درخت حوزه‌های تخصصی

زبان شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
زبان شناسی چیست؟ زبان شناسی کاربردی زبان شناسی نظری سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه) علوم مرتبط میان رشته ای ها نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۲۱ تا ۸۴۰ مورد از کل ۹٬۷۱۴ مورد.
۸۲۱.

نگاهی جامعه شناختی به کنش گفتاری نفرین: مقایسه زبان های فارسی و انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هفتم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلید واژه ها: فرهنگ کنش گفتار نفرین کردن مدل SPEAKING هایمز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳۵ تعداد دانلود : ۹۶۷
با توجه به رابطه متقابل فرهنگ و زبان و در نظر گرفتن این حقیقت که زبان تجلی گاه فرهنگ مردم یک جامعه است، با فرهنگ کاوی زبان می توان از نظام فکری و فرهنگی جامعه آگاه شد. لذا پژوهش حاضر در صدد است تا به بررسی موشکافانه کنش گفتار نفرین در دو زبان فارسی و انگلیسی بپردازد. بدین منظور 200 فیلم (100 فیلم انگلیسی و 100 فیلم فارسی) مورد مطالعه قرار گرفته و گفتمان های حاوی نفرین یادداشت شده و کنکاش شد. پس از جمع آوری داده ها، آنها را با استفاده از مدل هایمز (1967)، مورد واکاوی قرار دادیم. یافته های این پژوهش نشان از فزونی استفاده از نفرین به هنگام عصبانیت در فرهنگ ایرانی است. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده، به نظر می رسد که انگلیسی زبانان در موقعیت های مشابه به جای نفرین از فحش و ناسزا استفاده می کنند. افزون بر این، نتایج به دست آمده نشان داد که کنش گفتار نفرین توسط خانم ها بیشتر از آقایان مورد استفاده قرار می گیرد. در پایان، انگیزه های افراد از نفرین کردن بررسی و به 10 گروه تقسیم-بندی شد.
۸۲۲.

بررسی و نقد کتاب «زبان انگلیسی پایه اول دوره اول متوسطه» با تکیه بر جنبه های تحلیل گفتمان انتقادی: نمود جنسیت و قدرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال پانزدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۳۶)

کلید واژه ها: جنسیت ارزیابی روابط قدرت کتاب 7 فهرست ارزیابی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط آموزش زبان دوم
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی نقد و بررسی کتاب
تعداد بازدید : ۲۱۳۳ تعداد دانلود : ۴۶۱۸
مطالعه حاضر با استفاده از روش پژوهش ترکیبی کتاب زبان انگلیسی پایه اول دوره اوّل متوسطهProspect 1) یا به اختصار کتاب 7( را بررسی کرده است. 21 معلم کتاب 7، پرسشنامه ای 23 سوالی در مقیاس لیکرت را که بر اساس ده فهرست معتبر ارزیابی کتب آموزش زبان انگلیسی تهیه شده و روایی آن مورد تأیید و قضاوت متخصصین رشته قرار گرفته بود، تکمیل نموده و ده نفر از آنها به طور تصادفی انتخاب شده و با اخذ رضایت شان، در مصاحبه ای نیمه ساختار یافته شرکت نمودند. همچنین محقق با استفاده از 23 معیار مذکور به بررسی ذهنی و تفصیلی کتاب 7 مخصوصاً از نظر وجود/عدم وجود تعصب جنسیتی و برابری/نابرابری روابط قدرت در مطالب کتاب پرداخت. نتایج آمار توصیفی حاصله از پرسشنامه و تحلیل محتوای مصاحبه ها نشان داد هر چند کتاب از نقاط قوت نسبی برخوردار است، نقاط ضعف جّدی مانند واقعی و طبیعی نبودن برخی از مطالب، ارائه یکسویه و متعصّبانه مقوله فرهنگ، عدم جذابیت مطالب و موضوعات، محدود بودن موقعیت های موجود در کتاب (به درس و کلاس و مدرسه) است. همچنین نتایج تحلیل استنباطی (خی دو) نشان داد، کتاب 7 در بیان جنسیت در مطالب و تصاویر به طور معناداری به نفع مردان معتصب است.
۸۲۳.

معرفی نظریه انگاره معنایی طنز و بررسی ایرادات آن بر مبنای داده های زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی سال اول تابستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلید واژه ها: طنز لطیفه نظریه انگاره معنایی طنز انگاره قواعد ترکیب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات طنز
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان شناسی در هنر و ادبیات
تعداد بازدید : ۲۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۳۴۲
نظریه انگاره معنایی طنز، اولین نظریه کامل زبان شناسی در باب طنز است. این نظریه که در واقع حرکتی اساسی در مقابل رویکرد طبقه بندی سنتی جناس ها و طنز بود، در سال 1985 توسط ویکتور راسکین ارائه شد. راسکین اولین زبان شناسی بود که ساختار طنز را از لحاظ معنی شناسی تحلیل کرد و توانست ساختار دو قطبی لطیفه را شناسایی کند. به عقیده راسکین، یک نظریه معنایی باید شامل دو مقوله انتزاعی باشد؛ مجموع های از همه انگاره های در دسترس سخن گویان و مجموع های از قواعد ترکیب. هدف این مقاله معرفی این نظریه و پاسخ دادن به این پرسش است که بر مبنای داده های زبان فارسی چه ایراداتی بر این نظریه وارد است. در راستای این هدف به بررسی تعدادی از لطیفه های زبان فارسی می پردازیم که در مطبوعات طنز منتشر شده اند و از طریق این تحلیل ها نقاط ضعف نظریه مذکور را نشان می دهیم. نتایج این تحلیل ها نشان می دهد که روش تحلیل نظریه انگاره معنایی طنز راسکین که مبتنی بر فهرست کردن همه معانی یا انگاره های واژه های به کار رفته در متن طنز است، در تحلیل لطیفه های زبان فارسی نقاط ضعف و ایراداتی دارد؛ از جمله اینکه پیچیدگی های وقت گیر و بیهوده دارد و با واقعیت های پردازشی زبان هم خوانی ندارد و به دلیل همین پیچیدگی های بیهوده، قابل اعمال بر لطیفه های بلند زبان فارسی نمی باشد.
۸۲۵.

توانش استعاری و روانی مفاهیم در زبان دوم: دو روی یک سکه؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز ۱۳۸۶ شماره ۵۳

کلید واژه ها: فراگیری زبان توانش ارتباطی توانش استعاری روانی مفاهیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۰۹۲
اگرچه در پژوهش های متعددی بر موضوع توانش ارتباطی، سرعت یادگیری و نیز توانش ساختاری زبان تاکید گردیده، پژوهشگران تاکنون کمتر به موضوع توانش استعاری پرداخته اند. علت این امر آن است که هدف غایی اغلب این پژوهش ها رسیدن به توانش غیر اهل زبان بوده است. در این پژوهش ها با استفاده از یافته های جهانی های زبان ها، مطالعاتی در زمینه ساختارها و نحوه فراگیری آنها صورت گرفته، ولی بر توانش استعاری تاکیدی نشده است. در مقاله حاضر میزان نهایی فراگیری استعارات زبان انگلیسی توسط فارسی زبانان بررسی شده است . یافته های آماری پس از تجزیه و تحلیل حکایت از آن دارد که میزان تولید زبان استعاری توسط دو زبانگانگان بستگی به نوع نحوه آشنایی آنها و نیز نوع مواد آموزشی متغیر است. یافته های این پژوهش موید آن است که میزان زبان استعاری در مواد آموزشی باید بیش از میزان فعلی باشد.
۸۲۷.

طراحی و پیاده سازی دادگان دایفون زبان فارسی برای کاربرد زبانشناسی رایانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناسی دانشگاه اصفهان سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲ (پیاپی ۳)

کلید واژه ها: زبان دادگان دایفون شناسی رایانه ای واحد آوایی تقطیع گفتار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۲۸۶
دادگان های گفتاری نقش مهمی را در تحقیقات و پیاده سازی های مربوط با زبان شناسی رایانه ای ایفا می کنند. در این مقاله، پس از مطالعه واحدهای آوایی مختلف قابل استفاده برای این منظور، مراحل تهیه یک دادگان دایفون ویژه زبان فارسی ارایه می شود. برای این منظور، در ابتدا پایگاه واژگانی که دایفون های زبان را شامل شوند، تهیه گردید. سپس نرم افزاری طراحی و پیاده سازی شد که با گرفتن صورت های واجی واژه ها، دایفون هایی را که قرار است از آن استخراج شوند، مشخص کند. در مرحله بعد سیگنال های گفتاری واژه ها ضبط گردید و نکات افزایش بررسی گردید. در پایان نیز جداسازی دایفون ها و تهیه دادگان مورد نظر صورت پذیرفت. برای افزایش دقت دادگان تهیه شده، مراحل جداسازی دایفون ها از سیگنال های گفتاری ضبط شده با استفاده از سه روش شنوایی، بررسی سیگنال زمانی و مطالعه طیف نگاشت، ارزیابی و از ترکیب هر سه روش برای افزایش دقت دادگان استفاده شد.
۸۲۸.

طعن یا آیرونی در آثار مهدی اخوان ثالث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۷ شماره۲

کلید واژه ها: اخوان ثالث آیرونی آیرونی لفظی و آیرونی نمایشی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی بلاغت بدیع
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها نشانه شناسی
تعداد بازدید : ۲۱۲۴
طعن یا آیرونی یک آرایه ادبی و نوعِ خاصی از بیان دوپهلو است که با ایهام و ابهام متفاوت است. این آرایه در آثار مهدی اخوان ثالث جلوه ای خاص دارد و می تواند در شمار ویژگیهای سبکی او به شمار رود. هرچند آیرونی در ادبیات فارسی پرکاربرد است، منتقدان کمتر به آن توجه نشان داده اند. در مقاله حاضر انواع آیرونی و مظاهر آن در شعر مهدی اخوان ثالث بررسی می شود.
۸۲۹.

بررسی درک اسم های ساده و مرکب در بیماران زبان پریش فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۳

کلید واژه ها: زبان پریشی بروکا زبان پریشی ترانس کرتیکال حرکتی فرایند درک اسم های ساده و مرکب رویکرد توزیعی و جایگاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲۳ تعداد دانلود : ۸۵۴
این پژوهش به منظور مطالعة اختلالات بیماران زبان پریش، در درک اسم های ساده و مرکب فعلی و غیرفعلی و مشخص کردن رویکرد مورد استفاده آنها در درک این اسم ها و نیز شناخت مقوله هایی که براثر زبان پریشی بیشتر در معرض اختلال قرار می گیرند، صورت گرفته است. پژوهش از نوع مورد شاهد است و آزمودنی های آن، سه بیمار زبان پریش بروکا و ترانس کرتیکال فارسی زبان و سه فرد سالم به عنوان گروه شاهد بودند که از لحاظ ویژگی های مختلف با یکدیگر مطابقت داشتند. ابزارهای تحقیق، آزمون های مطابقت واژه گفتاری-تصویر و مطابقت واژه متداعی تصویر بودند. 32 اسم ساده و 32 اسم مرکب فعلی و غیرفعلی زبان فارسی به عنوان محرک های زبانی این پژوهش انتخاب شدند. تحلیل داده ها نشان داد پردازش ادراکی به صورت فرایند پیوستاری صورت گرفت. بیمار ترانس کرتیکال حرکتی در مقایسه با گروه دیگر، اختلالات گسترده تر و شدیدتر در دستیابی به اطلاعات معنایی اسم های مرکب داشت، در صورتی که بیماران بروکا در درک مفاهیم مشکل داشتند. هر دو گروه بیماران در درک اسم های مرکب غیرفعلی متشکل از مقوله ”اسم + اسم“ در مقایسه با دیگر مقوله ها، اختلالات بیشتری داشتند. دو گروه بیماران تفاوت معنی داری در درک اسم های مرکب فعلی و غیر فعلی نشان ندادند (p= 0/179)،درصورتی که در درک اسم های ساده و مرکب تفاوت معنی داری در کنش آنها مشاهده شد (p
۸۳۰.

بررسی تمثیلی مانوی بر اساس الگوی اسطوره آفرینش به زبان پارسی میانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۷)

کلید واژه ها: مانویت فن بلاغت اسطورة آفرینش داستان تمثیلی زبان پارسی میانه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات ایرانی پیش از اسلام مانوی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان های باستانی فارسی میانه ترفانی
تعداد بازدید : ۲۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۴۴۱
در این جُستار خواننده نخست با کلیاتی درباره مانویت و اسطوره آفرینش در کیش مانی آشنا می شود. آن گاه نگارنده، با تعریف نوع ادبی تمثیل و داستان تمثیلی، اسطوره آفرینش مانویت را به مثابه داستانی تمثیلی در نظر می گیرد و بر نقش تمثیل، در جایگاه یکی از ابزار های فن بلاغت در آسان فهم کردن اصول دینی، فلسفی و اخلاقی برای تودة مردم، تأکید می کند. با این مقدمات، تمثیلی مانوی به زبان پارسی میانه بر اساس الگوی اسطوره آفرینش مانی بررسی و تحلیل می شود. این داستان با بیانی نمادین به اسارت نخستین انسان در زندانِ ماده اشاره دارد. بررسی حاضر به یاری مقایسه شخصیت ها و عناصر سازنده اسطوره آفرینش مانی با این داستان تمثیلی صورت می گیرد.
۸۳۱.

بررسی چگونگی شکل‌گیری حسب‌حال‌نویسی تخیلی متأثر از نظریه‌های کوانتومی در آثار ژرژ پرک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۸ شماره ۵۴

کلید واژه ها: روایت تخیل واقعیت حسب حال نویسی خاطره کودکی کوانتوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۰۰۴
نظریه های جنجالی فیزیک مدرن دگرگونی های شگرفی را در ادبیات سده بیستم پی افکندند. رمان نویسان نوآور این دوره، با الهام از مفاهیم مکانیک کوانتومی، دغدغه های برامده از زیستن در دنیای مدرن را در قالب نوشتاری غیرخطی، ناهمگون و مبتنی بر تردید بیان می کنند. ژرژ پرک، با نگارش شرح حال زندگی خود، با عنوان W یا خاطره کودکی، نمونه خوبی از الگوبرداری از نظریه های کوانتومی را ارائه می دهد. این نویسنده در جستجوی هویت خویش، خاطرات کودکیش را می کاود و ماهیت آشفته و بی انسجام آن ها را نمایان می سازد. وی برای نشان دادن تاثیر ویرانگر جنگ بر هویت خویش، با در هم آمیختن خاطرات کودکیش و داستانی تخیلی، مکمل هایی متناقض را پدید می آورد. نیز با تردید در خاطراتش و توسل به اسناد قدیمی و گفته های دیگران، عدم قطعیت و احتمال گرایی را بر شرح حال زندگی خود حاکم کرده و شرح صادقانه وقایع را ناممکن می نمایاند. این عملکرد، نگاه نویسنده به ادبیات و دریافت او از ژانر حسب حال نویسی را روشن می کند.
۸۳۲.

ریشه شناسی و دانش ساخت واژه و تأثیر آن بر یادگیری و توسعهء واژگان زبان انگلیسی

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۳ شماره ۱۶

کلید واژه ها: واژگان اشتقاق ریشه شنا سى ساختواره تصر یف

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها روان شناسی زبان
  3. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط آموزش زبان دوم
تعداد بازدید : ۲۱۲۰ تعداد دانلود : ۹۳۷
دانش زبانى در زمینهء ساختار و ریشه شناسى واژه، واجد تمامى ویژگى هایى است که روان شناسان آموزش از آن به عنوان "فراگیری معنادار" یاد کرد ه اند. علاوه بر این، در محدودهء فراگیرى زبان خارجى محققان به دنبال یافتن بهترین شیوهء تدریس براى این گروه از فراگیران اند. بر این اساس، پژوهشى بر روى گروهى از دانش جویان دانشگاه تهران که در یک نیم سال، درس زبان عمومى انگلیسى را مى گذراندند، انجام شد و با اعمال شیوه هاى آمار و نمرات دانشجویان، این نتیجه به دست آمد که یک آموزش معنادار در زمینه تجزیه و تحلیل واژه مى تواند کمک شایانى به یادگیرى و افزایش واژگان دانشجویان در وهلهء اول و بالا بردن دانش دستورى آن ها در مرحله بعدى باشد.
۸۳۳.

کنش خواندن و انسان شناسی ادبیات: تصویری از اندیشه ولفگانگ آیزر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای ادبی بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۸۴

کلید واژه ها: ولفگانگ آیزر کنش خواندن انسان شناسی ادبی منطق سه گانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۰۲۳
ولفگانگ آیزر، متفکر آلمانی، در نیمه دوم قرن بیستم نظریه ای را برای خوانش متن ادبی بسط داد که آفاق تازه ای را در ادراک متون ادبی ایجاد کرد. آیزر با تغییر کانون توجه مطالعات ادبی از نویسنده به خواننده، نخست به شیوه های قرائت متن پرداخت و آنگاه با گسترش بررسی هایش حوزه مطالعات ادبی را فراتر از مرزهای معهود برد و مفهومی  به نام «انسان شناسی ادبی» را پدید آورد. مقاله حاضر با تکیه بر سازه های اصلی تفکر آیزر می کوشد تصویری از کلیت این تفکر ارائه کند.
۸۳۵.

رویکرد های غالب روان شناختی زبان پیرامون فرآیند درک اصطلاح(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره ششم فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۲۲)

کلید واژه ها: اصطلاح روا ن شناسی زبان معنای مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۰۶۹
عبارات اصطلاحی، ساخت های زبان شناختی ای هستند که برخلاف جملات عادی زبان از جمع جبری معنای سازه های تشکیل دهنده شان نمی توان به معنای کل آن ها پی برد و از نظر نحوی نیز ساختاری انعطاف ناپذیر دارند؛ بدین صورت که برخلاف جملات عادی زبان نمی توان همة فرآیند های نحوی را دربارة آن ها اعمال کرد. در پژوهش حاضر کوشیده ایم تا ضمن معرفی مهم ترین مدل های روان شناختی زبان در رابطه با فرآیند درک اصطلاح، کارایی این مدل ها را در تبیین ویژگی های معناشناختی اصطلاحات فارسی به بحث بگذاریم. وجه مشترک رویکرد های سنتی تأکید بر پردازش معنای تحت اللفظی می باشد. به عبارتی دیگر، این رویکرد ها یا قائل به روند پردازشی پیوسته، یعنی پردازش معنای تحت اللفظی پیش از پردازش معنای مجازی بودند و یا بر پردازش متوازن این دو معنا توجه می کردند. اما وجه مشترک دیدگاه های نوین اهمیتی است که برای نقش مؤلفه های بافتی در تسریع فرآیند درک اصطلاح قائلند. تحلیل معناشناختی، نمونه هایی از اصطلاحات زبان فارسی نشان داد که هیچ یک از این رویکرد ها به تنهایی نمی توانند ویژگی های متنوع معناشناختی اصطلاح را تبیین کنند. اصطلاح در زبان فارسی مقوله ای یکپارچه و همگن نیست، بلکه می توان با توجه به ویژگی های درون مقوله ای متنوع اصطلاح از جمله شفافیت معنایی، شناخته شده بودن اصطلاح برای سخنگویان زبان، ترکیب پذیری معنایی و ابهام، تعریفی متفاوت از هرگونه عبارت اصطلاحی ارائه کرد.
۸۳۷.

نهضت ترجمه و آغاز حیات فکری نوین در عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ترجمه ۱۳۸۴ شماره ۱۰
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱۵
"نهضت ترجمه و تولید علم در ایران ریشه ای تاریخی دارد. ایرانیان برای کسب دانش وفنون مختلف در دوره های تاریخی از طریق ترجمه با علوم سایر ملت ها آشنا می شدند و خود دست به ابتکار می زدند. بنابراین ما پس ازاوج گیری ترجمه شاهد شکوفایی فرهنگی و علمی در جامعه ایران هستیم. درقرن دوم و سوم هجری، جامعه اسلامی با استقبال از ترجمه متون یونانی، سریانی، پهلوی، و سایر زبانها عصر طلایی تمدن اسلامی را بنیان نهاد و در این حرکت علمی فرهنگی ایرانیان نقش برجسته ای داشتند. دراین دوره ایرانیان در اکثر علوم دست به ابداعات و اختراعات بزرگ زدند، اما مهمترین دوره ای که جریان ترجمه توانست تاثیر بسیاری دررشد جریان تولید علم داشته باشد، عصر قاجار است. دراین دوره، ایرانیان پس از آشنایی با تمدن غرب و رشد علوم و فنون فرنگی درصدد کسب این علوم برآمدند. بنابراین بهترین وسیله ای که می توانست آنان را در این راه به موفقیت رساند، نهضت ترجمه بود. عباس میرزا نخستین شاهزاده قاجاری بود که درجنگهای ایران و روس به لزوم اخذ علم غربی پی برد. او برای آشنایی صاحب منصبان و نظامیان دستور داد متون فرنگی ترجمه شوند. اقدام بعدی او برای گسترش رشد علمی درایران، اعزام محصل به اروپا بود. از نظر او محصلان پس از فراگیری علوم و فنون غربی در ایران منشا تحولات می شوند. عامل دیگری که به نوگرایی و مدرن شدن علمی ایران کمک نمود، صنعت چاپ و انتشار روزنامه بود. ایرانیان از این طریق با اکتشافات جدید علمی آشنا می شدند. در عصر ناصری با افتتاح دارالفنون به عنوان نخستین مرکز علمی ایران، علوم غربی تدریس شد. با افزایش مدارس نوین، حرکت علمی در ایران رشد بیشتری یافت و زمینه تحولات علمی فرهنگی ایجاد شد. "
۸۳۹.

رویکرد دستور زایشی و برخی دستورهای منشعب از آن به واژه و مدخلهای واژگانی و مقایسه آن با مدخلهای واژگانی در برخی فرهنگهای دوزبانه انگلیسی - فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۶ شماره۴

کلید واژه ها: وراثت ارزش شاخص مدخل واژگانی مشخصه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی دستور زبان زبانشناختی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی کاربردی فرهنگ نویسی
تعداد بازدید : ۲۱۱۳ تعداد دانلود : ۹۳۹
در این مقاله به نحوه نگرش دستور زایشی و همچنین برخی دستورهای منشعب از دستور زایشی به واژه و مدخلهای واژگانی، از آغاز شکل گیری تا دهه نود میلادی، پرداخته شده است. دستور زایشی بیشتر به یک نظریه نحو- محور معروف است و ممکن است سایر جنبه های زبانی که در این نظریه مورد توجه قرار گرفته اند از دیده ها مخفی مانده یا کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد. این مقاله نشان می دهد که اهمیت واژه و مدخلهای واژگانی در نظریه زایشی همپای دیگر نظریه ها از دهه پنجاه میلادی تا اواخر دهه نود به مرور رو به ازدیاد بوده است. شاید بتوان ادعا کرد که در حال حاضر اطلاعاتی که در صورتهای متاخرتر نظریه زایشی و برخی رویکردهای منشعب از آن در مدخلهای واژگانی ارائه می شود کاملترین اطلاعاتی است که می توان در مدخلهای واژگانی لحاظ کرد. در ادامه مقاله با بررسی یک مدخل واژگانی در سه فرهنگ لغت دو زبانه انگلیسی - فارسی نشان داده شده که در این فرهنگها اطلاعات متفاوتی، چه به لحاظ کمیت و چه کیفیت، در مدخلهای واژگانی ارائه شده که در عین حال حتی در کاملترین فرهنگ نیز این میزان اطلاعات کمتر از اطلاعاتی است که در صورتهای متاخرتر دستور زایشی و برخی رویکردهای منشعب از آن برای مدخلهای واژگانی در نظر گرفته شده است. نتیجه آنکه: باوجودآن که به دلیل محدودیت فضای فرهنگهای غیر الکترونیکی و فراوانی و حجم زیاد مدخلهای واژگانی در نظریه های یاد شده، ممکن است امکان ارائه مدخلهای واژگانی به صورتی که در این نظریه ها آمده وجود نداشته باشد اما این بدان معنا نیست که با الهام از این نظریه ها نمی توان به غنای مدخلهای واژگانی در فرهنگهای لغت افزود. بنابراین راه گرچه دشوار اما پیمودنی است.
۸۴۰.

ریشه های لاتین در واژه های پزشکی و معادل های برگزیده در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و زبان شناسی دوره دهم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۹

کلید واژه ها: صرف اصطلاحات پزشکی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ریشه برنامه ریزی زبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱۱ تعداد دانلود : ۵۱۲
در پژوهش حاضر به بررسی مهم ترین ریشه های لاتین در اصطلاحات پزشکی و معادل های برگزیده شده برای این ریشه ها در زبان فارسی پرداخته شده است. این پژوهش با توجه به اهمیت معادل گزینی برای اصطلاحات بیگانه در زبان فارسی، به ویژه اصطلاحات علمی و با توجه به فعالیت های علمیِ مستمر فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این راستا، صورت گرفته است. از نتایج به دست آمده در این پژوهش، این گونه برمی آید که معادل گزینیِ اصطلاحات پزشکی، برخلاف تصور برخی متخصصان علم پزشکی، نه تنها غیرممکن نبوده، بلکه، با توجه به ظرفیت های زبان فارسی، این معادل گزینی ها می تواند به صورت حساب شده و علمی صورت بگیرد. بی شک معادل گزینی علمی می تواند موجب پویاییِ نظام صرفیِ زبان فارسی گردد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان