درخت حوزه‌های تخصصی

در فرآیندهای صنعتی عوامل متعددی با سطوح مختلف وجود دارند که هر کدام ممکن است بر روی مشخصات محصول نهایی تاثیر گذار باشند. در این تحقیق، مدلسازی ریاضی غیر خطی چند هدفه برای 5 مشخصه کیفی محصول پلی اتیلن ترفتالات که یکی از محصولات پرکاربرد و مهم صنعت پتروشیمی کشور می باشد، برحسب 4 متغیر )پارامتر( کلیدی اثرگذار فرایند تولید آن انجام گرفته است. برای همین منظور از روش سطح پاسخ که تلفیقی از طراحی آزمایشات و آزمون های آماری است به همراه شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتم های فراابتکاری استفاده شده است

برنامه ریزی تولید یکی از مهمترین وظایف مدیریت تولید و عملیات است و درباره تعیین مقدار بهینه تولید، نیروی کار و سطح موجودی برای هر دوره افق برنامه ریزی با در نظر گرفتن مجموعه منابع تولیدی و محدودیت ها، تصمیم گیری می کند. این پژوهش، یک مدل برنامه ریزی تولید چند محصولی و چند هدفه با پارامترهای فازی و ارزش زمانی پول را بر اساس سطح موجودی، سطح نیروی کار، ظرفیت ماشین آلات و فضای انبار معرفی می کند. مدل پیشنهادی سعی دارد که سود حاصل از فروش را حداکثر، هزینه نگهداری و سفارش های تأخیر شده و هزینه تغییر در سطوح نیروی انسانی را حداقل کند. مطالعه موردی انجام شده در کارخانه آلومینیوم، کارایی مدل پیشنهادی را نسبت به وضع موجود نشان می دهد.

بهره وری از عوامل مهم و کلیدی در سنجش میزان به کارگیری مطلوب داده ها در تولیدات صنعتی می باشد، که با ارزیابی و مقایسه آن در سطح سازمان ها و صنایع مختلف، می توان برنامه ریزی مناسبی با هدف اصلاح و بهبود سازمان یا صنعت مربوط و در نهایت پیشرفت کشور ارائه نمود. برای این منظور در این تحقیق تلاش گردیده شاخص های بهره وری صنایع تولیدی را با استفاده از تکنیک پرامیتی در یک دوره زمانی پنج ساله مورد تحلیل قرار گیرد؛ در این راستا شش شاخص بهره وری نیروی کار، بهره وری سرمایه، بهره وری انرژی، بهره وری کل عوامل، درصد حاشیه سود خالص و فروش سرانه را در پنج صنعت: خودرو سازی، فولاد، معادن، پتروشیمی و فلزات اساسی از سال 1387 تا 1391مورد بررسی قرار دادیم که نتایج آن نشان دهنده وضعیت مطلوب تر شاخص های بهره وری در صنعت فولاد در مجموع سال های مورد بررسی می باشد، ضمن آنکه در سال 1391 بیشترین میزان بهره وری در مجموع صنایع تولیدی حاصل گردیده و این مقدار در سال 1389 کمترین مقدار خود را داشته است.

صنایع خودروسازی به دلیل داشتن زنجیره تأمین طولانی و شبکه ارتباطات گسترده میان عناصر متشکله آن با ریسک های بسیاری مواجه اند. شرکت سایپا (یکی از مهم ترین قطب های خودروسازی کشور) در سال های اخیر درزمینه چگونگی شناسایی، اولویت بندی و مدیریت ریسک های موجود در زنجیره تأمین خود با چالش های بسیاری مواجه بوده است؛ به طوری که همواره مقابله با این چالش از اولویت های اصلی پژوهش های این مجموعه بوده است. هدف این پژوهش، شناسایی و ارزیابی ریسک های موجود در زنجیره تأمین شرکت خودروسازی سایپا برای تعیین ریسک های بحرانی و اتخاذ تصمیم مناسب برای هریک از دسته های تعیین شده است. مدل های موجود ارزیابی ریسک، هر ریسک و اثر و اهمیت آن در عملکرد شرکت را به صورت مجرد و بدون توجه به شبکه ارتباطی میان ریسک های مختلف موجود در سیستم بررسی می کنند. ازطرفی این روش ها درصورتی به کار گرفته می شوند که تعداد ریسک های شناسایی شده محدود باشند. در این پژوهش تلاش شده است با تعبیه رویکرد تحلیل شبکه های اجتماعی درقالب گام های مدل ارزیابی ریسک کوزو، رویکرد جدیدی در ارزیابی ریسک ها استفاده شود. بدین منظور، نخست باتوجه به اسناد و مدارک شرکت و مصاحبه با خبرگان و بهره گیری از روش تحلیل تم، ریسک های زنجیره تأمین شرکت سایپا شناسایی شده است. در مرحله دوم، رویکرد تحلیل شبکه های اجتماعی در گام های مدل کوزو پیشنهاد شده است و با استفاده از این رویکرد، کلیدی ترین ریسک ها شناسایی شده اند. درنهایت نتایج حاصل با بهره گیری از ماتریس اهمیت - عملکرد تجزیه و تحلیل و تصمیمات لازم ارائه شده است. باتوجه به نتایج تحلیل، 48 درصد از کل ریسک ها در دسته های مالی- اقتصادی، تأمین کنندگان، اطلاعاتی، و حمل و نقل قرار دارند. 

در این مقاله یک مدل غیرخطی برای مکان یابی تجهیزات سرویس دهی در ناحیه رقابتی معرفی می شود. در مدل پیشنهادی عوامل زمان سفر، کیفیت تجهیزات سرویس دهی و قیمت لحاظ شده است که از مهم ترین عوامل موثر بر جذب و حفظ مشتریان در محیط های رقابتی محسوب می شوند. برای بیان رفتار احتمالی مشتریان در انتخاب تجهیزات رقیب و شرکت واردشونده از مدل تعامل فضایی و تابع لاجیت استفاده می شود. نظر به این که تصمیم گیری در خصوص مکان یابی تنها بر اساس میزان فروش و جذب تقاضای بازار صورت نمی گیرد و غفلت از اهداف مهم سازمانی دیگر نظیر کاهش هزینه ها، شرکت ها را در بلندمدت دچار مشکل می سازد؛ لذا علاوه بر میزان جذب تقاضا، هزینه ثابت استقرار نیز در مدل بررسی می شود که در مسایل دنیای واقعی نتایج بهتری خواهد داشت. به دلیل پیچیدگی محاسباتی، الگوریتم ژنتیک برای حل مدل ارایه می گردد. نتایج عددی، عملکرد مدل پیشنهادی و کارایی الگوریتم ژنتیک را در حل آن تایید می کنند و نشان می دهند که بررسی تقاضای احتمالی مشتریان با در نظر گرفتن عوامل قیمت، زمان سفر و کیفیت تجهیزات سرویس دهی نقش اساسی در افزایش فروش و سود شرکت واردشونده دارد؛ به طوری که با وجود انتخاب مناسب ترین مکان ها توسط رقیب، در شرایط یکسان قیمت، کیفیت و تعداد تجهیزات، میزان فروش و سود شرکت واردشونده بیشتر از رقیب است.

توزیع کالا و خدمات در سطح شهرها از اهمیت زیادی برخوردار است. انتخاب مکان های مناسب جهت استقرار مراکز ارائه ی خدمات در سطح یک شهر هم می تواند کمک بزرگی به شهروندان جهت دسترسی راحت و سریع به این خدمات باشد و هم بار ترافیکی ناشی از این گونه سفرها در سطح آن شهر را کاهش دهد. متاسفانه نبود برنامه ریزی صحیح شهری در گذشته، باعث شده تا ساختار بسیاری از شهرهای جهان، به گونه ای نادرست شکل گرفته و مراکز ارائه خدمات در آن ها در مکان های نامناسبی استقرار یابند. از آنجا که بخش عظیمی از این مراکز توسط بخش خصوصی احداث گشته و جابجایی آن ها به دلایل مختلف همچون دلایل قانونی مشکل است، نیاز است که بخش دولتی با احداث مراکزی جدید در مکان هایی با قابلیت رقابت بالا به جذب مشتریان این مراکز خصوصی بپردازد. در این مقاله، انتخاب مکان هایی جهت احداث مراکز ارائه ی خدمت جدید مورد بررسی قرار می گیرد. این مکان ها به گونه ای انتخاب می شوند که اهدافی خاص همچون دسترسی سریع و آسان متقاضیان دریافت خدمات به آن ها فراهم آمده، و معضلات ترافیکی ناشی از این گونه سفرها در سطح شهرها کاهش یابد. در این ارتباط، مدلی برای مکان یابی مراکز با محدودیت ظرفیت، طراحی شده و سپس یک الگوریتم شبیه سازی تبریدی موازی برای حل این مدل ارائه گردیده است. در پایان، الگوریتم پیشنهادی برای تعیین مکان های مراکز سلامت در شهر اصفهان استفاده گردیده و کارایی آن مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان از دقت و سرعت الگوریتم یاد شده در تعیین مکان های مراکز سلامت در شهر اصفهان دارد.

امروزه فعالیت شرکت ها در محیط های پویا و متلاطم با استفاده از شدت رقابت، اوضاع متزلزل بازار، تغییرات سریع فناوری و چرخه عمر کوتاه تر محصولات توصیف می شود. تحت این شرایط، یک راهبرد موثر برای جا انداختن کالا در بازار، شانس بقای شرکت را افزایش داده و عملکرد آن را بهبود می بخشد. این مطالعه به دنبال تحلیل اثر موقعیت یابی متمایز محصول بر ابعاد عملکرد شرکت های کوچک و متوسط است. مدل ارایه شده بر روی 118 نمونه از شرکت های کوچک و متوسط فعال در شهر کرمان با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری در نرم افزار لیزرل آزمون شد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، از نوع توصیفی پیمایشی بود. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه استاندارد بود که برای تایید روایی ابزار اندازه گیری از روایی سازه و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. پایایی ابزار اندازه گیری همچنین با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد آزمون قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از تاثیر مستقیم موقعیت یابی محصول بر روی رضایت مشتری، هزینه های تولید و تاثیر غیرمستقیم آن بر روی سودآوری شرکت است، در نتیجه تمایز منجر به افزایش رضایت مشتری و هزینه های تولید می شود.

یکی از عمده ترین ریسک های تجاری بنگاه های تولیدی و خدماتی درکلاس جهانی، ریسک عدم تعادل بین عرضه و تقاضا است. برای پاسخ گویی به نوسانات تقاضا، تغییر ظرفیت یکی از راهکارهای پرهزینه ای است که برخی سازمان ها درپیش می گیرند. افزایش ظرفیت درمواقع افزایش تقاضا ضمن اینکه مستلزم تحمیل هزینه های ایجادی می شود، باکاهش تقاضا منجر به ظرفیت بلااستفاده و سرمایه راکد خواهد شد. کاهش ظرفیت در مواقع کاهش تقاضا نیز مستلزم فروش دارایی های سازمان گردیده و با افزایش تقاضا موجب تحمیل هزینه فروش ازدست رفته خواهد شد. برای مواجهه با این چالش پیش روی سازمان های تولیدی کلاس جهانی، انعطاف پذیری ترکیب تولید، به مفهوم ایجاد امکان تولید همزمان بیش از یک محصول در یک بنگاه یا خط تولیدی، راهکاری با هزینه اثربخش است که می تواند تا حدود زیادی ریسک عدم تعادل بین عرضه و تقاضا را جذب نماید. دراین مقاله راهکارهای ایجاد انعطاف پذیری باهزینه اثربخش در بنگاه های تولیدی کلاس جهانی مورد بررسی قرار گرفته و مدلی ریاضی برای این منظور پیشنهاد می گردد. بعنوان مطالعه موردی، انعطاف پذیری تولید درگروه خودروسازی سایپا تحلیل شده و با استفاده از مدل ریاضی پیشنهادی و نرم افزار شبیه سازی، راهکارهایی جهت افزایش انعطاف پذیری تولید درگروه خودروسازی سایپا پیشنهاد می گردد.

پایش پروفایل یکی از موضوع های نوین تحقیقاتی در حوزه کنترل فرآیند آماری است که در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. پروفایل رابطه بین یک متغیر پاسخ و یک یا چند متغیر مستقل را توصیف میکند. این رابطه که معمولا با استفاده از یک رابطه رگرسیونی مدل میشود میتواند خطی ساده، خطی چندگانه، چند جمله ای و در مواردی غیر خطی باشد. تاکنون روشهایی برای پایش پروفایلهای چند جمله ای توسعه داده شده است که بهترین آنها روش چند جمله ای متعامد است. از جمله نقاط ضعف روش مذکور تعداد زیاد نمودارهای کنترل میباشد که به صورت همزمان استفاده میشوند. در این مقاله روشی جدید بر اساس روش چندجمله ای متعامد پیشنهاد شده که در آن تنها از دو نمودار کنترل برای پایش یک پروفایل چند جمله ای از درجه k استفاده میشود. یافته­های شبیه سازی و تحلیل منحنی متوسط طول دنباله نشان میدهد که روش پیشنهادی در مقایسه با روش موجود عملکرد بهتری دارد. همچنین استفاده از آن در عمل بسیار آسان تر میباشد.