درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات عرب

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
شعر صرف علوم بلاغه کلیات لغت نثر نحو
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۲۶۱ تا ۱٬۲۸۰ مورد از کل ۱٬۶۹۶ مورد.
۱۲۶۱.

گزارش و ارزیابی نسبت عاطفه با شناخت از دیدگاه مارتا نوسبام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه و کلام اسلامی سال چهل و پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱

کلید واژه ها: شناخت عاطفه شناختی - ارزشی نوسبام ارزش مدارانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۹ تعداد دانلود : ۸۱۱
عاطفه یکی از احوال وجود انسان است که نسبتی پیچیده با عمل و شناخت دارد. مارتا نوسبام عاطفه را از انحای شناخت میداند و معتقد است که عاطفه شناسایی اموری است که در زندگی فرد از اهمّیّت زیادی برخوردارند و در عین حال در کنترل او نیستند. در نگاه او بر خلاف بسیاری از حالات مشابه، عاطفه ناظر به موضوع است. همین مسئله مؤیّد این نکته است که عاطفه نوعی شناخت است. مقصود بودن موضوع شناخت در عواطف باعث میشود که این نحوه از شناخت تفاوت هایی با سایر انواع آن داشته باشد. به این ترتیب، نوسبام این نظریّه را که از یک سو، با تأکید بر موضوع داشتن عواطف، شناختی است و از سوی دیگر، با مقصود دانستن این موضوع، ارزشی است، نظریّه شناختیارزشی عواطف مینامد.
۱۲۶۲.

بازآفرینی اسطوره «عولیس» در شعر معاصر عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی (نقد و ادبیات تطبیقی سابق) سال دوم بهار ۱۳۹۱ شماره ۵

کلید واژه ها: اسطوره پایداری شعر معاصر آوارگی عولیس خوانش سیاسی - اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد اسطوره ای
تعداد بازدید : ۱۰۲۹ تعداد دانلود : ۵۰۵
پژوهش حاضر می کوشد چگونگی حضور شخصیّت اسطوره ایِ «عولیس» و شیوه های فراخوانی و به کارگیری آن را از سوی سه شاعر مهمّ معاصر عربی، همچون محمود درویش (1941-2008) محمّد عمران (1962-1983) و یوسف الخال (1917-1987) مورد بررسی و نقد قرار دهد؛ بدین جهت که نامبردگان برای القای مفاهیم مورد نظر خود به مخاطب از این چهره اسطوری بهره ها بردند و کوشیدند با کمک آن، رمزگونه به ترسیم دغدغه های شخصی و غیر شخصی بپردازند. چنین استنباط می شود که این شاعران از اسطورة یاد شده خوانش سیاسی- اجتماعی داشته اند و با الهام گیری از تجربه های سنّتی وی، در پی رسیدن به «پنه لوپة» معاصر خویش، یعنی سرزمین غصب شدة کشورشان هستند. «عولیس» در شعر آنان شخصیّتی میهن خواه و پر دغدغه ای است که از دردی مشترک می نالد و همچون پیش، تلاش و انتظار در دستور کار خود دارد. از سویی دیگر آنان به کمک این اسطوره، سعی داشتند اوضاع نابسامان سیاسی و اجتماعی کشورهای عربی را به چالش بکشانند و در همان حال که کوشیدند با بیان سمبولیک، ادبیّت متن شعری خود را دو چندان کنند.
۱۲۶۳.

بررسی تطبیقی اندیشه های جبران خلیل جبران و فردریک نیچه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی (نقد و ادبیات تطبیقی سابق) سال دوم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۶

کلید واژه ها: فلسفه ادبیات تطبیقی جبران خلیل جبران فردریک نیچه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۸ تعداد دانلود : ۷۷۳
جبران خلیل جبران از جمله شخصیّت های ادبی جهان ع رب است ک ه از اندیش ه های غ رب، ایده های زیادی کسب کرده است. فردریک نیچه آلمانی یکی از آن گزینه هاست که جبران از وی تأثیر پ ذیرفت ه و ب ازت اب این تأثی رپذیری در آث ارش نمود ی افته است. عن اصری همچون: آزادی خواهی، اعتقاد به بازگشت جاودانه، قدرت طلبی و اَبَر انسان و نگاه متفاوت و نقّادانه به دین و مسیحیّت از جمله نقاط مشترک و گاه متأثّرانه جبران از نیچه است که این تأثیرپذیری، نشأت گرفته از کتاب چنین گفت زردشت نیچه می باشد. بررسی تطبیقی اندیشه های این دو شخصیّت در حوزه مکتب فرانسه با روشی تحلیلی، مورد تطبیق قرار گرفته و عناصر مشترک ادبی و فکری آنها در زمینه فلسفه و سایر مفاهیم نیز بررسی شده است.
۱۲۶۴.

