ، از فرهنگ و خرده فرهنگ های مربوط به خود برخوردار بود که واکاوی این حوزه اهمیت فراوانی در به یادسپاری نسل جوان دارد. مطالعه حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ماهیت داده ها کیفی است که به روش توصیفی گردآوری شده است. هدف از این پژوهش، بررسی خرده فرهنگ رزمندگان جمهوری اسلامی ایران در جنگ هشت ساله است. این مطالعه به مباحثی از قبیل؛ زبان (کنایه، اصطلاحات رایج و زبان های محلی رمز کننده اطلاعات)، شوخ طبعی، موسیقی های حماسی و دفاع مقدس و فرهنگ ایثار پرداخته است. خرده فرهنگ رزمندگان در جبهه های جنگ، رنگ مایه فرهنگ اسلامی و ایرانی داشت، فرهنگ ویژه ای در بخشی از تاریخ ایران به وجود آورده است. شناسایی خرده فرهنگ های موجود در جبهه های جنگ برای بررسی فرهنگ حاکم بر دفاع مقدس و همچنین برهه ایی از تاریخ نیروهای مسلح بسیار مهم و ارزشمند است. ایثار و از خودگذشتگی رزمندگان در جنگ هشت ساله به عنوان یکی از خرده فرهنگ های موجود در رفتار رزمندگان بسیار مهم است که تبیین این شاخص ها برای الگوسازی و ایجاد نمادهای فرهنگی برای نسل جنگ ندیده در برابر تهاجم فرهنگی حائز اهمیت است.
۲۷۰۹.

تحلیل نسلی- مقطعی تغییرات ازدواج زنان ایران با استفاده از جداول عمر زناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 7 - 31

کلید واژه ها: ازدواج تحصیلات الگوی سنی ازدواج تأخیر در ازدواج زنان نسلی جدول عمر زناشویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۷۸
مطالعات موجود در مورد وضعیت الگوی سنی ازدواج زنان در ایران، عمدتا مبتنی بر فرضیات مختلفی ازجمله تنگنای ازدواج و تغییرات بازار ازدواج است. درحالی که با افزایش سهم زنان تحصیل کرده، تحصیلات به طور مستقل می تواند بر الگوی سنی و تأخیر در ازدواج زنان تاثیرگذار باشد. در این مقاله سعی شده تا با تاکید بر اثر تحصیلات بر الگوی سنی ازدواج، تغییرات متوسط سال های تجرد زنان به صورت نسلی و مقطعی برآورد شود. داده ها به صورت مقطعی برای سال ۱۳۹۵ و به صورت نسلی برای سه کوهورت فرضی متولدین دوره ۶۵-۱۳۶۰، ۷۰-۱۳۶۵ و ۷۵-۱۳۷۰ به تفکیک سطوح تحصیلی و نقاط شهری و روستایی ساخته شد. سپس از طریق روش پیشنهادی کول تجربه نسلی ازدواج زنان برای هر سه کوهورت کامل گردید و نسبت های نسلی و مقطعی به تفکیک تحصیلات و نقاط شهری- روستایی وارد جدول عمر زناشویی شد. یافته ها حاکی از آن است که بیشترین متوسط سال های تجرد مربوط به زنان دانشگاهی است، به نحوی که کوهورت متولدین ۷۰-۱۳۶۵ بیشترین تأخیر و کوهورت متولدین ۷۵-۱۳۷۰ کمترین تأخیر ازدواج را تجربه خواهند کرد. مقایسه داده های شهری و روستایی نیز بیانگر آن است که با افزایش سطح تحصیلات، زنان روستایی نسبت به زنان شهری تأخیر در ازدواج بیشتری را تجربه خواهند کرد.
۲۷۱۰.

ازدواج مجدد سالمندان بیوه: مطالعه کیفی درک و تفسیر سالمندان از ازدواج مجدد در شهر سقز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 61 - 95

کلید واژه ها: سالمندان ازدواج مجدد سالمندی جمعیت بیوه گی کردستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۲۰۳
موضوع این مقاله ازدواج مجدد سالمندان است. هدف آن شناخت دیدگاه سالمندان بیوه و ازدواج مجددکرده درباره ازدواج مجدد با رویکردی تفسیرگرایانه است. این مطالعه در شهر سقز در کردستان ایران انجام شده است. رویکرد روشی این مطالعه کیفی و از نوع اتنوگرافی است. با نمونه گیری هدفمند با بیست نفر از زنان و مردان سالمند بیوه/ازدواج مجددکرده مصاحبه های عمیقی انجام گرفته است. متون مصاحبه ها با روش تحلیل محتوای کیفی متعارف تحلیل شده اند. یافته های  مطالعه نشان می دهند که نوعی رویکرد دوگانه جنسیتی نسبت به ازدواج مجدد در میان سالمندان زن و مرد وجود دارد. سالمند بیوه باقی ماندن دارای دو شکل خودخواسته و ناچاری است. ازدواج مجدد نیز دارای دو بعد ناچاری و خودخواسته است. آنان در هر دو  حالت ناچارند بیوه بمانند یا ازدواج کنند. ازدواج مجدد سالمندان با موانع متعدد اجتماعی و اقتصادی روبرو است، با اینحال یافته ها نشان می دهد که ازدواج مجدد پیشروانه نیز در جامعه اتفاق می افتد. این خواسته سالمندان، در کشاکش با ارزش ها و هنجارهای خانوادگی و اجتماعی، سعی در بازکردن فضایی برای خود در حوزه عمومی دارد. یافته های این پژوهش می تواند در راستای تدوین سیاست گذاری های خرد و کلان اجتماعی برای سالمندان مورد استفاده قرار گیرد.
۲۷۱۱.

عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش به دروغ گویی در بین دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) بهار ۱۴۰۰ شماره ۹۲ 167 - 198

کلید واژه ها: دروغ گویی هراس اجتماعی بیگانگی اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۱۸۲
پژوهش باهدف «بررسی گرایش دانشجویان به دروغ گویی» می باشد. روش پژوهش، پیمایش و جامعه آماری، دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال 1398 با حجم نمونه 375 نفر به روش طبقه ای به دست آمد. شیوه گردآوری با استفاده از پرسشنامه می باشد. برای محاسبه ی ضریب قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری از روش آلفای کرونباخ و برای اطمینان از اعتبار صوری و محتوایی پرسشنامه از قضاوت اساتید در زمینه ی موضوع استفاده شده است. مبانی پژوهش «نظریه برگر و لاکمن، هابرماس، بوردیو، ساترلند و..» می باشد. برای تحلیل داده ها از spss18 و Amos استفاده شده است. بر اساس نتایج پژوهش بین «هراس اجتماعی، ساختار قدرت در خانواده، بیگانگی اجتماعی، فقر فرهنگی، محرومیت نسبی» رابطه مستقیم و بین «سرمایه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، کنش ارتباطی» رابطه معکوس با گرایش به دروغ گویی به دست آمد. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری، عوامل «اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی» به میزان 37 درصد گرایش به دروغ گویی را تبیین می کنند و 63 درصد از واریانس توسط متغیرهای خارج از پژوهش قابل تبیین است.
۲۷۱۲.

تحلیلی بر دلایل اقبال زنان به روزنامه نگاری (مطالعه روزنامه نگاران مطبوعات تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۴ 321 - 351

کلید واژه ها: زنان قدرت روزنامه نگار تبعیض جنسیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۳۷
این مقاله با تکیه بر روش مبنایی (نظریه گراندد تئوری) و با استفاده از روش مصاحبه عمقی با روزنامه نگاران زن و مرد تهرانی در پی پاسخ به این سؤال است که چرا زنان ایرانی به روزنامه نگاری علی رغم مشکلات این حرفه مانند «دستمزد پایین» و «پرمخاطره بودن» این شغل همچنان اقبال دارند؟ داده های این پژوهش نشان داد تجربه روزنامه نگاری زنان را دارای «استقلال مالی» کرده است. همچنین آنان به واسطه این شغل می توانند برای تثبیت و ارتقای موقعیت شغلی خود «قدرت چانه زنی» داشته باشند. همچنین ارزش های جامعه معاصر ایران مانند «حاکمیت قانون» و «دموکراسی» و ظرفیت های خاص حرفه روزنامه نگاری مانند «شأن بالای اجتماعی» این حرفه به زنان یاری کرده است تا با مشکلات این حرفه مدارا و از ترک این شغل خودداری کنند. «عقاید شخصی» و «حمایت خانوادگی» عامل انگیزه بخش دیگر زنان روزنامه نگار برای ادامه کار روزنامه نگاریشان بوده است. پژوهش حاضر نشان داد آنچه بیش از همه زنان را مجاب کرده است که در این شغل بمانند «حرفه ای بودن» آنان است. به تعبیر دقیق تر روزنامه نگار بودن آن ها را ترغیب می کند تا به شکل عملی نه تنها علیه تبعیض جنسیتی، بلکه علیه تبعیضی که بر آنان به عنوان روزنامه نگار تحمیل می شود، حرکت کنند.
۲۷۱۳.

همکنشی بین نشاط اجتماعی و هویت، محور توسعه انسانی: پژوهشی پیمایشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 183 - 217

کلید واژه ها: توسعه انسانی رفاه اجتماعی هویت نشاط اجتماعی سبک های هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۲۴۴
یکی از اهداف اساسی توسعه، دستیابی به رفاه اجتماعی همگانی بوده و نشاط اجتماعی از مولفه های رفاه اجتماعی و مفاهیم محوری توسعه پایدار به شمار می رود و تاثیر زیادی بر رضایت مندی و اعتماد و امید افراد جامعه دارد. تحقق توسعه نیازمند مقدمات و زمینه هایی مانند کیفیت زندگی، رضایت مندی، امنیت اجتماعی، سلامت، رفتارهای جمعی و فراغت از جمله شاخص های شادی و نشاط اجتماعی است. هدف کلی مطالعه حاضر رابطه سبک هویت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز با میزان نشاط اجتماعی آنان بوده است که با روش توصیفی– همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل حدود 29000 نفر دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 380 نفر به عنوان حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم نمونه انتخاب شد. ابزار مورد استفاده در این مطالعه پرسشنامه های استاندارد سبک های هویت بروزنسکی(ISI – 6G)، (1992) و پرسشنامه شادکامی (نشاط اجتماعی) آکسفورد (1989) بود. اعتبار ابزار به صورت صوری و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. مقدار آلفای پرسشنامه نشاط اجتماعی 86/0 و سبک های هویت در سبک اطلاعاتی 68/0 سبک هنجاری 67/0 و سبک سردرگم- اجتنابی 71/0، به دست آمد. بر اساس نتایج پژوهش بین متغیرهای سبک هویت و مولفه های آن، جنسیت، وضعیت تاهل، مقطع تحصیلی و میزان نشاط اجتماعی دانشجویان رابطه معناداری به دست آمد. نشاط اجتماعی دانشجویان با متغیرهای مقطع تحصیلی و گروه سنی آنان رابطه معناداری دارد.
۲۷۱۴.

اهمیت عنصر «برابری فرصت ها» در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 189 - 215

کلید واژه ها: الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت برابری فرصت ها عدالت عدالت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۲۵۶
سند الگوی پیشرفت بنا به فرمان مقام معظم رهبری، با مشارکت گسترده متفکران و صاحب نظران ایرانی و براساس جهان بینی و اصول اسلامی، برطبق روش های علمی و  مطالعه آینده پژوهانه طراحی شده است که شامل پنج بخش می باشد. این سند دارای شاخص های راهبردی برای پیشرفت جامعه اسلامی ایرانی و نیز همه جوامع اسلامی است. با توجه به بررسی امکان چگونگی برقراری عدالت مورد نظر سند در جامعه اسلامی ایرانی، پژوهش حاضر درصدد بیان این مطلب است که مؤلفه «برابری فرصت ها» می تواند به عنوان یکی از شاخص های قابل تأمل در ارتباط با اجرای عدالت اسلامی مطرح گردد. درواقع، هدف مقاله حاضر، تبیین این مسئله است که چه رابطه ای بین مؤلفه برابری فرصت ها و عدالت اسلامی در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت می تواند وجود داشته باشد؟ این نوشتار درصدد تبیین این فرضیه می باشد که بررسی سند مورد اشاره نشان می دهد رابطه مستقیمی بین برابری فرصت ها و عدالت اسلامی وجود دارد و با پی ریزی فرصت های برابر در تمام عرصه های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی می توان زمینه های گسترش عدالت اسلامی و سپس پیشرفت و توسعه اجتماعی را در جامعه فراهم آورد. درواقع می توان گفت در صورت پیاده شدن برابری فرصت ها به عنوان متغیر مستقل، اجرای عدالت اسلامی موردنظر در سند الگوی پیشرفت تسهیل می گردد. بر این اساس در جهت تدوین این مقاله از روش کتابخانه ای−توصیفی و روایی استفاده شده است.
۲۷۱۵.

تحلیل جامعه شناختی رابطه شاخص های اقتصادی-اجتماعی و نرخ زادووَلد در ایران در دوره 1398- 1370(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۷ پاییز و زسمتان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 65 - 90

کلید واژه ها: زادوولد سرانه تولید ناخالص داخلی مشارکت زنان در نیروی کار بیکاری تورم باسوادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲
در دهه های اخیر، نرخ زادووَلد در ایران با نوسانات زیادی همراه بوده است. اگرچه، این موضوع، به دلیل اهمیت آن، به طورِگسترده بررسی شده است، اما کمتر از چشم انداز کلان و طولانی مدت به آن پرداخته شده است. براین اساس، پژوهش حاضر تلاش نموده رابطه شاخص های اقتصادی-اجتماعی شامل سرانه تولید ناخالص داخلی، مشارکت زنان در نیروی کار، تورم، بیکاری و میزان باسوادی را با نرخ زادووَلد در دوره 1398-1370 مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش  از نوع تحلیل ثانویه کمّی است که به روش سری زمانی انجام شده است. جهت بررسی رابطه کوتاه مدت و بلندمدت متغیرهای تحقیق، از الگوی خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی(ARDL)  در نرم افزار مایکروفیت استفاده شده است. بر اساس یافته های تحقیق، با بهبود شاخص های مشارکت زنان در نیروی کار، و میزان باسوادی، نرخ زادووَلد کاهش یافته است. بین شاخص های تورم و بیکاری با زادووَلد رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین بین سرانه تولید ناخالص داخلی با نرخ زادووَلد رابطه معناداری وجود ندارد. با استناد به یافته های تحقیق، نتیجه گیری می شود که نرخ زادووَلد در ایران، بیشتر، متأثر از شرایط کلان است تا شرایط خُرد.
۲۷۱۶.

ارائه الگوی پارادایمی از هویت های چندگانه در فضای شهری(مورد مطالعه: محلات شهر تهران در سال 1398)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 179-203

کلید واژه ها: هویت هویت های چندگانه فضای شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۲۵۵
پژوهش حاضر به مفهوم پردازی چندگانگی هویت در فضاهای شهری در شهر تهران پرداخته است. هدف از این پژوهش ارائه مدلی براساس هویت های چندگانه شکل گرفته در سطح شهر تهران است. روش تحقیق از نوع کیفی و تکنیک مصاحبه است، که برای این منظور مصاحبه ها از ساکنین محلات مختلف شهر تهران (نیاوران، شهرک غرب، ولنجک، چیتگر، شهری و محله سی تیر) صورت گرفته است. لازم به ذکر است که با انجام 30 عدد مصاحبه به اشباع نظری رسیده ایم. شیوه کدگذاری مصاحبه ها به صورت استقرایی و در قالب سه گونه کدگذاری باز، محوری و انتخابی براساس منطق کدگذاری اشتراوس و کوربین صورت گرفته است. در ادامه براساس تحلیل محتوای کیفی مصاحبه های بدست آمده، مدلی طراحی گردید که در آن نشان داده شد چندگانگی هویت در فضاهای شهری تحت تأثیر عوامل گوناگونی صورت می پذیرد، اجزای این مدل شامل فاکتورهایی است که از مصاحبه ها استخراج شده و ذیل قضایای: شرایط علّی، زمینه ای، مداخله ای، پدیده محوری و رهبرادها، طرح ها و کنش ها قرار می گیرند، که خود منجر به پیامدهایی می شود که ظهور همزمان و متقارن هویت سنتی و مدرن را در پی دارد.
۲۷۱۷.

راهبردهای ارتقای مدارای اجتماعی با تاکید بر نقش سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی فرهنگ‎ سال اول تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 129 - 159

کلید واژه ها: مدارای اجتماعی سرمایه فرهنگی سرمایه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۲۰۲
  مطالعه و پژوهش در زمینه مدارای اجتماعی به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در افزایش سطح تعاملات فرهنگی و اجتماعی، مشارکت، انسجام و امنیت اجتماعی، احساس امنیت و همدلی می تواند نقش بسزایی در توسعه اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه داشته باشد. در این راستا، می توان از سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی به عنوان دو عامل راهبردی مهم در جهت ارتقای مدارای اجتماعی نام برد. مقاله پیش رو با استفاده از نظریه منش و میدان بوردیو به تأثیر و نقش سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی و ابعاد آن بر مدارای اجتماعی پرداخته است. برای سنجش مدارای اجتماعی از ترکیب نظریه ها ی پیترکینگ و وگت و ابعاد مدارای هویتی، مدارای اجتماعی ، مدارای سیاسی و مدارای اخلاقی رفتاری استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شهروندان 15تا 44 سال استان مازندران است. روش پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی است و داده ها ی موردنیاز پژوهش از طریق ابزار پرسش نامه گردآوری شده است. تحلیل داده نیز با نرم افزار SPSS و Amos انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی و ابعاد آن ها با مدارای اجتماعی رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. نتایج آزمون مدل ساختاری بیانگر تأثیر مستقیم سرمایه اجتماعی (Beta: 0/29) و سرمایه فرهنگی (Beta: 0/39) بر مدارای اجتماعی است. همچنین سازه سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی توانسته 38 درصد از تغییرات سازه مدارای اجتماعی را تبیین کند. به بیانی دیگر، این دو مؤلفه 38 درصد در ارتقا یا کاهش مدارای اجتماعی اثرگذارند و در برنامه ریزی راهبردی سازمان ها و نهادها ی مختلف کشور می توانند مورد توجه قرار گیرند.
۲۷۱۸.

بررسی بازنمایی فرزندآوری در فضای اینستاگرام از منظر نشانه شناسی گفتمانی

نویسنده:
منبع: فرهنگ پژوهش تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۶ ویژه علوم اجتماعی 67 - 106

کلید واژه ها: فرزندآوری نشانه شناسی گفتمانی نظریه گفتمان لاکلا و موف شبکه های اجتماعی اینستاگرام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۱۵
کاهش سطح زاد و ولد و باروری علاوه بر تأثیری که بر میزان رشد جمعیت داشته، بر ترکیب و ساختار جمعیت نیز تأثیر گذاشته است. کشور ایران در طی دهه های گذشته تغییرات شدید و بی سابقه ای را در شاخص های باروری تجربه نموده و در حال حاضر از باروری طبیعی به یک باروری ارادی رسیده است. کاهش مستمر زاد و ولد و انتقال از باروری طبیعی به باروری کنترل شده، به تدریج ساختار سنی جمعیت را از وضعیت جوانی خارج و به طرف سالخوردگی سوق می دهد. از جمله مواردی که می توان نقش موثری در روند کاهش باروری داشته باشد، پیشرفت و توسعه و رشد تکنولوژی است که بر زندگی مردم حتی در زمینه های ارزشی و عاطفی تأثیر گذاشته و به صورت عاملی در جهت کاهش باروری عمل می کند. مقاله حاضر با هدف بازنمایی گفتمان فرزندآوری در میان کاربران زن ایرانی در اینستاگرام از منظر نشانه شناسی گفتمانی به انجام رسیده است. جهت تدوین پیشینه نظری تحقیق تلفیقی از دیدگاه های مختلف همچون دیدگاه کالدول، نظریه برابری جنسیتی، تئوری نوگرایی، نظریه گذار جمعیتی و نظریه منزلت اجتماعی استفاده شده است. روش تحقیق مقاله حاضر مبتنی بر مدل نشانه شناسی گفتمانی (سلطانی 1393) که برای کاربست نظریه گفتمان لاکلا و موف به صورت مرحله بندی شده عملیاتی شده است. این مدل شامل سه مرحله است: تحلیل متنی، تحلیل بینامتنی و تحلیل بافتی. جهت گردآوری داده ها محقق تعداد 50 صفحه از صفحات منتخب بر اساس شرایط: (کاربر زن ایرانی و متاهل و دارای بیشترین دنبال کننده (فالوور بالای هزار) در اینستاگرام) انتخاب و تحلیل کرده است. نتایج تحقیق نشان داده است که زنان محجبه نسبت به زنان غیر محجبه گرایش بیشتری به فرزندآوری دارند. از سوی دیگر افراد دارای پایگاه اقتصادی بالاتر، تمایل کمتری به فرزندآوری دارند. همچنین تحلیل صفحات منتخب نشان داده است هر چه گرایش های دینی در افراد کمتر می شود، گرایش به سبک زندگی مدرن و در نتیجه کاهش فرزندآوری، افزایش می یابد.
۲۷۱۹.

آگاهی وجودی: تجربه بازاندیشی در دوره بحران کرونا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۶ 171 - 199

کلید واژه ها: ویروس کرونا کووید-19 بازاندیشی بحران تغییر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۲۹
بحران ها یکی از مهم ترین نیروهای بازاندیشی، و عاملی برای تغییر در آگاهی و کنش انسانها و جوامع است. شیوع جهانی ویروس کووید 19 (کرونا) منجر به بحرانی جهانی و چالش کشیدن بسیاری از باورها و پیش فرض ها و در نتیجه بازاندیشی در ابعادی از زندگی فردی و اجتماعی شده است. هدف ما در این پژوهش کیفی، کشف تجربه جوانان از بازاندیشی در شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا است. پژوهش را در رویکرد برساخت گرا و با روش تحقیق کیفی بنیانی اجرا کردیم. با روش نمونه گیری هدفمند(حداکثر تنوع و در دسترس) با تعداد 24 نفر مشارکت کننده مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام دادیم. جهت تجزیه و تحلیل یافته ها از روش کدگذاری نظری استفاده شد. در فرایند تحلیل داده ها 7 مقوله اصلی ساختیم که عبارتند از: مرکزیت سلامت، بازیابی خود، اقبال به علم و فناوری، گرایش به فضای مجازی، بازیابی تعاملات شخصی، دل بستن به خانه و ناامنی وجودی. با جمع بندی مقوله های اصلی و مبتنی بر برداشت جوانان مشارکت کننده در زمینه کرونا و تغییرات ناشی از آن، ارتقای آگاهی وجودی به عنوان مقوله نهایی در نظر گرفتیم. براساس این مقئله ها و جمع بندی نهایی، می توان گفت بحران شکل گرفته بر اثر پاندمی کرونا، ما انسانها را از نقاط ضعف مشترک آگاه تر کرده است و تأمل و تجدیدنظر در خود و روابطمان را دامن زده است.
۲۷۲۰.

تأثیر جهت گیری مذهبی در ایجاد تعهّد اجتماعی و قانون گرایی در بین جوانان شهر اسلام آباد غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انتظام اجتماعی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 67 - 98

کلید واژه ها: رفتارمذهبی قانون گرایی تعهد اجتماعی جوانان جهت گیری مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۷۷
زمینه و هدف: تعهّد اجتماعی و قانون گرایی در بین جوانان به عنوان نیروهای مولد اجتماعی، از امور مهم و تأثیرگذار به شمار می آید؛ بنابراین پژوهش حاضر، با هدف تحلیل تأثیر جهت گیری مذهبی و تأثیر آن بر تعهّد اجتماعی و قانون گرایی در بین جوانان شهر اسلام آباد غرب انجام گرفته است. روش : این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش پژوهش آن پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، جوانان شهرستان اسلام آباد غرب است. به عنوان نمونه پژوهش تعداد 384 نفر در رده سنی 29-18 سال با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه جهت گیری مذهبی، پرسش نامه تعهّد اجتماعی و نیز پرسش نامه قانون گرایی است. برای تأیید روایی پرسش نامه ها از روایی محتوا، روایی همگرا و روایی واگرا استفاده شده است. روایی محتوا توسط نظرسنجی از استادان خبره تأیید شد و براساس نتایج به دست آمده از خروجی های نرم افزار ابزار اندازه گیری از روایی همگرا و واگرای مناسب و شایسته برخوردار است. پایایی پرسش نامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ، ضریب پایایی ترکیبی و ضریب پایایی مرکب تأیید شد. در این پژوهش از نرم افزار (SMART-PLS) بهره گرفته و از روش حداقل مربعات جزئی برای تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها: ضرایب به دست آمده از آزمون T نشان داد که جهت گیری مذهبی بر تعهّد اجتماعی (19/437) و جهت گیری مذهبی بر قانون گرایی (4/333) و تعهّد اجتماعی بر قانون گرایی (5/750) تأثیر دارد. در بررسی نقش میانجی تعهّد اجتماعی در تأثیرگذاری جهت گیری مذهبی بر قانون گرایی، مقدار آزمون تست سوبل حدود (5.50) است.  نتیجه گیری : اثر جهت گیری مذهبی بر تعهّد اجتماعی و قانون گرایی تأیید شد. همچنین متغیر تعهّد اجتماعی می تواند نقش میانجی را بین جهت گیری مذهبی بر قانون گرایی داشته باشد. می توان نتیجه گرفت که برای تشویق جوانان به قانون گرایی از طریق جهت گیری مذهبی، بایستی بتوان تعهّد اجتماعی را نیز در بین جوانان افزایش داد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان