فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲۱ تا ۱۴۰ مورد از کل ۲۹۴ مورد.
۱۲۱.

موقعیت سازهای ملی گرایانه هرمنوتیکی در سیاست گذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: موقعیت سازهای کلیدی هرمنوتیکی سیاست گذاری فرهنگی ملی گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۲۹۵
علی رغم این که در اسناد بالادستی نظام، ملی گرایی در کنار وحدت اسلامی ارج نهاده شده است، لیکن در عمل به دلیل این که این مفهوم در لایه های بعدی، جاری و ساری نشده، امواج بلاتکلیفی ها، سیاست گذاران فرهنگی و عمومی را در این حوزه، آگاهانه یا ناآگاهانه رنج می دهد. سیاست گذار با هر اتخاذ موضع، یک موقعیت هرمنوتیکی را برای خود ایجاد می کند و ادراکِ پسینِ وی تحت تأثیرِ گزینش پیشین است. این گونه موقعیت ها موقعیت سازهای هرمنوتیکی هستند که بعضی از آن کلیدی است و با هر گزینش، سریالی از موقعیتهای هرمنوتیکی در حیطه ملی گرایی بوجود خواهد آمد. در این پژوهش با بهره گیری از استراتژی «تحلیل مضمون»، «ISM» و «پارتو»، رویارویی ها در حیطه ملی گرایی استخراج و طی 11 مرحله موقعیت سازهای کلیدی هرمنوتیکی مشتمل بر: «میراث فرهنگی یا فرهنگ معاصر» و «جهان شمول گرایی فرهنگی یا درون گرایی فرهنگی» تعیین و تبیین شده است. در خاتمه اصلی ترین مسائل هرمنوتیکی در قلمرو ملی گرایی بررسی شده است.
۱۲۲.

گفتمان های غالب غربی ها در مورد اسلام/ مسلمانان: مطالعه موردی منتخبی از کاربران انگلیسی زبان فیس بوک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسلام هراسی اسلام رومی (غربی) اسلام دوستی انگلیسی زبانان تحلیل گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹
در این پژوهش تلاش شده تا چگونگی مواجهه اسلام و غرب، بسترهای آسیب زا و راه های تعامل سازنده بین این دو، در فضایی که به مدد شبکه های اجتماعی چون فیس بوک برای کنار هم قرار گرفتن افراد از ملیت ها و ادیان مختلف فراهم آمده است، مورد مطالعه قرار گیرد. محقق طی یک دوره بیش از دوسال مشاهده مشارکتی، در فیس بوک حضور داشته که طی آن ۱۹ مصاحبه و مجموعه ای سند در مقوله های کلی «اسلام هراسی»، «اسلام رومی (غربی)»، «اسلام دوستی» و «اسلام حقیقی» برگرفته از چارچوب نظری تحقیق جمع آوری شده و پس از کدگذاری مورد تحلیل گفتمان انتقادی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که فیس بوک با وجود اینکه یک بستر ارتباطی آمریکائی است و نقدهای بسیاری به آن وارد است، بستر مناسبی جهت ترویج گفتمان اسلام حقیقی بوده و گفتمان حمایت از اسلام و مسلمانان به خصوص در مورد «فلسطین» گفتمان غالب می باشد. گفتمان اسلام رومی کمرنگ تر از سایرین و بیشتر با بیان جلوه ای رحمانی و زینت شده نوعاً نه از اسلام حقیقی بلکه از اسلام تکفیری مورد حمایت غربیان و بسترساز حملات اسلام هراسانه بیان شده و اسلام هراسی نیز با رویکردی توده وار و اعتراض کننده به رسانه های اصلی و تساهل گری مسئولین غربی بیان می شود. دوگانه اسلام هراسی و اسلام رومی (غربی) در کنار هم در فیس بوک نیز زمینه ای را برای هل دادن مسلمانان از اسلام و کششان به استحاله در فرهنگ غربی پدید آورده اند.
۱۲۳.

ارتباط عفیفانه در زندگی سایبری؛ رویکردی پدیدارشناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزش های اخلاقی ارتباط عفیفانه فضای سایبر زندگی سایبری کاربران دین دار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۳۲۰
مواجهه جامعه اسلامی ایران با فناوری های ارتباطی جدید، به خصوص اینترنت و فضای سایبر، شرایط جدیدی را در زندگی متدینین بوجود آورده که عدم سواد رسانه ای و کنش عاقلانه موجب چالش های بسیاری در ارزش های اخلاقی فردی و اجتماعی می شود. در این مقاله ضمن بررسی نظری ارتباط عفیفانه در زندگی سایبری به این مسئله پرداخته می شود که چگونه ارزش های اخلاقی خصوصاً ارتباط عفیفانه در کنش های کاربران اینترنت منعکس می شود. برای این کار با روش پدیدارشناسی به گردآوری اطلاعات با مصاحبه نیمه ساختاریافته و مشاهده رفتارهای کاربران دین دار به فهم تجربه زیسته ایشان و درنتیجه صورت بندی ارتباط عفیفانه سایبری پرداخته ایم. یافته های تحقیق نشان می دهد که انگیزه های حضور در فضای سایبر، مشخصات فردی، التزام به دین داری، سواد سایبری و عفاف، ساخت هویت مجازی و انتخاب همراهان از جمله نقاط کلیدی شکل گیری ارتباط عفیفانه در زندگی سایبری است. در نتیجه به گونه شناسی کاربران در چهار گونه «متدین آشنا»، «متدین ساده»، «متدین بی مبالات» و «کاربر بی قید» دست یافتیم. همچنین در پیوند آموزه های فقهی اخلاقی عفاف با مقولات محوری گونه شناسی کاربران سایبری به مدلی مفهومی از ارتباط عفیفانه در زندگی سایبری و پیشنهادهایی کاربردی برای برخورداری از ارتباط عفیفانه سایبری رسیدیم.
۱۲۴.

پدیدارشناختی موانع برنامه درسی تربیت جنسی در مقطع متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه درسی تربیت جنسی دوره متوسطه پدیدارشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷۱ تعداد دانلود : ۷۲۴
یکی از ساحت های شش گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، ساحت تربیت زیستی و بدنی است که یکی از مقوله های تحت پوشش این ساحت، توجه به تربیت جنسی است. در بسیاری از نظام های آموزشی، تحقق تربیت جنسی با موانع زیادی در عرصه عمل مواجه بوده است و همین امر، زمینه ساز بروز بسیاری از معضلات اجتماعی و انحراف های رفتاری در میان نسل جوان شده است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی موانع تحقق برنامه درسی تربیت جنسی در مدارس متوسطه بر اساس رویکرد کیفی و با روش پدیدارشناسی انجام گرفته است. داده ها با استفاده از فن مصاحبه نیمه ساختارمند با نوزده نفر از والدین، معلمان و مدیران در سطح منطقه شش شهر تهران با شیوه نمونه گیری هدفمند از نوع ملاکی گردآوری شده و بر اساس راهبرد کُلایزی تحلیل شد. نتایج این پژوهش موانع برنامه درسی تربیت جنسی در مقطع متوسطه تحصیلی را در سه مضمون اصلی و نُه خوشه مضمونی شامل عوامل خانوادگی ازجمله، مقاومت و بی میلی والدین در برابر تربیت جنسی فرزندان، ضعف مهارت های ارتباطی مطلوب بین والدین و فرزندان و غلبه نگاه بزرگ سالی بر مسائل جنسی نوجوانان، همچنین عوامل سازمانی نظیر؛ کمبود چشمگیر معلم متخصص حوزه تربیت جنسی در آموزش و پرورش، محدودیت و چالش برانگیز بودن منابع آموزشی در حوزه تربیت جنسی، ضعف خط مشی مناسب حمایت از تربیت جنسی در چارچوب تربیت اسلامی و چالش تعامل مطلوب مدرسه و خانه و در نهایت، عوامل فرهنگی اجتماعی همچون ضعف آگاهی اجتماعی از تعریف صحیح تربیت جنسی و برداشت های شخصی و بدون پشتوانه از مبانی دینی دسته بندی کرد.  
۱۲۵.

بررسی تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی بر حجاب و پوشش کاربران با تأکید بر ابعاد دین داری (مورد مطالعه: کاربران زن شبکه اجتماعی اینستاگرام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دین داری حجاب شبکه های اجتماعی شبکه اجتماعی اینستاگرام زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۱ تعداد دانلود : ۱۰۹۸
پژوهش حاضر به دنبال بررسی تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی بر حجاب و پوشش کاربران زن با تأکید بر ابعاد دین داری است. جامعه آماری، کاربران فعال شبکه اجتماعی اینستاگرام می باشد. ابزار اندازه گیری پرسشنامه بومی شده میزان دین داری استارک و گلارک در پنج بعد و پرسشنامه محقق ساخته حجاب و پوشش بود. روایی صوری و محتوایی این پرسشنامه به تأیید چند تن از اساتید و صاحب نظران رسید و پایایی آن نیز از طریق یک آزمون مقدماتی با استفاده از آلفای کرونباخ در متغیر دین داری (911/0) و متغیر حجاب و پوشش (751/0) به دست آمد. تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی، به وسیله نرم افزار 21/spss صورت گرفته است. یافته های این تحقیق نشان داد تأثیری معکوس میان میزان استفاده از شبکه های اجتماعی، میزان رضایت و میزان اعتماد به شبکه های اجتماعی با حجاب و پوشش کاربران وجود دارد. اما میزان ابعاد دین داری (بعد اعتقادی، بعد مناسکی ، بعد پیامدی، بعد شناختی و بعد احساسی) با حجاب و پوشش کاربران دارای تأثیر مستقیم و مثبت بوده است. همچنین از طریق آزمون تحلیل مسیر مشخص شد که متغیر میزان دین داری بر حجاب و پوشش کاربران تأثیر نسبتاً قوی دارد. در مجموع، نتایج نشان داد که متغیرهای میزان استفاده از شبکه های اجتماعی، ابعاد اعتقادی، مناسکی (مربوط به متغیر دین داری)، میزان اعتماد به شبکه های اجتماعی، میزان رضایت از شبکه های اجتماعی و بعد پیامدی مربوط به متغیر دین داری به ترتیب دارای بیشترین تأثیر بر گرایش به حجاب و پوشش کاربران بوده اند.
۱۲۶.

پویانمایی تلویزیونی در ایران: به سوی مدلی برای سیاست گذاری از توصیف مسئله تا تجویز راهکار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پویانمایی سیاست گذاری فرهنگی صنایع خلاق صنایع فرهنگی سیاست هنری انیمیشن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۳۴۶
ادبیات صنایع خلاق یکی از الگوهای پیشرو در سیاست گذاری فرهنگی و اقتصاد فرهنگ در دنیا است که تقریباً از ابتدای قرن حاضر در کشور های مختلف دنیا توسط دولت ها و دیگر کنشگران سیاستی در حوزه فرهنگ در حال اجرا است. پویانمایی به عنوان یکی از قالب های رسانه ای پردرآمد بیش ازپیش مورد توجه سیاست گذاران واقع شده است. اما در کشور ما در قدم اول، برای طراحی و اجرای هرگونه سیاست و تصمیم سیاستی، نیاز به شناخت دقیق از وضعیت کنونی برای دستیابی به شرایط مطلوب احساس می شود. این پژوهش برای نیل به این مهم، به صورت بندی دقیق و علمی از مسائل سیاستی و راهکار های ممکن دستیابی به شرایط مطلوب تولید انبوه پویانمایی تلویزیونی در ایران از طریق مصاحبه با خبرگان این عرصه و تحلیل مضمون آن، پرداخته است. در نتایج این تحقیق در جستجوی عوامل بازدارنده و موانع پیشرفت پویانمایی به سه مؤلفه اصلی دست یافتیم؛ از یک سو اشتباهات و ضعف های سیاست گذاران و مدیران این عرصه باعث ایجاد آفت ها و بروز مسائلی شده، و از سوی دیگر تولیدکنندگان و دیگر کنشگران خصوصی نیز دچار ضعف های بنیادین هستند که توانایی و قوت رشد را از دست داده اند، و همچنین عوامل ساختاری که ریشه در فرهنگ و ساختارهای اجتماعی دارند نیز مزید بر علت شده است. راهکارهای ارائه شده توسط نخبگان به ۶ دسته اصلی با عنوان های ایجاد متولی کلان، بازار آزاد، اصلاح نظام آموزشی، پژوهش و ایجاد شتاب دهنده ها دسته بندی شدند که در نهایت، این تحقیق مدلی مطلوب برای سیاست گذاری پویانمایی تلویزیونی در ایران با استفاده از نکات ارائه شده در مصاحبه ها ارائه کرده است.
۱۲۷.

نشانه شناسی گفتمانی ادبیات پایداری در غزلیات حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نشانه شناسی گفتمانی گفتمان پایداری غزلیات حافظ غیریت سازی بازنمایی الگوی سلطانی لاکلائو و موف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۲ تعداد دانلود : ۸۷۳
کوشش های گفتمانی حافظ برای بازنمایی گفتمان استعلایی عصر، و پایداری در مقابل نظام معنایی و کنشگران آن، با هدف غیریّت سازی و مشروعیّت زدایی، ذیل الگوی گفتمان پایداری، قابل تبیین است. این مقاله می کوشد تا با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی به بررسی گفتمانی ادبیات پایداری در غزلیات حافظ، بر مبنای نظریه گفتمان لاکلائو و موف و الگوی نشانه شناسی گفتمانی سلطانی، بپردازد. در این شیوه، دیوان غزلیات حافظ از منظر متن، بینامتنیت و بافت مورد بررسی قرار گرفته است. مسئله مقاله این است که نظام های گفتمانی بازنمایی شده در متن کدامند و چه نسبتی با گفتمان پایداری دارند. بر اساس این روش، روشن شد که چهار خرده گفتمان: حاکمیّتی، پایداری، عرفان و تصوّف در متن حضور دارند و عمده نزاع معنایی متن، حاصل تقابل خرده گفتمان پایداری با گفتمان هژمونیک حاکمیّت وقت و گفتمان تصوّف رسمی است. با توجه به قراین متنی، خرده گفتمان پایداری در تعامل با خرده گفتمان عرفان است. خرده گفتمان تصوّف نیز در این دوره، همسو با حاکمیّت وقت، در عرصه های مذهبی، سیاسی و اجتماعی حضوری فعّال دارد. بازنمایی ویژگی های هویتی طبقات سیاسی- اجتماعی مرتبط با گفتمان حاکم، با هدف تاثیرگذاری بر ذهن سوژه ، از کوشش های گفتمانی صاحب اثر است که در مجموع منجر به تبیین چهره قدرت و هویت گفتمانی آن شده است.
۱۲۸.

خوانش مبناگرای سنتی از گفت وگوی بینادینی در ایران پساانقلاب- یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گفت وگوی بینادینی دیگری دینی مبناگرای سنتی تحلیل مضمون ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۵۹۳
گفت وگو با دیگری دینی از نتایج و رویدادهای مهمی است که در عرصه دینداری قابل تصور است. پس از انقلاب در ایران برخی سازمان ها و نهادهای دولتی و غیردولتی با این پیش فرض که پیشینه این سنخ از گفت وگوها در حوزه تمدن اسلامی وجود دارد، به این مسئله توجه کردند. بدون تردید، نمایندگان این نهادها در این سال ها با اتکا بر همین گفت وگوها در اثبات هویت اسلامی-  شیعی با ادیان دیگر و به ویژه مسیحیت کاتولیک، کسب تجربه کرده اند. این پژوهش با رویکردی کیفی می کوشد با تحلیل مضمون گفتارهای ناظر به ذهنیت و تجربه این افراد به این پرسش پاسخ دهد که اساساً کنشگران با ابتناءی بر رویکرد درون دینی که مبناگرای سنتی اتخاذ می کند، چگونه به دیگری دینی نگریسته و چه تفسیری از گفت وگو با «آن دیگری» ارائه می کند. بدین منظور، داده های میدانی به روش نمونه گیری هدفمند و در مصاحبه نیمه ساختار یافته با 15 نفر از کنشگران این عرصه گردآوری شد. تحلیل مضامین گفتارها نشان داد که از نگاه مبناگرای سنتی، گفت وگو با دیگری دینی در مواجهه با دیگری دینی حقانیت را مقدم بر همسان نگری مذهبی کرده، جهان گری دینی را به عنوان یک اصل ثابت در گفت وگوها پذیرفته و تلاش می کند با مشروعیت بخشی سیاسی- دینی به دیگری مسیر گفت وگوهای دینی را از پیش تعیین کند.
۱۲۹.

تحلیل نشانه شناختی هویت دینی در پویانمایی های ایرانی (مطالعه موردی: مجموعه پویانمایی «پیامبران»)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازنمایی پویانمایی نشانه شناسی هویت دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۵ تعداد دانلود : ۴۳۳
این پژوهش در پی آن است که بررسی نماید هویت دینی در پویانمایی های ایرانی چگونه نشان داده می شود و برای بازنمایی هر یک از ابعاد هویت دینی از چه رمزگان نشانه شناسی استفاده شده است. به عبارت دیگر، هدف اصلی این تحقیق، تحلیل نشانه شناختی هویت دینی در  پویانمایی های ایرانی(مورد مطالعه: مجموعه پویانمایی پیامبران) است. این تحقیق در رهیافت مطالعات فرهنگی و با تأکید بر نظریه بازنمایی استوارت هال[1] و بهره گیری از نظریه های مرتبط با حوزه دین به ویژه نظریه گلاک و استارک[2] صورت گرفته است. جامعه آماری شامل پویانمایی های ایرانی است که در طول سال های گذشته با محوریت دین و مسائل دینی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تولید و پخش شده است. نمونه گیری در این پژوهش به روش نمونه گیری هدفمند غیر تصادفی انجام شد و 3 قسمت از پویانمایی پیامبران(کشتی نوح، آتش سرد و صابران) به عنوان نمونه انتخاب شده است. برای تحلیل نشانه شناسی پویانمایی ها از الگوی روایی بارت[3] و همچنین از تحلیل سه گانه فیسک و هارتلی[4] استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد بازنمایی هویت دینی در پویانمایی پیامبران با جهت گیری، چارچوب بندی رسانه ای و کارکردهای ایدئولوژیک همراه است. در این پویانمایی ها ابعاد مختلف هویت دینی - بعد اعتقادی، مناسکی، تجربه ای و پیامدی- بازنمایی می شود.     [1]. Stuart Hall [2] .Glock & Stark [3]
۱۳۰.

حدود مداخله دولت در فرهنگ در منابع دینی؛ مورد مطالعه: موسوعه امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دولت و فرهنگ منابع دینی دین و فرهنگ دولت دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۶۲۳
خط سیر انقلاب اسلامی رسیدن به تمدن نوین اسلامی است. مراحل این صیرورت عبارت است از : انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و در نهایت تمدن نوین اسلامی. اکنون در سومین حلقه از زنجیره تمدن نوین اسلامی، بار تحقق دولت اسلامی بر دوش مسئولان و خصوصاً اندیشمندان حوزه علوم انسانی است. یکی از عرصه هایی که دولت خواه ناخواه بر آن تأثیر گذار است، فضای فرهنگی حاکم بر جامعه است. حال این سؤال مطرح می شود که اساساً مبتنی بر منابع اصیل دینی، حد و مرز مداخله دولت تا کجاست؟ مسئله این پژوهش، حدود مداخله دولت در عرصه فرهنگ می باشد. این مقاله سعی دارد با روش استنباط صحیح در مراجعه به متون اصیل دینی، به جست و جوی ابعاد دخالت دولت در عرصه فرهنگ بپردازد. روش این پژوهش کتابخانه ای و رویکرد آن توصیفی و تحلیلی است. بر اساس یافته های این پژوهش آموزش و تربیت، ارشاد و هدایت مردم، ایجاد بستر و مقدمات لازم برای انجام فرائض و مقابله و مبارزه با بدعت های جدید سطوح مداخله دولت در عرصه فرهنگ را تعیین می کند. روش مداخله دولت در فرهنگ در یک طیف حکیمانه و با موعظه آغاز و به مقابله مسلحانه ختم می شود، که هر کدام از روش ها در یک حوزه باید بکار بسته شود و نکته ظریف در اینجاست که استفاده یک روش در حوزه دیگر ممکن است باعث ایجاد خسارت جبران نا پذیر می شود.
۱۳۱.

ارائه الگوی مدیریت خبر رسانه ملی در فضای مجازی با رویکرد ارتباطات آیینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارتباطات آیینی خبر فضای مجازی مدیریت رسانه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات رسانه های دینی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات خبر
تعداد بازدید : ۸۹۹ تعداد دانلود : ۶۹۳
گسترش روزافزون فناوری های ارتباطی و شبکه جهانی اینترنت، عصری جدید در تاریخ اطلاع رسانی ارتباطات جمعی رقم زده است. این تغییرات فناورانه نه تنها زیرساخت های ارتباطی، بلکه سازمان های رسانه ای را نیز دچار تغییر و تحول کرده است. این تغییرات نیازمند الگوی مدیریتی نوینی در حوزه اطلاع رسانی است. دراین پژوهش، از رویکرد کیفی و روش تحلیل تم بهره گرفته شده است و مؤلفه های الگوی مدیریت بخش خبر رسانه ملی در فضای مجازی با بهره گیری از رویکرد ارتباطات آیینی و طی مصاحبه های عمیق با چهارد ه نفر از خبرگان حوزه رسانه استخراج شده است. بنا بر نتایج این پژوهش، مهم ترین مؤلفه ها عبارت اند از: کم کردن محدودیت های سیاسی و فرهنگی در تعامل با ذی نفعان، تعامل با سازمان های سیاست گذار در حوزه فضای مجازی، ایجاد زیرساخت مناسب برای توسعه ارتباطات آیینی در بخش خبر رسانه ملی و توسعه کاربرد محتوای کاربر ساخته با رویکرد آیینی در بخش های خبری.
۱۳۲.

تحلیل ارتباطات در تعامل متن دینی و مخاطب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ارتباطات گزاره دینی خبرواحد معرفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۶ تعداد دانلود : ۲۱۶
رابطه متن و مخاطب و تأثیرگذاری متن در مخاطب- به ویژه- در فضای متون دینی موضوع قابل توجهی از زاویه علم ارتباطات است. در ادبیات دینی اسلامی، گزاره دینی یا «حدیث» - و با قدری مسامحه-  «خبرواحد»، به عنوان یک واحد کلام، شناخته شده است. اما جایگاه و کارکرد یک گزاره دینی در تولید یک معرفت دینی چگونه است؟ این کارکرد، احیانا تحت سیطره دستگاه فقهی قرار گرفته است و با تعابیری چون «حجیت»، از آن سخن رفته است. اما این کارکرد و جایگاه، نسبت به تولید یا انتقال معرفت، قابل واکاوی است. از یک سو، به میزان کاربرد یک گزاره دینی در طول تاریخ، حجم معارف مبتنی بر آن نیز افزایش می یابد. از سوی دیگر، ایجاد ارتباط مستقیم بین معرفت دینی و یک گزاره دینی، منطقی نیست. اساسا - با تأکید بر حوز های غیر فقهی- هیچ یک از معارفی که ما در قالب خبرواحد، تلقی می کنیم، در فضای خلا و بدون توجه به معارف تمدنی، مورد قبول واقع نمی شود. در رهیافتی ناظر به تحلیل میراث حدیثی شیعه نیز باید گفت که نگاه کمی به احادیث و مبتنی بر ارتباط مستقیم گزاره دینی و معرفت، الگوی کارآمدی در تحلیل جایگاه اجتماعی سیاسی معصوم به شمار نمی رود.
۱۳۳.

الگوی همکاری بین بخشی (مورد مطالعه: همکاری مسجد با مدرسه و خانواده)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: همکاری بین بخشی مسجد مدرسه خانواده تربیت بخش سوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۲ تعداد دانلود : ۵۶۵
ضرورت و هدف اصلی: لازمه تحقق اهداف تربیتی اسلام، همگرایی ارکان تربیتی جامعه اسلامی است. تعامل مدرسه (به عنوان اصلی ترین نهاد تربیت رسمی در کشور)، خانواده (به عنوان طبیعی ترین و پایدارترین نهاد) و مسجد (به عنوان اصیل ترین نهاد تربیتی در جامعه اسلامی) موجب هم افزایی و تسهیل تحقق اهداف تربیتی اسلام می گردد. از سوی دیگر این سه رکن تربیتی(مسجد، مدرسه و خانواده) از مؤلفه های اساسی ارتباط سنتی می باشند و تحقق همکاری این ارکان، تأثیری قابل توجه بر تقویت شبکه ارتباطات اجتماعی و تعمیق باورهای ملی و دینی خواهد داشت. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و در آن از راهبرد نظریه پردازی داده بنیاد استفاده شده است. داده های پژوهش از نتایج موردکاوی چهارده مسجد برتر در کشور در حوزه تعامل با خانواده و مدرسه استخراج شده است. یافته ها: همکاری مسجد با مدرسه و خانواده پدیده ای محوری است که شرایط علّی آن را ظرفیت ها و ضعف های نهادهای تربیتی تشکیل می دهند و برای تحقق آن باید به زمینه های آن که بایسته های برنامه ای، ساختاری و سرمایه انسانی است، توجه شود. این پدیده دارای مراحل چهارگانه: «1-زمینه سازی و اعتمادسازی، 2- جذب از مدرسه به مسجد، 3-تداوم ارتباط و تربیت در مسجد، 4-نقش آفرینی دانش آموزان در مسجد و مدرسه» است که مؤلفه هایی در قالب عوامل مداخله گر بر آن اثر گذار می باشند و نتایجی را به دنبال خواهند داشت. الگوی حاصل از روابط مقوله های تحقیق در مدلی پارادایمی نمایش داده شده است.  
۱۳۴.

واکاوی نسبت جهان بینی با مسائل جنسی و عفاف در سینما؛ مطالعه موردی انیمیشن مهمانی سوسیس ها (2016)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهان بینی مسائل جنسی عفاف انیمیشن تعلیم و تربیت تربیت جنسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۴۷۱
در عصر اطلاعاتی امروز که زندگی فردی با رسانه ها عجین شده، یکی از جذاب ترین و سرگرم کننده ترین تفریحات، تماشای تولیدات انیمیشنی است. در دهه های اخیر انیمیشن های سه بعدی، به سبب ویژگی های تکنیکی منحصربه فرد و جذابیت های ظاهری و همچنین فراهم آوردن بستری مناسب برای انتقال محتواهای متنوع، منجر شده است که این فرم (قالب) رسانه ای به سرعت طیف گسترده ای از کودکان، نوجوانان و حتی رده سنی بزرگ سالان را به خود جذب نماید. آنچه در این میان حائز اهمیت است، اهتمام سازندگان انیمیشن، به جنبه های تربیتی و آموزشی در کنار ابعاد سرگرم کننده این نوع از رسانه است. از سوی دیگر، عجین شدن مضامین ناسالم و غیراخلاقی با این محتواها، و آموزش و انتقال آن ها به مخاطب، حوزه عفاف عمومی و اجتماعی را، با تهدیدهای جدی مواجه می کند. این پژوهش به دنبال آن است که برخی از پیام های موجود در انیمیشن سه بعدی مهمانی سوسیس ها، ساخت شرکت هالیوودی کلمبیا پیکچرز را استخراج نموده و محتوای موردنظر را با رویکرد تربیتی و استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، موردبررسی و واکاوی قرار دهد. در این روش مضامین موجود در این انیمیشن استخراج و مفاهیم مربوط به آن ها احصا شد؛ سپس مفاهیم به دست آمده، منجر به شکل گیری دوگانه ای در سه سطح «جهان بینی»، «باورها» و «رفتارها» شد. در پایان نیز مدلی ارائه گردید که نشان می دهد هر نوع جهان بینی، باورهای جنسی و به تبع، رفتار عفیفانه منحصر به خود را در حوزه مسائل جنسی تولید می کند.    
۱۳۵.

راهبردهای تدوین برنامه درسی چندفرهنگی در آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه درسی برنامه درسی چندفرهنگی روش SWOT روش SOAR

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۸ تعداد دانلود : ۴۸۹
برنامه درسی به عنوان یک سند سیاسی در هر جامعه ای موظف است ارزش ها و سیاست های اساسی جامعه را در خود منعکس سازد. در این تحقیق به ارائه راهبرد در تدوین برنامه درسی چندفرهنگی در آموزش عالی می پردازیم که نتایج آن در کلیه دانشگاه های وزارت علوم کاربرد دارد. این پژوهش از نظر هدف از زمره تحقیقات کاربردی و از نظر روش، پیمایشی وتوصیفی-تحلیلی است که برای تدوین چارچوب نظری تحقیق و مروری بر تحقیقات پیشین، از روش کتابخانه ای(اسنادی) بهره گرفته شده است. برای جمع آوری داده ها از ابزارهای مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران از جامعه آماری10000 نفری اساتید، کارکنان و دانشجویان ورودی سال های 91 تا 96  دوره کارشناسی پیوسته دانشگاه فرهنگیان، تعداد 373 نفر محاسبه شد. در این پژوهش از تحلیل سواتSWOT  برای شناسایی قوت ها و ضعف ها، فرصت ها و تهدیدها و ارائه مهم ترین راهبردهای برنامه درسی چندفرهنگی استفاده شده است. همچنین از مدل استراتژیک SOAR برای تدوین استراتژی توسعه و تشریح قوت ها، فرصت ها، آرمان ها و نتایج استفاده شده است. سپس با استفاده از ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی، گزینه های مختلف استراتژی شناسایی شده و مورد ارزیابی قرار گرفت. بهترین استراتژی برای تدوین برنامه درسی چندفرهنگی این گونه به دست آمد: "برنامه های درسی و سرفصل های آموزشی را بر اساس تنوع فرهنگی کشور طوری تنظیم کنیم که سیاست"وحدت در حین کثرت" به معنای واقعی اجرا گردد".
۱۳۶.

ارتباط انسان با خدا از منظر زاویه طلایی 111 درجه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کعبه چشم عدد فی عدد پی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۳ تعداد دانلود : ۳۵۷
این مقاله اشاره به یک راه انفسی برای شناخت خداوند دارد. نسبت طلایی  به عنوان مهر تأییدی است که خداوند بر موجودات این جهان زده است. مهر زرّینی که می تواند ذهن کنجکاو شخص را به خود جلب کند. در اینجا می خواهیم اثر جدید دیگری از این مهر زرّین را در چهره ی انسان آشکار و آن را با زاویه ی طلایی کره زمین ربط داده و به نتیجه ای دست یابیم که هدف خداوند متعال از خلقت انسان است. موقعیت کعبه روی کره زمین، در ارتباط با زاویه طلایی  درجه است که  است. اگر چنین ارتباطی در انسان وجود داشته باشد، مفهوم آن چیست؟ در این مقاله به روش تحلیلی و با رویکرد ریاضی زاویه ی طلایی بر کره ی چشم انسان و عنبیه درون آن ترسیم می شود. به کمک نجوم و دو شاخص مهم، یکی محور چرخش زمین  و دیگری مدار گردش زمین، نشان داده می شود که کره ی زمین و کره ی چشم انسان با هم ارتباط معنایی دارند. که یک مدل ریاضی و فیزیکی در خصوص سجده بر خداوند و مناجات با او را ارائه می دهد. یکی از اسماء خداوند «علی اعلی» است. این اسم مقدس بر صورت انسان با یک انطباق هنری جالب و دقیق، ارتباط معناداری با کعبه و پرستش خداوند دارد. بنابراین هر شخص با دید هنری و الهی به این دو موضوع یعنی زاویه طلایی و نقش «علی اعلی» در چهره خود، می تواند مفهوم خلقت خود و لزوم پرستش خالق خود را در ذهن تداعی کند و سیمای پرستش خدا را مشتاقانه با نگاهی دیگر بنگرد.      
۱۳۷.

انسان شناسی زبان شناختی» و نقش آن در استخراج جهان بینی و گفتمان های موجود در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم انسان شناسی زبان شناختی استعاره جهان بینی قرآن گفتمان های قرآنی زبان قرآن جنسیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۳ تعداد دانلود : ۳۴۵
«انسان شناسی زبان شناختی» از رویکردهای نوین انسان شناسی است که به استخراج مؤلفه های فرهنگیِ موجود در زبان های مختلف می پردازد، چه نزد ایشان «زبان» به مثابه ذخیره ای فرهنگی به شمار می آید. مواجهه با متون دینی، به شکل خاص، قرآن کریم از دریچه این دانش، دستاوردهای بسیار مهمی در ترسیم ساحت های انسان شناختیِ قرآن کریم در برخواهد داشت. به شکل خاص در جستار پیش رو بر دو حوزه تمرکز شده است: نخست «استعاره و نقش آن در ترسیم جهان بینیِ حاکم بر دیدگاه کاربرانِ زبان» و دوم «زبانِ قرآن و جنسیت». در این حوزه نیز به کاربردهایِ جنسیتی در زبان قرآن کریم توجه داده شده و از رهگذر دسته بندی کاربردهایِ جنسیتی یاد شده، تا حد زیادی زمینه تبیین رویکرد انسان شناختیِ قرآن فراهم خواهد شد. این بررسیِ اجمالی حکایت از آن دارد که بررسی ابعاد زبان شناختیِ قرآن کریم از طریقِ روی آوردهای انسان شناختی، دریچه های جدیدی به روی مطالعات قرآن و حدیث گشوده و قادر است بسیاری از معضلاتِ اعتقادی و تفسیری را نیز مرتفع نماید.
۱۳۸.

آیین های تلویزیونی و بازنمایی «حزن مذهبی» آسیب شناسی سنت های مناسبتی تلویزیون ایران در «محرم»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تقویم مناسبت های تقویمی برنامه های مناسبتی حزن مذهبی حزن تلویزیونی صداو سیما ارتباطات آیینی نظریه نمایش گافمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۵ تعداد دانلود : ۴۵۱
«برنامه های مناسبتی» با وسعت و گونه گونی امروزینش، از اختصاصات تلویزیون پساانقلابی است. یکی از تغییراتی که به تبع انقلاب اسلامی در رادیوتلویزیون ملی ایجاد شد، توجه به هم گرایی آن با زمینه های فرهنگی و تاریخی و مذهبی جامعه بود. شاخه ای از این هم گرایی در «تقویم محوری» جداول پخش تجلی یافت که استمرار آن به شکل گیری تدریجی برنامه های تلویزیونی متمایزی انجامید که بعدها به «مناسبتی» موسوم شد. تلفیق منحصربه فرد دو تقویم شمسی و قمری در تقویم رسمی کشور در کنار چگالی مناسبتی بالای مذهب تشیع، دو زمینه حداکثری بودگی تقویم رسمی ایران هستند. مناسبتی ها اما در رادیوتلویزیون پساانقلابی همچنان مهمان ناخوانده تلقی می شوند. کیفیتِ نازل و وضعیتِ معمولاً یکنواخت آن ها خصوصا در ماه محرم، برند این گونه را عملاً از رونق انداخته است. با این حال برخی سریال های ویژه مثل شب دهم و مختارنامه زمینه نوعی بازگشت به مناسبتی ها و بازسازی آن ها را فراهم می آورد. مناسبتی ها در بخش مطالعاتی هم چندان مورد توجه نبوده اند. مقاله پیشِ رو گزارشی از اولین مطالعات جدی در حوزه «مناسبت پژوهی تلویزیونی» است که برنامه های مناسبتی «شبکه یک سیما» در ماه محرم سال 1433 هجری قمری برابر با 1393 هجری شمسی را مورد بررسی قرار داده است. باز زمانی مطالعه (جامعه تحقیق) پخش شکه اول سیما را از ده روز پیش از آغاز ماه محرم تا پنج روز پس از روز عاشورا (مجموعاً 25 روز) شامل می شود. در این مطالعه از مبدأ نظری «ارتباطات آیینی» و به کمک رهیافت «مردم نگاری» و در ادامه با استفاده از روش «مقایسه دایمی داده ها»، فرایند ورود و خروج آیینی تلویزیون ایران به مناسبت «حزن مذهبی» ثبت و تحلیل می شود. در میان روش های کیفی، مردم نگاری روشی است که قابلیّت انعطاف برای ثبت تغییرات مناسبتی اَبَرمتنی تصویری در حد 25 روز از پخش یک شبکه تلویزیونی را دارد. بدین ترتیب که با بازبینی چندباره برنامه های روزانه شبکه اول سیما، روند تدریجی تغییرات مناسبتی فضا و نشانه ها در پخش تلویزیونی به تفکیک هریک از برنامه ها و به ترتیب پخش آن ها ثبت و توصیف شد. حاصل اجرای این فرایند تولید قریب به 200 صفحه داده توصیفی بود. این داده ها پس از دسته بندی اولیّه(category system)، با استفاده از روش مقایسه دایمی (constant comparative technique) در چند مرحله فراوری شد و نهایتاً روندهای آیینی سازی تلویزیونی حزن تحت عناوینی استعاری صورت بندی شد. مؤلفه های «حزن تلویزیونی» در شبکه اول سیما در بازه زمانی این مطالعه عبارتند از: «تباکی» حداکثری ، «بُکاء» حداقلی؛ حماسه زدایی (حزن مجلس ترحیمی)؛ انفکاک بین رمزگان های شور و شعور؛ آغاز باشکوه و پایان برهوت؛ تقابل عزاداری تک و تنهایی در گوشه استودیو با عزاداری دسته جمعی در وسط خیابان، پرداخت به «عزاداری» بیش از پرداخت به «عزا»؛ بازنمایی «تاریخمند» و «نقطه جوشی» از رسانه های سنتی..
۱۳۹.

بازنمود زندگی روزمره یوتوپیایی زنان غربی پیوسته به داعش در رسانه های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زندگی روزمره رسانه های اجتماعی داعش زنان یوتوپیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۴۲۳
با تأسیس داعش توسط البغدادی در سال 2014، او از مردان و زنان در کشورهای مختلف خواست تا زندگی خود را رها سازند و به عراق و شام مهاجرت کنند. برخلاف ادعای بازگشت به باورهای صدر اسلام، رسانه های اجتماعی نقش پُررنگی در حیات این دولت ایفا می کرد؛ زنان غربی مهاجر با بیان ابعاد آرمانی دولت اسلامی در این رسانه ها تأثیر چشمگیری در جذب دیگر زنان به قلمرو داعش داشتند. در این پژوهش با استفاده از نظریات زندگی روزمره و به طور خاص نظریه «لوفور» به بسط این نظریات از زندگی در شرایط عادی، به زندگی در شرایط جنگی توجه شده است. با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، روایت های منتشر شده در رسانه های اجتماعی از 38 زن غربی پیوسته به داعش (با بهره گیری از گزارشهای متمرکز بر داعش) تبیین شده است. یافته ها نشان می دهد زندگی روزمره زنان در غرب از لحاظ معیشتی در شرایط ایدئالی قرار داشت، اما جوامع غربی نتوانستند نیاز های معنوی آن ها را برطرف سازند. این زنان، دولت اسلامی را یوتوپیای محقق دانستند تا بتوانند به شعائر اسلام عمل کنند.
۱۴۰.

بررسی رابطه عفاف و محبوبیت نقش در شخصیت های زنِ فیلم های سینمایی پربیننده تلویزیون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محبوبیت نقش عفاف فیلم سینمایی الگو تحلیل محتوای کمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۲ تعداد دانلود : ۳۶۸
هدف این پژوهش بررسی رابطه محبوبیت نقش و عفاف در شخصیت های زنِ فیلم های پربیننده تلویزیون است. دلیل اصلی توجه به این امر، نقش شخصیت ها و ستاره های محبوب فیلم ها در شکل دهی به نگرش و رفتار مخاطبان است که با ارائه الگوهای مناسب در زمینه ترویج و تبلیغ عفاف می تواند به عنوان یکی از منابع اصلی جامعه پذیری عفاف ایفای نقش کند. این تحقیق با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی انجام گرفته است و در این راستا، نمونه آماری با 36 فیلم از جامعه آماری پربیننده ترین فیلم های سینمایی پخش شده از تلویزیون انتخاب شده است. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از نرم افزار spss و آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون خی دو یا مجذور کای) با خطای نوع اول 5 درصد استفاده شد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که در فیلم های مورد بررسی، تصویر مناسبی از وضعیت عفاف در شخصیت هایی که می توانند به عنوان الگو انتخاب شوند یعنی کسانی که دارای محبوبیت نقش هستند دیده نمی شود. به طورکلی عملکرد فیلم های پربیننده تلویزیون در تبلیغ و ترویج فرهنگ عفاف از طریقِ ارائه الگوها و اسوه های حسنه، مطلوب نبوده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان