درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۶۱ تا ۳۸۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
۳۶۱.

منصب دبیری در دوره ساسانیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۵ (پیاپی ۱۱۵)

کلید واژه ها: ساسانیان منصب دبیری ایران دبیربد طبقات دبیران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان ساسانی اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : ۷۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۳۰۹
اردشیر بابکان در سال 224م با غلبه بر اردوان پنجم اشکانی توانست شاهنشاهی جدیدی را در تاریخ ایران پایه گذاری کند. سلسله ساسانیان به تدریج توانست پادشاهی عظیمی را تشکیل دهد که لازمه اداره چنین پادشاهی بزرگی داشتن نظام اداری توانمندومنسجم بود که در رأس آن صاحب منصبان مختلفی حضور داشتند. یکی از آن مناصب عنوان دبیری بودکه از جایگاه ممتازی در این دوره برخوردار بوده است. در رأس، این دبیران، ایران دبیربد حضور داشت که در ارتباط مستقیمی با شاهنشاه بود و در وقایع سیاسی روزگار نقش عمده ای ایفا می کرد و دیگر دبیران را تحت نظارت خود داشت. هرچند تاکنون در رابطه با مناصب مختلف دوره ساسانی بحث هایی انجام شده است اما تاکنون پژوهشی مستقل و جامع در رابطه با دبیران دوره ساسانی انجام نشده است، لذا در این پژوهش سعی شده ضمن ریشه شناسی واژه دبیر به منصب دبیری در دوره ساسانی با استفاده از روش تاریخی توصیفی تحلیلی پرداخته شود و جایگاه وظایف و هم چنین نحوه انتخاب دبیران و طبقات گوناگون آن مورد بررسی قرار گیرد.
۳۶۲.

ریاضیات ایرانی در عرصه تمدن و فرهنگ اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی بهار و تابستان ۱۳۸۸ شماره ۴

کلید واژه ها: ایران فرهنگ ریاضیات تمدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۸۳ تعداد دانلود : ۲۲۸۲
تمدن بشری و پیشرفت علوم در تاریخ به یک قوم و نژاد و قبیله اختصاص نداشته، بلکه محصول تلاش تمامی افراد بشر و اقوامی است که با کوشش های پیگیر خود در طول قرن ها تمدنهای مختلف را آفریده اند و علوم مختلف را گسترش داده اند. از این رو مردمی هم که تمدن اسلامی را به وجود آوردند از یک قوم خاص نبودند. در قرن سوم هجری بسیاری از دانشمندان در شام و عراق، غیر عرب بودند و بیشتر فقها و قضات شهرهای عراق، از موالی، بنابراین بصراحت می توان گفت تمدن اسلامی متعلق به تمام نژادهایی است که از اَندلس تا سِند میزیستند. اصولاً یکی از خدماتی که اسلام به فرهنگ بشر نموده این است که فاصله های نژادی را کنار زد و با یک تجربه علمی مهم این حقیقت را که اقوام مختلف میتوانند در سایه مساعدت یکدیگر و وحدت دینی تمدن باشکوهی را برای بشریت به ارمغان آورند آشکار نمود. از این رو سهم ایرانیان درتمامی ابعاد علوم اسلامی از چنان جایگاهی برخوردار است که هیچ کس را یارای انکار آن نیست.در این نوشتار بر آنیم تا ضمن اشاره به نقش ایرانیان در شکل گیری تمدن اسلامی به ویژه در پیریزی و گسترش دانش ریاضیات و نیز معرفی برجسته ترین ریاضیدانان ایرانی، نقش و تاثیر دانشمندان ایرانی را در پیشرفت تمدن و فرهنگ بشری، از ابتدا تا قرن جدید با بهره گیری از منابع و مآخذ موجود مورد بررسی و کنکاش قرار دهیم.
۳۶۳.

انقلاب ایران و روابط بین الملل

مترجم:
منبع: زمانه ۱۳۸۶ شماره ۶۵
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۸۰
ظهور یک انقلاب دینی و به دنبال آن تاسیس و پایداری نظام سیاسی مبتنی بر آن، یک محال عرفی و علمی در دنیای سکولار قرن بیستم به حساب می آمد، اما این معجزه محال رخ داد و نه تنها راه رهایی از سلطه را به مردم و توده های کشورها آموخت، بلکه نخبگان دلسوز ملت ها را نیز با راهی نو آشنا کرد که خارج از تنگنای شمال و جنوب یا شرق و غرب بود.اما برای شمردن تاثیرات بین المللی انقلاب اسلامی هنوز کمی زود است و باید منتظر رویش کامل بذر امید در دل نخبگان و توده های ملل جهان بود و تنها پس از تناور شدن درخت تاثیرات جهانی انقلاب می توان به بررسی کامل ابعاد جهانی انقلاب پرداخت. برهم خوردن سیستم سلطه جهانی و تولد بلوک قدرتمند اسلامی از یکسو و افول ماتریالیسم از سوی دیگر را می توان محورهای اصلی این تاثیرات دانست که فروعات و نتایج فراوانی دارد. در نوشته زیر مروری بر تاثیر انقلاب اسلامی بر روابط بین الملل داشته باشید.
۳۶۵.

الگوهای پیدایش شهر و شهرنشینی در تاریخ ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران بهار ۱۳۸۹ شماره ۶ (پیاپی ۶۴/۵)

کلید واژه ها: کشاورزی شهر روستا شهرنشینی روستانشینی،مناسبات بازرگانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۶۴ تعداد دانلود : ۲۷۴۵
پیشینه و روند پیدایش مناسبات شهری در ایران طولانی و پیچیده است و از این رو، مباحث مربوط نیز با دشواری هابی روبرو است که از آن میان است چگونگی شکل گیری جامعه شهری به عنوان یکی از مباحث راهبردی در مطالعات تاریخ شهر در ایران. پیشینه طولانی مناسبات شهرنشینی در تاریخ ایران و پیامدهای اقتصادی ـ اجتماعی این شکل از زندگی جمعی در تکامل جامعه ایران، نشان دهنده اهمیت پژوهش در ابعاد این موضوع است. مطالعه وجوه تشابه یا تمایز شهر و روستا یا پیوستگی های جامعه شهری با جامعه روستایی، یکی از زمینه های مهم در مطالعه تاریخ اجتماعی ایران است و دستاوردهای این مطالعه پرتوهایی تازه بر مباحث شهرشناسی و روستا شناسی تاریخی ایران می افکند. در پژوهش حاضر موضوع رونده ای غالب در ظهور و تکامل مناسبات شهری در تاریخ ایران، با نظر به این مسئله مورد بررسی قرار می گیرد که آیا این روند با عنوان نتیجه تکامل طبیعی مناسبات اجتماعی ایران تحقق می پذیرفت یا این که روند مزبور تحت تأثیر عوامل غیر یکسانی قرار داشته است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که بر خلاف نظریات رایج، پدیده شهرنشینی در ایران دارای منشاء متنوع بوده و از این رو عامل سیاسی بیش از یک متغیر تأثیرگذار، نباید در نظر گرفته شود.
۳۶۷.

چارچوب نظری ، زوایا و بایسته های آن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ در آیینه پژوهش سال هفتم بهار ۱۳۸۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)

کلید واژه ها: تاریخ نظریه چارچوب نظری بومی سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۴۵ تعداد دانلود : ۳۱۱۸
کاربرد چارچوب نظری در پژوهش های تاریخی از جمله راه کار هایی است که طی سال های اخیر به عنوان یکی از شیوه های ارتقای سطح علمی مطالعات تاریخی پیشنهاد می شود. این در حالی است که زوایا و ابعاد این موضوع، که اساساً جزء اصول روش تحقیق در جامعه شناسی است، برای بسیاری از دانش پژوهانِ رشته تاریخ، مبهم و ناشناخته است. بر این اساس، در این مقاله زوایا و ابعاد این موضوع، نظیر چرایی اقبال مورخان از نظریه های جامعه شناختی، چیستی چارچوب نظری، فواید کاربرد آن، محدودیت ها و معضلات چارچوب نظری، راه های دستیابی به چارچوب نظری منطقی، بومی سازی چارچوب نظری، مبانی و ضوابط بومی سازی چارچوب نظری با رویکرد اسلامی و چگونگی ارائه مدل تحلیل داده ها بر اساس چارچوب نظری منتخب، مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است.
۳۶۹.

گزارشی در مورد حضور ارامنه در جلفای اصفهان

نویسنده:
منبع: یاد ایام ۱۳۸۹ فروردین شماره ۵۵
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۲۵
معماری از رشته‌هایی است که نه‌تنها در سطوح دانشگاهی بلکه در زندگی انسان هم نقش مهم و ارتباط تنگاتنگ با رشته‌های مختلف را دارد. هر گروه انسان در محیط شهر و خانه‌ خود به علت وجود عوامل مختلف فرهنگی، اقلیمی و سیاسی شکل‌های متفاوت از فرهنگ و معماری را داراست که در طول زمان با تاثیرات مسائل مختلف ازجمله‌ انقلاب‌ها و مدرنیسم... درگیر و برخی از مفاهیم آن را تغییر شکل داده است، ولی با مهاجرت دسته‌ای و گروهی به مناطق دیگر از لحاظ جغرافیایی و سیاسی، این گروه‌های مهاجرت‌کننده با بردن حداقل نوع فرهنگ زندگی خود در معماری آن منطقه جغرافیایی متفاوت تغییراتی را ایجاد کردند و این ریشه در نوع زندگی و معیشت و فرهنگ موطن دارد. ‌ این نوشتار سعی در بررسی تاثیرات مهاجرت ارامنه بر معماری جدید خانه ها، طراحی داخلی و حتی نماسازی‌های فضاهای شهری اصفهان دارد
۳۷۰.

سیاست مذهبی در دوره نخست حکومت غزنوی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فقه و تاریخ تمدن بهار ۱۳۸۷ شماره ۱۵

کلید واژه ها: سیاست مذهبی مذهب غزنویان مسعود غزنوی محمود غزنوی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی غزنوی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی غزنوی فرهنگی
تعداد بازدید : ۷۰۸۸ تعداد دانلود : ۲۳۹۱
یکی از جنبه های مهم حکومت غزنویان به ویژه در دوره نخست، سیاست مذهبی آنان بود که در ساختار حکومتی آنان تاثیر گذاشت و به آن جهت داد. به نظر می رسد که دوره نخست غزنوی، آغاز تکوین بهره گیری از مذهب در جهت گیری های سیاسی و حکومتی است که در دوره های بعدی یعنی سلجوقی و خوارزمشاهی و حتی مغول و تیموریان و به خصوص صفویان به اوج می رسد. غزنویان با ملتزم نشان دادن ظاهری خود به مذهب سنت حنفی و سپس شافعی که محمود آن دو را مذهب نیک می دانست؛ به اهداف دوگانه ای دست یافتند. از یک سو با سرکوب جریان های مخالف داخلی با عنوان بدمذهبان، سیطره خویش را در درون امپراتوری غزنوی حفظ کردند و از سویی دیگر به تنظیم مناسبات گرم و نزدیک خود با خلافت عباسی مبادرت ورزیدند و مشروعیت دینی و سیاسی خود را از مقام معنوی و دینی خلیفه عباسی کسب کردند. ظاهرا غزنویان به عنوان آغازگران روشی در تاریخ ایران بعد از اسلام به شمار می آیند که پیوند نزدیک و عمیقی بین دین و دولت برقرار ساختند و از مذهب به عنوان دستاویزی بر دستیابی به اهداف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی سود بردند.
۳۷۴.

پایداری در مرزهای ایران و روس

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۷ شماره ۷۲
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۳۶
وقتی مسائل و موضوعات جنگ در مقیاس ملی یا فراملی بررسی می گردد، سهم اقوام و مردم محلی در دفاع از آن مستحیل، یا حداقل اینکه از مشهورات تاریخی خارج می شوند. در جنگ های ایران و روس نیز، به رغم اینکه اولین پایداری ها و آخرین صدمه ها و جراحت ها را اهالی بومی هم جوار با مرز روسیه به جان خریدند، تاریخ در خور و مفصلی از شرح پایداری های آنها در خلال آن جنگ با شرح و بسط کافی نگاشته نشده است. اینکه مردمان گنجه، باکو، نخجوان، انزلی، دربند و تالش در ابتدای حمله روسیه به ایران چه کرده و چه کشیده اند خود می تواند فصل درخشانی از تاریخ پایمردی ایرانیان باشد که نیازمند توجه و تکاپوی بیشتر اهل تاریخ است. مقاله زیر پژوهشی درباره این پایمردی هاست.
۳۷۵.

دفاع مقدس از دو دیدگاه

نویسنده:
منبع: یاد ایام ۱۳۸۸ مهر شماره ۵۰-۱
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۲۴
8 سال دفاع مقدس، مهم‌ترین رویداد ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود. کشوری بعد از برقراری نظامی مردمی به جای حاکمیت سلطه و نه گفتن به قدرت‌های استکباری، مورد تجاوز نظامی همسایه خود قرار می‌گیرد، اما با وجود ضعف دفاعی در روزهای آغازین جنگ با رهبری مدبرانه بنیانگذار جمهوری اسلامی و حمایت و پشتیبانی همه جانبه مردم و پایداری رزمندگان خود، در 8سال، هجوم دشمن را دفع می‌کند.
۳۷۶.

بررسی ابعاد و دامنه های مهاجرت کردهای عراق به ایران در دهه ی 1350 شمسی

نویسنده:
منبع: خردنامه سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵

کلید واژه ها: ایران مهاجرت پناهندگی قرارداد الجزایر کردهای عراق جنبش کردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۱۴ تعداد دانلود : ۶۲۴۱
در سال 1974م/ 1353ش، در نتیجه ی جنگ و درگیری هایی که در کردستان عراق جریان داشت، شمار زیادی از ساکنان این منطقه به عنوان آواره و پناه جو از طریق مرزهای غرب و شمال غربی وارد ایران شدند. در سال بعد نیز متعاقب شکست و فروپاشی جنبش کردها که پس از توافق ایران و عراق در الجزایر به وقوع پیوست، موج بزرگی از آوارگان به شکل دسته جمعی و در یک فاصله ی زمانی کوتاه وارد ایران شدند. بخشی از این آوارگان مدتی بعد و با تغییر اوضاع سیاسی در عراق به کشور خود بازگشتند؛ اما بخش قابل توجهی از آنها هم در ایران ماندگار شدند. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی ابعاد و دامنه-های این رویداد تاریخی را مورد بررسی قرار داده است.
۳۷۷.

تجدد به رسم آتاتورکی و رضاخانی

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۷ شماره ۷۵ و ۷۶
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۰۵
راهی که آتاتورک به اشتباه آغاز کرده بود تا نژاد ترک را با عجله از نردبان تجدد بالا بکشند، رضاشاه نیز در پیش گرفت، اما با بررسی کردن آنچه در ایران و ترکیه تجددزده روی داد می توان گفت که آتاتورک الگوی ناقص و ناجوری از تجدد اروپایی اجرا کرد، اما بدتر از آن الگوبرداری ناقص تر رضاشاه از شیوه آتاتورکی تجددگرایی بود که بر ناسازگاری و بی تناسبی آن با وضعیت اجتماعی ایران می افزود.در مقاله زیر شباهت ها و اختلاف های میان دو الگوی تجدد اجباری در ایران و ترکیه بررسی شده است که نشان می دهد رضاخان حتی نتوانست عقلانیت و دوراندیشی نسبی آتاتورک را هم داشته باشد، به ویژه در عرصه سیاست های دینی یا بهتر بگوییم ضددینی که رضاشاه حماقت ها و اشتباه های توجیه ناپذیری از خود نشان داد.
۳۷۸.

نگاهی به روابط سیاسی ایران و افغانستان در نیمه ی اول سلطنت رضا شاه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فصلنامه تاریخ محلات ۱۳۸۶ شماره ۵

کلید واژه ها: ایران افغانستان روابط سیاسی پهلوی پیمان ها

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول سیاسی
تعداد بازدید : ۶۹۹۷ تعداد دانلود : ۲۸۴۵
با پایان یافتن جنگ جهانی اول، امان الله خان و رضاشاه به فاصله کمی از یکدیگر در افغانستان و ایران به قدرت رسیدند. آن ها در سال های اولیه حکومت به دلیل تلاش برای تثبیت موقعیت خود ترجیح دادند پرداختن به اختلافات اساسی خود را در مرزها که میراثی از گذشته بود به زمان دیگری موکول کنند و با یکدیگر روابط حسنه داشته باشند. امان الله در بازگشت از سفر اروپایی اش میهمان رضاشاه شد اما به دلیل نزدیک شدن بیش از حد به ترکیه رضاشاه به سردی با او رفتار کرد. رفتارهای امان الله خان بعد از رسیدن به کابل تا اندازه زیادی ضد ایرانی بود و به همین دلیل باعث قطع روابط سیاسی ایران و افغانستان شد. با سقوط امان الله خان، دوران نه ماهه حکومت حبیب الله کلکانی معروف به بچه سقا آغاز شد. در این دوره هیج ارتباط خاصی میان ایران و افغانستان ایجاد نشد و دولت ایران حکومت بچه سقا را به رسمیت نشناخت. با سقوط بچه سقا محمد نادرشاه زمامدار افغانستان شد. به دنبال پیدایی برخی اختلافات مرزی بین ایران و افغانستان، محمدنادر شاه تعیین تکلیف در مورد اختلافات را به عهده ی رضاشاه گذاشت اما قتل او مانع از حل اختلافات طرفین شد.
۳۷۹.

تاریخ نگاری در ایران باستان؛ ماهیت و روش آن با توجه به رویکردهای مختلف به مفهوم «تاریخ»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳۰ (پیاپی ۱۲۰)

کلید واژه ها: تاریخ نگاری تاریخ تاریخ نگری فراتاریخ رویدادهای تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۹۲ تعداد دانلود : ۱۳۹۵
هرچند ایران باستان جایگاه امپراتوری های بزرگی بود که باعث بخش عظیمی از تحولات جهان در آن زمان شد،به علت برجای نماندن اثر سترگ تاریخی از آن دوران، برخی مورخان به این نتیجه رسیده اند که ایرانیان باستان فاقد هرگونه آگاهی و آثار تاریخی هستند. در این مقاله سعی شده است برپایة شواهد، مدارک و اسناد تاریخی شامل کتیبه ها، روایت های مورخان یونانی- رومی، و همچنین آثار بر جای ماندة نوشتاری از ایرانیان باستان و بررسی آن ها با دستگاه دینی و فلسفی ایشان، نشان داده شود که در ایران باستان نوعی از تاریخ نگاری وجود داشته است که منابع تاریخی ملل دیگر صحت آن را تأیید می کنند.این تاریخ نگاری دارای ویژگی های خاصی بود که در قالب جهان بینی و تاریخ نگری دینی، معنا و مفهوم پیدا می کرد و رویداد های تاریخی و نقش انسان در تاریخ به دستاویز این نگرش تفسیر و تعبیر می شد. این تاریخ نگاری که در چهارچوب الهیات زردشتی تعریف می شد، با آنچه مورخان یونان باستان از تاریخ و تاریخ نگاری درک می کردند، یکسان نبود. این شیوه تاریخ نگری، روایتی از انسان و جایگاهش در جهان و زمان ارائه می داد که با تعاریف جدید از ماهیت و جایگاه انسان، به مثابة موجودی مطلقاً تاریخی، در تضاد است؛ از این رو نوع تاریخ نگاری آن نیز با شاخصه های تاریخ نویسی جدید و یک اثر تاریخی که عنوان «علمی» بر خود دارد، متفاوت است.
۳۸۰.

تعارض دو ایدئولوژی

منبع: زمانه ۱۳۸۵ شماره ۴۴
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۸۶
ایران که تا پیش از وقوع انقلاب اسلامی متحد قدیمی امریکا در منطقه محسوب می‌شد، پس از پیروزی انقلاب بزرگترین معارض ایدئولوژیک امریکا قلمداد گردید و این تعارض به‌قدری جدی و عمیق شد که غرب را به سوی اتحاد با بلوک کمونیستی برای مهارکردن ایران سوق داد. ایران یک نیروی ایدئولوژیک تازه بود اما غرب همچنان می‌خواست بر اصول کهنه استعلایی خود پافشاری کند و همین مساله باعث ‌شد که هیچگونه مفاهمه‌ای میان ایدئولوژی انقلابی ایران و ایدئولوژی امپریالیستی امریکا برقرار نشود. فروپاشی اتحاد شوروی و رویداد یازدهم سپتامبر، نقاط عطفی در جدال‌گرایی امریکا علیه ایران و کشورهای اسلامی محسوب می‌شوند اما واقعیت آن است که بخش عمده و اساسی این تعارض به قالبهای ایدئولوژیک ایران و امریکا بازمی‌گردد و طبعا باید انتظار داشته باشیم که مولفه‌های بسیاری از این تعارضات بنیادین، چاشنی معادلات قدرت قرار گیرند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان