درخت حوزه‌های تخصصی

در این بررسی، وضعیت کتابخانه های دانشگاههای وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به لحاظ کمیّت کتابها، مجلات و منابع الکترونیکی تولیدی یا خریداری شده و یا مواردی که در دسترس قرار دارند، تشریح شده. بررسی نشان داده است که آمارهای ارائه شده برای کتابها، مجلات و منابع الکترونیکی چندان مطلوب نیست. در بسیاری موارد، آمارها تورمی و در برخی موارد بسیار کلی بوده است. تأکید شده است، کار گردآوری آمارهای مربوط به منابع هنگامی سروسامان می یابد که دانشگاهها با تأمین بودجه تحقیقاتی، زمینة صورت برداری دقیق از همه منابع را مهیا سازند و این امکان را فراهم آوردند که کلیة منابع موجود در کتابخانه ها در قالب پایگاههایی اطلاعاتی که کتابخانه ها تولید میکنند، سازمان یابند.

توسعه، فرایندی است عجین با طیف وسیعی از مطالعات، برنامه ریزیها ، گزارشها، تصمیم سازیها، ابتکارها و ... اما به راستی چرا «اطلاعات» بویژه در فرایند « توسعه پایدار» چنین پر اهمیت ظاهر شده است؟ تغییر رویکرد از فناوری مولد به فناوری اطلاعات، آغاز گر مرحله ای جدید از حیات اجتماعی بشر شده است، به نحوی که کاربرد فراگیر فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، موجبات تحقق شکل جدیدی از جوامع، موسوم به «جامعه اطلاعاتی» را مهیا ساخته است. جامعه ای که در آن، دانایی ارزش پایه بوده و به همین دلیل، این سرمایه است که در خدمت نیروی انسانی قرار میگیرد و نه بالعکس. توسعه معرفتی ـ انسانی و رشد توانمندیهای فردی، موتور محرکه این جوامع اطلاعاتی است. در چنین جوامعی، شهروندان از پارادایم زندگی برای بقا، به پارادایم زندگی برای رشد سوق داده میشوند. از سویی، رشد قلمرو اطلاع رسانی، ظرفیتهای علمی کشور را برای افزودن بر ارزش منابع خود ارتقا میبخشد و با افزایش آگاهی شهروندان، قدر مسلم توانمندی جامعه برای توسعه همه جانبه، روز افزون خواهد شد. با توجه به ارتباط مستقیم و تنگاتنگی که میان مفاهیم توسعه و بهره وری وجود دارد، به روشنی میتوان اهمیت راهبردی اطلاعات و فناوریهای اطلاعاتی را در مباحث حوزه بهره وری نیز جستجو کرد. با عنایت به محوریت نقش انسان در مفاهیم توسعه و بهره وری، در فضایی که زمینه رشد خرد اجتماعی و کیفیت آموزش به سبب تسهیل ارتباطات و تبادل اطلاعات علمی فراهم گردد، بستر لازم برای نهادینه شدن فرهنگ بهره وری و توسعه منابع انسانی آسان تر مهیا شده، در نتیجه حرکت ملی برای ارتقای بهره وری، سرعت، تداوم و تضمین بیشتری خواهد داشت. از این رو، میتوان به حکم تجربه نیز انسان و جامعه پیشرفته تر را معادل با انسان و جامعه بهره ورتر دانست. مقاله حاضر که در قالب سه بخش تنظیم گردیده، به بازشناسی مفاهیم توسعه و بهره وری در جامعه اطلاعاتی پرداخته و ضمن تبیین نقش محوری اطلاعات در فرایند توسعه پایدار، مقوله بهره وری را در پرتو تحولات جامعه اطلاعاتی بررسی میکند.

کتابخانه ها به دلایل گوناگونی نمیتوانند با اتکا به منابع خود به نیاز کاربرانشان پاسخ گویند. به همین دلیل، از سالها پیش به اشتراک منابع و همکاری متقابل روی آورده اند تا بتوانند از منابع یکدیگر برای پاسخ به نیاز مراجعان خود استفاده کنند. بدین ترتیب، نیاز به فهرستگانها نیز به عنوان ابزاری برای آگاهی از محل منابع شکل گرفت، زیرا کاربران برای دسترسی مؤثر به اطلاعات در ابتدا باید از محل نگهداری منابع آن آگاهی یابند. با وجود این، با کاربردهای وسیع فناوری اطلاعات در کتابخانه ها، نیاز به ابزارهایی مانند فهرستگانها مورد تردید قرار گرفت. به همین دلیل، در این مقاله، ضرورت وجود فهرستگانها در دنیای کنونی بررسی میشود. بدین منظور، ابتدا به اجمال به تأثیر فناوری اطلاعات بر کتابخانه ها اشاره و لزوم تداوم اشتراک منابع بررسی میشود. در ادامه، تاریخچة فهرستگانها بیان و انواع فهرستگانها مورد بحث و بررسی قرار میگیرند. در پایان نیز تأثیر فناوری اطلاعات بر فهرستگانها و تحولات آنها تبیین و نمونه هایی از فهرستگانها در عصر اطلاعات معرفی میشوند. روند توسعة فهرستگانها نشان میدهد هنوز هم نیاز مبرم طرحهای اشتراک منابع محسوب میشوند و در میان مدت کارآیی خود را حفظ خواهند کرد.

این پژوهش به منظور بررسی رابطه موجود بین تماشای تلویزیون و استفاده از منابع اطلاعاتی غیر درسی مانند کتاب، روزنامه و مجله انجام شده است. بدین منظور، از میان کلیه دانش آموزان مدارس راهنمایی پسرانه شهر کرمان (18760=N) تعداد 600 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای، محقق ساخته بود که روایی آن با استفاده از نظر 7 تن از متخصصان موضوع تعیین گردید. به منظور بررسی پایایی ابزار جمع آوری داده ها از آلفای کرانباخ استفاده شد و پایا بودن آن مورد تأیید قرار گرفت(72/0=a). داده های به دست آمده با استفاده از روشهای توصیفی آماری مانند میانگین و درصد و نیز روش آماری استنباطی خی دو (مجذور کای) تجزیه و تحلیل شد. یافته های این پژوهش نشان میدهد بین میزان تماشای تلویزیون و میزان مطالعه کتابهای غیردرسی و مطالعه روزنامه رابطه ای معنادار وجود ندارد، ولی در مورد میزان تماشای تلویزیون و میزان مطالعه مجله، رابطة معناداری مشاهده شد؛ بدین ترتیب که با افزایش میزان تماشای تلویزیون توسط دانش آموزان میزان مطالعه مجله توسط آنان کاهش می یابد.

هدف پژوهش حاضر تعیین میزان رعایت استاندارد در تهیه چکیده فارسی پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق(ع) از سال 1382-1368 است. برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از چک لیست مربوط به استانداردهای بین المللی ایزو در چکیده نویسی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه چکیده های فارسی پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق (ع) از سال 1382-1368 بوده است. که از میان پایان نامه های موجود 63 مورد به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی ساده انتخاب گردید. یافته های پژوهش نشان داد که در چکیده فارسی پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق(ع) میزان رعایت استاندارد بین المللی ایزو در چکیده-نویسی9579/71% با انحراف 2459/12 بوده است و در بین دانشکده های دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده علوم سیاسی با میزان رعایت 6667/74% با انحراف معیار 3744/10 بیشترین میزان استاندارد را رعایت کرده است. همچنین در بین سال های تحصیلی سال 1376 با میانگین 6680/682% با انحراف معیار 3464/4 بالاترین میزان استاندارد را به خود اختصاص داده است و چکیده هایی که متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه امام صادق(ع) تهیه کرده اند با میانگین 5215/75% با انحراف معیار2459/9 نسبت به چکیده هایی که دانشجویان تهیه کرده اند با میانگین 5547/60% باانحراف معیار 9380/13 در وضعیت مطلوب تری قرار دارد.

استاد محمدتقی دانش پژوه در 1290ش متولد شد. پس از طیّ تحصیلات مقدماتی در زادگاهش آمل، دروس طلبگی را در قم گذراند. وی دورة دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران را در 1320 به پایان رساند. خدمات دولتیاش در 1319 با استخدام در کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران آغاز شد. در 1331 به سمت معاونت این کتابخانه تعیین شد و 29 سال در این مقام باقی ماند. در 1348 به گروه تاریخ دانشکدة الهیات این دانشگاه پیوست. به همت او کتابخانه دانشکده حقوق به یک کتابخانه نمونة علوم انسانی و بزرگترین کتابخانه ایران بدل شد. دانش پژوه در فعالیتهای فرهنگی بسیاری سهیم بود و در محامع علمی متعددی مشارکت داشت. وی در 27 آذر 1375 درگذشت. از او آثار متعددی به صورت تألیف، تصحیح، و تهیه فهرست برجای مانده است. عمده ترین کار او فهرست مفصل نسخه های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران است.

هدف از این پژوهش بررسی وضعیت و میزان استفادة اعضای هیأت علمی دانشگاه یزداز فن-آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) است. روش تحقیق پیمایشی میباشد. پرسشنامه ای شامل 57 سؤال باز و بسته میان 260 نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه یزد توزیع گردید. در مجموع 144 1رسشنامه تکمیل و برگشت داده شده. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که 79 درصد از اعضای هیأت علمی مورد مطالعه از فن آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) استفاده میکنند. عدم آشنایی با این فن آوری مهم ترین دلیل عدم استفاده از آن است. کامپیوتر، شبکه اینترنت، بانکهای اطلاعات پیوسته و ناپیوسته، دیتا پروژکتور، و موبایل بیشتر از دیگر فن آوریهای اطلاعاتی مورد استفاده اعضای هیأت علمی است و پست الکترونیکی و وب جهانی از پراستفاده ترن خدمات شبکه اینترنت است. آزمون آماری مجذور کای نشان داد که میان متغیر استفاده از ""فن آوری اطلاعات و ارتباطات"" و جنسیت، سن، مدرک تحصیلی، رتبه علمی، سابقه تدریس و میزان تسلط به زبان انگلیسی رابطه معنیدار وجود دارد.

با گذر کردن از صفحات وب ایستا, کتابخانه Cal Poly خدمات جدید و تعاملی مبتنی بر وب را برای دانشجویان و اعضای هیئت علمی با استفاده از قدرت جاوا و توانایی پایگاههای اوراکل طراحی کرده است. در نتیجه کتابخانه توانسته است به گونه ای, رهبری را در سطح دانشگاه در رابطه با محیط آموزشی دیجیتالی ایجاد کند.

رابط کاربر، محیطی است که ارتباط بین انسان و رایانه را برقرار میکند و پل ارتباطی بین انسان و محیط وب، برنامه ها و نظامهای رایانه ای است. خشنودی و رضایت کاربران در صورتی فراهم میشود که تعامل بیشتر و بهتری بین آنان و محیطهای رایانه ای برقرار شود. با توجه به علایق و سلیقه های متفاوت کاربران از سویی و تنوع محیطهای رایانه ای از سوی دیگر، طراحی رابط کاربر ایده آل دشوار به نظر میرسد؛ ولی به طور کلی، معیارهایی عمومی برای رابط کاربرهای مطلوب توسط طراحان رابط کاربر در نظر گرفته شده که در این مقاله به این ویژگیها و معیارها پرداخته شده است. در نهایت، سیاهه ای از پربسامدترین معیارهای عمومی یک رابط کاربر مطلوب ارایه شده است که میتواند به منظور سنجش رابط کاربرها به کار رود.