مهم ترین تمایز کاربردی زبان، که از وسیله بیان ناشی می شود، تمایز گفتار و نوشتار است. این تمایز دو گونه گفتاری و نوشتاری زبان را پدید می آورد که در همه زبان ها کم و بیش به چشم می خورد. تفاوت های دو گونه به دوری یا نزدیکی صورت های گفتاری از صورت های نوشتاری بستگی دارد. به دلیل اختلافات بارز گفتار و نوشتار در زبان فارسی، آموزش این زبان به عنوان زبان خارجی دشواری فراوانی برای زبان آموزان به همراه دارد. این دشواری زمانی محسوس تر می شود که غیر ایرانی بودن بسیاری از مدرسان این رشته، تخصص مدرسان ایرانی در رشته های جدا از آموزش زبان، محیط زبانی نامأنوس و بیگانه، ضعف عوامل انگیزشی در زبان آموزان، و، درنهایت، عدم دسترسی به منابع آموزشی صوتی نیز در مد نظر قرار گیرد. در آغاز مقاله، ضمن اشاره به نحوة شکل گیری مطالعات گفتاری ـ نوشتاری، وضعیت کلی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان به اختصار مطرح گردیده، سپس به توضیح تفاوت های عمدة ساختاری در دو گونه گفتاری و نوشتاری پرداخته شده است. شرح مجموعه تفاوت های این دو، بر مبنای پژوهش های نوین زبان شناختی، بخش اصلی مقاله را تشکیل می دهد. طرح مبانی نظری، به شرحی که خواهد آمد، می تواند اساس ارائة راهکار مناسب برای آموزش تفاوت ها در برنامه های فارسی آموزی قرار گیرد و در کسب مهارت های گفتاری زبان آموزان مفید واقع شود و، درنهایت، به ارتقای دانش زبانی آنان و جایگاه زبان فارسی بینجامد. طرح مقاله از شناخت و تجربه نگارنده در آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان نشئت گرفته و داده های آن به روش اسنادی از آثار محققان نام دار زبان شناسی تأثیر پذیرفته است.
