درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۱۶۱ تا ۵٬۱۸۰ مورد از کل ۳۰٬۱۶۹ مورد.
۵۱۶۱.

گون گزی به عنوان پیش بینی کننده کارکردها و خدمات اکوسیستم های مرتعی در قلمرو زاگرس نشینان بختیاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی قلمرو کوچ نشینان دوره اول پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 1 - 9

کلید واژه ها: گون گزانگبین پسیل زاگرس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۶۱
مقدمه: یکی از مهم ترین راه های شناخت خصوصیات هر منطقه، مطالعه پوشش گیاهی آن می باشد. از این رو، شناسایی ویژگی های پوشش گیاهی، تبیین خدمات، کارکردها و ارزش های اکولوژیکی و اقتصادی آن می تواند راهنمای خوبی برای تفکیک و تمایز پتانسیل مناطق باشد. جنس گون یکی از جنس های گیاهی با تنوع و وفور فراوان است. این جنس در ایران و اکثر مناطق جهان پراکنش و رویش دارد. از مهم ترین گونه های این جنس، گونه گون گزی است که به عنوان گیاه مولد کتیرا و تنها میزبان حشره پسیل گز که محصول انحصاری به نام گزانگبین تولید می کند شناخته شده است. هدف پژوهش: تنوع گیاهی در مراتع و به تبع آن، وفور فون جانوری می تواند پتانسیل ها و ارزش های خدماتی و کارکردی متنوعی را ارائه دهد. با توجه به شرایط اقلیمی و شیوه های بهره برداری مراتع خشک و نیمه خشک این گونه گیاهی اهمیت ویژه ای یافته است. روش شناسی تحقیق: با توجه به ماهیت مروری بودن تحقیق، با بهره گیری از روش گردآوری داده ها و اطلاعات به شیوه اسنادی- کتابخانه ای استفاده شده است. قلمروجغرافیایی پژوهش: با توجه به وسعت و پراکنش گونه گون گزی در منطقه زاگرس و قلمرو ایل بختیاری ضروری است بوم شناسی، توزیع جغرافیایی و کارکردهای این گونه مورد بررسی قرار گیرد. یافته ها و بحث: این پژوهش به مطالعه بوم شناسی، توزیع جغرافیایی و کارکردها و خدمات اکوسیستمی گونه گون گزی پرداخته است. نتایج: با معرفی و شناسایی نیازها و ارزش های اکولوژیکی و کارکردهای این گونه در قالب کالا و خدمات اکوسیستمی و شناسایی عوامل تهدیدکننده این گونه و حشره پسیل آن بهتر می توان به راهبردهای موثر و کارآمد برای حفاظت و مدیریت این گونه دست یافت.
۵۱۶۲.

طراحی پارادایم معیشت پایدار روستایی با تأکید بر جغرافیای انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۳ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۶) 194 - 209

کلید واژه ها: معیشت پایدار روستا تعاون جغرافیای انسانی سرمایه های معیشتی چهارچوب معیشت پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۵ تعداد دانلود : ۷۲۵
این تحقیق با هدف طراحی الگوی معیشت پایدار با رویکرد روستا تعاون با استفاده از روش گرندد تئوری انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی است. نمونه موردمطالعه شامل 32 نفر از متخصصان، مدیران و صاحب نظران حوزه تعاون کل کشور بودند، که به صورت هدفمند انتخاب شدند، است. برای جمع آوری داده ها از مشاهدات میدانی و مصاحبه های عمیق و در نهایت با تشکیل گروه های متمرکز (Focus Group) بهره گرفته شده است. نتایج به دست آمده از داده های تحقیق در فرآیند کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) در قالب مفاهیم، زیر مقوله و مقوله با استفاده از نرم افزار MAXqda18 استخراج و طبقه بندی گردید. مدل پارادایمی شامل شرایط (علی، زمینه ای و مداخله گر)، راهبرد و پیامد است. یافته های تحقیق گویای آن است که آسیب پذیری اقلیمی، آسیب پذیری اجتماعی و آسیب پذیری اقتصادی به عنوان شرایط علی؛ روندها، حمایت های دولتی و تقویت زیرساخت ها به عنوان شرایط زمینه ای و تأمین مالی، توسعه بازار، کنترل بازار و حمایت های دولتی به عنوان شرایط مداخله گر مؤثر بر ایجاد معیشت پایدار با رویکرد روستا تعاون هستند. نتایج نشان دهنده آن است که راهبردهای مقابله و راهبردهای سازش به عنوان راهبردهای دستیابی به معیشت پایدار دارای پیامدهایی چون تعاونی سازی، توسعه پایدار، بهره وری، اشتغال، تقویت سرمایه اجتماعی و کشاورزی هوشمند هستند. در تقویت سرمایه اجتماعی، انسان نقش محوری داشته و در تقابل با بحران های اقلیمی با انسجام افراد روستایی از طریق تعاونی سازی مؤثر باشد.
۵۱۶۳.

بررسی تغییرات اقلیمی و محیطی کواترنری پایانی با استفاده از کانی شناسی رس ها در پلایای گاوخونی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۶) 25 - 41

کلید واژه ها: کانی رسی اقلیم دیرینه تغییر اقلیم پلایای گاوخونی کواترنری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۴۱۲
جهت بررسی تغییرات اقلیمی براساس کانی شناسی رس ها 16 مغزه رسوبی با استفاده از مغزه گیر دستی از رسوبات بستر پلایای گاوخونی و زمین های اطراف برداشت شد. تعداد 90 نمونه از 9 مغزه رسوبی برداشت و جهت آنالیز پراش اشعه ایکس به آزمایشگاه ارسال شد. نتایج حاصل از پراش اشعه ایکس، نشان می دهد که رسوبات در پلایای گاوخونی به ترتیب فراوانی حاوی کانی های رسی ایلیت، کلریت، مونت موریلونیت، کائولینیت می باشد. همچنین به عنوان کانی های اصلی، کوارتز، کلسیت، فلدسپار، کانی های تبخیری و دولومیت نیز در پیک گراف ها دیده میشوند. آنالیز سن سنجی به روش ایزوتوپی کربن 14 ، نرخ رسوبگذاری در بخش های غربی حدود 4/0 میلی متر و بخش های شرقی را 25/0 میلی متر درسال نشان داد. با توجه به نرخ رسوبگذاری و عمق مغزه های برداشت شده، تغییرات اقلیمی حداکثر در 40 هزار سال گذشته بازسازی شد. در پلیستوسن پسین اقلیم منطقه گاوخونی مرطوب تر از زمان حال بوده است. این شرایط که با حضور کانی های کائولینیت و مونت مورلونیت تا 18 هزار سال گذشته ادامه داشته و باعث پیشروی خطوط ساحلی شده است. بعد از آن تا اوایل هولوسن (12 هزار سال گذشته) با کاهش تدریجی رطوبت و پسروی ساحل همراه بوده است. با شروع هولوسن دوره خشک بصورت تدریجی ایجاد شده است و در حدود 8 هزار سال قبل به اوج خود رسیده است. در هولوسن میانی و پسین مجددا شرایط رطوبتی بوجود آمده و همچنین در حدود هزار سال پیش اقلیم نیمه خشک حاکم شده است که با افزایش در میزان نهشته های تبخیری همراه بوده است.
۵۱۶۴.

تحلیل اثرات مدیریت ریسک خشکسالی با استفاده از شاخص های بهره وری آب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مخاطرات محیط طبیعی سال دهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۷ 197 - 209

کلید واژه ها: حفاظت آب خشکسالی دشت قزوین ریسک کم آبیاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۳۳۵
در سال های اخیر با وقوع خشکسالی و کاهش آب آبیاری، استفاده کارا از آب و مدیریت آن به امری اجتناب ناپذیر بدل گشته است. بدین منظور در این پژوهش، اثرات ریسکی راهبرد کم آبیاری در دشت قزوین در سال زراعی 95-1394 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در ابتدا، درصد تغییرات حجم آب در دوره خشکسالی نسبت به دوره نرمال محاسبه گردید. سپس با استفاده از توابع آب- عملکرد، کم آبیاری در چهار سناریو 19، 32، 44 و 51 درصد متناظر دوره های خشکسالی ضعیف، متوسط، شدید و خیلی شدید بر گیاهان اعمال شد. در ادامه با استفاده از مدل تلفیقی موتاد-هدف با رهیافت برنامه ریزی اثباتی به بررسی اثرات ریسکی ناشی از خشکسالی بر الگوی کشت زراعی و بهره وری مصرف آب در منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. نتایج نشان داد که اعمال کم آبیاری موجب افزایش سطح زیر کشت گیاهان کم آب بر مانند گندم، جو و لوبیا می شود. همچین اعمال کم آبیاری، درآمد ناخالص را حداکثر تا 24.3 درصد در دوره خشکسالی خیلی شدید کاهش می دهد. ریسک در آمدی با اعمال سناریو کم آبیاری در طی دوره های  خشک سالی کاهش یافته و  از 15- درصد در طی دوره خشک سالی ضعیف به 37- درصد در طی دوره خشک سالی خیلی شدید تقلیل یافته است. بازده برنامه ای نیز به صورت غیر خطی همزمان با کاهش ریسک درآمدی، کاهش می یابد. دیگر نتایج تحقیق نشان داد که بهره وری مصرف آب نیز برای محصولات گندم آبی، جو آبی، ذرت دانه ای، گوجه فرنگی، ذرت علوفه ای و لوبیا، کاهش  و برای محصولات چغندر و یونجه افزایش می یابد. بر اساس نتایج در صورت عدم اعمال کم آبیاری در شرایط خشکسالی و اصلاح کشت، درآمد ناخالص کشاورزان در خشکسالی خیلی شدید به میزان 58 درصد کاهش می یابد ولی در صورت اعمال کم آبیاری و بهینه سازی الگوی کشت در این شرایط تنها  به میزان 24.3 درصد کاهش خواهد یافت.
۵۱۶۵.

تبیین ژئوپلیتیکی روابط طوایف در حوزه انتخابیه مَمَسَنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال هفدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶۱) 145 - 177

کلید واژه ها: جغرافیای انتخابات الگوی روابط ژئوپلیتیک طایفه گرایی و حوزه انتخابیه مَمَسَنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۳ تعداد دانلود : ۳۸۸
فضای جغرافیاییِ به ذات قدرت آفرین است و کوشش کُنشگران و بازیگران سیاسی معطوف به حضور در فضاست. انتخابات یکی از ابزارهای فضاسازی و قلمروگستری بازیگران سیاسی است. حوزه انتخابیه مجلس شورای اسلامی در ایران یکی از نمودهای فضاسازی و فضاگستری نامزدها و جریان های مؤثر در فرایند انتخابات است. در این میان، در آن دست استان هایی که هنوز بافت و ساخت طایفه ای دارند، طایفه هنوز کارکرد سنتی خود را حفظ و بازتولید می کند. حوزه انتخابیه ممسنی در استان فارس از جمله قلمروهایی است که ساختار فضاییِ طایفه نقش جدی در روند تحولات و هماوردی های انتخاباتی دارد. از این رو، فهم روابط طوایف این حوزه با یکدیگر در کارزار انتخابات مُستلزم شناسایی الگوی مناسبات قدرت میان آنهاست. پژوهش کنونی که  ماهیتی توصیفی تحلیلی دارد بر این فرضیه استوار است که الگوی مناسبات قدرت طوایف در حوزه انتخابیه ممسنی (انتخابات مجلس شورای اسلامی) در قالب طیف ساختار روابط ژئوپلیتیک متنوع و متفاوت است. درون داده ای (نوشتار و داده ها) مورد نیاز به روش کتابخانه ای، اسنادی و میدانی (مشاهده) گردآوری شده است. برآیند مطالعات صورت گرفته نشان داد، با توجه به ساخت طایفه ای حاکم بر حوزه انتخابیه ممسنی در زمان انتخابات، رقابت هایی با ماهیت ژئوپلیتیک بین طوایف موجود در فضای جغرافیایی ممسنی برای کسب قدرت سیاسی (کُرسی مجلس) شکل می گیرد. نوع و الگوی روابط ژئوپلیتیک طوایف مُتنوع و انواعِ «تعاملی»، «رقابتی»، «نفوذ» و «سلطه» را در بر می گیرد. تا جایی که گاه این نوع هماوردی ها به تنش های بین طایفه ای در فضای جغرافیایی ممسنی می انجامد.
۵۱۶۶.

تحلیل عوامل مؤثر بر پایداری معیشت در روستاهای شهرستان ساری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال دهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۵) ۲۱۳-۲۳۶

کلید واژه ها: معیشت پایدار روستایی اقتصاد روستایی مناطق روستایی شهرستان ساری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۶۰
توجه به رویکرد معیشت پایدار، یکی از رویکردهای تحلیلی در زمینه توسعه پایدار روستایی است؛ که مورد توجه زیادی از مردم محلی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی عوامل اثرگذار بر تقویت معیشت پایدار روستایی در دهستان مذکوره( شهرستان ساری) است. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی و مبتنی برای گرد آوری میدانی( پرسشنامه) است. جامعه آماری این تحقیق بر اساس سرشماری 1395 شامل 30 روستا در دهستان مذکوره و بالغ بر 19488 نفر و طبق فرمول کوکران، و خطای 05/0؛ تعداد 377 پرسشنامه محاسبه و به صورت تصادفی بین مردم محلی توزیع شد. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی تحلیل عاملی استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که مقدار KMO برای عوامل مؤثر در تقویت معیشت پایدار 924/0، مقدار بارتلت 279/9764 و در سطح 99% اطمینان، معنادار است. همچنین 15 عامل شناسایی و در مجموع 908/53 درصد واریانس کل متغیرها را تبیین می کنند و 002/47 درصد از واریانس باقی مانده مربوط به سایر عواملی است که پیش بینی آن ها مسیر نشده است. عامل اول، یعنی درآمد و اشتغال زایی با مقدار ویژه 35/15 و بیش از350/15 درصد از کل واریانس ها را به خود اختصاص داد و عامل پانزدهم، کانون فرهنگی با مقدار ویژه 384/1 و مقدار واریانس 908/53 در اخرین عامل قرار دارد. بنابراین می توان بیان کرد که معیشت پایدار در مناطق روستایی، تابع عوامل بسیاری است که درآمد و اشتغال زایی از مهم ترین عوامل تأثیر گذار از دیدگاه مردم محلی است.
۵۱۶۷.

مدل سازی و پهنه بندی مناطق مستعد آتش سوزی در جنگل های زاگرس با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی بر پایه رگرسیون لجستیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۸ 43-58

کلید واژه ها: آتش سوزی راک رگرسیون لجستیک مدل سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۹
جنگل ها به عنوان یکی از مهم ترین منابع طبیعی تجدیدشونده، نقش مهمی در پایداری زیست بوم ها ایفا می نمایند. یکی از مهم ترین آشفتگی های مؤثر بر اکوسیستم های جنگلی زاگرس، آتش سوزی جنگل است؛ بنابراین شناسایی مناطق بحرانی آتش سوزی به منظور کاهش خسارات احتمالی، امری لازم و ضروری است. هدف این تحقیق، بررسی میزان تأثیر متغیرهای مؤثر در ایجاد آتش سوزی و تهیه نقشه خطر آتش سوزی است. ازاین رو متغیرهای مؤثر بر آتش سوزی شامل ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از آبراهه ها و فاصله از جاده برای تعیین تأثیر هریک در آتش سوزی، بررسی شدند. نقشه ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت جغرافیایی با کمک مدل رقومی ارتفاع و نقشه های فاصله از مناطق مسکونی و فاصله از جاده از نقشه های رقومی 25000/1 تهیه شد. همچنین مناطقی که طی سال های 90-94 در آن ها آتش سوزی رخ داده بود، با دستگاه جی پی اس برداشت گردید. در این تحقیق از روش رگرسیون لجستیک برای بررسی تأثیر عوامل مختلف در آتش سوزی استفاده شد. نتایج نشان داد که ارتفاع از سطح دریا، فاصله از آبراهه و درصد شیب، مهم ترین عوامل تأثیرگذار در آتش سوزی جنگل در منطقه بودند. مدل سازی براساس سه متغیری که ارتباط معنی داری با آتش سوزی جنگل در منطقه داشتند و ضرایب حاصل از روش رگرسیون لجستیک، انجام شد. نتایج اعتبارسنجی مدل با ضریب تبیین نگلکرک حدود 500/0 و ضریب منحنی راک 701/0 نشان از دقت، برازش و اعتبار مناسب مدل به دست آمده داشت. همچنین نتایج نشان داد که 81 درصد از مساحت منطقه در مناطق بحرانی و خطرناک قرار دارد.
۵۱۶۸.

تبیین جایگاه ژئوپلیتیکی بندرچابهار در جاده ابریشم دریای قرن21چین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) ۱۰۷-۱۱۶

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک بندرچابهار جاده ابریشم دریایی قرن 21

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۳۴۵
کشور چین طرح احیای جاده ابریشم را با نام« پروژه یک کمربند -یک راه» به عنوان طرح فراگیر منطقه ای مطرح نموده است. هدف کلان این طرح ارتقا سطح توسعه کشورهای مابین مرزهای شرقی و غربی اوراسیا از طریق تسهیل همکاری های منطقه ای و توسعه زیر ساخت های کشورهای معبر عنوان شده است. این پروژه دارای دو مسیر بری«کمربند اقتصادی جاده ابریشم» و بحری «جاده ابریشم دریایی قرن21» است. پروژه یک کمربند -یک راه دارای ابعاد مختلف ژئوپلیتیکی، اقتصادی، سیاسی و تجاری است. زمینه های همکاری های غیراقتصادی در چارچوب طرح مزبور شامل: تامین امنیت مسیرهای مبادلاتی، تقویت همکاری های ضد تروریسم در سطح منطقه، طراحی سازوکارهای حل و فصل منازعات در خصوص دعاوی زمینی و دریایی، توسعه منابع دریایی، همکاری در زمینه حفاظت زیست محیطی در مسیر جاده ابریشم و افزایش مبادلات فرهنگی می باشد. این پژوهش که به روش توصیفی– تحلیلی تهیه شده است به تبیین جایگاه ژئوپلیتیکی بندر چابهار در جاده ابریشم دریایی قرن 21 چین پرداخته است.
۵۱۶۹.

Interpret Influencing Factors on Revisit Intention to Rural Tourism Destinations in Yazd Province(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی روستایی سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۴ 61-80

کلید واژه ها: Tourists loyalty Perceived value Destination image Tourist satisfaction Perceived Quality

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۰
Purpose- Aim of this study was to interpret the effect of perceived quality and perceived value on tourists’ loyalty by the mediation of satisfaction and destination image in the three tourism target villages of Yazd province (located in central Iran). Design/methodology/approach- Present study is applied research regarding the objective and the type of research is a descriptive correlation. The population of the study consists of all incoming tourists to three tourism villages of Yazd province (Kharanagh, Saryazd, and Sadeghabad). Participants were 200 visitors to three villages of Yazd province that were selected using the convenience sampling method. They all completed the perceived quality, perceived value, satisfaction, destination image, and loyalty scales in a questionnaire. Data were analyzed using the path analysis model (LISREL software). Findings- The study shows that there is a positive and significant relation between tourists’ loyalty and perceived quality, between tourists’ loyalty and perceived value, between tourists’ loyalty and destination image, and between tourists’ loyalty and satisfaction. Moreover, perceived quality and perceived value have a direct, significant effect on tourists' loyalty. Perceived quality by the mediation of destination image has an indirect effect on tourists 'loyalty; perceived quality by the mediation of satisfaction has an indirect and meaningful effect on tourists 'loyalty; perceived value by the mediation of destination image has an indirect effect on tourists' loyalty; perceived value by the mediation of satisfaction has an indirect and meaningful effect on tourists' loyalty.
۵۱۷۰.

نقش مدیریتی عمرانی در بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری با تأکید بر ارتقاء کیفیت زندگی

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۴ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۴ 101 - 120

کلید واژه ها: بهسازی نوسازی بافت های فرسوده شهری ارتقاء کیفیت زندگی رشد جمعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۹۷
امروزه کیفیت زندگی شهری به عنوان کلیدی ترین مفهوم در برنامه ریزی شهری است. بر این اساس در بسیاری از کشورهای توسعه یافته برنامه ریزان در تلاش برای نمایش سطوح کیفیت زندگی در سطوح مختلف جغرافیایی هستند تا از این طریق بتوانند راهکارهای بهینه ای را برای بهبود کیفیت زندگی نواحی عقب مانده از نظر شاخص های مورد بررسی بیابند. مفهوم کیفیت زندگی ارتباط آن با نیازهای بشر است. بر همین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر نقش مدیریتی عمرانی در بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری با تأکید بر ارتقاء کیفیت زندگی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، «توصیفی-تحلیلی» و شیوه گردآوری، پیمایشی بوده برای جمع آوری اطلاعات و داده ها مورد نیاز، از بررسی های اسنادی و مطالعات میدانی از قبیل مصاحبه، مشاهده، استفاده شده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد تغییر در سطح درآمد مردم، شرایط زندگی، وضع سلامت، محیط، فشار روحی روانی، فراغت، شادمانی خانوادگی، روابط اجتماعی و چندین متغیر دیگر نظیر آن به شکل مرکب کیفیت زندگی و تغییرات آن را تعیین می کند. می توان گفت بافت قدیمی منطقه18 تهران به دلیل شهرنشینی سریع و کمبود زیر ساختها و امکانات، کیفیت زندگی را به شدت تحت تاثیر قرار داده که این خود ناشی از عدم برنامه ریزی دقیق و پیش بینی شده در کنترل مهاجرت و رشد جمعیت است.
۵۱۷۱.

کسب درآمد پایدار شهرداریها ضرورت ارتقاء کیفیت زندگى با تأکید بر توان سنجی گردشگری

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۴ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۴ 508 - 526

کلید واژه ها: درآمد پایدار کیفیت زندگی شهری گردشگری شهری کلانشهرها شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۰۹
درآمد پایدار شهرداری در صورت توجه به تمامی ابعاد آن و اجرای درست می تواند به افزایش کیفی خدمات ارائه شده و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان کمک کند. درآمد پایدار برای هر سازمان چه در حوزه مسائل شهری و چه در سایر حوزه ها اهمیت زیادی دارد و پایه اساسی برای انجام درست و هدفمند فعالیت های یک ارگان است. از این جهت تلاش مدیران هر سازمان بر آن است تا منابع مشخصی برای بودجه سالانه خود در نظر داشته باشند و در صورت نیاز حتی منابع جایگزینی تعیین و در صورت لزوم از آن استفاده کنند. نبود این منابع یا نامشخص بودن آن موجب می شود تا درآمد یک سازمان در طول یک سال یا حتی سال های متمادی با نوسان همراه شود و بسته به حوزه فعالیت آن ارگان، بخشی از اهداف محقق نشده و مستقیم یا غیر مستقیم بهره برداران از خدمات و فعالیت های آن سازمان را تحت تأثیر قرار دهد. در این میان برنامه ریزی گردشگری در راستای درآمدزایی برای شهری مانند تهران که داری پتانسیل همه جانبه را دارد برای مدیران و برنامه ریزان این کلانشهر یک ضرورت و تکلیف می باشد تا از طریق این کسب درآمد به ارتقاء کیفیت زندگی مردم این شهر پرداخته شود. بر همین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر برنامه ریزی کسب درآمد پایدار شهرداریها ضرورت ارتقاء کیفیت زندگى با تأکید بر توان سنجی گردشگری در کلانشهر تهران با روش توصیفی- تحلیلی می باشد. نتایج نشان می دهد گردشگری عامل مهم توسعه اقتصادی پایدار و ایجاد اشتغال است و از صنایعی است که از لحاظ درآمد و اشتغالزایی بسیار قابل توجه است و این صنعت به شکل مستقیم و غیرمستقیم برای افراد بی شماری شغل ایجاد می کند. همچنین برنامه ریزی درتوسعه گردشگری شهری باید به ارتقاء جامعه شاداب، محیط زیست پذیر، اقتصاد شایسته، برابری و عدالت، زیست پذیری شهر و پایداری اقتصاد شهر منجر شود.
۵۱۷۲.

تحلیل و رتبه بندی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری از منظر شاخص های اجتماعی با استفاده از تکنیک MABAK (مطالعه موردی: محلات؛ عامری، خزعلیه و حصیرآباد در منطقه 7 کلانشهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۵ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۸ 323 - 343

کلید واژه ها: بافت فرسوده و ناکارآمد منظر اجتماعی تکنیک ماباک محلات شهری منطقه7 کلانشهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۶۴
یکی از مشکلات اساسی در فرایند بازآفرینی بافت های فرسوده و نا کارآمد شهرهای امروز، عدم توجه به اعمال مفهوم مولفه های اجتماعی بعنوان یکی از پتانسیل های محله است. اهمیت مولفه های اجتماعی در فرآیند بازآفرینی از آن جهت محسوس است که مداخله در بافت های فرسوده در بیشتر موارد در ظرف مکانی محله انجام می شود، اما این عنصر معمولاً مغفول باقی می ماند. نظر به اهمیت موضوع، این پژوهش به تحلیل عملکرد بافت های فرسوده و نا کارآمد شهری بر اساس پنج مولفه انتخابی پژوهش (حس تعلق اجتماعی، انسجام اجتماعی، همیاری اجتماعی، امنیت اجتماعی و اعتماد اجتماعی ) و 36 متغیر در سه محله (عامری، خزعلیه و حصیرآباد) در منطقه هفت کلانشهر اهواز پرداخته است. نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق، پیمایشی با تاکید بر پرسشنامه می باشد. جامعه آماری شهروندان ساکن سه محله مورد مطالعه و روش محاسبه حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و شامل 379 نفر بوده است. به منظور بررسی نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون کلموگروف- اسمیرنوف و جهت بررسی وضعیت متغیرهای پژوهش از آزمون علامت ، استفاده شده است. همچنین وزن دهی متغیرها توسط مدل آنتروپی شانون و رتبه بندی محلات با استفاده از تکنیک ماباک انجام شده است. یافته های پژوهش حاصل از نتایج آزمون علامت نشان می دهد: محله عامری با میانگین ضریب تاثیر 16/3 در مجموع پنج مولفه ی انتخابی پژوهش به نسبت دو محله ی دیگر بیشتر بوده است. همچنین نتایج حاصل از رتبه بندی مولفه های اجتماعی انتخاب شده پژوهش در محلات سه گانه با استفاده از تکنیک ماباک، نشان می دهد محله عامری با مقدار Si (مقدار تاثیرگذاری مولفه و شاخص ها) 26/0 در رتبه اول و به ترتیب محله خزعلیه 079/0 و محله حصیرآباد با 164/0- در رتبه های دوم و سوم قرار گرفته اند.
۵۱۷۳.

تبیین عوامل مؤثر بر مدیریت جامعه محلی در مقابله با شیوع کرونا (مورد مطالعه: روستاهای دهستان قشلاقات افشار در شهرستان خدابنده- استان زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۵ 203 - 226

کلید واژه ها: بیماری کرونا مدیرت محلی مدل ساختاری - تفسیری ISM دهستان قشلاقات افشار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۱۰
در تقابل با بیماری کرونا، سازگاری در برابر آن، پدیده ای قابل تأمل به شمار می رود که در گام نخست تبیین یک راهبرد مناسب برای جلوگیری از گسترش آن، مهم ترین اقدام است. اما برای به این هدف نیاز است تا یک رفتارشناسی دقیق برحسب منطقه(شهری- روستایی) صورت گیرد تا الگوهای مناسب برای مدیریت مناسب آن حاصل شود. تحقیق سعی داشت تا با بررسی نمونه هایی از محدوده مورد مطالعه به این هدف دست یابد. تحقیق کاربردی و برحسب نوع و روش تحلیل گردآوری اطلاعات از نوع آمیخته و جمع آوری اطلاعات به صورت ترکیبی از روش های مصاحبه هدفمند، مشاهده، یادداشت برداری و پرسشنامه محقق ساخته بود. واحدهای معنایی مصاحبه پس از رسیدن به اشباع نظری از نظر پاسخ ها به روش متن باز در MAXQDA کدگذاری و در دو مرحله طبقه بندی گردیدند. سازه های مورد نظر برای تحلیل در مدل ساختاری- تفسیری ISM آماده و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته تأثیرپذیری و تأثیرگذاری سازه ها بر یکدیگر، توسط 20 نفر از خبرگان محلی بررسی شد. سپس سازه ها در مدل MICMAC خوشه بندی شدند. مسافرت به ناحیه روستایی مورد مطالعه و بهبود خدمات بهداشتی- درمانی، باید به عنوان سطح اول مدیریت بیماری کرونا مورد توجه قرار بگیرد. با توجه به دیگر نتایج تحقیق، دو سازه همکاری و مشارکت ساکنین و سازمان های ذی ربط نیز به عنوان دو سازه کلیدی در مدل MICMAC به دست آمدند که می توانند به عنوان عوامل کلیدی و زیربنایی در مدیریت بیماری در ناحیه روستایی مورد مطالعه عمل کنند. برای شروع و تغییر در مدیریت بیماری کرونا نیز باید بر روی این دو سازه تأکید گردد. یافته های تحقیق همچنین 4 راهبرد را برای ناحیه روستایی پیشنهاد می کند که می تواند راهنمای عمل برای تدوین سیاست ها و دستورالعمل های بهداشتی برای ناحیه روستایی باشد.
۵۱۷۴.

سنجش و اعتباریابی مدل مدیریت بحران اجتماع محور براساس تکنیک سوآرا (مورد شناسی: استان کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 189 - 220

کلید واژه ها: مدیریت بحران مدیریت بحران اجتماع محور تکنیک سوآرا استان کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۹
ازجمله تهدیدهای بالقوه ای که همواره سلامتی و دارایی افراد جامعه را مورد هدف قرار داده، وقوع حوادث و بلایای طبیعی است. مدیریت بحران جامعه محور یکی از رویکردهای مدیریتی است که برای کاهش خطرات ناشی از سوانح و بحران ها در جوامع در معرض خطر به کار گرفته می شود. در این رویکرد، مردم در بطن تصمیم گیری قرار داشته و در فعالیت های علمی و اجرایی مربوط به مدیریت بحران مشارکت داده می شوند. هدف از انجام این پژوهش، سنجش و اعتباریابی مدل مدیریت بحران اجتماع محور براساس تکنیک سوآرا در استان کرمان است. روش تحقیق براساس هدف، کاربردی و براساس روش اجرا، توصیفی-پیمایشی مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش عبارت است از: صاحب نظران، مدیران و کارشناسان ستاد بحران استانداری و هلال احمر استان کرمان به تعداد 170 نفر که براساس فرمول کوکران و با احتساب خطای 05/0، 118 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات، از ابزار پرسشنامه استفاده شد که روایی با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی و پایایی با روش پایایی ترکیبی برابر با 894/0 و آلفای کرونباخ برابر با 924/0 مورد تأیید قرار گرفت. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری در محیط نرم افزار Smart PLS نسخه دو استفاده شد. نتایج پژوهش، حاکی از آن است که ابعاد قبل، حین و پس از بحران به ترتیب 99 درصد و 98 درصد و 98 درصد از تغییرات الگوی مدیریت بحران اجتماع محور را تبیین می کنند. به منظور اولویت بندی مؤلفه ها و شاخص های پژوهش نیز از تکنیک سوآرا استفاده شد. نتایج نشان داد مؤلفه های آموزش عمومی، مشارکت عملی و مشارکت اجتماعی به ترتیب با اوزان نهایی 42/0، 35/0، 27/0 بیشترین تأثیر را بر مدیریت بحران اجتماع محور دارند.
۵۱۷۵.

تعیین کننده های سطح رفاه و کیفیت زندگی ساکنان روستایی (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان ورزقان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه پایدار فضا دوره دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۶) 95-111

کلید واژه ها: رفاه کیفیت زندگی روستا شهرستان ورزقان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۱۷۳
ترویج حیات مناطق روستایی هدف اصلی جهاد کشاورزی و سیاست های ملی توسعه کشوری برای رسیدن به توسعه پایدار است. یکی از جنبه های کلیدی برای موفقیت این سیاست ها، امکان نظارت بر کیفیت زندگی در تمام ابعاد آن اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی و نیازمند اجرای ابزارهایی که قادر به شناسایی ابعاد اصلی رضایت انسان هستند اما این بسیار پیچیده است، هدف اصلی تحقیق ارزیابی رفاه و کیفیت زندگی مردم در روستاهای شهرستان ورزقان بر اساس مولفه های اساسی با ارجاع به نظریه قابلیت های "سن" برای جلوگیری از رها شدن روستاها است. تحقیق بصورت تحلیلی توصیفی و مشاهده ای از طریق پرسشنامه می باشد. جامعه آماری تحقیق جمعیت 10 روستای منتخب در شهرستان ورزقان می باشد. حجم نمونه براساس فرمول کوکران 372 نفر بدست آمد. برای تحلیل داده ها از معادلات ساختاری با روش اکتشافی و عاملی مرتبه دوم با استفاده از نرم افزارAmos و Spss انجام شد. نتایج نشان می دهد که عوامل تعیین کننده اصلی رفاه در زمینه ادراکات فردی، شرایط اقتصادی، امنیت، کیفیت محیطی و فرصت های آموزشی هستند. شرایط رفاه در روستاهای خوینرود، ونستان، و چای کندی خیرالدین، بسیار پایین است، در حالی که در مقابل، روستای وردین و کاسین بالاترین سطوح رفاه را در منطقه ورزقان ارائه می دهند. با تمرکز بر روستای خوینرود، می توانیم ببینیم که این ناحیه به مراتب کم ترین مقادیر را برای سه بعد اصلی از چهار بعد اصلی رفاه ارائه می دهد که قابل توجه به نظر می رسد. در نتیجه برای جلوگیری از رها شدن و خالی شدن روستاها باید به سطح رفاه و کیفیت زندگی ساکنان روستاها توجه مضاعف شود
۵۱۷۶.

پهنه بندی مناطق شهری جهت توسعه آتی با استفاده از تکنیک چیدمان فضا. مورد پژوهش: شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 111 - 128

کلید واژه ها: پهنه بندی توسعه چیدمان فضا مدل ویکور شهر یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۱۹
در این پژوهش  که با رویکرد توصیفی- تحلیلی صورت گرفته، شناسایی عوامل و الگوی توسعه و رشد مناطق شهری و مکانیابی جهات مطلوب گسترش فیزیکی شهر یزد به عنوان هدف اصلی پژوهش مد نظر است. بعد از شناسایی عوامل تأثیرگذار در امر توسعه و رشد شهر یزد، برای تحلیل و شناسایی این عوامل ابتدا چهار معیار اصلی (محیطی، اقتصادی- اجتماعی، فضایی- کالبدی، طرح و سیاست های دولت) با 33 زیر معیار با شبررسی منایع داخلی و خارجی برای شهر یزد تعیین و بر اساس نتایج پرسش نامه هایی که توسط 20 تن از مسئولان سازمان های مربوطه پرشده، با روش آنتروپی شانون ارزش گذاری شدند. در تحلیل نهایی با استفاده از تکنیک ویکور جهات مطلوب توسعه شهری تعیین و در نهایت با روش همپوشانی وزن دار و تکنیک چیدمان فضا، تحلیل الگوی توسعه و هدایت رشد شهری انجام گرفته، نتایج به دست آمده نشان می دهد که مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر توسعه فیزیکی شهر یزد معیار فضایی- کالبدی و معیارهای اقتصادی و اجتماعی کمترین تاثیر را دارند. تحلیل رتبه بندی مناطق مستعد توسعه شهر یزد بر اساس مدل ویکور حاکی از آن است که بهترین جهت در اولویت اول منطقه یک واقع در شمال شرقی و در اولویت دوم منطقه سه واقع در جهت جنوب شهر استه همچنین بررسی نقشه نهایی حاصل از روش همپوشانی وزن دار و چیدمان فضا نشان داد که در مناطق شمال شرقی و جنوب و همچنین نزدیکی شهر به شبکه ارتباطی توسعه بیشتر بوده و میزان انتخاب در این خطوط نیز، تمایل به سکونت پیوسته و چسبیده به شهر را نشان می دهد.
۵۱۷۷.

تحلیل تحولات فضایی بخش مرکزی شهر تهران بر اساس نظریه پیچیدگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 23 - 42

کلید واژه ها: نظریه پیچیدگی تحولات فضایی بخش مرکزی شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۵۴
شهر همیشه پویا و در حال دگرگونی است.این پویایی در بخش مرکزی شهر به علت تنوع عناصر، بازیگران و فرایندهای گوناگون فضاساز  شدت و حدت بیشتری دارد، به گونه ای که برنامه ریزی این محدوده ارزشمند شهری را با پیشامدها، عدم قطعیت و پیچیدگی همراه ساخته است.از این رو هدف این پژوهش تحلیل فرایندها، عوامل، ساز و کارها و بازیگران مؤثر بر پیچیدگی های تحولات فضایی بخش مرکزی شهر تهران و معرفی نظریه پیچیدگی به عنوان نظریه مبنا در مطالعات و برنامه ریزی پویش فضایی بخش مرکزی شهرهاست. روش تحقیق  مبتنی بر روش تحلیل محتوای کیفی جهت دار است و گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و مصاحبه صورت گرفته است. نمونه آماری نیز شامل ۳۰ نفر از مدیران و کارشناسان نخبه شاغل در شهرداری های منطقه ۱۲ و نواحی ۱ و ۲ منطقه ۱۱ (محدوده پژوهش)است که از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که چهار پارامتر اصلی یعنی بازیگران فضایی، فرایندها،مدیریت و برنامه ریزی و الگوهای کاربری ها بر تحولات پیچیده فضایی بخش مرکزی شهر تهران تأثیر می گذارند و سبب بروز ویژگی های پیچیدگی چون تنوع،پیشامدها، ماهیت فراکتال،عدم قطعیت،رشد غیر خطی و... در برنامه ریزی این محدوده ارزشمند شهری می شوند.در نتیجه انگاره بخش مرکزی شهرها به عنوان یک سیستم پیچیده متبلور می شود؛ همچنین،علی رغم پیچیدگی سیستمی در بخش مرکزی شهر تهران و سیر صعودی آن در بستر زمان، برنامه ریزی این سیستم پیچیده با گزینش طرح های جامع و تفصیلی با تقلیل گرایی همراه بوده است که زوال و پژمردگی بخش مرکزی شهر تهران را به همراه داشته است. بر این اساس، در مطالعه و برنامه ریزی تحولات بخش مرکزی شهرها، نیاز نظری جدیدی احساس می شود و آن نظریه پیچیدگی است.
۵۱۷۸.

Mapping of Soft Drinks Preferences from the Air Travel Customers’ Viewpoint

نویسنده:
منبع: Tourism and Hospitality Research (IJTHR), Volume ۸, Issue ۳, Summer ۲۰۲۱ 121 - 141

کلید واژه ها: planning Marketing tourism industry start-ups and innovators economic cycle

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۱۳۲
The purpose of this study is to design and develop a marketing planning model for the development of tourism industry in start-ups and innovative Iranian companies. This industry, which is one of the most dynamic economic activities of the present era, plays an important role in sustainable local development. The research method in this research is applied. It is also a type of field analysis because the data collection tool is a questionnaire and the researcher has collected information through the respondents. The statistical population of this study is all the officials of the executive bodies in relation to the tourism industry and employees and private companies in this regard. Due to the infinity of the statistical population and its large size, cluster sampling is available and the sample size is 14 people. The results of the study were analyzed through version 10 of Maxqda software. In the results, causal variables include environmental attitude, economic and environmental conditions, competition, tourism planning and social capital
۵۱۷۹.

تأثیر تجربه گردشگری بر خاطرات، رضایتمندی و نیات رفتاری گردشگران مطالعه موردی: شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۸ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 83 - 97

کلید واژه ها: تجربه گردشگری خ‍اطرات رضایتمندی نیات رفتاری شهر شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۲۱۰
امروزه مقصدهای گردشگری برای دستیابی به موفقیت، نباید صرفاً بر ارائه خدمات متمرکز شوند، بلکه باید تجربیاتی را شناسایی و ارائه نمایند که آن ها را از مقصدهای دیگر متمایز سازد و به این نحو، یک مزیت رقابتی ارائه دهند. باارزش ترین ابزار بازاریابی مقصدها و کسب وکارهای گردشگری "تجربه"ای است که به گردشگران ارائه می دهند. درصورتی که گردشگران تجربه سفر را در سطح بالایی ارزیابی کنند، مقصدهای گردشگری می توانند انتظار وفاداری و تبلیغات دهان به دهان را برای کمک به فروش محصولات خود داشته باشند. به همین دلیل پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر تجربه گردشگری بر خاطرات، رضایتمندی و نیات رفتاری گردشگران در شهر شیراز انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و با توجه به نحوه گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی همبستگی محسوب می شود. برای نیل به هدف، ۳۸۴ پرسشنامه در بین گردشگران داخلی شیراز، در مکان هایی مانند سعدیه و حافظیه توزیع شد که از میان آن ها ۳۱۸ پرسشنامه قابل استفاده بود. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری انجام و نتایج به دست آمده حاکی از آن است که: 1- تجربه گردشگری تأثیر مستقیم و معناداری بر خاطرات، رضایتمندی و نیات رفتاری گردشگران دارد، 2- خاطرات گردشگری به صورت معنادار رضایتمندی و نیات رفتاری گردشگران را تحت تأثیر قرار می دهد و 3- رضایتمندی گردشگران تأثیر معناداری بر نیات رفتاری آن ها دارد. این نتایج حاکی از تأثیرات گسترده تجربه گردشگری بر ایجاد پیامدهای گردشگری مثبت برای شهر شیراز هستند.
۵۱۸۰.

تحلیل تغییرات زمانی - مکانی شدت، تداوم، فراوانی و گستره خشکسالی با استفاده از داده های سنجش از دور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سنجش از دور و GIS ایران سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 55 - 74

کلید واژه ها: خشکسالی سنجش از دور شاخص بارش استانداردشده گستره خشکسالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۲۴۹
خشکسالی از مهم ترین بلایای طبیعی کشور است که اثرات مخرب زیست محیطی و اقتصادی فراوانی دارد. بیشتر مطالعات انجام شده به شدت خشکسالی پرداخته اند و معمولاً سایر ویژگی های آن بررسی نشده است. در این تحقیق، اولین بار، قابلیت شاخص های هواشناسی و داده های ماهواره ای با یکدیگر ادغام شده و از آن برای مطالعه تمامی ویژگی های خشکسالی، در دو حوزه داخلی و ساحلی کشور، استفاده شده است. بدین منظور، شاخص SPI با استفاده از تصاویر ماهواره ای بارش TRMM محاسبه شده و سپس مشخصه های خشکسالی مانند شدت، تداوم، بزرگی و گستره خشکسالی، به صورت مکانی، در سطح حوزه مطالعه شد. نتایج نشان دهنده همبستگی کلی 0.94 بین SPI محاسبه شده از تصویر و داده های ایستگاهی بوده است. حداکثر شدت خشکسالی در منطقه مورد مطالعه برابر با 4.19- بوده که در آذر سال 1389 اتفاق افتاده است. علاوه براین، فراوانی وقوع خشکسالی های فرین، در دو مقیاس زمانی شش و دوازده ماهه، در حوزه داخلی بیشتر از حوزه ساحلی بوده است. در بازه مورد مطالعه، در مقیاس زمانی شش ماهه، 60% از رویدادهای خشکسالی حوزه بزرگی خفیف تر از 18.3- داشته اند. نتایج نشان داد، با استفاده از تصاویر ماهواره ای، به خوبی می توان به مشخصه گستره خشکسالی دست یافت؛ درحالی که با استفاده از سایر روش ها قابل محاسبه نیست. علاوه براین، با به کارگیری تصاویر ماهواره ای، می توان مشخصه های خشکسالی را در سطح حوزه، به صورت مکانی، مطالعه کرد و چنین کاری با روش های سنتی امکان پذیر نیست. نتایج تحقیق مؤید مزیت به کارگیری داده های بارش ماهواره ای در مطالعه خشکسالی بوده است. 

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان