درخت حوزه‌های تخصصی

بازاریابی، یعنی جستجو برای یافتن مناسب ترین بازار و بخش هایی که سازمان میتواند در آن جا خدماتی مفیدتر و مؤثرتر ارائه داده و نیاز کاربران و مراجعان خود را به بهترین شکل ممکن برطرف سازد. کتابخانه، سازمانی بازارمدار است که کلیه فعالیت های آن با توجه به نیازهای کاربر جهت میگیرد و علاوه بر مرتفع ساختن نیازهای موجود، درصدد ایجاد نیازها و تقاضاهای جدید نیز هست. بازاریابی، کتابخانه ها را هم در جهت شناخت نیازهای کاربران و هم در جهت برآورده ساختن این نیازها توان مند میکند. پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان استفاده از اصول بازاریابی در کتابخانه های عمومی شهر تهران اجرا شده است. روش پژوهش «پیمایشی توصیفی» و بر اساس مدل بازاریابی «4P» است. جامعه پژوهش کتابخانه های عمومی شهر تهران بوده اند که 30 کتابخانه زیر نظر هیات امنای کتابخانه های عمومی و 60 کتابخانه زیر نظر سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به صورت تصادفی انتخاب شده و به پرسشنامه پاسخ داده اند. داده ها در تابستان 1387 گردآوری شده و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج پژوهش نشان داد که کتابخانه های عمومی تهران از نظر کاربرد آمیخته های بازاریابی در وضعیت مناسبی نیستند و لازم است در این زمینه برنامه ریزی جامع تری داشته باشند.

هدف این پژوهش، سنجش هوش سازمانی کارکنان کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد و آستان قدس رضوی است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به روش پیمایشی ـ تطبیقی بین جامعه ای مشتمل بر 100 نفر (47 نفر از کتابداران کتابخانه آستان قدس رضوی و 53 نفر از کتابداران کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد) انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه ای براساس هفت مهارت «کارل آلبرخت» میباشد. «کارل آلبرخت» برای پاسخگویی و جلوگیری از کندذهنی گروهی، از عنوان هوش سازمانی استفاده ومدلی را ارائه میکند که دارای هفت بعد است: چشم انداز استراتژیک، سرنوشت مشترک، میل به تغییر، اتحاد و توافق، روحیه، کاربرد دانش و فشار عملکرد. هر یک از این بُعد ها، یکی از فرضیه های پژوهش است. فرضیة اصلی پژوهش این است که بین هوش سازمانی در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد و هوش سازمانی در کتابخانه آستان قدس رضویتفاوت معناداری وجود ندارد. این فرضیه تأیید شد و فرضیه های فرعی پژوهش یعنی «چشم انداز استراتژیک در کتابخانه دانشگاه فردوسی مشهد با کتابخانه آستان قدس مشابه است»، رد میشود و فرضیه اعتقاد به سرنوشت مشترک در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد و کتابخانه آستان قدس رضوی تأیید و در مورد عملکرد کارکنان در خصوص میل به تغییر، مشابه بودن این دو کتابخانه را در این مورد تأیید میکند. روحیه کارکنان در هر دو کتابخانه اختلاف معناداری ندارد و این فرضیه نیز تأیید شد. میانگین شاخص اتحاد و توافق کارکنان در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد و کارکنان کتابخانه    آستان قدس رضوی این مشابهت را تأیید میکند. فرضیه «کاربرد دانش» در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد وکتابخانه آستان قدس رضوی تأیید شد. برخورد مدیران در رابطه با عملکرد کارکنان در هر دو کتابخانه مورد پژوهش، مشابه است

در این پژوهش آمار مربوط به 39 کشور جهان در 14 شاخص سرانه ی امانت، بازدهی منبع، سرانه ی مراجعه، عضو، سرانه ی کتاب، سرانه ی مواد دیگر، روزآمدی مجموعه، سرانه ی رایانه، سرانه ی پایانه ی اینترنت، سرانه ی کارمند تمام وقت، سرانه ی کارمند حرفه ای، هزینه ی امانت، سرانه ی هزینه و سرانه ی مرکز خدمات تنظیم شد و با رویکرد MADM ارزیابی گردید. برای تعیین وزن شاخص ها، ترکیبی از مطالعات نظری و نظر ارزیاب و آنتروپی شانون استفاده گردید. برای رتبه بندی شاخص ها نیز از مدل SAW استفاده شد. رتبه بندی نشان داد که کشورهای فنلاند، استونی و دانمارک سه کشوری هستند که دارای بهترین کتابخانه های عمومی می باشند.

یکی از عوامل مهم در میزان اثربخشی هر سازمان، منابع انسانی است. شناخت نیازهای آموزشی این منابع، تدوین برنامه آموزشی مناسب، اجرای آموزش، ارزشیابی آموزشی و سرانجام اصلاح برنامه های آموزشی، در استفادة بهینه از منابع انسانی تأثیر مستقیم دارد. بر اساس پژوهشهای انجام گرفته، آموزش در افزایش بهره وری کارکنان نقش مهمی دارد؛ از این رو، شناخت نیازهای آموزشی کارکنان بسیار ضروری است. این مقاله برگرفته از مطالعه ای پژوهشی است که با استفاده از توزیع پرسشنامه بین نمونه هایی از کارکنان کتابخانه های عمومی کشور به منظور شناخت وضیعت آموزشی و تحصیلی کارکنان و یافتن نیازهای آموزشی کوتاه و بلندمدت آنان، صورت گرفته است. نتایج به دست آمده نشان میدهد درصد نسبتاً کمی از کارکنان دارای مدرک دانشگاهی مرتبط هستند وتعداد زیادی از آنها آموزشهای لازم و مرتبط با کتابداری را ندیده اند. همچنین، بیشتر کارکنان در مورد استفاده از فناوری نوین اطلاعات و ارتباطات احساس نیاز نموده اند. یافته های پژوهش نشان میدهد کارکنان به استفاده از شیوه های حضوری و پاره وقت تمایل دارند

مقاله حاضر، به بررسی میزان رضایت دانش آموزان مقطع متوسطه ناشنوا از کتابخانه های عمومی شهر اصفهان با توجه به امکانات، منابع اطلاعاتی موجود، شیوه های ارائه خدمات و رفتار کارکنان می پردازد. روش پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است که به منظور سنجش روایی از روش روایی صوری استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب پایایی آلفبای کرونباخ محاسبه گردید که مقدار آلفا برابر 89 درصد بدست آمد. جامعه آماری دانش آموزان مقطع متوسطه ناشنوای شهر اصفهان 156 نفر بود که تعداد 53 دانش آموز معادل 34 درصد دانش آموزان مقطع متوسطه ناشنوا از خدمات کتابخانه های عمومی شهراصفهان استفاده می کردند. داده ها در سطح آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد و از فراوانی، درصد، میانگین، جدول، نمودار، و آزمون های t و f استفاده گردید. بر اساس یافته ها، 5/92 درصد دانش آموزان کمتر از 2 سال عضو کتابخانه عمومی هستند، دفعات مراجعه 4/77 درصد دانش آموزان به کتابخانه عمومی در طول هفته به میزان یک بار بوده است. میزان رضایت 3/77 درصد دانش آموزان از راهنمای استفاده از خدمات کم بوده است. 5/41 درصد از پاسخگویان از «رفتار کتابدار» و 2/47 درصد آنها از «زمان صرف شده توسط کتابدار» و «کمک کتابدار در یافتن منابع مورد نیاز» رضایت دارند. همچنین بین میزان رضایت دانش آموزان دختر و پسر متوسطه ناشنوا از کتابدار و کمیت و کیفیت امکانات فیزیکی و رفاهی کتابخانه تفاوت معناداری وجود ندارد. براساس یافته ها، بررسی نارضایتی دانش آموزان مقطع متوسطه ناشنوا، ضروری است که حمایت مسوولان بخش های فرهنگی شهرداری و اداره کل آموزش و پرورش و مدیران نسبت به اهمیت کتابخانه های عمومی جلب شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی مهارت های فن آوری اطلاعات و ارتباطات مورد نیاز کتابداران، ارزیابی نگرش کتابداران در خصوص فن آوری اطلاعات و بررسی عوامل مرتبط با مهارت آنان در این زمینه صورت پذیرفته است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری مورد بررسی شامل کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان یزد بوده و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که به منظور بررسی مهارت های فن آوری اطلاعات کتابداران در 4 زمینه اصلی مهارت در نرمافزارهای عمومی، مهارت های سختافزاری، مهارت در نرمافزارهای کاربردی و تخصصی، و مهارت های ارتباطاتی و جست وجوگری تدوین شده است. برای ارزیابی اهمیت و رتبه بندی مهارت های فن آوری اطلاعات از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی و جهت بررسی فرضیه ها از آزمون های میانگین یک نمونه ای، همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس استفاده گردیده است. یافته ها: بر اساس نتایج این پژوهش، مهارت در نرمافزارهای کاربردی و تخصصی، مهارت در نرمافزارهای عمومی، مهارت های ارتباطاتی و جست وجوگری و مهارت های سخت افزاری به ترتیب به عنوان مهمترین مهارت های مورد نیاز کتابداران شناسایی شده اند. یافته ها نشان دهنده نگرش مطلوب کتابداران نسبت به فن آوری اطلاعات بوده و در بین 4 مهارت فن آوری اطلاعاتی مورد مطالعه، تنها در مهارت های سخت افزاری وضعیت مناسبی مشاهده گردید. سطح تحصیلات، آشنایی با زبان انگلیسی و نوع نگرش کتابداران نسبت به فن آوری اطلاعات نیز به عنوان عوامل تأثیرگذار بر مهارت های فن آوری اطلاعات کتابداران شناخته شدند. اصالت/ارزش: پایش مهارت های فن آوری اطلاعات کتابداران و بررسی عوامل مرتبط با آن می تواند مبنای شناخت دانش فنی و رفتار حرفه ای کارکنان قرار گرفته؛ گزینش، استخدام، آموزش، سیستم های پاداش، مشاوره و ارزیابی عملکرد کارکنان را بهبود بخشیده؛ و در نهایت، ارائه خدمات مطلوب تر را در پی داشته باشد.

هدف: هدف از این پژوهش بررسی وضعیت کیفی وبگاه های استانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور با استفاده از ابزار WQET و ارائه راهکارهایی برای ارتقای کیفیت وبگاه هاست. روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی است و به روش پیمایشی- توصیفی انجام پذیرفته است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش 31 وبگاه متعلق به ادارات کل کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی است. برای ارزیابی وبگاه ها از یک سیاهه وارسی که بر اساس مدل WQET شکل گرفته، استفاده شده است. روایی سیاهه وارسی استفاده شده در پژوهش حاضر به تأیید صاحب نظران و متخصصان حوزه رسیده است. پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ 92 درصد تأیید شده است. داده ها توسط نرم افزار مایکروسافت اکسل 2007 تجزیه و تحلیل شده و یافته ها بر اساس آن شکل گرفته است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که کیفیت وبگاه استان اصفهان (56 درصد) نسبت به سایر استان ها در وضعیت مناسب تری قرار دارد؛ وبگاه استان کردستان (23 درصد) حداقل امتیاز در سنجش کیفیت را به دست آورده است. در مؤلفه های عملکرد، گرافیک، دامنه و ساختار تما می وبگاه ها پایین تر از حد متوسط قرار دارند و در سایر معیارها نیز وبگاه اغلب استان ها از وضعیت نامناسبی برخوردارند. اصالت/ارزش: تا کنون پژوهش مستقل و جامعی که به ارزیابی کیفیت وبگاه های ادارات کل نهاد کتابخانه های عمومی بپردازد، صورت نگرفته است. تعیین وضعیت موجود وبگاه ادارات کل کتابخانه های عمومی منجر به شناسایی نقاط ضعف و قوت آنها شده و می توانند راه گشای حضوری مفیدتر در وب و دنیای مجازی باشد.

میزان مطالعه وتعداد کتابخانه واستفاده کنندگان یکی ازشاخص های سنجش توسعه ورشد فرهنگی جوامع به شمار می رود.کتابخوانی نوجوانان وجوانان ومراجعه آنان به کتابخانه در شرایط کنونی جامعه ازاهمیت ویژه ای برخوردار است.دانش آموزان ،آینده سازان کشورند واستفاده بهینه انها ازفرصتها ووقتها درطول سال تحصیلی ودر تعطیلات تابستانی،نقش مهمیدر رشد آنها دارد .با تحقیق ها وپژوهش هایی دراینخصوص می توان توجه مسؤولان به این امرمهم را جلب کردو زمینه ی برنامه ریزی های عملی مورد نیازرافراهم کرد.بررسی مطالعه غیردرسی ومیزان استفاده دانش آموزان دبیرستان ها از کتابخانه های عمومی شیراز ،موضوع پژوهش حاضر،به همین منظور صورت گرفته است.روش تحقیق، توصیفی است واطلاعات موردنیاز ازطریق پرسشنامه ومصاحبه جمع آوری شده است. جامعه ی پژوهش را، دانش آموزان پسر، دبیران دبیرستان ها،وکتابداران کتابخانه های عمومی شیراز تشکیل میدهند .نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهدکه بیش از 75 درصدازدانش آموزان دبیرستان ها از کتابخانه های عمومی استفاده نمی کنند وکمبود وقت مهم ترین دلیل عدم استفاده از کتابخانه اعلام شده است.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی اَبعاد سیستم مدیریت دانش و نوآوری و ارزیابی وضعیت آنها در کتابخانه های عمومی شهر یزد و تحلیل تأثیر مدیریت دانش بر نوآوری است. روش: پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت، توصیفی پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان یزد (مشارکتی و غیرمشارکتی) تشکیل می دهند. داده ها با استفاده از آزمون های آماری پیرسون، تی تک نمونه ای، مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد که کلیه ابعاد مدیریت دانش به جز بُعد «خلق و کسب دانش» بر نوآوری تأثیر دارند. به استناد ضرایب معادلات ساختاری، بیشترین اثرگذاری بر نوآوری به ترتیب مربوط به بُعد «فن آوری و ساختار» و بُعد «سازماندهی، ذخیره و تسهیم دانش» بود. همچنین یافته ها نشان داد که متغیرهای «نوآوری اجرایی» و «نوآوری فنی» در کتابخانه های عمومی یزد از وضعیت متوسط و نامطلوب برخوردار هستند. به نظر می رسد به این دو حوزه توجه کمتری شده است و برنامه ریزی و تدوین استراتژی به منظور حل مشکلات و بهبود بخشیدن به وضعیت آنها وجود ندارد. اصالت/ارزش: اهمیت این پژوهش در معرفی عوامل نیازمند بهبود در سیستم مدیریت دانش و نوآوری نهاد است. عامل «خلق و کسب دانش در سیستم مدیریت دانش، و عوامل «نوآوری اجرایی» و «نوآوری فنی» در کتابخانه های عمومی نیازمند تقویت و توجه مدیریتی است.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی نگرش کتابداران کتابخانه های عمومی فارس نسبت به عوامل محتوایی و فرایندی مؤثر بر انگیزه آنان انجام شد. روش: پژوهش از نوع کاربردی و روش آن پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه عوامل انگیزشی ایزدی (1390) است. جامعه آماری شامل تمامی کتابداران کتابخانه های عمومی استان فارس (227 نفر) است. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی، 144 نفر به عنوان نمونه تعیین شدند. داده ها با روش های آماری آزمون تی و تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: بین تأثیر عوامل محتوایی و فرایندی انگیزش از نظر کتابداران، تفاوت معنی داری وجود دارد. عوامل محتوایی که آغازگر رفتارند، نسبت به عوامل فرایندی که بر فرایند انگیزش تأکید دارند، از تأثیر بیشتری برخوردار است. عوامل محتوایی مؤثر به ترتیب شامل عوامل انگیزش- بهداشت، نظریه z، سلسله مراتب نیازها، و نیازهای سه گانه و عزت نفس هستند. همچنین عوامل فرایندی مؤثر به ترتیب اهمیت شامل عوامل مربوط به نظریه اسناد، برابری، تعیین هدف و ارزش- انتظار در یک رتبه، تقویت و یادگیری اجتماعی در یک رتبه، و در نهایت ارزیابی شناختی است. اصالت/ارزش: از مهم ترین مواردی که در یک سازمان باید توجه داشت، عامل انگیزه است. هر کارمند با توجه به ویژگی ها و تفاوت هایش نیازمند عوامل انگیزشی خاص خود می باشد. با بررسی عوامل انگیزشی مؤثر بر فعالیت کتابداران، می توان گامی در افزایش کارایی، بهبود رضایت شغلی و بالا بردن روحیه آنان برداشت.

هدف: هدف اصلی این پژوهش ارزیابی عملکرد کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان براساس روش تحلیل راهبردی SWOT است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و تلفیقی از روش مطالعات اسنادی و میدانی است و به منظور شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید کتابخانه های کانون، مطالعه بر روی کارکنان و کاربران فعلی کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اعم از نویسندگان، مترجمان، تصویرگران و دیگر دست اندرکاران حوزه ادبیات کودک و نوجوان، مدیران کتابخانه های کانون مراکز استان ها و همچنین معاونان و مدیران عالی کانون صورت گرفت و با به کارگیری روش های آماری برای توصیف اطلاعات گردآوری شده از مطالعه میدانی و تحلیل داده های کیفیِ به دست آمده براساس مصاحبه حضوری ساختاریافته، براساس ماتریس swot نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید استخراج شد. یافته ها: ارتباط و تعامل بین حوزه های مختلف کودکان و نوجوانان با کتابخانه مرجع کانون کم است. کتابخانه مرجع کانون تنها به طور مستقیم با کارگزار بین المللی در ارتباط است. میزان آشنایی کارکنان با زبان خارجی در حد متوسط و درصد بسیار کمی از آنها با سایر زبان های خارجی آشنایی دارند. اکثر کتابخانه های کانون فاقد منابع خارجی برای کاربران خود اند. نتیجه گیری: براساس ماتریسSWOT، مجموع امتیازات کانون از لحاظ عوامل داخلی برابر 96/1 از حداکثر 4 امتیاز ممکن است بنابراین درمجموع، کانون از نظر عوامل داخلی دچار ضعف است، اما در واکنش به عوامل خارجی کانون با امتیاز 34/2 در وضعیت میانه قرار دارد.

هدف: هدف این پژوهش بررسی نقش خلاقیت در نحوه اتخاذ راهبردهای مدیریت تعارض در میان کتابداران کتابخانه های عمومی است. روش: در پژوهش حاضر به روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 115 نفر به عنوان گروه نمونه از میان کتابداران کتابخانه های عمومی کشور انتخاب شده و پرسشنامه های موانع شخصی خلاقیت (فیفر) و مدیریت تعارض (پوتنام و ویلسون) را تکمیل کردند. داده ها به کمک آزمون t مستقل، آزمون معناداری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه (گام به گام) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که راهبردهای مدیریت تعارض با مؤلفه های خلاقیت رابطه معناداری دارند که در این میان مولفه های «نیاز به موفقیت» و «تفکر انتزاعی» می توانند اتخاذ راهبرد مدیریت تعارض را تبیین نمایند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که اتخاذ راهبرد رقابت در کتابداران دارای تحصیلات کتابداری به طور معناداری بیش از فارغ التحصیلان سایر رشته هایی است که به حرفه کتابداری مشغولند. اصالت/ارزش: نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت توجه بیشتر به توسعه خلاقیت کتابداران تاکید مینماید. خلاقیت علاوه بر آنکه تاثیر مستقیمی در کار کتابداران دارد، می تواند به طور غیرمستقیم نیز سبب تقویت سایر مهارت های رفتاری (نظیر مدیریت تعارض) شود.