علم اطلاعات و دانش‌شناسی

نمایش ۲٬۸۸۱ تا ۲٬۹۰۰ مورد از کل ۷٬۲۷۳ مورد.

۲۸۸۱.

ارائه چارچوب مدیریت بحران مبتنی بر مکاتب فکری مدیریت دانش ایرل در بحران زلزله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: پیمان اخوان مرضیه درویش زاده

منبع: علوم و فناوری اطلاعات دوره ۲۷ پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۶۷)

کلید واژه ها: مدیریت دانش بحران مدیریت بحران زلزله دانش

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۲۳۷۰ تعداد دانلود : ۹۴۴

این تحقیق نشان می دهد چگونه سازمان ها می توانند از مدیریت دانش در زمان رویارویی با بحران ها و کاهش آسیب پذیری استفاده کنند. از این رو، مدل مدیریت جامع بحران و چارچوب مدیریت دانش ایرل2 را بررسی کرده و چارچوبی ترکیبی ارائه نموده است که نقش مدیریت دانش را در توسعه فازهای چهارگانه مدیریت جامع بحران نشان می دهد و تدابیر لازم را قبل و حین و بعد از زلزله ارائه می کند. جهت تأیید صحت چارچوب و اثبات فرضیه ها، پرسشنامه ای توزیع و توسط خبرگان امر در زمینه مدیریت دانش و مدیریت بحران تکمیل گردید. براساس نتایج تحقیق، راهکارهای مدیریت دانش به مدیریت بحران، جهت کنترل بحران کمک می کند. در ادامه، راهکارهای مکاتب فکری هفت گانه مدیریت دانش ایرل در کمک به مدیریت بحران مقایسه و بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان داد که راهکارهای مکتب سیستمی، بیشترین تأثیر را در کمک به مدیریت بحران در زمان وقوع زلزله و راهکارهای مکاتب مهندسی و سازمانی نیز به ترتیب دارای اولویت های بعدی هستند. سایر مکاتب نیز، به میزان تقریبی مساوی بر عامل بیان شده تأثیر داشته اند.

۲۸۸۲.

مقایسه مهارت های جستجوی پیوسته بین دانشجویان پزشکی عمومی دانشگاه های علوم پزشکی بندرعباس و رفسنجان در سال های 1387- 1388(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محبوبه محمودی میمند فریده عصاره

منبع: پژهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق) دوره ۲۷ زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۶۸)

کلید واژه ها: مهارت های جستجوی پیوسته جستجوی مجاورتی عملگرهای بولی جستجوی عبارتی جستجوی میدانی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۱۵۳ تعداد دانلود : ۵۵۶

این پژوهش، با هدف بررسی و مقایسه مهارت های جستجوی پیوسته و تعیین عوامل اثرگذار بر شناخت و آشنایی با این مهارت ها در میان دانشجویان پزشکی عمومی دو دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس و رفسنجان با جامعه آماری 545 نفر دانشجو به روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری توصیفی به کمک نرم افزار آماری SPSS انجام شد. با استفاده از 7 مهارت جستجوی پیوسته و عوامل اثرگذار بر شناخت و آشنایی با این مهارت ها تلاش شد تا ضمن شناخت عوامل اثرگذار، میزان آشنایی و شناخت دانشجویان با هرکدام از مهارت های جستجوی پیوسته و با استفاده از سؤالات تخصصی، میزان مهارت سنجیده و نقاط قوت و ضعف هریک از دو گروه با یکدیگر مقایسه شود. نتایج پژوهش نشان داد که سطح شناخت و آشنایی با مهارت های جستجو در دانشجویان پزشکی عمومی بندرعباس بیشتر از رفسنجان است. در سؤالات تخصصی مهارت های جستجو تفاوتی بین دانشجویان دو دانشگاه مشاهده نشد. عواملی مانند میزان تسلط بر زبان انگلیسی، سنجش توانایی خود در بازیابی اطلاعات، علاقه مندی به کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی، کسب اطلاعات نوین از طریق پایگاه های اطلاعاتی، ارائه مقاله در کنگره ها و همایش ها، میزان تجربه قبلی جستجو در پایگاه های اطلاعاتی، موافق بودن با ارائه واحد درسی در زمینه جستجو، کمک گرفتن از دیگران، و میزان آشنایی با پایگاه های اطلاعاتی بر روی شناخت و آشنایی نسبت به مهارت ها تأثیر داشتند. جنسیت، مقطع تحصیلی، تسلط بر زبان انگلیسی، تجربه قبلی جستجو در بانک های اطلاعاتی، و آشنایی با پایگاه های اطلاعاتی بر روی بهینه بودن جستجو تأثیر داشتند

۲۸۸۳.

ارائه شاخص های سنجش آمادگی الکترونیکی در کتابخانه های دانشگاهی براساس مدل IUP(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یعقوب نوروزی اسماعیل جعفرپور

منبع: پژهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق) دوره ۲۷ زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۶۸)

کلید واژه ها: فناوری اطلاعات و ارتباطات کتابخانه های دانشگاهی آمادگی الکترونیکی سنجش شاخص های ارزیابی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۸۲۹ تعداد دانلود : ۸۵۲

میزان آمادگی یک جامعه یا سازمان برای مشارکت و بهره مندی از توسعه فنّاوری های اطلاعات و ارتباطات، آمادگی الکترونیکی تعریف می شود. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارائه شاخص هایی برای سنجش سطح آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاهی است. در همین رابطه، متون و منابع منتشرشده در حوزه آمادگی الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفت که درنهایت مدل IUP (Information Utilization Potential ) به عنوان مرجع مورد استناد قرار گرفت. سپس، با استفاده از روش دلفی و با بهره گیری از نظر خبرگان حوزه کتابداری و اطلاع رسانی، شاخص های سنجش آمادگی الکترونیکی متناسب با کتابخانه های دانشگاهی ارائه شد. پس از مناسب سازی و انجام تجزیه و تحلیل های آماری، شاخص هایی در قالب 5 بعد اصلی (شامل سازمان و مدیریت، نیروی انسانی، اطلاعات، فنّاوری های اطلاعات و ارتباطات، و ارتباط با محیط ) شامل 82 شاخص فرعی مورد تأیید قرار گرفت. امید است نتایج حاصل از یافته های پژوهش حاضر بتواند ابزار مناسبی را برای متولیان و پژوهشگران حوزه فراهم بیاورد.

۲۸۸۴.

کاربرد هستی شناسی در فرایند بازیابی اطلاعات: مروری بر پژوهش های جاری و ارائه الگویی مفهومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدیه میرزابیگی

منبع: پژهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق) زمستان ۱۳۹۰ ویژه نامه ذخیره، بازیابی و مدیریت اطلاعات

کلید واژه ها: هستی شناسی الگوی مفهومی بازیابی اطلاعات الگوی بازیابی اطلاعات

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۲۶۴۶ تعداد دانلود : ۱۱۴۹

ناکارآمدی اصطلاحنامه ها و دیگر ابزارهای بازنمون اطلاعات، از لحاظ عدم تطابق با محیط های الکترونیکی، اطلاع رسانان را به تفکر مجدد و بازنگری در ساختار این ابزار واداشته است. یکی از نتایج این بازنگری ها، ظهور دیگر ابزارهای سازماندهی اطلاعات همچون هستی شناسی هاست. این مقاله، ضمن بررسی عملکرد هستی شناسی ها در بازیابی اطلاعات، دو مورد از مهمترین الگوهای بازیابی اطلاعات مبتنی بر هستی شناسی- الگوی لینگ پنگ و الگوی دان- را که بر عناصری مانند نیاز اطلاعاتی، استخراج متن، نمایه سازی، هستی شناسی، و رتبه بندی در فرایند بازیابی تأکید دارند، بررسی کرده است و درنهایت، یک الگوی مفهومی جدید ارائه نموده است.

۲۸۸۵.

بررسی کاربرد پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکترای علوم کتابداری و اطلاع رسانی در کتابخانه های شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فهیمه انتشاری نجف آبادی مظفر چشمه سهرابی ابراهیم افشار

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: گراندد تئوری کتابداری و اطلاع رسانی پایان نامه های تحصیلی کتابخانه های اصفهان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی انواع منابع اطلاعاتی منابع و مراجع

تعداد بازدید : ۱۷۸۵ تعداد دانلود : ۸۷۷

هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی کاربرد پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکترای رشته ی علوم کتابداری و اطلاع رسانی در کتابخانه های شهر اصفهان است. روش: روش پژوهش حاضر کیفی است. جامعه آماری تحقیق شامل 26 نفر از مدیران و معاونان کتابخانه های شهر اصفهان و 54 عدد پایان نامه کارشناسی ارشد و دکترای کتابداری و اطلاع رسانی انجام شده برای کتابخانه های شهر اصفهان است. به دلیل کوچک بودن حجم جامعه، از روش سرشماری بهره جویی شد و کل جامعه مورد مطالعه قرار گرفت. برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته و برای تجزیه و تحلیل داده ها از مقایسه مداوم در رویکرد نظریه زمینه ای استراس و کوربین در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. یافته ها: یافته ها در 12 مقوله معرفی شد. مقوله ی کاربرد به عنوان مقوله ی اصلی در نظر گرفته شد. مقولات دیگر این پژوهش شامل: شناخت، سیستم اطلاع رسانی و ارتباطی، مدیریتی، ساختار و محتوای پایان نامه، حقوقی، سازمانی، فرهنگی و پشتیبانی بود که هر کدام به نحوی بر کاربرد پایان نامه ها در کتابخانه تأثیر گذار هستند. اولویت های پژوهشی شنا سایی شده در این پژوهش نیز به عنوان یکی از گزینه های مؤثر در کاربرد یافته های پایان نامه ها مطرح شد. این مقولات، موانع و راهکارهای مؤثر بر کاربرد پایان نامه ها را معرفی می کنند. ارتباط این مقولات به صورت با واسطه، بدون واسطه و ترکیبی است. نتایج: نتایج حاکی از عدم استفاده از پیشنهادات و نتایج پایان نامه های رشته کتابداری و اطلاع رسانی در کتابخانه های شهر اصفهان بود. مدیران این کتابخانه ها عواملی چون ضعف سیستم اطلاع رسانی و ارتباطی، ضعف مدیریتی، مسائل و مشکلات حقوقی، فرهنگی، مالی و پشتیبانی، سازمانی، ضعف تخصصی اساتید کتابداری و مشکلات مربوط به ساختار و محتوای پایان نامه را به عنوان موانع اصلی کاربرد نتایج پایان نامه ها معرفی کردند.

۲۸۸۶.

کارکردی نو برای وب سایت های کودکان: بسترسازی برای پرورش ویژگی های تفکر عملیات عینی (طبقه بندی، ردیف بندی، نگهداری ذهنی و بازگشت پذیری) از دیدگاه نظریه پیاژه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهری پریرخ محمدرامین نادری حمیدرضا آقامحمدیان شعرباف

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۹۶۸ تعداد دانلود : ۱۵۷۸

وب سایت ها به عنوان شیء هایی عینی و قابل تعامل، با دو کارکرد آموزشی و سرگرمی به زندگی کودکان راه یافته اند. به باور ژان پیاژه کودک در تعامل با شیءها و انسان های پیرامون، شناخت خود را می سازند. در پیوستار رشد شناختی پیاژه، نیم دوره عملیات عینی بدلیل همزمانی با سن دبستان و نیز افزایش امکان تعامل کودک با وب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این نیم دوره ابزارهایی مانند وب سایت ها که بتوانند به شکلی عینی و بر پایه تجربه فعال توانمندی های فکری کودک را به چالش بکشند می توانند زمینه ای برای رشد شناختی فراهم آورند. پژوهش حاضر در پی آن است که دریابد تا چه میزان وب سایت های کودکان بستری برای پرورش ویژگی های تفکر عملیات عینی فراهم می کنند. عملیات طبقه بندی، ردیف بندی، نگهداری ذهنی و بازگشت پذیری زیرساخت طراحی سیاهه وارسی پژوهشگرساخته را تشکیل داد. روایی و پایایی این ابزار با بهره گیری از نظر متخصصان و محاسبه ضریب توافق آنها تایید شد. روش های پیمایشی و تحلیل محتوا برای ارزیابی جامعه ای با 11 عضو از وب سایت های فارسی و نمونه ای از30 وب سایت های انگلیسی که به روش تصادفی نظام مند انتخاب شده بود به کار گرفته شد. یافته ها نشان داد که وب سایت های مورد بررسی در بسترسازی برای پرورش عملیات طبقه بندی و نگهداری ذهنی در حد متوسط و ردیف بندی و بازگشت پذیری به میزان کمی نقش دارند. به طور کلی نیز این ابزارها با در اختیار داشتن نزدیک به 34% از مصداق های مورد نظر به میزان کمی در فراهم آوردن زمینه ای برای رشد شناختی کودکان توانمند می باشند.

۲۸۸۷.

بررسی وضعیت وب سایتهای مدارس ایران: رویکردی کتابدارانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن بهزادی مجیده سنجی

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۳۱ تعداد دانلود : ۵۵۴

فناوری اطلاعات و به ویژه اینترنت به عنوان بخشی از زندگی روزمره دانش آموزان پذیرفته شده است و دسترسی به اینترنت به امری عادی در کلاسهای درس مبدل شده است. وب سایت نیز که یکی از ابزارهای مهم در اینترنت محسوب می گردد، نقش بسیار مهمی را در بهره گیری دانش آموزان از اینترنت دارد. در پژوهش حاضر سعی شد تا به بررسی وضعیت وب سایتهای مدارس ایران پرداخته شود. جامعه آماری این پژوهش را 122 وب سایت تشکیل می دهند و از سیاهه وارسی برای ارزیابی این وب سایتهای استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که: وب سایتهای مدارس ایران از 4 جنبه: مسئولیت و رویکرد ارایه اطلاعات، طراحی، محتوا، سازماندهی اطلاعات در سطح پایینی قرار دارند . همچنین نتایج آزمون پیرسون در خصوص معنادار بودن رابطه بین 4 بخش اصلی مورد بررسی نشان داد که تنها بین دو عامل سازماندهی و طراحی ظاهری رابطه وجود ندارد و در سایر موارد بین تمامی عوامل مورد بررسی رابطه وجود دارد. از سوی دیگر وضعیت وب سایتهای مدارس غیرانتفاعی از مدارس دولتی، بهتر بود. نتایج پژوهش نیز نشان داد که طراحی وب سایت برای مدارس باید مبتنی بر رشد شناختی، فیزیکی، اجتماعی و احساسی دانش آموزان باشد تا بتواند نیازهای آنان را برآورده سازد. همچنین در طراحی محیط رابط کاربر وب سایتهای مدارس از متخصصان علوم رایانه به همراه متخصصان علوم کتابداری و اطلاع رسانی و روانشناسی کودک استفاده گردد.

۲۸۸۸.

اطلاعات و امکانات ارتباطی در وب سایت سازمانهای دولتی: مرور نوشتارها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سیروس علیدوستی محمدعلی باقری

منبع: علوم و فناوری اطلاعات بهار ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۶۵)

کلید واژه ها: فناوری اطلاعات ارتباطات دولت الکترونیکی اطلاعات محتوا وب سایت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۶۴ تعداد دانلود : ۶۴۷

فناوری اطلاعات، به عنوان فناوری مسلط در جهان معاصر با کاربردی وسیع در ارکان گوناگون جامعه، تغییراتی وسیع را پدید آورده است که یکی از نتایج آن، پیدایی دولت الکترونیکی بوده است. مهمترین بستر برای توسعه دولت الکترونیکی، وب سایت ها هستند که نقش رابط بین دولت و شهروندان را ایفا می کنند و از طریق آنها، داده ها و اطلاعات می توانند به راحتی به اشتراک نهاده و به کاربران منتقل شوند. این کارکرد در وهله اول، ارائه اطلاعات دولتی و تامین ارتباط میان دولت و مخاطبان آن است. از این رو، در این مقاله ابتدا با تعریف دولت الکترونیکی و مراحل تکوین آن، جایگاه اشاعه و ارائه اطلاعات دولتی و ارتباط بین دولت و مخاطبان آن بررسی و سپس اطلاعات و ارتباطات پایه ای که باید از طریق پایگاه وب دستگاه های دولتی ارائه شوند، با بررسی نوشتارهای موجود تبیین می گردند. حجم و تنوع اقلام اطلاعاتی و ارتباطی وب سایت سازمان های دولتی سبب شده است که هم دولت ها به تعیین این اقلام بپردازند و هم پژوهشگران وب سایت ها را بررسی و پیشنهادهایی ارائه کنند. مرور نوشتارهای این موضوع نشان می دهد که اطلاعات عمومی سازمان مانند نام و نشان آن، معرفی سازمان، گزارش های سازمان، اعلانات عمومی سازمان، چگونگی تعامل با سازمان، چگونگی تماس با سازمان، و همچنین اقلام عمومی مانند پیوندهای مهم، تاریخ روزآمدسازی، قابلیت جستجو، راهنمای وب سایت، پرسش های متداول، بیانیه حریم خصوصی، بیانیه حقوق پدیدآوران، و نقشه وب سایت از جمله مهمترین اقلام اطلاعاتی و امکانات ارتباطی وب سایت های دولتی به شمار می روند.

۲۸۸۹.

تاثیرحالات خُلقی کتابداران مرجع و امانت بر میزان رضایت در کتابخانه های دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فائزه فرهودی منصوره باقری

منبع: کتاب سال بیست و دوم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۸۵)

کلید واژه ها: کیفیت خدمات کتابخانه دانشگاهی حالات روحی رضایتمندی مراجعان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۳۵۹ تعداد دانلود : ۷۸۰

هدف : هدف این پژوهش بررسی تاثیر حالات روحی کتابداران دانشگاهی میز مرجع و امانت بر میزان رضایت مراجعان از خدمات آنهاست. روش / رویکرد پژوهش : روش انجام این پژوهش پیمایشی است. جهت بررسی تاثیر عوامل روحی کتابداران، از پرسشنامه شخصیت سنج چند وجهی مینه سوتا استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش را 40 نفر از کتابداران بخش مرجع و بخش امانت کتابخانههای مرکزی10 دانشگاه دولتی شهر تهران تشکیل میدهند. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از شیوه های آمار توصیفی (میانگین، واریانس، درصد، انحراف معیار) و آمار استنباطی (همبستگی) استفاده شده است. یافتهها: این پژوهش به این نتیجه رسیده است که از بین تمام مقیاس های MMPI [1] ، دو مقیاس افسردگی و پسیکاستنی (اضطراب)، رابطه معناداری با متغیر میزان رضایت مراجعان از چگونگی ارائه خدمات و کیفیت کار کتابداران دارد، که این رابطه معکوس است؛ بدین معنی که هر چه مقیاس های افسردگی و اضطراب در کتابداران افزایش می یابد، میزان رضایت مراجعان کاهش می یابد و بالعکس. نتیجه گیری: کتابدارانی که بیشتر ساعات کاری خود را در ارتباط با مراجعان مختلف میگذرانند، به حالات روحی خود توجه ویژهای داشته باشند. در این میان مدیران کتابخانهها تاثیر بسیار زیادی میتوانند در ایجاد و حفظ شادابی و نشاط در کارمندان خود داشته باشند. مدیران با فراهم آوردن شرایط مناسب کاری میتوانند شرایط روحی مناسبی را برای کارمندان خود در کتابخانه ایجاد نمایند که این امر در بلندمدت باعث افزایش میزان رضایت مراجعان از خدمات کتابداران خواهد شد

۲۸۹۰.

استانداردهای طراحی در کتابخانه های مرکزی دانشگاهی شهراصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مظفر چشمه سهرابی مریم اکبری اعظم افخم نیا

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق) سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۸۷)

کلید واژه ها: اصفهان کتابخانه های دانشگاهی طراحی ساختمان کتابخانه ها استاندارد طراحی ساختمان کتابخانه کتابخانه های مرکزی دانشگاهی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۲۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۰۷۷

هدف: هدف سنجش میزان رعایت استانداردهای طراحی ساختمان کتابخانه با الگو برداری از دیدگاه انجمن کتابداران امریکا در طراحی ساختمان کتابخانه های مرکزی دانشگاهی شهر اصفهان است. روش/ رویکرد پژوهش: شش ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاهی در شهر اصفهان با استفاده از چک لیست وارسی و برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی استفاده شده است. یافتهها: تنها در دو کتابخانه دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه اصفهان بیش از 50 درصد استانداردهای طراحی ساختمان کتابخانه رعایت شده است. همچنین، دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه پیام نور - از نظر رعایت استانداردهای ساختمان - به ترتیب بیشترین و کمترین امتیاز هار به دست آوردند. نتیجهگیری :44 درصداز استانداردهای ساختمان کتابخانه در طراحی ساختمان کتابخانه های مرکزی دانشگاهی شهر اصفهان رعایت شده است.

۲۸۹۱.

شفافیت اطلاعات از منظر برنامه ریزان دولت الکترونیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد لگزیان سعید مرتضوی سید حسین کاظمی

کلید واژه ها: دولت الکترونیک شفافیت اطلاعات پدیدارنگاری برنامه ریزان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۲۲۲۰ تعداد دانلود : ۱۰۶۷

افراد مختلف برداشت های متفاوتی از پدیده های یکسان دارند و وجود این ادراکات متفاوت پایه های متفاوتی را برای رفتار افراد شکل می دهند. در این مقاله، با بهره گیری از رویکرد کیفی و روش پدیدارنگاری، مفاهیم متفاوت مشارکت کنندگان (برنامه ریزان دولت الکترونیک) از پدیده شفافیت اطلاعات به وسیله مصاحبه های نیمه ساختاریافته به دست آمده و مطابق با چارچوب روش پدیدارنگاری، در قالب هفت طبقه توصیفی متفاوت که نشان دهنده هفت مفهوم متفاوت از پدیده شفافیت اطلاعات هستند، ارائه شده است. گرایش بیشتر مشارکت کنندگان بر مفهوم ""دانای کل"" از شفافیت اطلاعات که متضمن تعیین یک سویه اطلاعات ارائه شده به کاربران سامانه دولت الکترونیک است، از جمله نکات عمده ای است که این مطالعه به آن دست یافته است که می تواند دال بر اقدامات منفرد نسبت به شفافیت اطلاعات در روند استقرار دولت الکترونیک در کشور باشد.

۲۸۹۲.

بررسی الگوی خودآرشیوی نویسندگان ایرانی: مقایسه حوزه های علوم و علوم اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرخنده اجاق کیوان کوشا

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) سال هفدهم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۶۵

کلید واژه ها: خودآرشیوی آرشیوهای دسترسی آزاد پایگاه اطلاعاتی شرپا پیش چاپ پس چاپ

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۱۸۵ تعداد دانلود : ۵۱۶

هدف: هدف از پژوهش حاضر، کشف میزان آگاهی از خود-آرشیوی توسط نویسندگان پرتولید ایرانی بر اساس نمایه های استنادی مؤسسه اطلاعات علمی (آی. اس. آی) در حوزه های علوم و علوم اجتماعی می باشد. روش: روش پژوهش حاضر، توصیفی- پیمایشی و از نوع مشاهده است و داده های مورد نیاز پژوهش با مرور وب⁮سایت های 80 نویسنده پرتولید ایرانی در چهار رشته از علوم (شیمی، زیست شناسی، ریاضیات، علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی) و چهار رشته از علوم اجتماعی (علوم اجتماعی، اقتصاد، روان شناسی و مدیریت) به دست آمده است. نرم افزار به کار رفته جهت تجزیه و تحلیل داده ها، نرم افزار اکسل می باشد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان آگاهی نویسندگان پرتولید ایرانی از این مفهوم بسیار کم است؛ چنانچه از چهار رشته علوم، نویسندگان پرتولید ایرانی در رشته ریاضیات با %25/3 درصد بیشترین سطح خود-آرشیوی را در زمان انجام پژوهش داشته اند. همچنین، پژوهش نشان می دهد که نویسندگان پرتولید ایرانی در حوزه علوم اجتماعی هیچ اقدامی مبتنی بر خود-آرشیوی نداشته اند. علاوه بر این، نسبت خود-آرشیوی ممکن به خود-آرشیوی تحقق⁮یافته در کلیه رشته ها قابل ملاحظه است. بیشترین سطح خود-آرشیوی ممکن در میان رشته های علوم مربوط به زیست شناسی و کمترین سطح مربوط به علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی است؛ در حالی که کمترین اختلاف میان خود-آرشیوی ممکن و خود-آرشیوی تحقق⁮یافته نیز در علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی به چشم می-خورد. علاوه بر این، بیشترین سطح خود-آرشیوی ممکن در میان رشته های علوم مربوط به رشته اقتصاد است. اصالت/ارزش: به نظر می رسد علی رغم این⁮که در سال های اخیر خود-آرشیوی به عنوان یکی از مؤثرترین روش های اشاعه اطلاعات بوده است، اما این مفهوم آن چنان که شاید در میان محققان پرتولید ایرانی به کار گرفته نشده است. نتایج این پژوهش به پژوهشگران امکان آشنایی با این مفهوم و وضعیت خود-آرشیوی در حوزه های مورد مطالعه را می دهد و از این طریق افق های نوینی را جهت اشاعه و دسترس پذیر ساختن آثار علمی آشکار می سازد.

۲۸۹۳.

ارایه الگویی برای میز مرجع دیجیتال کتابخانه های دانشگاهی ایران بر اساس تحلیل محتوای میز مرجع دیجیتال کتابخانه های دانشگاه های برتر دنیا(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: فاطمه نوشین فرد آزاده اسماعیل زاده

منبع: دانش شناسی سال چهارم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱۲

کلید واژه ها: تحلیل محتوا کتابخانه های دانشگاهی ایران الگوی میز مرجع دیجیتال مرجع دیجیتال

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۷ تعداد دانلود : ۹۴۷

۲۸۹۴.

چالش های مساله ای به نام خدمات اطلاع رسانی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید رحمت الله فتاحی

منبع: علوم و فناوری اطلاعات بهار ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۶۵)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۱۳ تعداد دانلود : ۷۰۵

مفهوم خدمت به کاربران در مراکز اطلاع رسانی ایران، همچنان موضوعی چالشی و بحث برانگیز است. به نظر می رسد که بخش عمده ای از جامعه دانشگاهی و پژوهشگر از خدمات کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی راضی نیستند؛ یافته های برخی از پایان نامه ها این مطلب را تایید می کند. در چند سال گذشته، نتایج پایان نامه هایی که با استفاده از مدل هایی چون ServQual و LibQual به ارزیابی شکاف خدماتی میان انتظارات کاربران و آنچه که به طور عملی ارائه شده پرداخته اند، حاکی از آن است که سطح رضایت کاربران از خدمات، قابل توجه نیست؛ کاربران انتظاراتی فراتر از وضع موجود دارند. از سوی دیگر، یافته ها نشان می دهند که این وضعیت در کتابخانه های عمومی، به مراتب ناامیدکننده تر از کتابخانه های دانشگاهی است. به لحاظ تاریخی، مقوله ارائه خدمت به جامعه از سوی مراکز دولتی در ایران در ضعیف ترین شکل خود قرار داشته است، زیرا کاربران یعنی استفاده کنندگان از خدمات، در برخی از مراحل فرایند مدیریت (نیازشناسی، طراحی نظام، تعریف روابط عمومی، ارائه خدمات، ارزیابی خدمات، و بازخورد به مدیران) جدی انگاشته نشده اند. هرچند که واکاوی ریشه های این رویکرد در مجال نوشته حاضر نیست، به جرات می توان ادعا کرد که دلیل عمده بی توجهی به خدمات در سازمان های دولتی، تاکید بیش از اندازه بر قوانین و فرایندها، به جای تاکید بر کاربران (جامعه استفاده کننده) و خدمت بوده است؛ به بیان دیگر، فرایندها بر هدف ها سایه افکنده است. اینکه در تحقق دولت الکترونیک و خدمات راه دور، زیاد موفق نبوده ایم بیشتر به خاطر فراموش کردن هدف ها، نیازها، رفتارها، و دیدگاه های جامعه بوده است.

۲۸۹۵.

فهرستنویسی نسخ خطی درکتابخانه ملی ایران : روندها و رویه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ایوب نازی سکینه قاسم پور

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق) سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۸۷)

کلید واژه ها: کتابخانه ملی فهرستنویسی نسخ خطی شیوه های فهرستنویسی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۱۰۰ تعداد دانلود : ۶۰۴

هدف: در ایران برای فهرستنویسی نسخ خطی دیدگاه ها و رویه های متعدد وجود داشته و دارد. براساس تفاوت های موجود فهرستنویسی نسخ خطی در ایران به سه شیوه تقسیم شده است: 1. سنتی 2. میانه 3. مدرن. پژوهش حاضر به بررسی فهرست های بیست و دو جلدی کتابخانه ملی بر اساس مشخصات این سه دوره پرداخته است. روش/رویکرد پژوهش: دادهای پژوهش بر اساس سیاهه وارسی ای متشکل از 23 معیار از یک نمونه 150فهرستبرگه ای گردآوری شده است. یافته ها: شیوه های فهرستنویسی میانه و مدرن، در بیست و دو جلد فهرست نسخ خطی کتابخانه به کار رفته است: مجلدات اول تا دوازدهم دارای شیوه میانه، مجلدات سیزدهم و چهاردهم دارای شیوه ای بینابین، جلدهای پانزدهم تا بیست و دوم نیز دارای شیوه فهرستنویسی مدرن اند حضور عناصر سیاهه وارسی در بیست و دو جلد فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی توسط آزمون کروسکال والیس نشان داد که تفاوت معناداری در شیوه کار فهرستنویسان از نظر انعکاس دادن عناصر فهرست نگاری نسخ خطی در فهرست وجود دارد. نتیجه گیری: فهرست های دارای شیوه مدرن دارای بیشترین مطابقت با عناصر سیاهه وارسی بودند. همچنین با استفاده از مطالعه تطبیقی بین سه دسته مورد بررسی مشخص شد فهرست های اخیر دارای روال یکدست و مشخص تری هستند و تناسب و اعتدال بیشتری در زمینه میزان اطلاعات ارائه شده در زمینه کتابشناسی و نسخه شناسی داشتند

۲۸۹۶.

میزان همخوانی انتظارات کاربران و استنباط کارکنان از کیفیت خدمات ارائه شده در کتابخانه ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نرگس نشاط مژده دهقانی

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۴۵ تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ 97 - 118

کلید واژه ها: کتابخانه ملی کیفیت خدمات لایب کوال

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۳۲

هدف: هدف از این پژوهش تعیین فاصله موجود میان ادراکات و انتظارات کاربران از خدمات دریافتی و استنباط کارکنان از انتظارات آنان است. روش: این پژوهش کاربردی است. مبنای این پیمایش، پرسشنامه مدل لایب کوال مشتمل بر 23 شاخصه در قالب سه بُعد (تاثیر گذاری خدمات، کنترل اطلاعات و کتابخانه به عنوان یک مکان و فضا) است. یافته ها: از منظر مراجعان، کارکنان و منابع کتابخانه تا حدودی توانسته اند دربرخی موارد حداقل انتظارات مراجعان را برآورده سازند، به استنباط کارکنان، مراجعان انتظار دارند که کارکنان کتابخانه آمادگی بیشتری برای پاسخ به سوالات آنان را داشته باشند و منابع موجود تا حدودی توانسته است حداقل انتظارات مراجعان را برآورده سازد، به استنباط کارکنان، مراجعان از کتابخانه به عنوان فضای اجتماعی مناسب برای یادگیری گروهی انتظار کمتری دارند. این در حالی است که مراجعان وجود فضایی اجتماعی برای یادگیری و مطالع? گروهی را یک ضرورت دانسته اند.

۲۸۹۷.

مطالعه وضعیت زیر ساخت های مدیریت دانش در دانشگاه تبریز از دیدگاه اعضای هیات علمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی آدینه قهرمانی لیلا هاشم پور هاشم عطاپور

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۴۵ پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ 63 - 85

کلید واژه ها: دانشگاه تبریز زیرساخت های مدیریت دانش مدیریت دانش

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۴۶ تعداد دانلود : ۳۳

هدف: هدف این پژوهش مطالعه وضعیت زیرساخت های مدیریت دانش در دانشگاه تبریز از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه می باشد. روش: روش پژوهش پیمایشی است و داده های آن با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه مورد مطالعه کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه تبریز است که از بین آنها تعداد 169 نفر با استفاده از روش طبقه ای نسبتی به عنوان نمونه انتخاب شد. در این پژوهش ابتدا میزان آشنایی جامعه پژوهش با مفهوم مدیریت دانش مورد سنجش قرار گرفت. سپس عوامل زیرساختی شامل فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، نیروی انسانی، فرایندها، فناوری و منابع مالی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان آشنایی جامعه پژوهش با مفهوم مدیریت دانش در سطح پایینی قرار دارد. از میان عوامل زیرساختی بررسی شده چهار عامل فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، فرایندها و منابع مالی در وضعیت نامناسب، و دو عامل نیروی انسانی، و فناوری در وضعیت مناسبی قرار دارند. در پایان پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت زیرساخت های مدیریت دانش در دانشگاه تبریز ارائه شده است.

۲۸۹۸.

علم سنجی در سازمان ها نقشی نوین برای کتابداران کتابخانه های تخصصی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد حسن زاده

منبع: علوم و فناوری اطلاعات تابستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۶)

کلید واژه ها: علم سنجی سازمان ها کتابداران و اطلاع رسانان نقشه دانشی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۰۵ تعداد دانلود : ۱۰۲۴

علم سنجی مفهومی است که در طول سالیان گذشته مورد توجه دولت ها و سازمان ها قرار گرفته است. متخصصانی که در این حوزه فعالیت می کنند به دنبال آن هستند که میزان تاثیر گذاری و تاثیر پذیری تولیدکنندگان و سایر نقش آفرینان از جمله افراد، سازمان ها، کشورها و مواردی نظیر آن را در حوزه تولید علم و عوامل مؤثر بر آنها مورد بررسی قرار دهند. در نتیجه این فعالیت ها، شناسایی افراد تاثیرگذار امکان پذیر می گردد و امکان پیگیری صاحبان ایده یا افراد مرجع در حوزه های مختلف فراهم می شود. چنانچه این فعالیت (علم سنجی) با دیدگاه سازمانی و دانشی در سازمان ها انجام شود از دیدگاه مدیریت دانش ترسیم نقشه دانشی سازمان امکان پذیر خواهد بود که در نهایت به مدیریت دانش در سازمان ها کمک خواهد کرد. در این مقاله تلاش شده است ابتدا ابعاد و زوایای انجام علم سنجی در سازمان ها و سپس نقش کتابداران و اطلاع رسانان کتابخانه های تخصصی در فرایند انجام آن بررسی و تحلیل شود.

۲۸۹۹.

دانشجویان کارشناسی کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی اراک درمورد تاثیر اینترنت برتسهیل یادگیری شان در دروس عملی چه می گویند؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا تاج آبادی علیرضا اسفندیاری مقدم

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق) سال بیست و دوم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۸۶)

کلید واژه ها: اینترنت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اراک کتابداری و اطلاع رسانی یاد گیری الکترونیکی دروس عملی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۳۳۷ تعداد دانلود : ۶۸۶

هدف: بررسی نگرش دانشجویان مقطع کارشناسی کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی اراک در باره تاثیر اینترنت بر تسهیل یادگیری در دروس عملی. روش گردآوری و تحلیل داده ها: ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه (27 سوال) است که بین 56 دانشجو توزیع شده است. تجزیه و تحلیل دادهها با روشهای آماری توصیفی و استنباطی (آزمون کای اسکوئر) انجام شده است. برای مشخص کردن معنی داری تاثیر اینترنت در تسهیل یادگیری و فهم بهتر هر یک از دروس عملی مورد توجه در پژوهش (مرجعشناسی، سازماندهی منابع، کارآموزی و مجموعه سازی) از آزمون مجذور خی استفاده شده است . یافته ها: پرکاربردترین ابزارهای اینترنتی در رفع نیازهای اطلاعاتی دانشجویان مورد بررسی، موتورهای جستوجو با 4/21 درصد و کتابخانه های دیجیتال و پایگاههای اطلاعاتی هر کدام با 9/17 بوده اند. نتیجه گیری: از دیدگاه دانشجویان مورد آزمون، تاثیرگذارترین ویژگی های اینترنت در فرایند یادگیری بهترتیب رتبه بندی، رفع نیازهای اطلاعاتی، افزایش روزآمدی، افزایش سرعت، افزایش دانش حرفه ای و صرفه جویی در زمان بوده است. یافته ها نشان داد استفاده از اینترنت در تسهیل یادگیری و فهم بهتر هر یک از دروس عملی فوق تاثیر به سزا داشته است.

۲۹۰۰.

نگاشت(Mapping) تولیدات علمی حوزه علوم کتابداری واطلاع رسانی کشورهای جهان اسلام در پایگاه web of science در سال های 1994-2004(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا بهزادی عبدالرسول جوکار

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق) سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۸۷)

کلید واژه ها: علوم کتابداری و اطلاع رسانی تولیدات علمی کشورهای جهان اسلام نگاشت علمی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۱۶۹ تعداد دانلود : ۸۱۹

هدف: مدارک حوزه علوم کتابداری و اطلاعرسانی تولید شده توسط کشورهای جهان اسلام عضو OIC در محدوده زمانی 2009-1994 شده است. روش/رویکرد پژوهش : با استفاده از روش تحلیل استنادی، نویسندگان و نشریات برتر این حوزه مشخص شدند و نقشه تاریخ نگاشتی حوزه علمی کشورهای جهان اسلام ترسیم گردید. یافتهها: مقدار متوسط نرخ رشد سالانه انتشارات کشورهای جهان اسلام برای این سالها عدد 78/13%محاسبه شد علاوه بر آن رشد سالانه انتشارات هر کشور بر اساس رگرسیون نمایی نیز محاسبه گردید. نتایج نشان داد که بر اساس میزان R2 مربوط به رشد سالانه تولیدات علمی کشورها، میزان رشد کشورهای ایران، بنگلادش، ترکیه، امارات، پاکستان و مصر طی 16 سال مورد بررسی معنیدار است (05 P نتیجهگیری: رشد تولیدات علمی کشورهای جهان اسلام در پایگاه Web of science با توجه به رشد انفجارگونه اطلاعات، مطلوب به نظر نمیرسد و جا دارد که مسئولین کشورها تلاشی جدی در راستای تولیدات علمی و نمایه کردن آنها در پایگاههای معتبر بینالمللی به عمل آورند.

درخت حوزه‌های تخصصی