فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۴۱ تا ۲۶۰ مورد از کل ۵٬۳۸۹ مورد.
۲۴۱.

عدالت به عنوان فضیلتِ نفس

نویسنده:

کلید واژه ها: عدالت فضیلت اخلاق فضیلت‏مدار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
تعداد بازدید : ۷۹۷۵
چکیده مقاله حاضر درصدد تبیین عدالت فردى به عنوان فضیلت نفس و به مثابه برترین فضیلت در اخلاق در مقابل عدالت به عنوان عملى اجتماعى است. بحث عدالت فردى مقدم بر بحث عدالت اجتماعى است، زیرا با تربیت انسان، جامعه نیز بالطبع از افرادِ تربیت یافته برخوردار شده و در نتیجه، جامعه، ساختارِ سیاسى سالمى مى‏یابد. جایگاه بحث حاضر، در اخلاقِ فضیلت مدار است که قائل به ارزش ذاتى فضایل بوده و درباره خصایل و عادات اخلاقى با تأکید بر ویژگى‏هاى درونى فاعلِ فعل بحث مى‏کند. در بحث عدالت فردى، عدالت به مثابه یک فضیلتِ هدایت‏گر در طىّ طریق صحیح زندگى است. در این مقاله به بررسى و تبیین نظریات افلاطون، ارسطو و نیز حکیمان مسلمان، از جمله خواجه نصیرالدین طوسى، ابن‏مسکویه و مرحوم نراقى و مقایسه آنها با یکدیگر پرداخته مى‏شود.
۲۴۲.

باورهای پایه و مشکلات آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: پلنتینگا باورهای پایه اعتقاد به خدا معرفت شناسی اصلاح شده

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی
تعداد بازدید : ۷۹۳۲
آلوین‌ پلنتینگا [(1932]Alvin Plantinga ( یکی‌ از متفکران‌ معاصر مغرب‌ زمین‌ است‌ که‌ در حوزه‌ دین‌ پژوهی‌ بیش‌ از ده‌ کتاب‌ و یک‌صد مقاله‌ از او منتشر شده‌ است. او در پی‌ آن‌ است‌ که‌ باورهای‌ دینی‌ را در قالب‌ منطق‌ و فلسفه‌ تحلیلی‌ عرضه‌ کند. هم‌ چنین‌ او یکی‌ از بنیان‌ گذاران‌ نوع‌ خاصی‌ از معرفت‌شناسی‌ دینی‌ یعنی‌ «معرفت‌شناسی‌ اصلاح‌ شده»(ReformedEpistemology) است. فیلسوفان‌ قائل‌ به‌ معرفت‌شناسی‌ اصلاح‌ شده‌ در پی‌ آنند که‌ نشان‌ دهندکه‌ تجربه‌های‌ دینی، بنیانی‌ استوار برای‌ باورهای‌ دینی‌ فراهم‌ می‌آورند و آنها را معقول‌ و موجه‌ می‌سازند. آنان‌ معتقدند که‌ حتی‌ اگر ما هیچ‌ دلیل‌ منطقی‌ و مستدل‌ بر اعتقادات‌ دینی‌ نداشته‌ باشیم‌ باز آنها معقول‌ و موجه‌ هستند برای‌ مثال‌ اومعتقد است‌ که‌ «خدا و جود دارد» یکی‌ از اعتقادات‌ پایه‌ است. اگر این‌ اعتقاد، واقعاً‌ پایه‌ باشد، که‌ به‌ نظر او چنین‌ است، در آن‌صورت‌ لازم‌ نیست‌ که‌ دین‌ داران‌ برای‌ موجه‌ کردن‌ اعتقادشان‌ به‌ وجود خداوند، برهانی‌ اقامه‌ کنند. این‌ رأی‌ پلنتنینگا، بحث‌ها و پرسش‌های‌ فراوانی‌ را بر انگیخته‌ است. ایشان‌ به‌ دعوت‌ دانشگاه‌ قم‌ و مرکز گفت‌ و گوی‌ ادیان، سفری‌ به‌ ایران‌ داشتند، مجله‌ قبسات‌ فرصت‌ را غنیمت‌ شمرده‌ در این‌ زمینه‌ مصاحبه‌ای‌ با ایشان‌ ترتیب‌ داده‌ شده‌ است، که‌ از نظر محققان‌ و دانش‌پژوهان‌ می‌گذرد.
۲۴۳.

نسبت عقل و دین

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلام جدید رابطه عقل و دین
تعداد بازدید : ۷۸۲۹
حجیت و اعتبار عقل چه از منظر برون دینى و چه از منظر درون دینى محل بحث و نزاع بوده است، نگارنده در این نوشتار، اعتبار عقل را از منظر آیات و روایات مورد بحث قرار داده و جایگاه آن را در اجتهاد فقهى بررسى نموده است و در پایان پرورش و شکوفایى عقل از دیدگاه اسلام را مطرح کرده و آموزه‏هایى از آیات کریمه و روایت را در رشد و بکارگیرى عقل و مبارزه با هرگونه جمود و رکود اندیشه و فرد مورد بحث قرار داده است.
۲۴۴.

واقع نمایی گزاره های دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تفسیر قرآن زبان دینی تفسیرهای‌ غیرشناختاری واقع نمایی‌ گزاره‌های‌ قرآنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۰۰
مقالة‌ ذیل، درصدد ارائة‌ تبیینی‌ مختصر از پاره‌ای‌ رویکردهای‌ غیرشناختاری‌ در فهم‌ زبان‌ دین، به‌ ویژه‌ زبان‌ قرآن‌ است. نظریات‌ غیرشناختاری‌ در دین، گزاره‌های‌ دینی‌ را غیرواقع‌ نما و بدون‌ پشتوانة‌ واقعی‌ می‌دانند. آن‌ها اغلب‌ به‌ دین‌ ابزارانگارانه‌ می‌نگرند و به‌ واقعیت‌ داشتن‌ یا نداشتن‌ مدالیل‌ گزاره‌های‌ دینی‌ کاری‌ ندارند. شناخت‌ و بررسی‌ رویکردی‌ غیرشناختاری‌ به‌ زبان‌ دین، اهمیت‌ ویژه‌ای‌ دارد؛ به‌ این‌ دلیل‌ که‌ از طرفی‌ به‌ میانتهی‌ بودن‌ گزاره‌های‌ دینی‌ می‌انجامد و از طرف‌ دیگر، طیف‌ گسترده‌ای‌ از دیدگاه‌های‌ امروزین‌ حاکم‌ در حوزة‌ زبان‌ دین‌ را دربرمی‌گیرد. در این‌ مقاله، ابتدا مقصود از غیرشناختاری‌ در دین‌ تبیین؛ سپس‌ پاره‌ای‌ از نظریات‌ عمدة‌ دین‌شناسان‌ غربی‌ مانند جرج‌ سانتایانا، ریچارد ام. هیر، ریچارد بریثویث، و فیلیپس، در این‌ زمینه‌ ارائه‌ خواهد شد. بحث‌ پایانی‌ به‌ بررسی‌ مختصر این‌ دیدگاه‌ها و امکان‌ تطبیق‌ آن‌ها بر زبان‌ قرآن‌ اختصاص‌ خواهد یافت. در این‌ بخش، ادلة‌ درون‌دینی‌ و برون‌دینی‌ بر واقع‌نمایی‌ گزاره‌های‌ قرآنی‌ ارائه‌ خواهد شد.
۲۴۵.

انسان از دیدگاه پراگماتیسم جدید(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) سایر جریان ها پراگماتیسم
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی انسان شناسی فلسفی
تعداد بازدید : ۷۷۶۰ تعداد دانلود : ۲۴۵۵
نوعمل گرایی معاصر با دیدگاهی پسانو گرایانه، وجود گرایانه و عمل گرایانه به بحث درباره انسان می پردازد. از نگاه این مکتب فلسفی، تعریف یگانه و محتومی از انسان وجود ندارد. آدمی در هر موقعیت به تعریف جدیدی از خویشتن و یا به باز آفرینی خود می پردازد و این تحولی است که مستمرا ادامه می یابد. انسان در این دیدگاه در دو بعد به هم پیوسته فردی و جمعی مورد توجّه قرار می گیرد. در بعد فردی با کمک اصطلاح طنز گرای آزاده و در بعد اجتماعی، فرد وابسته به مدینه فاضله آزاده تعریف می‌شود. طنزگرای آزاده، همچون طنزپردازان ادبی، با روشی هنرمندانه و نواندیش عمل می‌کند. او از هر گونه ظلم و کاستی در زندگی کنونی بشر بیزار است و با نقادی مداوم از بی عدالتی ها و درد و رنج هایی که بر آدمیان، حتی انسان های ناآشنا و بیگانه می رود، نقش مسئولانه فردی خود را ایفا می‌کند. طنز گرای آزاده از این طریق به وحدت بشری نیز توجه می نماید و مدینة فاضلة آزاد را رقم می زند. مدینة فاضله و وحدتی که این گونه ایجاد می‌شود، از طریق ارائه طرحی پیشین و تفکر در چند و چون آن تحقق نمی یابد، بلکه با تخیل وضعیت مردمان درگیر با درد و رنج و ظلم و همراه با نقادی مستمر اجتماعی صورت می گیرد. طنزگرای آزاده در هر موقعیت، با واژگان نهایی که محصول تجارب گذشته او و دریافت های جدید از کتب، اندیشه ها و آثار مختلف فرهنگی- ادبی موجود در جامعه است، هویت خود را نشان می‌دهد. او با این ابزارها از یک سو در بعد فردی به خلق مستمر خویشتن اقدام می‌کند و از سوی دیگر عملا وحدت اجتماعی را همگام با دیگر افراد، یعنی طنز گرایان آزاده، رقم می زند.
۲۴۶.

پلورالیسم دینی و قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: پلورالیسم دینی شرایع حقانیت دین حق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۷۳
‌این‌ مقال‌ بر آن‌ است‌ که‌ پلورالیسم‌ را از منظر قرآن‌ مورد بررسی‌ قرار دهد. برخی‌ برآنند که‌ می‌توان‌ بر اساس‌ آیات‌ قرآن‌ به‌ پلورالیسم‌ اعتقاد پیدا کرد. برای‌ مثال‌ به‌ آیه‌ «لکل‌ جعلنا منکم‌ شرعة‌ و منهاجا؛ ما برای‌ هر کدام‌ از شما آیین‌ و طریق‌ روشنی‌ قرار دادیم». آنان‌ اعتقاد دارند که‌ چون‌ اختلاف‌ شرایع‌ ناشی‌ از ارادة‌ الهی است، امر مذمومی‌ نمی‌باشد. مؤ‌لف، این‌ دیدگاه‌ را مورد نقد قرار می‌دهد و بر آن‌ است‌ که‌ این‌ آیه‌ فقط‌ بر تعدد شرایع‌ از دیدگاه‌ قرآن‌ کریم‌ دلالت‌ دارد و نه‌ بر حقانیت‌ فعلی‌ تمام‌ آنها. در حال‌ حاضر شریعت‌ حق، اسلام‌ و کتاب‌ مهیمن‌ قرآن‌ است
۲۴۷.

بررسی و تحلیل روایت های کلامی و فلسفی برهان تمانع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: توحید ربوبیت توارد دو علت ترجیح بلامرجح وحدت عالم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۷۱
چکیده اثبات یگانگی خداوند متعال برای همه دین‌داران به‌ویژه مسلمانان اهمیتی اساسی دارد. از گذشته تا حال اندیشمندان اسلامی ارایة استدلال‌های متعدّد و گوناگون برای این امر سعی بلیغی داشته‌اند. یکی از این استدلال‌ها که ملهم از آیات قرآن کریم است برهان تمانع است. این نوشته ضمن طرح و بررسی دو روایت کلامی و دو روایت فلسفی از این برهان، به تحلیل مبانی و سنجش قوّت و ضعف آنها پرداخته و در نهایت، به جمع‌بندی مطالب و معرفی جامع این برهان کرده است. از نظر نگارنده، این برهان همچنان برهان استواری برای اثبات مطلوب است.
۲۴۹.

ربط و نسبت عقل و ایمان

نویسنده: مترجم:

کلید واژه ها: عقلانیت مبناگرایی الهیات طبیعی ایمان‏گرایی اعتقاد پایه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلام جدید رابطه عقل و دین
تعداد بازدید : ۷۶۰۷
چکیده رابطه عقل و ایمان همواره مسئله‏ای بحث‏انگیز بوده است. عالمان الهیات قرون وسطا در پی تلفیق فهم فلسفی و ایمان دینی بودند. اگوستین و آنسلم فهم را پاداش ایمان می‏دانستند و آکویناس تلاش کرد میان فلسفه ارسطویی و وحی مسیحی هماهنگی برقرار کند. پس از دکارت با تفکیک میان امور ذهنی و عینی، زمینه تفکیک قلمرو علم از الهیات فراهم شد. علاوه بر این، با نقادی‏های کانت و هیوم از الهیات عقلی، امکان الهیات می‏شود، دین وحیانی به دین طبیعی تبدیل شود. از این رو، ادعاهای فلسفی را کنار گذاشتند تا حق ادعاهای مبتنی بر وحی را ادا کنند. گروه دیگری از مخالفان الهیات عقلی مثل بلانتینجا معتقدند که اگر از تصور مبناگرایی دکارتی دست برداریم و اعتقاد به خدا را اعتقاد پایه بدانیم، عقلانیت ایمان مسئله‏دار نخواهد بود و مدافع ایمان مجبور به اتخاذ موضع ایمان‏گرایی نیست. مقاله حاضر، سیر تاریخ و نقاط قوّت و ضعف این دیدگاه را بررسی می‏کند.
۲۵۳.

مفهوم هستی در قلمرو مابعدالطبیعه

نویسنده: مترجم:

کلید واژه ها: وجود هستی مفهوم هستی از نظر راسل مجعول منطقی ساختار منطقی سور وجودی تعریف سیاقی تابع قضیه‏ای

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی متافیزیک
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی هستی شناسی
تعداد بازدید : ۷۵۰۶
چکیده نوشتار حاضر برگرفته از کتاب مبانی مابعدالطبیعه، نوشته بروس اونی، فیلسوف معاصر آمریکایی است. نویسنده در این کتاب می‏کوشد تا مبانی مابعدالطبیعه را تجزیه و تحلیل کند و آنگاه با طرح مسائلی دقیق و جدید به نتایجی شایسته و قابل تأمل نائل آید. در فصل دوم کتاب، مفهوم هستی را با عنایت خاص به آرای برتراند راسل به موشکافی‏های منطقی می‏سپارد و از آن‏جا به نتایج و مباحثی نو دست می‏یازد. در این مقاله، در زیر چهار عنوان فرعی به مسائلی پیرامون هستی پرداخته می‏شود: الف) هستی و توصیف‏های معین؛ ب) مجعولات منطقی و ساختارهای منطقی؛ ج) تسویر وجودی؛ د) وجود و جهان.
۲۵۷.

دیدگاه شهید مطهری و لایب نیتس در عدل

۲۶۰.

ابوزید و قرائت متن در افق تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: فرهنگ وحی متن معرفت دینی تفسیر و تأویل فرهنگ‌ زمانه.زبان‌ وحی‌ دین عصری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه قاره ای هرمنوتیک
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
تعداد بازدید : ۷۱۳۸
دکتر حامد ابوزید، متن‌ را محصولی‌ فرهنگی‌ می‌داند که‌ در افق‌ تاریخی‌ باید آن‌ را مطالعه‌ کرددر بررسی‌ هر متن‌ باید به‌ فرهنگ‌ زمانه‌ آن‌ پرداخت‌ رابطه‌ متن‌ با فرهنگ‌ نیز دیالکتیکی‌ است، چون‌ از سویی‌ تأثیر می‌پذیرد و از سویی‌ دیگر تأثیر می‌گذارد.‌

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان