۱. ورودی (Input)در یادگیری زبان دوم نویسنده: احمدرضا علی اکبری منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۷ شماره ۴۸ کلید واژه ها: زبان دوم پردازش واج شناسی ورودی خروجی دستگاه صوتی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها روان شناسی زبان حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط آموزش زبان دوم تعداد بازدید : ۱۳۹۷۶ چکیده تعداد دانلود : ۶۹۹۷ "یادگیری یک زبان جدید در کنار زبان های اول، یعنی زبان های مادری را یادگیری زبان دوم می نامیم. شیوه های یادگیری زبان دوم بر حسب عواملی نظیر سن یادگیرنده، هدف یادگیری و نیز میزان مطلوب تسلط به زبان جدید تغییر می یابند. این مسئله حائز نقش بزرگی است که آیا زبان جدید به صورت سنتی یا به عبارت دیگر حضور در کلاس درس و توسط دروس تعلیمی آموخته شود، یا بدون آن. بنابراین یادگیری زبان دوم به دو نوع هدایت شده و هدایت ناشده تقسیم می شود، در حالی که در یادگیری هدایت ناشده زبان دوم محوریت یادگیری بر روی ارتباط نزدیک و فعال با زبان دوم و یا افراد تکلم کننده آن زبان می باشد و در واقع امر یادگیری بصورت نامنظم و بدون سیستم انجام می پذیرد، در یادگیری هدایت شده زبان دوم این امر توسط دروس برنامه ریزی شده و دارای سیستم صورت می گیرد. در هنگام یادگیری زبان دوم باید واج شناسی و دستگاه صوتی زبان جدید (در کنار دیگر قسمت های تشکیل دهنده آن زبان جدید) یاد گرفته شود. در دستگاه صوتی با سه مرحله ورودی (Input)، پردازش (Verarbeitung) و خروجی (Output) مواجه هستیم. مقاله حاضر مبحث ورودی را که بیش از هر چیز به قدرت شنوایی فرد یادگیرنده بستگی داشته و در عین حال تحت تاثیر دانش زبانی او نیز می باشد، بردسی می کند و و فرآیندهای مختلف این پدیده را مورد مداقه و ارزیابی قرار می دهد."
۲. فهرست مقالات ایران شناسی در نشریات داخلی در سال 1383 منبع: ویژه نامه نامه فرهنگستان (دستور) ۱۳۸۴ شماره ۱ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه خاورشناسی و ایرانشناسی حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان های باستانی تعداد بازدید : ۱۳۹۱۳ چکیده
۳. شعر و زندگی (بازتاب آداب و رسوم و سنن در ادب فارسی) نویسنده: اسدالله فراهانی منبع: رشد آموزش زبان و ادب فارسی ۱۳۸۷ شماره ۸۶ کلید واژه ها: پر طاووس شستن لوح شعر و زندگی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها زبان شناسی اجتماعی/جامعه شناسی زبان حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای فرهنگ عامه آیین ها و باورها تعداد بازدید : ۱۲۸۰۹ چکیده تعداد دانلود : ۲۲۵۳
۴. یادداشتی درباره وجه اشتقاق لغت «خیز» نویسنده: محمد حسن دوست منبع: ویژه نامه نامه فرهنگستان (دستور) ۱۳۸۴ شماره ۱ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی تعداد بازدید : ۱۲۶۹۳ چکیده
۵. وندهای تصریفی و اشتقاقی زبان فارسی نویسنده: اکبر اسماعیلی شکوه منبع: رشد آموزش زبان و ادب فارسی ۱۳۸۴ شماره ۷۴ کلید واژه ها: وند اشتقاقی پیشوند وند، تکواژ بسته و مقید وند تصریفی میانوند و پسوند وندهای بومی زبان ترکیبی زبان تحلیلی مشتق و مرکب وندهای فعال وندهای مرده حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی دستور زبان سنتی حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی تعداد بازدید : ۱۲۰۲۹ چکیده تعداد دانلود : ۴۰۵۸
۶. ژاک لکان، زبان و ناخودآگاه نویسنده: محمدرضا محسنی منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۶ شماره ۳۸ کلید واژه ها: زبان استعاره کنایه ناخودآگاه مدلول دال ژاک لکان حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها روان شناسی زبان تعداد بازدید : ۱۰۸۳۴ چکیده تعداد دانلود : ۳۸۹۰ در این مقاله، مـا دیـدگـاه لکان را درباره زبان و ناخودآگاه بررسی می کنیم .دیدگاه هایی که برگرفته از تئوری های «فروید» است. ژاک لکان برای ناخودآگاه ذهن انسان ساختاری شبیه به ساختار زبان قایل است. یعنی همان رابطه دال و مدلول حاکم در نظام زبانی که در ساختار ناخودآگاه ذهن نیز وجود دارد. به عبارت دیگر، همچنان که بکارگیری دال هایی همچون اصوات و کلمات، زنجیره ای از مدلول ها یا معانی را در ذهن مخاطب ایجاد می کنند، ناخودآگاه ذهن نیز در تماس با دال هایی همچون مزه خوراکی ها، رایحه برخی اشیاء یا اشخاص و یا دیدن بعضی از تصاویر، خاطراتی را از گذشته به صورت مدلول هایی در ذهن ما بیدار می کند. پیش از لکان، ساختارگرایانی همچون کلود لوی- استروس نیز، برای تمامی فرایندهای اجتماعی، از جمله زبان، ساختاری بنیادین قایل بودند که غالب اوقات به شکل ناخودآگاه باقی می ماند. درست همانند زبان که زنجیره ای از واحدهای نشانه ای و نمادین را تشکیل می دهد، ناخودآگاه انسانی نیز مجموعه ای از عناصر نشانه ای را که حاصل امیال ارضاء نشده فرد است، همچون کدها و رمزگان زبانی درخود ذخیره می کند. لکان به تآسی از فروید، میان سه مفهوم «نیـاز»،«کشش» و «میل» تفاوتی اساسی قائل است؛ و در حالی که مفهوم نخست را یک نیرویی فیزیکی قلمـداد می کند، برای دو مفهوم دیگر فرایندی روانشناختی قایل است. لکان فرضیه «عقده ادیپ» را وارد نظام زبانی می کند. از دیدگاه او وقتی که کودک متولد می شود، در فضایی رقابتی با پدر، برای تصاحب مادر قرار می گیرد، حال این کودک یرای رقابت با پدر باید در همان نظام نمادینی که پیش تر پدر وارد آن شده، حضور یابد و از زبان به عنوان ابزاری برای ایجاد این گفتمان استفاده کند. این مقاله تلاشی است تا چگونگی تشکیل گفتمانی را با حضور عنصر زبان به عنوان نظامی نمادین نشان دهد، نظامی که در ذهن کودک شکل گرفته تا او را در فضایی رقابتی با پدر برای تصاحب مادر قرار می دهد.
۷. گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی نویسنده: محمد فاضلی منبع: پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران سال چهارم پاییز ۱۳۸۳ شماره ۱۴ کلید واژه ها: روش شناسی گفتمان چرخش زبانی تحلیل گفتمان تحلیل گفتمان انتقادی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی روش شناسی در علوم اجتماعی حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری کاربرد شناسی و تحلیل گفتمان حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات گروه های ویژه نظریه های ارتباطی تعداد بازدید : ۹۵۰۴ چکیده تعداد دانلود : ۵۴۱۳ نظریه ی اجتماعی در نیمه ی دوم قرن بیستم شاهد توجه خاص به مقوله ی زبان بوده است . « چرخش زبانی » اصطلاحی است که در باره ی همین امر به کار برده می شود . رواج مفهوم «گفتمان» در علوم انسانی نیز محصول همین چرخش زبانی است . در مقاله ی حاضر ابتدا تلاش می شود تا ضمن ارائه ی تعاریف مختلف از این مفهوم و « تحلیل گفتمان » ، ویژگی های مشترک آن بر شمرده شود . در ادامه انواع پژوهش های که بر حول محور « تحلیل گفتمان » سامان می گیرد خیلی مختصر معرفی می شود ...
۸. شخصیت ها در تاریخ بیهقی نویسنده: محمدصادق خادمی منبع: رشد آموزش زبان و ادب فارسی ۱۳۸۵ شماره ۸۰ کلید واژه ها: شخصیت بوسهل زوزنی حسنک وزیر بونصر مشکان سلطان مسعود غزنوی بوسهل زوزنی، ابوحنیفه اسکافی مادر حسنک حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها نشانه شناسی حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای تاریخ بازتاب رویدادها و شخصیتهای تاریخی تعداد بازدید : ۸۷۵۰ چکیده تعداد دانلود : ۲۸۹۵
۹. نقش زبان در نمود واقعیت‌ها نویسنده: محمد عموزاده مهدیرجی منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز ۱۳۸۳ شماره ۱۹۰ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه زبان حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها زبان شناسی شناختی تعداد بازدید : ۸۵۲۴ چکیده رابطه بین زبان و واقعیت که از دیرباز مورد توجه فلاسفه بوده، در سده اخیر به دیگر حوزه‌های علوم انسانی خصوصاً روانشناسی و زبانشناسی نیز راه یافته است. اغلب فیلسوفان، روانشناسان و معناشناسان تا دهه‌های اخیر زبان را منفک از مقوله شناخت و واقعیت فرض می‌کردند. به عبارت دیگر، مقوله شناخت جدا از ساختار زبان تصور می‌شد و زبان ابزاری جهت بیان وقایع محسوب می‌گشت. در مقابل این گرایش، رویکرد نوین زبانشناسان قرار دارد که با این مسأله بنحوی کاملا" متفاوت برخورد می‌کند. بر اساس این رویکرد زبانشناسان معتقدند که نظام ادراکی و شناختی انسان از ساختار زبانی جدا نیست. به تعبیری، زبان نه تنها در بیان واقعیات و شناخت پیرامون بی‌تأثیر نیست بلکه در ساخت واقعیت‌ها نیز مؤثر است. به بیان دیگر، زبان مستقیماً دنیای بیرون را منعکس نمی‌کند بلکه بازگو کننده مفاهیم انسانی و تعامل وی با جهان است. در این رابطه، مقاله حاضر در پی آن است که نحوه تکوین دیدگاههای مهم زبانشناسی را در باره نقش زبان برای شناخت یا نمود واقعیت‌ها مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.
۱۰. ترامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متنها نویسنده: بهمن نامورمطلق منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۶ شماره ۵۶ کلید واژه ها: ساختارگرایی پساساختارگرایی ترامتنیت میان متنیت ژنت حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها گفتمان انتقادی حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی بینامتنیت تعداد بازدید : ۸۴۶۰ چکیده تعداد دانلود : ۴۷۶۶ ارتباط یک متن با متنهای دیگر از موضوعات مهمی است که با ساختارگرایی و پساساختارگرایی مورد توجه پژوهشگرانی چون کریستوا، بارت، ریفاتر، ژنت و... قرار گرفته است. ژولیا کریستوا نخستین بار در دهه 1960 اصطلاح بینامتنیت (Intertextualite) را برای هر نوع ارتباط میان متنهای گوناگون مطرح کرد. پس از آن ژرار ژنت با گسترش دامنه مطالعاتی کریستوا هر نوع رابطه میان یک متن با متنهای دیگر یا غیر خود را با واژه جدید ترامتنیت (Transtextualite) نامگذاری نمود و آن را به پنج دسته تقسیم کرد که بینامتنیت یکی از اقسام آن محسوب میشود. اقسام دیگر ترامتنیت عبارتند از: سرمتنیت ((Arcitextualite، پیرامتنیت ((Paratextualite، فرامتنیت ((Metatextualite و بیش متنیت (Hypertextualite) که هریک تقسیمبندیهای دیگری را شامل میشود. از این میان بینامتنیت و بیشمتنیت به رابطه میان دو متن هنری یا میپردازد و سایر اقسام ترامتنیت به رابطه میان یک متن و شبه متنهای مرتبط با آن توجه دارد. به عبارتی پیرامتنیت به رابطه میان یک متن و پیرامتنهای پیوسته و گسسته آن اشاره دارد. فرامتن رابطه تفسیری یک متن نسبت به متن دیگر مورد توجه قرار میدهد و سرمتنیت به رابطه میان یک متن و گونه ای که به آن تعلق دارد میپردازد. در این مجال کوشش میشود به چگونگی روابط میان متنی از نظر ژنت به تفصیل پرداخته شود.
۱۱. تفاوت های گفتار و نوشتار در آموزش مهارت گفتاری زبان فارسی به غیرفارسی زبانان نویسنده: احمد صفارمقدم منبع: زبانشناخت سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۸) کلید واژه ها: آموزش زبان گونة گفتاری غیر فارسی زبانان فارسی گفتاری معیار و محاوره ای تغییرات گفتاری زبان فارسی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی کاربردی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان تعداد بازدید : ۸۴۰۷ چکیده تعداد دانلود : ۱۴۹۵ در مقالة حاضر، به جایگاه گونه گفتاری در آموزش زبان پرداخته شده و رویکردهای آموزش سنتی و جدید در این حوزه معرفی گردیده است. آنگاه وضعیت آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان، در سطوح ابتدایی تا پیشرفته، و نقش مهارت گفتاری بررسی و بر اهمیت تفاوت های گفتار و نوشتار در روند یادگیری تأکید شده است. بخش پایانی مقاله حاوی دسته بندی و توضیح پرکاربردترین تفاوت های واجی، صرفی و نحوی فارسی گفتاری با فارسی نوشتاری از نظر تدریس به غیر فارسی زبانان است. داده های مقاله عمدتاً از دو طرح پژوهشی زبان فارسی (صفارمقدم، 1386) و فارسی گفتاری (صفارمقدم، 1391)، که در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به انجام رسیده و از مجموعه های آموزشی عمده به شمار می آیند، گرفته شده و، ضمن استفاده از منابع کتاب خانه ای، بر اساس تجربه نگارنده، تنظیم و تدوین گردیده اند. با توجه به محدودیت مدرسان غیر ایرانی و بسیاری از استادان ایرانی به لحاظ تخصص زبان شناسی، کوشش شده است که از پیچیدگی بیان و کاربرد اصطلاحات تخصصی در حد امکان احتراز گردد. محتوای مقاله بخشی جدایی ناپذیر از هر برنامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان، که با هدف یادگیری مهارت گفتاری طراحی گردیده، محسوب می شود. از این رو، تسهیل در آموزش زبان فارسی و، درنهایت، کمک به ارتقای سطح و جایگاه فرهنگی ایران در دانشگاه ها و مراکز علمی خارج از کشور از نتایج آن است.
۱۲. گونه های گفتاری و نوشتاری در آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان نویسنده: احمد صفارمقدم منبع: زبانشناخت سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۶) کلید واژه ها: آموزش زبان فارسی مطالعات گفتاری ـ نوشتاری گونه گفتاری گونه نوشتاری تفاوت های گفتاری ـ نوشتاری حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی تعداد بازدید : ۸۳۸۶ چکیده تعداد دانلود : ۱۱۲۵۳ مهم ترین تمایز کاربردی زبان، که از وسیله بیان ناشی می شود، تمایز گفتار و نوشتار است. این تمایز دو گونه گفتاری و نوشتاری زبان را پدید می آورد که در همه زبان ها کم و بیش به چشم می خورد. تفاوت های دو گونه به دوری یا نزدیکی صورت های گفتاری از صورت های نوشتاری بستگی دارد. به دلیل اختلافات بارز گفتار و نوشتار در زبان فارسی، آموزش این زبان به عنوان زبان خارجی دشواری فراوانی برای زبان آموزان به همراه دارد. این دشواری زمانی محسوس تر می شود که غیر ایرانی بودن بسیاری از مدرسان این رشته، تخصص مدرسان ایرانی در رشته های جدا از آموزش زبان، محیط زبانی نامأنوس و بیگانه، ضعف عوامل انگیزشی در زبان آموزان، و، درنهایت، عدم دسترسی به منابع آموزشی صوتی نیز در مد نظر قرار گیرد. در آغاز مقاله، ضمن اشاره به نحوة شکل گیری مطالعات گفتاری ـ نوشتاری، وضعیت کلی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان به اختصار مطرح گردیده، سپس به توضیح تفاوت های عمدة ساختاری در دو گونه گفتاری و نوشتاری پرداخته شده است. شرح مجموعه تفاوت های این دو، بر مبنای پژوهش های نوین زبان شناختی، بخش اصلی مقاله را تشکیل می دهد. طرح مبانی نظری، به شرحی که خواهد آمد، می تواند اساس ارائة راهکار مناسب برای آموزش تفاوت ها در برنامه های فارسی آموزی قرار گیرد و در کسب مهارت های گفتاری زبان آموزان مفید واقع شود و، درنهایت، به ارتقای دانش زبانی آنان و جایگاه زبان فارسی بینجامد. طرح مقاله از شناخت و تجربه نگارنده در آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان نشئت گرفته و داده های آن به روش اسنادی از آثار محققان نام دار زبان شناسی تأثیر پذیرفته است.
۱۳. تحلیل نحوی «هم نقش ضمیر» با نگاه به ساختار فعل و نقش ضمایر متّصل در جمله های انفعالی احساسی نویسنده: محمد ایرانی مریم ترکاشوند منبع: فنون ادبی سال نهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۸) کلید واژه ها: ساختمان فعل ضمیر فاعلی هم نقش ضمیر نقش ضمایر پیوسته جمله های انفعالی - احساسی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو تعداد بازدید : ۸۲۸۴ چکیده تعداد دانلود : ۵۴۷ جُستار حاضر در پی آن است تا به بررسی گروهی از کلمات بپردازد که در جمله، مرجع ضمیری مذکور (پیوسته یا گسسته) هستند و در صورت حذف ضمیر می توانند جایگزین آن شوند و نقش آن را برعهده گیرند؛ ازاین رو، ما این دسته واژه ها و گروه های اسمی را «هم نقشِ ضمیر» نامیده ایم. ضمایری که این گروه واژه ها مرجع آن ها هستند بعد از اسم، حرف اضافه و فعل به کارمی روند و غالباً در سه نقش مضافٌ الیهی، متمّمی و مفعولی ظاهر می شوند؛ با این توضیح که نقش مفعولی آن ها، به ویژه در سوم شخص مفرد، دارای تفاوت هایی با دو نقش دیگر است. به باور ما، همین تفاوت ها سبب شده است که برخی دستورنویسان آن را با یک کاربرد ویژه و امروزی در گویش فارسی تهرانی مقایسه کنند و به اشتباه آن را «ضمیر فاعلی» بنامند. همچنین، کوشیده ایم تا در این مقاله نشان دهیم که نقش دستوری ضمایر پیوسته در جمله های بیانگر حالت انفعالی و احساسی، چیزی جز مفعول، متمّم یا مضافٌ الیه نیست و نقش دستوری اسم یا ضمیر گسسته در ابتدای این جمله ها نیز «هم نقش ضمیر» است؛ امّا قراردادن اسم یا ضمیر گسسته به جای ضمایر پیوسته در این گونه جمله ها در اغلب موارد باعث «نادستورمندی» جمله می شود. در این مقاله همچنین نشان داده شده که نقش دستوری ضمایر پیوسته در جمله های بیانگر حالت انفعالی و احساسی، چیزی جز مفعول، متمّم یا مضافٌ الیه نیست و نقش دستوری اسم یا ضمیر گسسته در ابتدای این جمله ها نیز ""هم نقش ضمیر"" است؛ امّا قرار دادن اسم یا ضمیر گسسته به جای ضمایر پیوسته در این گونه جمله ها در اغلب موارد باعث « نادستوری شدن» جمله می گردد.
۱۴. مراحل رشد زبان کودک نویسنده: مسعود رحیم پور منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز ۱۳۸۳ شماره ۱۹۰ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی یادگیری زبان حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها زبان شناسی زیستی تعداد بازدید : ۸۲۸۰ چکیده تعداد دانلود : ۷۳۲۶ هدف عمده این مقاله بررسی مراحل رشد زبان کودک و تجزیه و تحلیل ساختار نحوی مراحل اولیه زبان کودکان می باشد. به همین منظور ویژگیهای دوره های مختلف مراحل یادگیری زبان کودکان ارائه شده و داده های جمع آوری شده نیز از منظر زبانشناختی و روانشناختی زبان، مورد کنکاش قرار خواهد گرفت. مراحل مختلف رشد زبان و دوره های ویژه یادگیری انگلیسی توسط کودکان معرفی خواهد شد.
۱۵. انواع ادبی در شعر شیراز عصر تیموری نویسنده: زهرا ریاحی زمین منبع: مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز ۱۳۸۴ شماره ۴۲ کلید واژه ها: انواع ادبی شعر شیراز عصر تیموری قرن نهم حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی کاربردی گویش شناسی تعداد بازدید : ۷۹۸۰ چکیده تعداد دانلود : ۳۴۳۷ "قرن نهم در تاریخ ادب فارسی بسیار حائز اهمیت است.در این قرن، شاعران و نویسندگان زیادی به ظهور رسیدند و اشعار و نوشتههای فراوانی را خلق کردند.از آنجا که این قرن مقدمهای برای شروع سبک هندی و آغاز صنعتسازی و مضمونپردازی فراوان و انتزاعی در ادب فارسی است، تنوع زبان و مضمون در آثار این دوره بسیار به چشم میخورد.شاعران این عصر، به انواع ادبی توجه خاصی مبذول داشتند و به خلق مضامین و انواعی پرداختند که برخی از آنها کمتر مورد نظر شعرای اعصار گذشته بود.از جمله انواعی که شاعران این دوره بدان روی آوردند، حمد و مدح و منقبت، مرثیه، شکواییه، شعر اطعمه و اشربه، معما، ماده تاریخ و داستانسرایی است.برخی از این انواع، از جمله شعر اطعمه و اشربه، ابتکار این دوره است و پیش از آن سابقه نداشته است و برخی دیگر در ادوار گذشته کم و بیش دیده شده و پس از آن نیز به کار رفته است.ابتکاراتی که در انواع شعر این دوره صورت گرفته، بیشتر مربوط به شعر شاعران شیراز است؛بنابراین عنوان تحقیق در این مقاله، انواع ادبی در شعر شیراز عصر تیموری قرار داده شده تا به طور مشروح، به مهمترین انواع ادبی این دوره پرداخته شود. "
۱۶. روش های کاربرد فعل مضارع در عربی و فارسی نویسنده: سید حمید طبیبیان منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۷ شماره ۵۸ کلید واژه ها: حال مضارع مستقبل مستقبل مجرد مستقبل سابق مضارع منصوب مضارع مجزوم حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو تعداد بازدید : ۷۸۵۳ چکیده تعداد دانلود : ۱۵۹۸ فعل مضارع در میان زبانهای عربی و فارسی از دیگر فعلها، کاربرد بیشتری دارد زیرا این فعل دارای گونههای بسیار و ساختارهای متنوع است و برخلاف فعل ماضی که تنها برگذشته دلالت دارد، این فعل هم بر زمان حال و هم بر آینده دلالت می کند و از همین روی دامنه معنایی آن وسیعتر و گستره کاربردی آن پهناورتر و میدان ساختاری آن فراختر از فعلهای دیگر است. نگارنده در این مقاله با پی گیری و پژوهش در روشهای کاربردی این فعل، به ارایه نمونه هایی از عربی و فارسی خواهد پرداخت و با مقایسه و تطبیق آنها با یکدیگر و با بهره گیری از نظرات دانشمندان نحوی و دستوری در این باره به توضیح و تبیین خواهد نشست تا گوشه ای از وسعت هر دو زبان را آشکار سازد. بیگمان گستردگی فعل مضارع در زبان فارسی از گستردگی آن در زبان عربی کمتر نمی باشد و با برابر نهادن عربی این موضوع در کنار فارسی آن، نه تنها به زوایای پنهان زبان می توان پی برد بلکه از این راه نکات بلاغی و زیباییهای ظریف آن نیز دریافت می شود و مرزهای قلمرو معانی بلند بر محمل الفاظ دقیق نمایان می گردد.
۱۷. چهارچوب تحلیلی نقد ایدئولوژی در ترجمه و نگاهی به ترجمه انگلیسی بوف کور هدایت نویسنده: محمد غضنفری منبع: مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز ۱۳۸۵ شماره ۴۶ کلید واژه ها: ایدوئولوژی ترجمه و ایدئولوژی گفتمان و ترجمه دستور نقشی سازگانی و ترجمه ترجمه ادبی و ایدئولوژی ترجمه بوف کور حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی تعداد بازدید : ۷۶۲۴ چکیده تعداد دانلود : ۳۴۹۴ "نظریه پردازان ترجمه، عموما بر این باورند که ترجمه فعالیتی است ذهنی، پیچیده، آگاهانه و هدفمند. به طور کلی شاید بتوان گفت که در تمام مراحل ترجمه، گزینه های کلامی مترجم- اعم از سبک بیان، گزینش واژگان، انتخاب تعبیرات گوناگون، به کارگیری ترکیبات مختلف، و مانند این ها همه به گونه ای، آگاهانه یا ناآگاهانه، متاثر از جهت گیری های ایدئولوژیک وی است. در این مقاله، مبحث ایدئولوژی در ترجمه و تاثیرات آن بر کار مترجم مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نخست، پدیده ی ایدئولوژی و مفاهیم گوناگون آن در زمینه های مختلف مورد بحث قرار گرفته و از دیدگاه زبان شناسی تعریف شده است. سپس، چهارچوبی که از سوی حتیم و میسن (1990، 1991، 1997) برای سنجش و تجزیه و تحلیل ایدئولوژی در متون ترجمه شده پیشنهاد گردیده است اجمالا معرفی شده و مقوله هایی که در حیطه ی آن قرار می گیرند. یعنی: گفتمان (discourse)، گفتمان گونه (genre) و متن (text)، هر یک جداگانه مورد بحث قرار گرفته؛ نمونه ای از ترجمه هایی که متاثر از هر یک از این مقوله ها است در جای خود ارایه شده و از منظر ایدئولوژی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بخش پایانی مقاله به واکاوی ترجمه انگلیسی داستان بوف کور، اثر صادق هدایت، در چهارچوب تحلیلی حتیم و میسن می پردازد و در حقیقت فشرده ای از یک پژوهش مفصل را ارایه می دهد. "
۱۸. زبانشناسی و مطالعات میان رشته ای نویسنده: محمدجواد سهلانی منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۱ شماره ۱۳ کلید واژه ها: ادراکات مطالعات روان شناسى معنا شناسى دستور زبان، حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی چیست؟ جایگاه زبان شناسی در میان علوم تعداد بازدید : ۷۳۳۳ چکیده تعداد دانلود : ۳۷۴۹ زبان، به تعبیرى، غریزه اى است که در علوعم شناختى از آن به "عضو ذهنى ، یک استعداد یا" یک شیوه " تعبیر مى شود، مهارتى پیچیده، تخصصى است که به طور همزمان از ابتداى تولد انسان، بدون هیچ تلاش اگاهانه یا آموزش صورى و رسمى، درو جود کودک حضور دارد. از آنجا که این امر با دانش رو ان شناسى و اعصاب شناختى تعامل دارد، براى دانش پژوهان علوم انسانىواجد اهمیت بسیار است." زبان " بدو ن به کارگیرى آگاهى از منطق بنیادینش، به طور کیفى در هر انسان وجود دارد،و از نظر عقلى در زمرهء عام ترین توانایى ها فر ایند اطلاعاتى است. از دور ان ما قبل تاریخ، ادبیات دو وظیفه مکمل را انجام داده است، یکى گسترش افق هاى مطالعات میان رشته اى( اعم از ارادى، عاطفى، معرفت شناسانه) در ضمیر آگاهانهء انسان، دیگرى تلفیق اعتقادات، احساسات، تمایلات درو ن ذهنى لازم براى بقا در محیط هاى پیچیده اجتماعى بشرى...
۱۹. رابطه زبان و فرهنگ نویسنده: علی افخمی منبع: نامه فرهنگ بهار ۱۳۷۸ شماره ۳۴ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه) حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها انسان شناسی زبان تعداد بازدید : ۷۱۷۲ چکیده تعداد دانلود : ۲۹۰۸
۲۰. عشق در رمان در جستجوی زمان از دست رفته اثر مارسل پروست نویسنده: سارا حبیبی کاسب غلامرضا ذات علیان منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۸ شماره ۵۱ کلید واژه ها: عشق وسوسه حسادت خیال پردازی تملک مطلق حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان شناسی در هنر و ادبیات تعداد بازدید : ۶۹۸۴ چکیده تعداد دانلود : ۲۳۶۴ رمان ادواری «در جستجوی زمان از دست رفته» که توسط مارسل پروست در هفت مجلد، بین سال های 1913 و 1927، به رشته تحریر در آمده است، نه تنها داستان یک دوره خاص است، بلکه نگرشی نوین در شیوه پرداخت و ساختار رمان و گونه ای نوآوری در درون نگری و تجزیه و تحلیل مسائل اجتماعی است. پروست در این رمان به تحلیل مفصل عشق و جنبه های بحث انگیز آن پرداخته است. در «جستجو»، تنها پیامدهای مثبت عشق خیالی، آتشین و مطلق نیست که مورد مطالعه و بحث قرار می گیرد، بلکه ناکامی های عاشقانه که همانا وسوسه، حسادت، نا امیدی و بیماری است، نیز مطرح شده اند. پروست به زیبایی نشان می دهد که انسان در مقابل پیامدهای تلخ عشق، یعنی تیره روزی و شوربختی، کاملاً مسئول نبوده بلکه تقدیر در ایجاد آن نقش بسزایی ایفاء می کند. کلیه جنبه های مطرح شده عشق، شکل های کاملا خودخواهانه عاشق بوده که گواهی بر خود شیفتگی وی اند.