درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: تعیین نرخ دسترسی فیزیکی به کتاب های فارسی و انگلیسی در دانشگاه اصفهان، با هدف بهبود دسترس پذیری به آنها در شبکه کتابخانه ای این دانشگاه. روش: سیاهه ای از 2972 عنوان کتاب استناد شده در 97عنوان پایان نامه تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان تهیه شد. در گام نخست موجود بودن هر یک از رکوردهای کتابشناختی در فهرست پیوسته کتابخانه های دانشگاه اصفهان بررسی شد. در گام دوم موجود بودن فیزیکی عناوینی که رکوردهای کتابشناختی آنها یافته شد، در قفسه مشخص و بدین ترتیب نرخ دسترس پذیری به آنها تعیین شد. در گام سوم تلاش شد دلایل موجود نبودن اقلام یافت نشده در قفسه، شناسائی و موانع دسترس پذیری شناخته شود. برای منظور اخیر با کتابداران بخش امانت مصاحبه انجام گرفت. اطلاعات به دست آمده از سیاهه وارسی با استفاده از نرم افزار آماری و آمار توصیفی تحلیل شد. یافته ها: دو نرخ دسترسی به دست آمد: 4/22% برای تمام کتاب های چاپی که در 97 پایان نامه به آنها استناد شده بود، و 69% برای کتاب هایی که فهرست پیوسته موجود بودن آنها را نشان می داد. بر پایه نمونه گیری از 1668 عنوان انگلیسی ناموجود مورد استناد و جستجوی آنها در فهرست های پیوسته 6 کتابخانه در دیگر دانشگاه های عمده کشور و پایگاه گوگل بوک، معلوم شد به احتمال 95%، حداکثر 19% آنها را می توان در داخل کشور یافت. این امر را می توان نشان دهنده پدیده استناد کاذب دانست که از مصادیق سوء رفتار آکادمیک است. دیگر موانع دسترسی فیزیکی به کتاب های موجود در کتابخانه های دانشگاه به ترتیب عبارتند از: نقایص مدیریت مجموعه، در امانت بودن، و پراکنده بودن در واحدهای کتابخانه ای متعدد (به ویژه در دو کتابخانه خوابگاهی تک جنسیتی). در مصاحبه با کتابداران کاستی های مدیریت مجموعه، مشخص نبودن وضعیت منابع وجین شده، انجام ندادن شلف خوانی، بی دقتی در صحافی و مشکلات نرم افزار فهرست کتابخانه عنوان شد.

هدف: شناسایی وضعیت مدیریت منابع خاکستری در کتابخانه های وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی از سه جنبه مجموعه سازی، سازماندهی، و اشاعه است. روش/ رویکرد پژوهش: با استفاده از پرسشنامه نظر 52 مسئول کتابخانه مؤسسات پژوهشی و مراکز استانی وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی درباره وضعیت مدیریت منابع خاکستری در این کتابخانه ها پیمایش شده است. یافته ها: 4/40% کتابخانه ها منبع خاکستری را با نام خود منبع می شناسند؛ فقط در 8/5% کتابخانه ها دستورالعمل مدون برای تهیه انواع منابع خاکستری وجود دارد؛ در هیچ کتابخانه ای کمیته انتخاب منابع خاکستری وجود ندارد؛ 9/26% کتابخانه ها فهرستی از منابع خاکستری موجود در کتابخانه خود دارند و 4/70 %آنها این منبع را در پایگاه سیمرغ معرفی کرده اند؛ 5/63% کتابخانه ها امکان دسترسی به منابع خاکستری از طریق امانت بین کتابخانه ای و یا اشتراک در خرید منابع خاکستری را ندارند؛ 6/59% کتابخانه ها منابع خاکستری خود را وجین نمی کنند؛ و بیشترین روش تهیه منابع خاکستری در کتابخانه ها (7/82%) از طریق اهدا صورت می گیرد. همچنین 2/73% کتابخانه ها منابع خاکستری را هم به شیوه دستی و هم به شیوه کامپیوتری سازماندهی می کنند. نتیجه گیری: در کتابخانه های مورد بررسی به اهمیت منابع خاکستری و مدیریت آنها توجه نمی شود. دلیل این امر شاید ناشناخته ماندن منابع خاکستری و بی توجهی به اهمیت مدیریت منابع خاکستری در این کتابخانه ها باشد. این نتیجه را می توان تا حدودی به وضعیت این منابع در سایر کتابخانه های کشور تعمیم داد.

این مطالعه با استفاده از نرم افزار «سروکوال» و با هدف بررسی کیفیت خدمات انجام شده در کتابخانه های دانشگاه سیستان و بلوچستان در سه ماهه اول سال 83 از دیدگاه کاربران انجام شد و نشان داد که کتابخانه های مورد مطالعه در هیچ یک از ابعاد «سروکوال» نتوانسته اند انتظاراتی را که مراجعهکنندگان دارند برآورده کنند؛ اما در ابعاد فیزیکی و محیط، خدمات کیفی قابل قبولی داشته اند. مؤلفه های «مسئولیت پذیری» و «ضمانت و تضمین» به ترتیب پرمسئله دارترین مؤلفه های کیفی خدمات بودند. مشکلات کاربران در هنگام استفاده از کتابخانه و ترتیب اولویت مسائل آن ها نیز مشخص شد.

پژوهش حاضر به منظور آگاهی از نظر دانشجویان دربارة خواندن به قصد یادگیری، خواندن به قصد تصمیم گیری، خواندن به قصد لذت، و همچنین دربارة دو اصل «معقول اندیشی» و «کمترین کوشش»، در دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. جامعة آماری این پژوهش پیمایشی، دانشجویان سال سوم و چهارم مقطع کارشناسی بودند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بود که 253 نفر به آن پاسخ دادند. نتایج به دست آمده از آزمون هشت فرضیه نشان داد که: 1) دانشجویان بر «خواندن به قصد یادگیری» بیشتر از «خواندن به قصد تصمیم گیری» تأکید دارند؛ 2) دانشجویان مؤنث رشته های روانشناسی و علوم تربیتی بیشتر از دانشجویان مذکر همین رشته ها بر «خواندن به قصد لذت» تأکید دارند؛ 3) دانشجویان مؤنث رشته علوم تربیتی و روانشناسی بیشتر از دانشجویان مذکر همین رشته ها بر «خواندن به قصد تصمیم گیری»تأکید دارند، ولی بین دانشجویان مؤنث و مذکر رشتة کتابداری در این مورد تفاوت معناداری وجود ندارد؛ 4) بین میزان تأکید بر «خواندن به قصد یادگیری» دانشجویان مؤنث و مذکر رشته های علوم تربیتی و روانشناسی تفاوت معناداری وجود دارد. اما بین دانشجویان مؤنث و مذکر رشتة کتابداری در این مورد تفاوتی مشاهده نمیشود؛ 5) تفاوت معناداری بین رشتة تحصیلی دانشجویان و مقاصد خواندن آن ها وجود ندارد؛ 6) اصل «کمترین کوشش»برای هر نوع خواندنی، مورد تأکید دانشجویان میباشد؛ 7) تفاوت معناداری بین رشتة تحصیلی دانشجویان و اصل کمترین کوشش وجود ندارد؛ 8) «معقول اندیشی» شکل دهندة رفتارهای مطالعاتی دانشجویان است.

هدف از این پژوهش، آگاهی از دیدگاه کاربران نسبت به قابلیت درک و پیش بینی-پذیری برچسب های بکار رفته برای بازنمون مقوله های اطلاعاتی (منوها) در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی ایران است. در این راستا، 10 وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های برتر ایران توسط 30 نفر دانشجویان ارشد و دکتری رشته های غیر کتابداری مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از روش مکاشفه ای و مصاحبه نیمه ساختار یافته برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. نتایج نشان داد برچسب های بکار رفته در بیشتر موارد برای کاربران پیش بینی پذیر نیستند و کاربران برداشت های متفاوتی از این برچسب ها دارند. این امر کاربران را در مکان یابی اقلام مورد نظر و دسترسی به اطلاعات با تردید مواجه می کند. مصاحبه با کاربران نیز این یافته ها را تأیید کرد. در پایان با توجه به درک و نظر کاربران، برچسب های مناسب برای توصیف مقوله های اطلاعاتی شناسایی و پیشنهاد شد.

در ساختار آموزش از دور تلاش میشود میان یاد گیرنده (فراگیر) ، یاددهنده و منابع آموزشی ارتباط برقرار شود . قالبها و فناوریهای نوین در کتابداری و اطلاع رسانی ، نظیر کتابها و کتابخانه های رقومی ، این امکان را فراهم میآورند تا با استفاده از ابزارهای رایانه ای و به کارگیری هوشمندانه ترین الگوریتم های پردازشی ، رفتارهای آموزشی را متحول کرد . افزون بر این محتوای آموزشی مورد استفاده خود میتواند به مفاهیم اطلاع رسانی و کتابداری اختصاص داشته باشد ؛ به این ترتیب آموزش از دور در دوره های آموزشی یا آموزشیهای مستمر در حوزه کتابداری به ویژه در زمینه کتابخانه های رقومی دانشگاهی به کار خواهد رفت...

در این مقاله سعی میشود ضمن معرفی فهرست های پیوسته کتابخانه ها با استفاده از روش تحلیل محتوا ، ویژگیهای غالب این فهرست در سایتهای وب کتابخانه های دانشگاهی جهان شناسایی و براساس بسامد رتبه بندی شوند . ضمنا با استفاده از نظرات صاحب نظران ایرانی ویژگیهای فهرستهای پیوسته کتابخانه های ایران شناسایی شوند و به کمک نتایج این بخش الگویی مناسب برای فهرست پیوسته کتابخانه های دانشگاهی ایران ارائه شود تا سازندگان اپکهای ایران با استفاده از آن ویژگیها ، زمینه های یکدستی در ارائه اطلاعات و نیز انتقال و بازیابی اطلاعات را در این فهرست ها فراهم نمایند...