مسوّغات أمّ الباب فی التّراث النّحویّ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی اللغه العربیه و آدابها بهار ۱۳۹۱ شماره ۹

کلید واژه ها: أم الباب المن زله الأصل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۲ تعداد دانلود : ۳۵۶
یقف هذا البحث عند مصطلح کثُر استخدامه فی نحونا العربیّ تحت عنوان "" أُمّ الباب ""، محاولاً تحدیده، مع بیان المفاهیم الّتی استُخْدِمَتْ للتّعبیر عنه، أو الّتی تنوّعت للوصول إلیه. وذلک من خلال تتبّع قسم کبیر من علماء النّحو والاطّلاع على مؤلّفاتهم. ثمّ یبحث فی توظیف هذا المفهوم فی التّراث عبر ثلاثه عناوین فرعیّه هی: الأدوات غیر العامله الّتی قام النّحاه بإعراب قسم کبیر منها بناء على المعنى الّذی تؤدّیه، فقدّموا براهین وحججاً لتسویغ أصالتها. والأدوات العامله الّتی یختلف فی بعضها الإعراب عن المعنى الدّلالیّ أو السّیاقیّ الّذی ترد فیه، وقد یتّفق فی بعضها الآخر الإعراب مع المعنى؛ کما أنّهم رَأَوا فی هذه الأدوات خصوصیّات تنفرد بها کلّ أداه عن الأخرى فی أثناء الاستدلال على الأصاله الّتی یتحدّثون عنها. والأبواب النّحویّه لبعض الأفعال الّتی بیّن البحث فیها المعطیات الّتی اعْتُمِدَتْ، والمبرّرات الّتی سوّغت هذه التّسمیه تصریحاً أو تلمیحاً. وهی مبرّرات تعود إلى الشّکل أحیاناً، وتعتمد على المضمون أحیاناً أخرى، وقد تأخذ بکلیهما معاً.
۱۲۶۵.

بررسی موسیقی در سروده های عربی سعدی (الصورة الموسیقیة فی أشعار سعدی العربیة )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال دوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۷

کلید واژه ها: أشعار سعدی العربیة الموسیقی الخارجیة الموسیقی الجانبیة الموسیقی الداخلیة الموسیقی المعنویة

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۵ تعداد دانلود : ۷۵۰۴
یعتمد الشعر فی جمالیته علی عناصر عدة؛ منها الصورة الموسیقیة، وهی فی الشعر ذات أبعاد وسیعة، أدرکها أصحاب القریض إدراکاً تاماً وأحسنوا توظیفها. إن سعدی الشیرازی یعتبر من کبار شعراء الفرس الذین أدرکوا هذا المهم، فتلقی الشعر بذوقه المرهف، وتعاطاه فی میدانه الواسع؛ فکلامه مشهور بکونه سهلاً ممتنعاً، ولغته الشعریه ممتزجة بالصورة الموسیقیة فی أبعادها المتعددة. وهناک دراسات قامت بالبحث فی أشعاره الفارسیة ولکنها لم تعالج أشعاره العربیة؛ فجاءت هذه الدراسة لاستعراض الأبعاد المختلفة للصورة الموسیقیة فی أشعار سعدی العربیة، بعد أن مهّدت لذلک بمقدّمات. وقد تمّ الاعتماد فی هذا البحث علی ""کلیات سعدی"" بتحقیق بهاءالدین خرمشاهی، کمصدر رئیس لأشعار سعدی العربیة.
۱۲۶۶.

الانزیاح الکتابی فی الشعر العربی المعاصر (دراسه ونقد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی اللغه العربیه و آدابها زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۲

کلید واژه ها: الانزیاح الانحراف الکتابی القصیده البصریه الشعر المعاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳۴ تعداد دانلود : ۶۱۳
حاول الشعراء المعاصرون استثمار کلّ الأدوات الفنیه حتّى یحققوا لنصوصهم قدراً من الإبداع، مِنْ هذا المنطلق، فإنَّ ظاهره الانزیاح الکتابی عباره عن کسر نظام کتابه المألوف بهدف زیاده عده الدلالات الممکنه، وهذه الظاهره تُعدُّ مِن الظواهر المهمه فی الدراسات الأسلوبیه الحدیثه التی تدرس النصّ الشعری على أنه أسلوب مخالف للمألوف والعادی. فالانزیاح الکتابی فی الشعر الحدیث یحاول أنْ یستعیضَ مِنْ خلال التعبیر بالصوره البصریه وقد تجلت مظاهرها بأشکاله المختلفه، منها: 1- تمزیق أوصال الکلمه الواحده من خلال فک ارتباطها الطباعی أو تفتیت الکلمه من خلال بعثره حروفها على الصفحه 2- تقنیه الفراغ و النقاط فی جسد النصّ الشعری 3- تضمین ألفاظ أو عبارات من لغات أخرى 4- توظیف الأشکال المختلفه والاهتمام بالفنون التشکیلیه فی نسیج النص الشعری. من النتائج المتوخاه من هذه الدراسه نرى أنَّ الشعراء المحدثین فی کثیراً من الأحیان یجمعون بین الکتابه اللغویه والظواهر البصیریه فی النسیج الشعری، ویریدون بهذا الطریق أن یزیدوا من دلالات النصّ بصریاً؛ ولکن ما یلفت انتباهنا فی هذا الشأن، هو أنَّ توظیف الظواهر البصریه فی کثیر من الأحیان لا یضفی أبعاداً جمالیه ودلالیه فی جسد القصیده، بل على النقیض من ذلک، قد یقود الشعرَ للابتذال والسّطحیه.
۱۲۶۷.

زن معشوق در اشعار معلقات هفتگانه (المرأة المعشوقة فی أشعار المعلقات السبع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال دوم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۶

کلید واژه ها: الشعر الجاهلی المرأﺓ المعشوقة المعلقات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱۸ تعداد دانلود : ۷۲۸
کانت المرأة هی موضوع الشعر الجاهلی، وإذا عدنا إلى الشعر الجاهلی فإننا قلّما نجد قصیدة لم تبدأ بالنسیب، والغزل، ووصف محاسن المرأة، وحبّ الشاعر وحدیثه عن الشجاعة، والفخر بها لنیل إعجابها. لقد تناول الشاعر جمالها وأول ما لفت نظره جمال وجهها، وجمال أعضائها؛ ووصف الجمال الجسدی هو الأمر العام الطاغی علی الغزل. أما وصف المحاسن الخلقیة والنفسیة، وتصویر عواطف المرأة، وحکایة الحب بین الرّجل والمرأة، فیأتی کل ذلک فی مرتبة متأخرة عن وصف الأعضاء. إن الشعراء الجاهلیین قد نحتوا للمرأة فی أشعارهم تمثالا مجلوّ القسمات، بدا بشَعرها وانتهی بقدمیها، وهو تمثال یُفیض حیویّة، ویمتلیء بصفات خلقیة، وروحیة وهی الصفات التی أحبّها الجاهلی فی المرأة بشکل عام. یتطرق هذا المقال إلی کیّفیّة اتّجاه الشعراء الجاهلیین، إلى المرأة فی مجتمعهم ویقارن هذه النظریات، بشعر أصحاب المعلقات الجاهلیین، وبعد هذه المقارنة، یأتی بالجداول الإحصائیة مرتبة بحسب أولویة عدد الأبیات التی حول وصف المرأة بصورة عامة، ووصف المرأة المعشوقة، بصورة خاصة.
۱۲۶۸.

نقد بینامتنی قرآنی در شعر دینی احمد وائلی

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال دوم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۵

کلید واژه ها: قرآن کریم بینامتنی اقتباس تناص شعر دینی وائلی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی بینامتنیت
تعداد بازدید : ۸۶۵ تعداد دانلود : ۴۰۷
احمد وائلی، شاعر و خطیب مشهور و معاصر شیعی عراق، پدیده ی بینامتنی قرآنی را فراوان در شعر دینی خود به کار برده است.در این اسلوب شعری، تأثیر پذیری لفظی و معنوی شاعر از قرآن،نمود چشمگیری دارد. روش وی در کاربرد آموزه های قرآنی به دو شیوه است؛وی در شیوه ی نخست به مانند بسیاری از شاعران کلاسیک ادب عربی، برخی از الفاظ و مفاهیم قرآنی را بدون تغییر و نوآفرینی به کار برده که این روش، بیشترین بسامد را در شعرش به خود اختصاص داده است. شیوه ی دومی که شاعر از آن استفاده نموده است،روش بینامتنی (تناص) است. تأثیرپذیری وی در این بخش از قرآن کریم به گونه ای پنهان و غیر مستقیم و با مهارت و توانایی فنّی همراه است.
۱۲۶۹.

مقاله به زبان عربی: سبک ابن انباری در کتاب «الانصاف فی مسائل الخلاف بین النحویین: البصریین والکوفیین» (اسلوب ابن الانباری فی کتاب «الانصاف فی مسائل الخلاف بین النحوییین البصریین و الکوفیین» و اصوله النحویه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۷

کلید واژه ها: مکتب کوفه و بصره ابن انباری الانصاف فی مسائل الخلاف اصول نحو

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی کلاسیک نثر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب نحو
تعداد بازدید : ۲۰۷۳ تعداد دانلود : ۹۲۹
سبک ابن انباری در کتاب «الانصاف فی مسائل الخلاف بین النحویین: البصریین والکوفیین» و اصول نحوی او عیسی متقی زاده* مجید محمدی بایزیدی** بعد از آمیزش عرب با غیر عرب و گسترش مساله لحن، زبان شناسان تلاش کردند جهت حفظ زبان قرآن و تسهیل آموزش آن قواعد خاصی برای زبان عربی وضع کنند. ولی طولی نکشید که مساله قانونمند کردن زبان و وضع قواعد پیچیده گشت و اختلافات بار سنگینی بر شانه زبان عربی نهاد و هدف از ایجاد علم نحو به فراموشی سپرده شد، در نتیجه برخی نحویان اقدام به تالیف کتابهای در مورد مسائل مورد اختلاف کردند. از مهمترین و مشهورترین این کتابها ،کتاب «الانصاف فی مسائل الخلاف بین النحویین : البصریین و الکوفیین» می باشد. ابن انباری در این کتاب به بررسی 121 مساله مورد اختلاف بین دو مکتب پرداخته است و بسیار تلاش کرده است که از اصول خاصی در تالیف کتاب و پاسخ دادن به طرفی که حق را به جانب او نمی داند پیروی نماید. او تمام سعی خود را به کار بست تا در قضاوت خود از جاده انصاف خارج نشود؛ ولی جانبداری او از بصریها در بسیاری از مسائل و تایید آنها باعث شد بسیاری از پژوهشگران در انصاف و بی طرفی او شک کنند اگر چه آنها ارزش این کتاب را انکار نمی کنند. این مقاله در نظر دارد تا بر اساس شیوه توصیفی –تحلیلی به بررسی روش ابن انباری در تالیف این کتاب و میزان انصاف و اصول خاص او در پاسخهایش بپردازد. او با تالیف کتاب خود به سبکی خاص مسایل نحوی را از خشکی و ملال آور بودن خارج ساخته و به آنها طراوت خاصی بخشیده است و برای هر اصل فروع خاصی وضع کرده است.و استدلالاتش در حل و فصل مسائل مورد اختلاف پاره ای اوقات سست و در بیشتر موارد محکم است. کلید واژگان: ابن انباری، الانصاف فی مسائل الخلاف، اصول نحو، مکتب کوفه و بصره.
۱۲۷۲.

دراسه نقدیه فی تسمیه لامیه العرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی اللغه العربیه و آدابها تابستان و پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۰ و ۱۱

کلید واژه ها: الأدب القدیم لامیه العرب الشنفرى نقد القصیده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵۰ تعداد دانلود : ۸۱۱
إنّ کثیراً من العلماء والأدباء یقرّون بفضل قصیده لامیه العرب منذ عصور متوغله فی القدم، لاشتمالها ألحان ساحره للکلمات والألفاظ العذبه والمعانی العمیقه ولهذا کان موضوع السّاعه الذی یتحدّث فیه أکثر من له مقدره فی مضمار الأدب. لکن رغم کلّ هذه العنایات والاهتمامات یبدو أنّ الأمر لیس على ما علیه من الحقیقه. وإذا أردنا أن نبحث بشکل أعمق وأشمل نجد کثره المبالغه فی هذا الأمر. فالمقاله هذه، ترید تعدیلا فی هذه المبالغات وإیضاح النّواقص بمقارنتها مع أفضل القصائد الأخرى کقصیده زهیر بن أبی سلمى والنابغه الذّبیانی مع النّقد والتّحلیل فی المعنى والمحتوى، کی تفهم ماهیه هذه القصیده ومن النتائج التی وصلت إلیها المقاله بأن تسمیه القصیده لیست بسبب تفوقها وأرجحیتها على القصائد الأخرى وربّما یکون العامل الرئیس فی هذا الشّأن العصبیه والممالأه إزاء الحرکه الشعوبیه أوغیرها فلامیه العرب من إحدى قصائد جاهلیه ولیست من أهمها.
۱۲۷۳.

معارضه ی شعری شاعر فلسطینی «ابراهیم طوقان» با «رَئُوبین» شاعر یهودی

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال دوم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۵

کلید واژه ها: فلسطین صهیونیسم ابراهیم طوقان رئوبین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶۶ تعداد دانلود : ۴۱۰
پس از اعلامیه ی بالفور که دولت انگلیس در آن، وعده ی تشکیل یک دولت یهودی در سرزمین فلسطین را داده بود، یهودیان به پیاده کردن نقشه ی خود در این سرزمین پرداختند. از جمله اقدامات آنان در این زمینه، خرید زمین از اعراب و تشویق یهودیان جهان برای کوچ به سرزمین فلسطین بود. برخی از شاعران و متفکران عرب، این خطر را به خوبی احساس می کردند. ابراهیم طوقان، شاعر مبارز فلسطینی، از جمله شاعرانی است که سهم به سزایی در شعر پایداری و بیداری مردم این سرزمین داشته است، از او قصاید زیادی در مقابله با یهودیان و اهداف صهیونیستی آنها برجای مانده است. وی در یکی از قصاید خود، به معارضه ی شعری با یک شاعر یهودی به نام رَئُوبین (Reuben or Reuben) پرداخته است. این شاعر یهودی، قصیده ای در دفاع از تجاوزات سربازان اسرائیلی در سرزمین فلسطین سروده است، طوقان با استفاده از تورات و قرآن کریم در بیان سابقه ی تاریخی یهود، ادعاهای این شاعر یهودی را به نقد و چالش کشیده است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی در متن دو قصیده، معارضه ی شعری ابراهیم طوقان با شاعر یهودی را بررسی نموده است.
۱۲۷۴.

دلاله العدول فی صیغ الأفعال ( دراسه نظریّه تطبیقیّه )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی اللغه العربیه و آدابها زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۲

کلید واژه ها: السیاق الدلاله العدول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۲ تعداد دانلود : ۶۰۸۹
یتناول هذا البحثُ ظاهره العدول فی صیغ الأفعال، الّتی شکّلتْ مَشغلاً ذا أهمیّه بارزه لأصحاب الدّراسات اللغویّه والأسلوبیّه؛ فأعطوها بُعداً جمالیّاً ودلالیّاً، وهذا العدول عن الصیغ الأصلیّه للأفعال فی السّیاق النصّی، له أبعاد بلاغیّه، ومقاصد بیانیّه، یعمد إلیه النّاظم، فیکشف عن وجه من وجوه البیان الدّلالی الّذی یفاجئ المتلقی، ویثیر دهشته، لمخالفته القواعد المألوفه فی العرف النحوی؛ لأنّ التّرکیب المعدول دلالیّاً، یؤدّی معنىً مخالفاً لما هو ظاهر، ممّا یحدو بنا إلى الوقوف على مفهوم العدول، وتحدید المصطلح فی الدراسات النحویه والبلاغیه، مع تلمس وجود مایقابل هذا المصطلح من مصطلحات أخرى فی الدراسات الأسلوبیه المعاصره، وتحدید صوره وأنماطه فی صیغ الأفعال، إذ إنّها ظاهره نحویّه، بلاغیّه، أسلوبیه، تبرز وجهاً من وجوه جمالیات العربیه من قدرات فائقه فی التعدد الدلالی. والعدول مصطلح یقوم على مخالفه قواعد اللغه، نشأ بصوره مغایره لما هو مألوف فی الاستعمال المتعارف علیه، من خلال ملاحظه اللغویین تراکیب خالفت القاعده الأصل.
۱۲۷۵.

الهجره والمرأه فی روایه الإقلاع عکس الزمن لإملی نصرالله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی اللغه العربیه و آدابها تابستان و پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۰ و ۱۱

کلید واژه ها: الحرب إملی نصرالله الهجره المرأه الصمود الوطنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۸ تعداد دانلود : ۳۷۲۹
تحاول إملی نصرالله الأدیبه اللبنانیه فی کتاباتها القصصیه والصحفیه -برهافه حسها ومشاعرها السامیه وعمق بصیرتها ونفاذها- أن تلفت الأنظار إلی المسائل المعتاده وتثیر الاهتمام تجاه الجرائم التی تحدث فی المجتمع وذلک عبر تطرقها إلی المرأه ومشاکلها والهجره والحرب فی عالم مهدد بالأخطار؛ فقد الإیمان بکل القیم المعنویه بما فیها من الدین والحب. ألحت إملی نصرالله علی حب الوطن والنضال من أجله إذ رأت أن هذه المسأله مازالت مطروحه بین الأجیال. تکشف الکاتبه فی روایه ""الإقلاع عکس الزمن"" عن عیوب الهجره ومحاسنها ولا تستغنی عن مقارنه الوطن بالغربه وتأتی هذه الهجره وتلک المقارنه علی أساس التناغم مع الفطره الإنسانیه ضمن الترکیز علی الوعی والصحوه الثقافیه. ومن الطبیعی، أن أی بلد لما یواجه الحروب الأهلیه والعالمیه یحتاج إلی مناضلین لکی یدافعوا عن ترابه، فالهجره الکبیره التی حصلت من لبنان إلی بلاد أخری فی الفتره الممتده من السبعینیات وحتی تسعینیات القرن الماضی، خلفت من العواقب التی تحدثت الکاتبه عنها مع التأکید علی ضیاع الهویه والحضاره.
۱۲۷۶.

الخوارزمی طود الجبر و الفلک و الأسطرلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره السلامیه سال چهاردهم ذی القعده ۱۴۳۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۷)

کلید واژه ها: الخورازمی ایران و العرب الریاضیات و الفلک علم الجبر الإسلام و المسلمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۳ تعداد دانلود : ۳۵۶
عندما شملتِ الأرضَ رحمة السماء، و سادت رسالة خاتم الأنبیاء(ص) و رفرف بیرقُ الإسلام على أرجاء المعمورة بشریعته السمحاء، من الصین الى الأندلس و القارة السوداء، انتشرت اللغة العربیة على اعتبارها لغة القرآن و الدین فی کافة البلاد الإسلامیة و استعمل المسلمون العربیة فی جلّ ما دوّنوه من مصنفات و مؤلفات و اکتشافات و اختراعات. أمّا الشعب الایرانی فسرْعان ما استوعب معنى الدین الجدید حیث اعتنق الایرانیون الاسلام الذی تفاعل مع تراثهم الحضاری و اندمجوا فیه و استطاعوا أن یکونوا أکبر و أعظم غصون شجرة علومه الیانعة، و منهم: أبو عبد الله محمد بن موسی الخورازمی، من أهل خورازم ببلاد فارس. کان عالماً بالریاضیات فلکیاً جغرافیاً. له فضل فی تعریف العرب و الأوروبیین بنظام الأعداد الهندی، وضع کتابا فی الحساب یعتبر الأول من نوعه و کان أول کتاب دخل اوروبا و بقی زمنا طویلاً مرجع العلماء و التجار و الحاسبین. عُرف علم الحساب عدة قرون باسم الغورتمی نسبة إلی الخورازمی. یعتبر مؤسس علم الجبر علما مستقلاً عن الحساب، و قد قام بحل معادلات الدرجة الثانیة بطرق هندسیة و أوجد جذریها إذا کانا موجبین. و نشر أول جداول عربیة عن المثلثات للجیوب و الظلال. ترجمت إلى الأتینیة فی القرن 12 المیلادی. و یعتقد أنه اشترک فی قیاس محیط الأرض أیام المأمون کما أدخل تحسینات على جغرافیة بطلمیوس، و نشر کتاب «صورة الأرض».
۱۲۷۷.

مظاهر أفکار جمال الدّین الأسدآبادِ في أشعار محمّد مهدي الجواهري(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره السلامیه سال چهاردهم الخریف و الشتاء ۱۴۳۳ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 67 - 84

کلید واژه ها: جمال الدین الأسدآبادی محمد مهدی الجواهری الفکر الإصلاحی الشعر العربی المعاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۷۵
جمال الدین الأسدآبادی (1838 - 1897 م) هو أحد أکبر المصلحین فی التّاریخ الإسلامی المعاصر. له آراء و اقتراحات قیّمة فی مجال النّهوض بالعالم الإسلامی و توحید صفوف المسلمین. و هو من روّاد مکافحی الاستبداد و الاستعمار. بذل هذا المفکر المصلح جهوداً حثیثة لتجدید الفهم الدینی فهماً یلائم مقتضیات العصر الرّاهن. کما أنّه دعا إلی نبذ بعض التفسیرات الخاطئة لبعض المفاهیم الدّینیّة مثل القضاء و القدر، و حاول تعریفها تعریفاً یتلاءم و العقل و العلوم الحدیثة لبثّ النّشاط و الأمل و الحرکة فی قلوب المؤمنین. و قد تأثّر کثیرٌ من الکتّاب و الشّعراء بآرائه هذه، و منهم الشّاعر العراقی الکبیر محمّد مهدی الجواهری (1899 - 1997 م). إذا تأمّلنا فی دواوینه و تقصّیناها رأینا أنّ رؤاه و طموحاته تشبه آراء الأسدآبادی فی المجالات المذکورة. الأمر الذی نحاول تسلیط الضوء علیه فی هذا المقال.
۱۲۷۸.

دراسة دور التشویق والتنبیه والعقاب في التربیة الأخلاقیة(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره السلامیه سال چهاردهم الخریف و الشتاء ۱۴۳۳ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 43 - 66

کلید واژه ها: التربیة الأخلاقیة التشویق التنبیه والعقاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۴۶
أعدت هذه المقالة على أساس دراسة حول ممارسة التشویق والعقاب باعتبارهما من أهمّ الأسالیب المؤثرة فی التربیة الأخلاقیة. فبناء على التعالیم الدینیة تحظى التربیة الأخلاقیة بأهمّیة خاصّة تقدّمها على سائر أنواع التربیة التی یحتاج إلیها أبناؤنا لیکون لهم تواجد نافع وبنّاء ومؤثّر فی المجتمع. إذ یعوّل علیه فی کافّة أنواع الإعداد اللائق اجتماعیاً وسیاسیاً واقتصادیاً وما إلى ذلک. لقد کان التشویق والعقاب محطّ أنظار الأوساط التربویة والتعلیمیة منذ أمد بعید وحتى الیوم وقد عُنی به خبراء التربیة والمربّون والآباء والأمّهات وعدّوه رکناً أساسیاً وحاسماً فی عملیة التربیة والهدایة والإرشاد. وکذلک بالنسبة للنظام الإرشادی القائم على أساس التعالیم الدینیة فإنّ الأصل هو الحثّ والتشویق، حیث نرى أنّ القرآن وفی مواضع عدیدة وکذلک المعصومین علیهم السلام یؤکدون على السموّ بمنزلة الإنسان من خلال النظرة التبشیریة وتعزیز الحوافز الفردیة والجماعیة. وهذا ما نحن بصدده فی هذا المقال إذ نعتقد أنّ العقاب المنشود فی الإنشاء الدینی إنّما یأتی من أجل التنبیه والتخویف من العواقب الوخیمة التی یترتب علیها السلوک القبیح. وبناء على هذا فإنّنا نقوم فی هذه الفرصة المتاحة بإیضاح التربیة الأخلاقیة، ومکانتها وضرورتها بحسب مقتضى المقال وذلک بأسلوب وصفی وتحلیلی؛ أملاً فی أن نواکب المساعی القیّمة التی بذلها المفکّرون الکرام فی مجال التربیة والتعلیم من أجل السموّ بالقیم الإنسانیة عبر انتهاج أسالیب التربیة الصحیحة، فتخظى دراستنا الموجزة هذه باهتمام الأسر الکریمة والمربّین والمعلّمین وجمیع المعنیّین بشؤون التربیة الأخلاقیة، وما توفیقی إلاّ بالله علیه توکلت وإلیه أنیب.
۱۲۷۹.

نگاهی اجمالی به زندگی مشقّت ها و شعر محمد ماغوط (1934-2006م)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال اول زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: شاعر آثار شعری ماغوط شعر سپید

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب کلیات ادباء
تعداد بازدید : ۱۰۳۹ تعداد دانلود : ۳۷۱
محمد الماغوط، نویسنده، شاعر، نمایشنامه نویس، روزنامه نگار، هنرمند تئاتر و تلویزیون، یکی از مطرح ترین شخصیت های فرهنگی معاصر ادبیات عربی است که تأثیر قابل توجّه و شگرفی در دنیای ادب و فرهنگ معاصر عربی به جای نهاده است. این شخصیت برخلاف دیگر نامداران ادبیات معاصر عربی هم چون نزار قبانی، بدر شاکر السیاب، البیاتی، ادونیس، محمود درویش و … و با وجود هم عصر بودن با آنان و نوآور بودن در شعر سپید عرب و . . . متاسفانه در مجامع فرهنگی و دانشگاهی ایران چندان شناخته شده نیست. آنچه در این نوشته خواهد آمد، تلاشی است برای آشنایی با شعر و شخصیت و مراحل تطور فکری و هنری و آثار این شاعر هنرمند تأثیرگذار1.
۱۲۸۰.

مفهوم میهن و بازتاب میهن دوستی و اتحاد از دیدگاه سحر خلیفه در دو رمان صبّار و عُبّاد الشمس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۴

کلید واژه ها: سحر خلیفه ادبیات معاصر فلسطین رمان های فلسطینی آزادی فلسطین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳۹ تعداد دانلود : ۷۴۴
یکی از کارکردهای ادبیات داستانی معاصر تجسم بخشیدن به دردها و دغدغه های انسان است. این نوع از ادبیات بهترین وسیله برای ترسیم وقایع جوامع بشری است؛ به ویژه آنکه زندگی بشر در حالت جنگ و جامعه زیر یوغ اشغالگران باشد، که آنگاه نقش این گونه از ادبیات در پرداختن به مسائل توده ها و موضع گیری در برابر حوادث دوچندان می گردد. دوگانه سحر خلیفه: صبّار و عبّاد الشمس، زندگی عرب های فلسطینی در کرانه غربی رود اردن را پنج سال پس از شکست سنگین حزیران 1967م ترسیم می کند. از برجسته ترین موضوعاتی که در لابه لای حوادث روایت شده در این دو رمان به چشم می خورد، می توان به خواسته های کلیدی ملت فلسطین یعنی حفظ میهن، اتحاد و امید به آینده وطنی به دور از تفرقه اشاره کرد. مفهوم میهن در رمان های سحر خلیفه سویه های گوناگونی دارد. از مهم ترین آنها سرزمین، انسان فلسطینی، خاطرات کودکی و فرهنگ است. این رمان ها ایستادگی ملت مقاوم فلسطین اعم از زن و مرد و کودک و بزرگ در حفظ سرزمین و میهن خود را به تصویر می کشند. و توضیح می دهند که این یکپارچگی میان طبقات مختلف جامعه اعم از فرهنگی و غیر فرهنگی و ... ملت را به سوی وحدت در برابر دشمن غاصبشان سوق می دهد، اگر چه در درون خود خالی از اختلافات هم نیستند. به نظر نویسنده، باید بر وحدت و اتحاد تأکید ورزید؛ زیرا تنها راه برون رفت از تمامی مشکلاتی است که اشغالگران پدید آورده اند. البته در کنار این اتحاد، امید به آینده، زدودن ناامیدی و اندوه و سرخوردگی، سپس احیاء میهن دوستی پژمرده شده و فداکاری برای میهن همگی به نظر نویسنده از عوامل مهم و تأثیرگذار برای آزادسازی میهن فلسطین است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان