درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف پژوهش حاضر ساخت و اعتباریابی مقیاس سنجش اثربخشی با نگاهی جامع در کتابخانه های دانشگاهی است. در این مقیاس به سازماندهی مواد به عنوان یکی از فعالیت های عمده کتابخانه توجه شده است. روش : ساخت این مقیاس بر اساس رویکرد ارزش های رقابتی با تأکید بر مدل های چهارگانه ارزش های رقابتی انجام گرفته و برای این منظور هشت عامل کلیدی در نظر گرفته شده است که عبارتند از: برنامه ریزی، بهره وری، مدیریت و دسترسی به اطلاعات، ایجاد نظم و ثبات، نیروی کار منسجم، نیروی کار ماهر، انعطاف پذیری، و جذب منابع. بر اساس این هشت عامل 54 گویه با استفاده از منابع معتبر کتابداری و اطلاع رسانی و تجربیات عملی مدیریتی تهیه شد. مجموعه این گویه ها در قالب یک پرسش نامه با استفاده از روش دلفی به نظرخواهی 30 نفر از اساتید و متخصصین رشته گذاشته شد که در دور دوم به اتفاق نظر رسید. برای رسیدن به اتفاق نظر از آزمون فریدمن و برای تعیین روایی گویه ها از آزمون سازگاری درونی و برای تعیین پایایی آن ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته ها:بر اساس یافته های پژوهش، اعضای دلفی 53 گویه (52 گویه اولیه و یک گویه جدید) را در هشت عامل کلیدی برای سنجش اثربخشی در فعالیت سازماندهی مواد کتابخانه های دانشگاهی پذیرفتند.

هدف: بررسی محیط رابط کاربری پایگاه اطلاعاتی نمایه نشریات فارسی از دیدگاه کتابداران هدف اصلی نگارش این مقاله است. روش: در این مقاله با استفاده از روش پیمایشی و نظرسنجی، دیدگاه کتابداران درباره رابط کاربری پایگاه اطلاعاتی نمایه نشریات فارسی در 5 خصیصه و 58 شاخص مورد بررسی قرار می گیرد. یافته ها: در بررسی پایگاه اطلاعاتی نمایه نشریات، کتابداران معتقدند که خصیصه های اطلاعات عمومی با میانگین (9/43)، خصیصه جست وجو با میانگین (3/81) و خصیصه بازیابی با میانگین (1/33) در سطح مطلوب و خصیصه نمایش با میانگین (2/16) و خصیصه کاربرپسندی با میانگین (13/7) در سطح نامطلوب است. همچنین نتایج بررسی نشان داد که محیط رابط کاربری پایگاه اطلاعاتی نمایه نشریات فارسی با میانگین عددی 8/180 از دیدگاه کتابداران در سطح مطلوب است. اصالت/ارزش: این مطالعه با نشان دادن نقاط قوت و ضعف محیط رابط کاربری پایگاه اطلاعاتی مورد مطالعه علاوه بر کمک به تولیدکنندگان در طراحی و بازطراحی محیط رابط کاربری مطلوب تر؛ موسسات و نهادها را در انتخاب بهتر پایگاه اطلاعاتی که به بهترین شکل ممکن مطابق با نیازهای اطلاعاتی کاربران باشد، یاری می نماید. همچنین نتایج این پژوهش به کاربران در دستیابی سریع و آسان به اطلاعات مورد نیاز از طریق رابط کاربری مطلوب کمک می کند.

هدف: هدف پژوهش حاضر سنجش و رتبه بندی دانشگاه های شهر شیراز در اجرای مدیریت دانش از دید کتابداران با استفاده از روش ANP-TOPSIS است. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی و جامعه آن کتابداران کتابخانه های دانشگاه های شیراز، علوم پزشکی شیراز، و صنعتی شیراز در سال تحصیلی 1390-1391 (153 نفر) بود که به علت محدودیت حجم جامعه، نمونه گیری صورت نگرفت. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته با مقیاس پنج درجه ای لیکرت است. روایی محتوایی پرسشنامه توسط اساتید مجرب تایید و پایایی آن 84/0 α = برآورد شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تمام مؤلفه های مدل هیسیگ (خلق، ذخیره، نشر، و بکارگیری دانش) در اجرای مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاه های شهر شیراز مؤثر است. رتبه بندی مؤلفه های مدل هیسیگ با استفاده از روش ANP-TOPSIS نشان داد که مؤلفه ""نشر دانش"" بیشترین و مؤلفه ""بکارگیری دانش"" کمترین تأثیر را بر اجرای مدیریت دانش دارد. رتبه بندی دانشگاه های شهر شیراز در اجرای مدیریت دانش نشان داد که دانشگاه شیراز بهترین عملکرد را دارد. همچنین اختلاف مشاهده شده بین میانگین آزمودنی ها بر پایه عوامل جمعیت شناختی جنسیت، سابقه اشتغال، نوع کار، و نوع کتابخانه معنی دار نبود (P≥/05)، ولی در متغیر سطح تحصیلات در تمام عوامل مدل هیسیگ تفاوت معنی دار بود (P≤/05).

این پژوهش به مطالعه وضعیت اشتراک دانش و مدیریت وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران می پردازد. روش پژوهش پیمایشی-توصیفی و ابزار پژوهش پرسشنامه است. جامعه پژوهش، کارکنان و دست اندرکاران وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران -بیشتر دانش آموختگان رشته کتابداری واطلاع رسانی هستند- که روی وب سایت کار می کنند یا نظر می دهند. یافته های حاصل از پژوهش حاکی از آن است که اشتراک دانش و عوامل موثر بر آن (شامل عوامل انسانی، سازمانی و فناوری اطلاعات) در جامعه مورد مطالعه وضعیت مطلوبی دارد. یافته ها نشان دهنده آن است که از میان سه عامل فوق، عامل سازمانی نسبت به سایر عوامل مانع بیشتری بر اشتراک دانش هستند. مدیریت وب سایت کتابخانه ها وضعیت مطلوبی ندارد و مدیریت وب سایت، توسط کتابخانه تنها محدود به بخش محتوایی است و سایر بخش های فنی و ساختاری سایت توسط فناوری اطلاعات دانشگاه اداره می شوند. قابلیت و مهارت کارکنان که می تواند برای کار با وب سایت نقش موثری در اشتراک دانش آن ها داشته باشد، وضعیت مناسبی ندارد، به ویژه در بخش های ساختاری و فنی وب سایت و کارکنان مهارت بیشتری برای کار با بخش مجتوایی وب سایت دارند. در مجموع می توان گفت با اینکه اشتراک دانش وضعیت خوبی میان کارکنان وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران دارد، اما اشتراک دانش و مدیریت منسجم، پویا و کارآمد وب سایت حاکم نیست.

مقدمه: با پیدایش مؤلفه های جدید مدیریت پست مدرن شامل ترغیب، خودکنترلی، رهبری خدمتگزار، سازماندهی فعال، نوآوری، و هم آفرینی، مدل های سنتی مدیریت زیر سؤال برده شده است؛ از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان کاربرد مؤلفه های مدیریت پست مدرن در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی- پیمایشی، جامعه ی پژوهش تمام کارکنان کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (78 نفر) بود که با روش نمونه گیری تصادفی ساده، 55 نفر در سال 90-1389 انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسش نامه ی محقق ساخته در دو وضعیت موجود و مطلوب بود که روایی آن با استفاده از روایی محتوایی و صوری و پایایی آن با استفاده از محاسبه ی ضریب alpha Cronbach's در وضعیت موجود 97/0 و در وضعیت مطلوب 96/0 محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های t تک نمونه ای، t مستقل، Hotelling t2، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی ال. اس. دی) توسط نرم افزار SPSS صورت گرفت. یافته ها: میانگین نمرات مؤلفه های مدیریت پست مدرن در وضعیت موجود، کمتر از سطح متوسط (3 > m) و در وضعیت مطلوب، بیشتر از حد متوسط (3 < m) بود. همچین بین میانگین مؤلفه های مدیریت پست مدرن در وضعیت موجود بر مبنای متغیر جمعیت شناختی جنسیت، در مؤلفه های «خودکنترلی»، «رهبری خدمتگزار» و «نوآوری» و در وضعیت مطلوب بر مبنای متغیر جمعیت شناختی نوع کار در خصوص مؤلفه ی «هم آفرینی» اختلاف معنی داری مشاهده شد (05/0 > P). نتیجه گیری: با ظهور دوره ی پست مدرن و بنا به اهمیت مدیریت به عنوان رکن اساسی توسعه و پیشرفت، مدیران کتابخانه های دانشگاهی باید با مؤلفه های مدیریت پست مدرن آشنا شده و جهت اداره ی مناسب کتابخانه ها، این مؤلفه ها را به کار گیرند.

هدف از این پژوهش، آگاهی از دیدگاه کاربران نسبت به قابلیت درک و پیش بینی-پذیری برچسب های بکار رفته برای بازنمون مقوله های اطلاعاتی (منوها) در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی ایران است. در این راستا، 10 وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های برتر ایران توسط 30 نفر دانشجویان ارشد و دکتری رشته های غیر کتابداری مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از روش مکاشفه ای و مصاحبه نیمه ساختار یافته برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. نتایج نشان داد برچسب های بکار رفته در بیشتر موارد برای کاربران پیش بینی پذیر نیستند و کاربران برداشت های متفاوتی از این برچسب ها دارند. این امر کاربران را در مکان یابی اقلام مورد نظر و دسترسی به اطلاعات با تردید مواجه می کند. مصاحبه با کاربران نیز این یافته ها را تأیید کرد. در پایان با توجه به درک و نظر کاربران، برچسب های مناسب برای توصیف مقوله های اطلاعاتی شناسایی و پیشنهاد شد.

هدف: هدف عمده این پژوهش بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه از یک سو و رویکرد کتابداری مبتنی بر شواهد آنان از سویی دیگر است. روش: روش پژوهش همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل 61 کتابدار کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه است که کل جامعه به روش سرشماری مورد مطالعه قرار گرفت. جهت سنجش سواد اطلاعاتی، از پرسشنامه ی«انجمن کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی آمریکا» و برای سنجش کتابداری مبتنی بر شواهد از پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و جهت بررسی فرضیات پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها: جامعه پژوهش در چهار مؤلفه اصلی کتابداری مبتنی بر شواهد( توانایی تدوین سوال، یافتن شواهد، ارزیابی انتقادی و به کارگیری شواهد) در سطح متوسط بودند اما در مؤلفه ی مهارت ارزیابی نتایج پایین تر از متوسط قرار داشتند. همچنین در تمامی مؤلفه های سواد اطلاعاتی در سطح متوسط بودند. بین همه مؤلفه های سواد اطلاعاتی با کتابداری مبتنی بر شواهد رابطه وجود داشت. ارتباط بین کتابداری مبتنی بر شواهد و سواد اطلاعاتی بدین معنی است که سواد اطلاعاتی بالای کتابداران، منجر به استفاده بیشتر از رویکرد کتابداری مبتنی بر شواهد می شود.

مقدمه: یکی از مهم ترین و اساسی ترین کار کتابخانه ها، گزینش مواد و منابع اطلاعاتی برای مجموعه ی کتابخانه ها می باشد. هدف این پژوهش، شناسایی نظرات کتابداران و کارکنان دانشگاه های اصفهان و علوم پزشکی اصفهان در خصوص ضرورت مؤلفه های مجموعه گستری استوارت لی (Stuart Lee) در کتابخانه های دانشگاهی بود. روش بررسی: نوع مطالعه، توصیفی- پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه بود. جامعه ی مورد پژوهش 129 نفر کتابداران کتابخانه های دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان در سال 90-1389 بود که حجم نمونه 86 نفر محاسبه شد و تعداد 76 پاسخ نامه عودت داده شد. به منظور تعیین روایی، پرسش نامه در اختیار متخصصین و استادان کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان قرار گرفت و پیشنهادهای اصلاحی آنان اعمال شد و پایایی آن با استفاده از ضریب Cronbach's alpha معادل 96/0 محاسبه گردید. تحلیل های این پژوهش به کمک آمار توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفت. یافته ها: حدود 2/59 درصد از کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان دارای خط مشی مدونی برای مجموعه سازی منابع الکترونیکی هستند. 5/40 درصد بر این عقیده اند که اهداف و وظایف کلان سازمان مادر و جنبه های مختلف آن در برنامه ی تخصیص بودجه گنجانده می شود. در اولویت بندی انتشارات، قیمت منابع 9/47 تأثیر دارد. منابع الکترونیکی ادواری نسبت به سایر منابع اولویت بیشتری دارد. نتیجه گیری: کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان روند رو به رشدی را در زمینه ی مجموعه سازی برداشته اند، اگرچه تا مطلوبیت کامل مسیری طولانی در پیش است.

هدف: هدف مقاله حاضر بررسی مقایسه ای وضعیت اجرای مدیریت دانش و همچنین میزان مشارکت کتابداران در برنامه های مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی می باشد. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کتابخانه های دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد تشکیل می دهد. برای گردآوری داده ها از سه ابزار استفاده شد. از پرسشنامه محقق ساخته برای بررسی وضعیت اجرای مدیریت دانش که شامل ابعاد تولید دانش، اعتبار بخشی به دانش، ارائه دانش، اشتراک دانش و کاربرد دانش بود. از سوالات باز و سیاهه وارسی نیز برای بررسی میزان مشارکت کتابداران در برنامه های مدیریت دانش و همچنین بررسی وضعیت زیرساخت ها و شیوه های پیاده سازی مدیریت دانش بر اساس اسناد و مدارک موجود در کتابخانه ها استفاده شده است. یافته ها: برنامه های مدیریت دانش در کتابخانه های مورد بررسی به صورت مطلوب اجرا نمی شود، میانگین نمرات مدیریت دانش و همچنین ابعاد مدیریت دانش در حد متوسط می باشد. در رابطه با فعالیت های فردی و سازمانی کتابداران در راستای مدیریت دانش، مانند شرکت در جلسات رسمی و غیر رسمی سازمانی، برگزاری و شرکت در دوره های آموزشی، شرکت در همایش های علمی و حرفه و نیز انتقال و تسهیم دانش در قالب نگارش مقاله و ارائه پیشنهادات، اطلاعات پرسش های باز و سیاهه وارسی نشان داد، مشارکت کتابداران در این فعالیت ها نیز اندک است. کتابخانه ها نیز مانند هر سازمان دیگری نیازمند پیاده سازی برنامه های مدیریت دانش هستند. علاوه بر فراهم بودن زیرساخت ها، مشارکت کارکنان در برنامه های مدیریت دانش نیز اهمیت فراوانی دارد. مدیران کتابخانه ها علاوه بر پیگیری برنامه های مدیریت دانش می بایست شرایط لازم را نیز برای همکاری و مشارکت کتابداران در برنامه های مدیریت دانش فراهم سازند.

هدف: هدف اصلی این پژوهش ارزیابی عملکرد کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان براساس روش تحلیل راهبردی SWOT است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و تلفیقی از روش مطالعات اسنادی و میدانی است و به منظور شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید کتابخانه های کانون، مطالعه بر روی کارکنان و کاربران فعلی کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اعم از نویسندگان، مترجمان، تصویرگران و دیگر دست اندرکاران حوزه ادبیات کودک و نوجوان، مدیران کتابخانه های کانون مراکز استان ها و همچنین معاونان و مدیران عالی کانون صورت گرفت و با به کارگیری روش های آماری برای توصیف اطلاعات گردآوری شده از مطالعه میدانی و تحلیل داده های کیفیِ به دست آمده براساس مصاحبه حضوری ساختاریافته، براساس ماتریس swot نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید استخراج شد. یافته ها: ارتباط و تعامل بین حوزه های مختلف کودکان و نوجوانان با کتابخانه مرجع کانون کم است. کتابخانه مرجع کانون تنها به طور مستقیم با کارگزار بین المللی در ارتباط است. میزان آشنایی کارکنان با زبان خارجی در حد متوسط و درصد بسیار کمی از آنها با سایر زبان های خارجی آشنایی دارند. اکثر کتابخانه های کانون فاقد منابع خارجی برای کاربران خود اند. نتیجه گیری: براساس ماتریسSWOT، مجموع امتیازات کانون از لحاظ عوامل داخلی برابر 96/1 از حداکثر 4 امتیاز ممکن است بنابراین درمجموع، کانون از نظر عوامل داخلی دچار ضعف است، اما در واکنش به عوامل خارجی کانون با امتیاز 34/2 در وضعیت میانه قرار دارد.

نمایه سازی ماشینی به گونه ای از نمایه سازی گفته می شود که در آن با استفاده از الگوریتم رایانه ای، واژه های کلیدی یک مدرک از عنوان یا متن، استخراج و سپس به شکل مدخل های نمایه مرتب و سازمان دهی می شوند . با وجود نیاز روزافزون به کاربرد رایانه در نمایه سازی، تاکنون برای زبان فارسی، نمایه ساز ماشینی ساخته نشده است . از این رو در این مقاله نتیجه بررسی و شناخت جنبههای علمی و عملیاتی این سیستم نمایهسازی در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران ارائه می شود که بر پایه مأموریت و دانش سازمانی خود یکی از آماده ترین بسترها را برای ساخت اینگونه نمایه ساز دارد. به این منظور، ابتدا به پیوند میان نمایه سازی و بازیابی اطلاعات، مباحث نظری و سیر تحول نمایه سازی ماشینی، نمایه سازی ماشینی از دیدگاه های عملیاتی و فرایندی، پروژه های موفق نمایه سازی به زبان های گوناگون در دنیا پرداخته شده و نیازمندیهای نمایه ساز ماشینی برای زبان فارسی توصیف شده است . سپس اجزای یک نمایه ساز برای زبان فارسی تشریح و مدل مفهومی نمایه ساز ماشینی و همچنین روابط میان اجزا، جزئیات زیرسیستم ها، و مدل مفهومی سیستم طراحی شده اند. در پایان، نیازمندی های ساخت نمایه ساز ماشینی برای این پژوهشگاه به بحث گذاشته شده است و وضعیت پروژه های انجام شده و تجربه های موجود در این زمینه نیز تبیین شده اند.

هدف: تعیین نرخ دسترسی فیزیکی به کتاب های فارسی و انگلیسی در دانشگاه اصفهان، با هدف بهبود دسترس پذیری به آنها در شبکه کتابخانه ای این دانشگاه. روش: سیاهه ای از 2972 عنوان کتاب استناد شده در 97عنوان پایان نامه تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان تهیه شد. در گام نخست موجود بودن هر یک از رکوردهای کتابشناختی در فهرست پیوسته کتابخانه های دانشگاه اصفهان بررسی شد. در گام دوم موجود بودن فیزیکی عناوینی که رکوردهای کتابشناختی آنها یافته شد، در قفسه مشخص و بدین ترتیب نرخ دسترس پذیری به آنها تعیین شد. در گام سوم تلاش شد دلایل موجود نبودن اقلام یافت نشده در قفسه، شناسائی و موانع دسترس پذیری شناخته شود. برای منظور اخیر با کتابداران بخش امانت مصاحبه انجام گرفت. اطلاعات به دست آمده از سیاهه وارسی با استفاده از نرم افزار آماری و آمار توصیفی تحلیل شد. یافته ها: دو نرخ دسترسی به دست آمد: 4/22% برای تمام کتاب های چاپی که در 97 پایان نامه به آنها استناد شده بود، و 69% برای کتاب هایی که فهرست پیوسته موجود بودن آنها را نشان می داد. بر پایه نمونه گیری از 1668 عنوان انگلیسی ناموجود مورد استناد و جستجوی آنها در فهرست های پیوسته 6 کتابخانه در دیگر دانشگاه های عمده کشور و پایگاه گوگل بوک، معلوم شد به احتمال 95%، حداکثر 19% آنها را می توان در داخل کشور یافت. این امر را می توان نشان دهنده پدیده استناد کاذب دانست که از مصادیق سوء رفتار آکادمیک است. دیگر موانع دسترسی فیزیکی به کتاب های موجود در کتابخانه های دانشگاه به ترتیب عبارتند از: نقایص مدیریت مجموعه، در امانت بودن، و پراکنده بودن در واحدهای کتابخانه ای متعدد (به ویژه در دو کتابخانه خوابگاهی تک جنسیتی). در مصاحبه با کتابداران کاستی های مدیریت مجموعه، مشخص نبودن وضعیت منابع وجین شده، انجام ندادن شلف خوانی، بی دقتی در صحافی و مشکلات نرم افزار فهرست کتابخانه عنوان شد.

هدف: الگوی ارزیابی درونی برای ارزشیابی عوامل و نشانگرهای تأثیرگذار بر کیفیت در گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تربیت معلم تهران در این مطالعه به کار گرفته شده است.. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش توصیفی و ارزشیابانه است. جامعه مورد مطالعه شامل اعضای هیئت علمی، مدیر گروه، دانشجویان، دانش آموختگان، کارفرمایان دانش آموختگان، و مسئولین کتابخانه است. داده ها در چهار زیرجامعه، شامل اعضای هیئت علمی، دانشجویان، مدیر گروه و مسئولین کتابخانه بدون نمونه گیری، و در دو زیرجامعه دانش آموختگان و کارفرمایان با نمونه گیری در دسترس استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه، مصاحبه و چک لیستی بوده است که براساس 7 عامل، 40 ملاک و 124 نشانگر تدوین شد. کیفیت گروه مورد مطالعه با استفاده از روش های آماری توصیفی تحلیل شد. یافته ها: بخش دروندادها با میانگین 25/2 در وضعیت نسبتاً مطلوب، بخش فرآیندها با میانگین40/2 در وضعیت مطلوب و بخش بروندادها با میانگین 2 در وضعیت نسبتاً مطلوب است. گروه به طورکلی در وضعیت نسبتاً مطلوب قرار دارد. نتیجه گیری: مطالعه حاضر، همسو با سایر مطالعات و متون تخصصی تأیید کرد که استفاده از الگوی ارزیابی درونی به دلیل نگاه جامع آن به عوامل تأثیرگذار بر کیفیت گروه های آموزشی و مشارکت اعضای هیئت علمی در فرآیند ارزیابی، می تواند جنبه های کیفیت نظام دانشگاهی را باز نماید و به افزایش احساس تعهد و مسئولیت اعضای هیئت علمی به ارزیابی و افزایش کیفیت منجر شود و مبنایی برای برنامه ریزی های راهبردی و عملیاتی گروه شود. براساس نتایج، پیشنهادهای کاربردی و پژوهشی برای بهبود کیفیت گروه ارائه شده است.

هدف: هدف این پژوهش بررسی نقش کتابخانه های عمومی در ایجاد و ارتقای اعتماد اجتماعی جامعه است. روش:این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی بوده و راهبرد به کار برده شده در این پژوهش، راهبرد نظریه زمینه ای ست. در پژوهش حاضر 37 عضو کتابخانه، 45 شهروند و 16 کتابدار از چهار کتابخانه عمومی برتر شهر تهران، با استفاده از روش نمونه گیری نظری، به عنوان اعضای نمونه انتخاب شده اند. داده های مورد نیاز این پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و مشاهده گردآوری، و برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده و رسیدن به نظریه، از روش رمزگذاری نظری استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که کتابخانه های عمومی مورد مطالعه می توانند از طریق ایجاد حس برابری، برقراری تعامل اجتماعی بین اعضا و کارکنان و ارایه خدمات کتابخانه ای بهتر به مراجعان، به عنوان ایجادکننده و ارتقا دهنده اعتماد اجتماعی در جامعه ایفای نقش کنند. این امر، با استفاده از دو رویکرد نهادی و اجتماعی می تواند انجام شود. ولی در حال حاضر، نمود کمتری از این نقش، در کتابخانه های مورد مطالعه مشاهده شد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تدوین الگوی شایستگی های کانونی دانشجویان کتابداری و علم اطلاعات در سطح عمومی و سنجش میزان برخورداری دانشجویان کارشناسی کتابداری و علم اطلاعات دانشگاه فردوسی مشهد از شایستگی های کانونی مورد نظر انجام شده است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر از نوع نظری- کاربردی، و روش پژوهش سندی- تحلیلی و پیمایشی است. جامعـه پژوهش شامل کلیـه دانشجویان کارشناسی کتابداری و علم اطلاعات دانشـگاه فردوسی مشهد است که در سال 89-1390 مشغول تحصیل بودند. یافته ها: الگوی شایستگی کانونی بررسی شده در این پژوهش شامل دوازده شایستگی کانونی بود. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که در تمامی موارد دانشجویان نیم سال هشتم نسبت به دانشجویان نیم سال دوم وضعیت بهتری دارند و اختلاف بین آنها معنادار است. نتیجه گیری: آموزش بر ارتقاء سطح شایستگی های کانونی طی نیم سال های مختلف تحصیلی اثرگذار بوده است. در پایان طراحی برنامه درسی براساس مدل مارپیچ مضاعف و با درنظرگرفتن شایستگی ها در دو سطح عمومی و تخصصی، به عنوان مبنایی برای برنامه ریزی درسی در دوره کارشناسی کتابداری و علم اطلاعات پیشنهاد شد.

هدف: تعیین میزان رضایت کاربران دانشجوی با آسیب بینایی دانشگاه تهران از خدمات کتابخانه ای بخش نابینایان کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران و ارائه پیشنهاداتی برای بهبود این خدمات است. روش/ رویکرد پژوهش: داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه و از طریق مصاحبه تلفنیِ ساختاریافته با 38 نفر از کاربران گردآوری شده است. برای تحلیل داده های جمعیت شناختی از آمار توصیفی، در بخش میزان رضایت از خدمات موجود از طیف بازرگان و همکاران با استفاده از نرم افزار SPSS، و در بخش مشکلات و پیشنهادات از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. یافته ها: رضایت کاربران با میانگین 11/3 در سطح نسبتاً مطلوبی است. بیشترین مشکلات و مهم-ترین پیشنهادات پاسخ دهندگان نیز در مورد ضبط متون و فایل های صوتی بوده است. نتیجه گیری: با وجود اینکه میزان رضایت از کتابداران و کارمندان بخش نابینایان در سطح خوبی قرار دارد، معماری، فضا، و همچنین علائم هدایت کننده این بخش متناسب با نیاز این کاربران نیست. نتایج این پژوهش با پژوهش های قبلی تا حدود زیادی همسو است. برای بهبود خدمات کتابخانه ای، براساس یافته های پژوهش و نظرات کاربران پیشنهاداتی نیز مطرح شده است.

هدف: هدف تحقیق حاضر، تدوین سناریوهای متصور برای آینده کتابخانه های عمومی ایران است. در این تحقیق، کتابخانه های عمومی با توجه به جایگاه و کارکردهایش، به مثابه یک رسانه ارتباطی تبیین شده است. روش: در پژوهش حاضر از ساخت سناریو به منظور پرداختن به چندگانگی و غیرقابل پیشبینی بودن آینده استفاده شده است. مدل سناریونویسی در این تحقیق مدل دو در دو بوده که از تقاطع دو پیشران دارای عدم قطعیت شکل می گیرد، به همین دلیل لازم بود تا ابتدا فهرستی از پیش ران ها شناسایی شود. برای استخراج عدم قطعیت های اساسی، از روش دلفی بر پایه جمع آوری نظریات کارشناسان و متخصصان از طریق ارسال پرسشنامه استفاده شد. یافته ها: یافته های نشان داد که اساسی ترین عدم قطعیت ها در حوزه کتابخانه های عمومی فضای فیزیکی در مقابل فضای مجازی، منابع فیزیکی در مقابل عنوان منابع مجازی، و محلی گرایی در مقابل جهانی گرایی به شمار می آیند. البته از جهتی منابع مجازی وابستگی ذاتی به فضا و مکان مجازی دارند لذا این دو عدم قطعیت تجمیع و به عنوان یک محور مورد استفاده قرار گرفت و چهار سناریو بر مبنای دو عامل زیر شناسایی شد: الف) «فضا و منابع» که دو سر طیف آن «مجازی» و «فیزیکی» است و ب) «جهت خدمات» که دو سر طیف آن «ترویج منابع فرهنگی محلی و بومی» و «ترویج فرهنگ جهانی» است. این چهار سناریو با نام های1- کتابخانه بهعنوان هاب محلی2- کتابخانه بهعنوان مرکز رسانه 3- کتابخانه به عنوان کتابخانه مجازی و 4- کتابخانه به عنوان شبکه مجازی اطلاعات معرفی شدند. اصالت/ارزش: مقاله حاضر در صدد است تا با استفاده از فنون فرارشته ای آینده پژوهی، زمینه های حضور اثربخش کتابخانه های عمومی را در میان رقبای رسانه ای خصوصاً رسانه های نوظهور فراهم کند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی مهارت های فن آوری اطلاعات و ارتباطات مورد نیاز کتابداران، ارزیابی نگرش کتابداران در خصوص فن آوری اطلاعات و بررسی عوامل مرتبط با مهارت آنان در این زمینه صورت پذیرفته است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری مورد بررسی شامل کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان یزد بوده و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که به منظور بررسی مهارت های فن آوری اطلاعات کتابداران در 4 زمینه اصلی مهارت در نرمافزارهای عمومی، مهارت های سختافزاری، مهارت در نرمافزارهای کاربردی و تخصصی، و مهارت های ارتباطاتی و جست وجوگری تدوین شده است. برای ارزیابی اهمیت و رتبه بندی مهارت های فن آوری اطلاعات از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی و جهت بررسی فرضیه ها از آزمون های میانگین یک نمونه ای، همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس استفاده گردیده است. یافته ها: بر اساس نتایج این پژوهش، مهارت در نرمافزارهای کاربردی و تخصصی، مهارت در نرمافزارهای عمومی، مهارت های ارتباطاتی و جست وجوگری و مهارت های سخت افزاری به ترتیب به عنوان مهمترین مهارت های مورد نیاز کتابداران شناسایی شده اند. یافته ها نشان دهنده نگرش مطلوب کتابداران نسبت به فن آوری اطلاعات بوده و در بین 4 مهارت فن آوری اطلاعاتی مورد مطالعه، تنها در مهارت های سخت افزاری وضعیت مناسبی مشاهده گردید. سطح تحصیلات، آشنایی با زبان انگلیسی و نوع نگرش کتابداران نسبت به فن آوری اطلاعات نیز به عنوان عوامل تأثیرگذار بر مهارت های فن آوری اطلاعات کتابداران شناخته شدند. اصالت/ارزش: پایش مهارت های فن آوری اطلاعات کتابداران و بررسی عوامل مرتبط با آن می تواند مبنای شناخت دانش فنی و رفتار حرفه ای کارکنان قرار گرفته؛ گزینش، استخدام، آموزش، سیستم های پاداش، مشاوره و ارزیابی عملکرد کارکنان را بهبود بخشیده؛ و در نهایت، ارائه خدمات مطلوب تر را در پی داشته باشد.

هدف: هدف اصلی این پژوهش تعیین میزان کاربست مؤلفه های سازمان یادگیرنده در کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهرهای اصفهان و کرمان است. روش شناسی : در این پژوهش از روش توصیفی-پیمایشی استفاده شده است . جامعه آماری پژوهش، شامل 225 نفر از کتابداران کتابخانه های دانشگاه های شهرهای اصفهان و کرمان است، که 134 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند . داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، که میزان به کارگیری مولفه های سازمان یادگیرنده در کتابخانه های دانشگاه های شهرهای اصفهان و کرمان در حد متوسط می باشد، همچنین وضعیت به کارگیری مولفه های سازمان یادگیرنده در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمان نسبت به کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان تفاوت معنی داری ندارند، ولی وضعیت به کارگیری مولفه های سازمان یادگیرنده در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمان نسبت به کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان بهتر است.

مقدمه: چندی است که مبحث حقوق بیمار به عرصه ی پزشکی و حقوقی وارد شده و توجه دانش پژوهان را به خود جلب کرده است. نوپایی این حوزه، بررسی الگوها و ویژگی های تولید علم و انطباق آن با هنجارهای شناخته شده ی دنیای علم را ایجاب می کند. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی الگوهای تولید علم و اثرگذاری آن در حوزهی حقوق بیماران در سال های 2010-1990 بود. بدین منظور، روند رشد، تأثیر محلی و فراگیر، الگوی تولید علمی، الگوی نویسندگی کشورها، پرتولیدترین نویسندگان و مجلات، نوع مدارک، زبان های رایج، نویسندگان پراستناد و در پایان وضعیت ایران مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی می تواند وضعیت پیشرفت دانش در این حوزه و الگوهای پیشرفت مذکور را منعکس سازد و ضمن آشکار ساختن نقاط ضعف و قوت، به مدیریت و برنامه ریزی در امر تحقیق و توسعه کمک کند. روش بررسی: روش پژوهش حاضر، پیمایشی با رویکرد علم سنجی بود. جامعه ی مورد مطالعه را کلیه ی تولیدات علمی نمایه شده با موضوع حقوق بیماران در پایگاه های استنادی Thomson reuters، طی سال های 2010-1990 تشکیل می داد. در مجموع تعداد 1236 مدرک استخراج شد که داده های آن ها با استفاده از برنامه ی Excel و نرم افزار علم سنجی Hist cite تجزیه و تحلیل شد. تحلیل ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی شامل (فراوانی و درصد) و نیز آمار استنباطی (همبستگی Spearman، Linear regression analysis، توانی و نمایی) صورت گرفت. یافته ها: بیشینه ی تولیدات علمی در این حوزه مربوط به سال های 2006 تا 2010 می باشد. شمار مقالات بر پایه ی الگویی نمایی رو به افزایش دارد که نشانگر پایداری تولید علم در این حوزه است. با این حال، شمار استنادات از رشد معنی داری برخوردار نیست که این امر می تواند ناشی از کوچکی اندازه ی حوزه و در عین حال پیوند آن با حوزه های کوچک باشد. بالاتر بودن ضریب تأثیر فراگیر نسبت به ضریب تأثیر محلی نشانگر آن است که پیوند مقالات این حوزه بیش از آن که درون حوزه ای باشد، الهام بخش دیگر حوزه های مرتبط است. الگوی نویسندگی در این حوزه از قانون Lotka پیروی می کند؛ به طوری که شمار نویسندگان با افزایش شمار تولیدات بر پایه ی الگوی توانی کاهش می یابد. با این حال، ثابت معادله بیش از دو است. گستردگی جغرافیایی و زبانی تولیدات مطلوب بود و نشان از توجه جهانی به اهمیت حقوق بیماران دارد. نتیجه گیری: حوزه ی حقوق بیماران از بسیاری از ویژگی های یک رشته ی علمی برخوردار می باشد و بنیان های انتشاراتی آن در حال استقرار و تثبیت است. رشد معنی دار و نمایی مقالات، تنوع زبانی، تنوع جغرافیایی، تنوع مدرک و به ویژه غلبه ی محتوای پژوهشی بر سایر انواع مدرک دلیلی بر توسعه ی این حوزه به عنوان یک حوزه ی پژوهشی است.