زهرا تهوری

با جهانی شدن ابزارهای فناوری و پیشرفت سریع فناوری اطلاعات، به کارگیری رایانه و سایر ابزارهای فناوری در تدریس، امری ضروری گردیده است و به تبع آن معلمان و مدرسان در حیطه آموزش زبان نیز باید از این ابزارها به منظور افزایش تأثیر تدریس استفاده نمایند. نتایج پژوهش ها نشان می دهد اگرچه اکثر معلمان و مدرسان تمایل دارند تا از این ابزارها در تدریس مهارت های زبانی استفاده کنند، اما به علت وجود ترس از به کارگیری ابزارهای فناوری در کلاس درس از این امر امتناع می ورزند. هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل رابطه احتمالی میان ترس از فناوری و دانش رایانه ای مدرسان آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان بوده است. در راستای هدف این پژوهش، 40 مدرس زبان فارسی از دو مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. آنها به سه پرسشنامه اطلاعات شخصی، سنجش میزان دانش رایانه ای سون و راب و کریسمیاضی (2011) و اضطراب رایانه ای روزن و ویل (1988) پاسخ دادند. یافته های این پژوهش نشان داد که رابطه معنادار (در سطح 05/0) و منفی بین دو متغیر دانش رایانه ای و ترس از فناوری برقرار است. در واقع، مدرسانی که میزان دانش رایانه ای بالایی دارند، ترس از فناوری کمتری دارند. نتایج تحقیق حاضر راهکارهایی را جهت تربیت مدرس زبان فارسی به برنامه ریزان آموزشی ارائه نموده و در مورد فرایند کارآمدتر تدریس زبان فارسی با توجه به نیاز های جدید در به کارگیری فناوری در آموزش، پیشنهادهایی ازجمله گنجاندن دوره های آموزشی به کارگیری ابزارهای فناوری در دوره های ضمن خدمت معلمان مطرح نموده است.

هدف: بررسی وضعیت نمایه کتاب در ایران از سه جنبه وجود نمایه در کتاب های منتشرشده، میزان آشنایی خوانندگان، و دیدگاه ناشران درباره نمایه کتاب است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی در سه بخش انجام شده است: 1) بررسی وجود نمایه در 382 عنوان کتاب؛ 2) مصاحبه ای کوتاه با 150 نفر از اعضای کتابخانه ملی ایران؛ و 3) نظرسنجی از 365 ناشر درباره نمایه کتاب از طریق پرسشنامه و سیاهه وارسی. یافته ها: فقط 12% کتاب های منتشرشده نمایه دارند؛ میزان آشنایی خوانندگان با نمایه انتهای کتاب 40% است؛ 57% ناشران برای کتاب های خود نمایه تهیه می کنند؛ نیمی از ناشران دارای نمایه ساز متخصص؛ و 55% آنها دارای شیوه نامه برای نمایه سازی هستند. از نظر بیشتر ناشران همه کتاب ها نیاز به نمایه ندارد. ناشران، دلایل نداشتن نمایه را هزینه، کمبود متخصص، و عدم آشنایی خوانندگان با نمایه اشاره کرده اند. نتیجه گیری: نمایه کتاب در ایران وضعیت مطلوبی ندارد. البته مقایسه پژوهش حاضر با پژوهش های مشابه خارج از کشور نشان داد که این وضعیت محدود به ایران نیست. پیشنهاد می شود برای بهبودی این وضعیت کارگاه های آموزشی برای ناشران برگزار شود؛ دستنامه و شیوه نامه نمایه کتاب تدوین گردد؛ و درج نمایه در کتاب از سوی مسئولان نشر الزامی شود.

فنّاوری اطلاعات و ارتباطات تأثیرات بسیاری بر عرصه های مختلف زندگی، از جمله شیوه های انجام کار گذاشته است. یکی از این تأثیرات، انجام برخی کارها بدون محدودیت جغرافیایی و دور از محل کار (دورکاری) است. در این شیوه کار، فرد دورکار با کمک امکانات شبکه ای در محلی به غیر از محل کار خود و با استفاده از رایانه کارش را انجام می دهد و نتیجه کار را به صورت الکترونیکی به محل کار خود منتقل می نماید. این شیوه کار مزایا و معایب بسیاری به دنبال دارد که می تواند اجرا و تداوم آن را در سازمان ها و اداره ها تحت تأثیر قرار دهد. پژوهش حاضر، پس از مرور پیشینه موضوع دورکاری و نیز بررسی مزایا و معایب این شیوه کار در سطح جهان، دیدگاه کارکنان دورکاری اداره کل پردازش و سازماندهی کتابخانه ملی ج.ا. ایران را در مورد مزایا و معایب دورکاری بررسی کرده است. نتایج نشان داد که دورکاری مزایا و فواید بسیاری برای دورکاران این اداره داشته است و با وجود معایب و مشکلاتی که این شیوه کار برای این گروه داشته است (از جمله ضعف در زیرساخت های فنّاوری)، همگی آنها (100 درصد) تمایل به تمدید دورکاری داشته اند. همچنین، دورکاران این اداره رضایت بسیار بالایی از دورکاری (53/5) داشته اند.

هدف: بررسی متون مرتبط با دورکاری و اقدامات صورت گرفته در این زمینه در جهان و ایران، به ویژه در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و تحلیل اجرای این شیوه انجام کار در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. روش/رویکرد پژوهش: بررسی و مرور متون و مصاحبه با مسئولان اداره کل اموراداری سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. یافته ها: کتابداری و اطلاع رسانی و مشاغلی که با اطلاعات سروکار دارند، به کمترین حضور فیزیکی کتابدار در محیط کار نیاز دارند و از این رو مناسب انجام کار به شیوه دورکاری هستند. برخی از این فعالیت ها عبارتند از: فهرستنویسی و نمایه سازی و چکیده نویسی منابع، کتابخانه های دیجیتال، نشر الکترونیک، آموزش مجازی، مستندسازی، ویرایش پایگاه های اطلاعاتی، خدمات مرجع دیجیتال، ترجمه، پژوهش. سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران یکی از نهادهایی است که از دی ماه سال 1390 برخی کارکنان خود را در فازهای مختلف به دورکاری فرستاده است. نوع دورکاری در این سازمان به صورت کار در خانه و پاره وقت بوده است. ازجمله تمهیدات ضروری برای اجرای این شیوه کار در سازمان، شناسایی مشاغل و افراد، سامانه امنیت اطلاعات، فراهم آوری دسترسی برخط برای کارکنان دورکار، امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مورد نیاز، حمایت مالی، حمایت فنی، ابزار ارتباطی با مدیران و دیگر کارکنان، آموزش کارکنان دورکار، و سنجش دوره ای دورکاری است. نتیجه گیری: ظاهر امر نشان از موفقیت نسبی این شیوه کار در برخی از بخش های این سازمان، به ویژه اداره کل پردازش و سازماندهی دارد، اما اطمینان از کمّ و کیف آن، به ویژه بررسی میزان بهره وری این شیوه کار، نیاز به پژوهش های بیشتر دارد.

تحقیق حاضر با هدف تعیین میزان رضایت شغلی کارکنان شاغل در بخش «مدیریت پردازش» کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. روش تحقیق پیمایشی است و داده‌ها از طریق پرسشنامه گردآوری شده و با نرم‌افزار آماری اس‌.پی.اس.اس. مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. جامعة آماری این پژوهش را کارکنان بخش «مدیریت پردازش» کتابخانة ملی تشکیل می‌دهد. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان داد که رضایت کارکنان این بخش از کتابخانة ملی مانند بسیاری همتایان خود در کتابخانه‌های دیگر از امکانات رفاهی،‌ آموزشی، سیاست‌های مدیریت، میزان امنیت شغلی در حد پایین، و میزان رضایت آنان از روابط انسانی موجود در سازمان و وجهه و اعتبار اجتماعی حرفه و سازمان در حد نسبتاً خوبی بوده است.