محمدرضا محسنی

محمدرضا محسنی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۱ مورد.
۱.

خوانش فمنیستی پساساختاگرایانه از"عشق، فانتزیا" اثر آسیه جبار براساس آرای هلن سیکسو و لوس ایریگارای(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۰۶
نقش زن در جامعه یکی از موضوعات چالش برانگیز در ادبیات معاصر است. این درونمایه، نظر بسیاری از نویسندگان را به خود معطوف کرده است. مقاله حاضر به شناخت مؤلفه های نوشتار زنانه و بررسی آن ها در اثر «عشق، فانتزیا» از جبار می پردازد. نگارنده با بهره گیری از رویکرد فمنیسم پساساختارگرای فرانسوی و با استفاده از آرای نظریه پردازانی نظیر ایریگارای و سیکسو می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که آیا اثر «عشق، فانتزیا» در زمره نوشتار زنانه می گنجد یا تنها به حوزه ادبیات زنان تعلق دارد. بدین منظور با کاربست آرای موج سوم فمنیسم در حوزه ادبیات، کوشیده می شود شاخصه های اصلی نوشتار زنانه تبیین شود. سپس با بررسی این مؤلفه ها رمان مورد بحث، استدلال می شود که جبار با نقد جامعه ای که بر پایه ثنویت های ارزشی شکل گرفته، کوشیده است برای امر زنانه که همواره به حاشیه رانده شده، زبان و نوشتار خود را بازتعریف کند، مهمی که نوشتار زنانه حول محور آن شکل گرفته است. کلمات کلیدی: نوشتار زنانه، ایریگارای، سیکسو، آسیه جبار، عشق، فانتزیا
۲.

بررسی تطبیقی اشعار ایدئولوژیک احمد شاملو و پل الوآر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعر عدالت آزادی جامعه اتوپیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۹۵
در حوزه ادبیات تطبیقی با بررسی مضامین مشترک در ادبیات ملل مختلف می توان به اشتراکات بی شماری دست یافت که بر تأثیرگذاری متقابل شعرا یا نویسندگان تأکید می کند. زایش هر متن شعری، برخاسته از شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حاکم بر جامعه است که با قلم شاعر متعهد بازگو و منعکس می شود. در این مقاله با تأکید بر مفاهیم پایه مانند صلح، عدالت، آزادی، عشق و آرمان- اتوپیا- بر اساس روش جامعه شناختی و نقد ایدئولوژی به بررسی تطبیقی اشعار ایدئولوژیک دو شاعر بلندآوازه از دو فرهنگ و تمدن متفاوت پل الوآر (1895-1952م) فرانسوی و احمد شاملو ایرانی (1305-1379ش) خواهیم پرداخت. رویکرد مورد نظر برای مقایسه اشعار این دو شاعر بزرگ، رویکرد جامعه شناختی است؛ چراکه این دو شاعر، تا حد زیادی تحت تأثیر زمانه ای بوده اند که در آن می زیسته اند و در آثارشان رویدادهای اجتماعی را منعکس نموده اند. در واقع هدف نقد اجتماعی، مطالعه تأثیرات متقابل ادبیات و جامعه می باشد. افزون بر این، در این مقاله از نقد ایدئولوژی نیز استفاده خواهیم نمود.
۳.

La relecture et l’évolution de mythe Robinson dans Vendredi ou les Limbes du Pacifique de Michel Tournier(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: autrui mythe Robinson solitude Tournier Vendredi

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۲۵
Dans ses romans, Michel Tournier, L'écrivain français (1924-2016), utilise des mythes et des symboles mythologiques. Sa relecture vise à un objectif particulier, qui est d’exprimer ses idées philosophiques et historiques et de dépeindre la condition de l’homme vivant dans un monde turbulent et chaotique. Dans cette recherche, une tentative a été faite pour traiter l'une de ces relectures, qui a lieu dans le roman Vendredi ou les Limbes du Pacifique et donne une relecture du mythe de Robinson, tirée du roman de Daniel Defoe. Le but de cette recherche est de montrer l'influence de la vision du monde de l’écrivain sur le mythe et d'examiner comment celui-ci apparait dans ce roman et quelles sont ses différences, malgré les similitudes formelles, avec le roman original. La recherche débute par une introduction sur la définition du mythe et son importance dans l’œuvre de Tournier. Ensuite, nous traiterons des principaux aspects du mythe dans le roman ainsi que sa relation avec la vision du monde de l'auteur. L'approche utilisée dans cette recherche est une approche analytique basée sur le concept de mythe et sa place dans la pensée moderne. Le regard de Tournier donne au mythe de Robinson un aspect profond, philosophique et multidimensionnel très différent de l'aspect unidimensionnel et chronologique du roman de Defoe. L'univers mythique que Tournier crée dans son roman lui permet d'exprimer des problématiques liées à la situation de l'homme moderne, notamment sa solitude et son rapport à l'autrui.
۴.

Le Rôle et la Manifestation de l'Archétype de l'Anima dans les Poèmes d'Ahmad Shamlou(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Shamlou Anima Archétype Inconscient Poésie

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۸۲
La femme et la féminité en tant qu'incarnation de la fertilité ont toujours joué un rôle décisif dans les mythes, les religions et les formes primitives de la vie humaine; cette catégorie présente dans la littérature persane sous la forme du culte de la déesse des femmes iraniennes, dont la plus célèbre est l’archétype d’Anahita. Selon Jung, la représentation subconsciente de cet archétype est due à la manifestation de l'anima. Anima est en fait l'aspect féminin de subconscient d'un homme qui provient de l'inconscient collectif. Cette recherche se donne pour tâche de familiariser le lecteur avec la théorie des archétypes de Jung, en particulier l'archétype de l’anima dans les poèmes de Shamlou. Donc, nous analyserons d’abord la totalité des théories de Jung sur la féminité et les archétypes, puis nous examinerons la fonction de l'anima dans les poèmes de Shamlou. En considérant des conditions sociales, culturelles, la personnalité et la vie du poète, la question que se pose cette étude est de savoir comment et dans quelle mesure l’archétype de l’anima est utilisé dans les poèmes de Shamlou et quelles sont les différentes formes de l’archétype de la féminité et ses aspects positifs et négatifs dans ses poèmes.
۵.

Dédoublement de l’Image d’Électre dans le Théâtre Français du XXe Siècle(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: mythe Femme mythique Dédoublement Théâtre français du XXe siècle Complexe d’Électre

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۳۶۰
Le dédoublement de personnalité est une thématique qui consiste à estamper un personnage par une personnalité multiple. Cette dualité des personnages est un moyen pour dessiner une double vision de la nature humaine qui oscille entre le Mal et le Bien. La réflexion sur la construction de l’image dédoublée des figures mythiques de l’Antiquité grecque est l''un des points de départ des idées philosophiques, historiques, psychologiques, sociales et structurales qui continuent jusqu’à nos jours. Parmi les fondements archétypes de la littérature, les femmes mythiques attirent l’attention et hantent l’imaginaire. Ces héroïnes de la mythologie, telles que Clytemnestre, Électre et Antigone, témoignent à la fois des aspects de la vie quotidienne et des mentalités de l''Antiquité et de notre époque. Les auteurs ont représenté généralement la sagesse, ou l’âme du monde sous les traits d’un personnage féminin qui affranchissent des obstacles qu’elles ont dû affronter. Pleines de sentiments contradictoires, pleines de haine et d’amour, ces femmes mythiques n’agissent pas toujours d’une même manière. Tout en étant soumises à la raison, elles se noient parfois dans la folie. Voire, une distinction entre leur esprit divin et leur esprit démoniaque est impossible. Cette épithète de "double" du personnage d''Électre dans le théâtre français du XX e siècle qualifie donc le sujet de la présente étude.
۷.

ریشه یابی فرهنگی و ادبی جشن های ایران و فرانسه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جشن فرهنگ عامه کارناوال فرهنگ باختر و خاور گفتمان مشترک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۰۹
جشن ها تبلور تلاش برای برقراری پیوند در راستای ایجاد عناصر و مفاهیم مشترک میان افراد هستند. این پیوند که در قالب ایجاد زمینه یا گفتمانی مشترک فراهم می شود، می کوشد تا اشخاص با وجود تفاوت در دیدگاه ها، باورها و اندیشه ها، به تعامل، و در صورت امکان، به تفاهم و همدلی برسند. خاستگاه بنیادین جشن ها در دو فرهنگ باختر و خاور تفاوت ها و همانندی هایی با هم دارند که گاهی با موضوعاتی چون اسطوره ها، مقوله آفرینش و اعتقادات ملی پیوند می یابند. در این مقاله در پی آنیم تا فرهنگ عامه و ادبیات شفاهی دو کشور ایران و فرانسه را از رهگذر بررسی جشن های ملی و مذهبی آن و با مقایسه جشن دیوانگان با میرنوروزی، هالووین با خوان نوروزی ووالنتاین با سپندارمذ مورد واکاوی قرار دهیم.
۸.

تطبیق نگاه موریه و گوبینو به ادبیات و هنر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جیمز موریه گوبینو ایرانشناسی شرق‌شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۱۰۷
ایران و گنجینه هنر ایرانی نقش به سزایی در الهام بخشی، و آفرینش شاهکارهای متعدد در ادبیات جهان داشته است. جیمز موریه و گوبینو از نویسندگانی هستند ، که تحت تأثیر این میراث غنی به خلق آثار منحصربه فرد خود دست یازیده اند. هردو با بهرهگیری از شرایط حاکم بر جامعه ایران، مهارت شگرفی در بازتولید انگارههای شرقشناسانه و ایران شناسانه در قالب داستان داشتهاند. آثار داستانی شهیر آنان گواه این امرند. در این نوشتار برآنیم تا جایگاه ایران را « داستانهای آسیایی » و «سرگذشت حاجی  بابای اصفهانی»  از خلال این آثار بررسی کنیم، و در پی آن به نوع نگاه این دو نویسنده به جامعه ایران آن زمان پی ببریم.
۹.

تامل در مرگ و نظام هستی در شعر گورستان دریایی پل والری و رباعیات خیام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انسان شعر مرگ خیام شاعر جهان هستی والری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰۰ تعداد دانلود : ۱۰۲۰
اندیشه درباره مرگ، ساختار هستی و راز آفرینش از مهم ترین موضوعات فلسفی هستند که گاه به قلمرو شعر و ادبیات نیز راه یافته اند. پل والری، شاعر فرانسوی قرن بیستم و حکیم عمر خیام نیشابوری، شاعر نام آور ایران در قرن پنجم هجری، باوجود تفاوت در دوره های تاریخی شان، دیدگاه های فلسفی و رویکرد همانندی به مسئله مرگ و نظام هستی دارند. والری در شعر «گورستان دریایی» چشم اندازی دریایی را که نمادی از بیکرانگی روح انسانی است، توصیف می کند. شاعر هر چند شوکت جهان هستی و آفریننده آن را می ستاید اما از فنای روح انسانی، آزرده و پریشان است. خیام نیز در «رباعیات» خود، با اتخاذ موضع لاادری گری در باره فلسفه هستی و مرگ، پرسش گری در راز کاینات را بیهوده می پندارد. در این مقاله، ضمن بررسی جهان اسطوره ای والری و خیام، با بهره گیری از روش تحلیلی- مقایسه ای نشان خواهیم داد که آیا نگاه این دو شاعر نسبت به مفاهیم مرگ و نظام هستی حاصل هراس آن ها از مرگ است یا از دغدغه ای هستی شناختی سرچشمه می گیرد. همچنین، با رویکردی پدیدارشناختی دیدگاه های فلسفی آنان را نسبت به رازهای جهان آفرینش بررسی خواهیم کرد.
۱۱.

بررسی دیدگاه های ناتورالیستی زولا و چوبک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زولا چوبک ناتورالیسم آسوموار پیراهن زرشکی جامعه فقر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۰۳
امیل زولا از نویسندگان برجسته سده 19 میلادی فرانسه و از چهره های مطرح عرصه ادبیات داستانی است که علاقه بسیاری به توصیف واقعیات جامعه خود و ارایه جلوه های مستندگونه و پلشت مفاسد اجتماعی، به ویژه در میان اقشار آسیب پذیر، دارد. صادق چوبک نیز در میان رمان نویسان ایرانی گرایش بیشتری به عریان نمایی زشتی ها دارد. در این پژوهش برآنیم تا به درونمایه های اصلی آثار این دو نویسنده، زبان انتخابی، سبک و سیاق نوشتار و نیز ویژگی های برجسته شخصیت های داستانی شان بپردازیم؛ تا از این رهگذار بتوانیم دیدگاه های ناتورالیستی هر دو نویسنده را، به ویژه در «آسوموار» و « پیراهن زرشکی »، بازنماییم. 
۱۲.

با چشمان شرمگین: تقابل اسارت با آزادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تضاد زن سنت فرانسه مراکش مهاجرت هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۱۹۷
مهاجرت یکی از چالش برانگیزترین مباحث عصر حاضر به شمار میرود، که همواره توجه منتقدان و نویسندگان بسیاری را به خود جلب کرده است. طاهر بن جلون، نویسند? معاصر آفریقایی تبار فرانسوی در زمر? این نویسندگان است که رویکرد او به مقول? مهاجرت، با توجه به شمار فراوان آثار وی با این مضمون، رویکردی خاص به نظر میرسد. با چشمان شرمگین، یکی از آثار برجست? داستانی اوست که مشکلات زندگی یک دختر آفریقایی را در دو بخش (قبل و بعد از مهاجرت)، در دو دنیای متفاوت به تصویر می کشد. هم? فضای داستانی اثر و مجموعه مفاهیم برجست? آن، رویارویی دو مفهوم اسارت/ آزادی را به ذهن القا می کنند. مکان (مراکش، فرانسه)، جنسیت (زن، مرد) و تضادهای معنایی مفاهیمی چون مدرنیته/ سنت، مجموعه دوگانه هایی را می سازند که از نظر معنایی با مفاهیم اسارت/ آزادی همخوان می شوند. در این پژوهش برآنیم تا با رو در رو نهادن و بررسی این مجموعه مفاهیم، به درونمای? محوری اثر و دغدغ? اصلی، هدف و پیام نویسندهاش پی ببریم.
۱۳.

گذر از جهان ناتورالیستی به جهان اسطوره ای در رمان جمعه یا سواحل اقیانوس آرام اثر میشل تورنیه(مقاله علمی وزارت علوم)

۱۵.

چگونگی تبلور جهان معنوی و بازیابی هویت در شخصیت‌های داستانی لوکلزیو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۲ تعداد دانلود : ۹۰۱
آثار داستانی لوکلزیو، اندیشه بازگشت به جهان معنوی، درک زیبایی های طبیعت و تامل در رازهای جهان آفرینش را نوید می دهند. بیشتر قهرمانان او در پی بازیابی هویت و اصالت انسانی خویش اند. بیزاری از فضاهای پر هیاهو، سرخوردگی از دستاوردهای جهان مدرن، و نیز عشق به آزادی، شخصیت های داستانی این نویسنده را به هجرت از زادگاهشان وا می دارد، نیز فرصتی برای تامل و خلوت با خود، تا رسیدن به آرامشی روحانی را فراهم می آورند. لوکلزیو با خلق فضاهایی اغراق آمیز و گاه فراواقعی، به دنبال گریز از آزارهای جهان مادی و کاوش در هویت آدمی است. سفرهای گوناگون او به اقصی نقاط جهان، به ویژه نزد سرخپوستان آمریکا نیز او را با فضاهای معنوی و قدرت های فرازمینی آشنا می سازد. نگاه اسطوره پرداز لوکلزیو به همراه مکاشفه ها و توصیف های شورانگیزش، جهانی خواستنی در داستان هایش می آفریند. این مقاله می کوشد تا جهان معنوی و مکاشفه های درونی شخصیت های داستانی این نویسنده، و نیز چگونگی بازیابی هویت در آنها را بررسی کند.
۱۶.

تبیین نقش مبدا هستی در اندیشه دکارت

نویسنده:

کلید واژه ها: وجود جهان مادی دکارت کمال خرد مبدا هستی روح انسانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی عصر جدید دکارت تا کانت عقل باوری ( قرون 16 و 17)
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی متافیزیک
تعداد بازدید : ۲۲۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۶۳
دکارت در آثار خود، با استفاده از براهین و استدلال های عقلی، سعی در تشریح یکی از مسائل بنیادین فلسفی، یعنی اثبات مبدا هستی دارد. او با در هم شکستن شالوده اسلوب های گذشته و با بهره گیری از ابزار خرد، در پی شناخت و تبیین نقش خداوند به عنوان امری یقینی و جوهری نامتناهی در جهان هستی است. دکارت، ضمن فطری خواندن حس خداخواهی در انسان، آن را ناشی از میل کمال جویی انسان می داند. ادله دکارت برای اثبات وجود خداوند، ادله ای فلسفی است، نه کلامی؛ زیرا آرایی که دکارت درباره ذات خداوند و جاودانگی روح انسانی ارائه می دهد، تنها با کمک خرد استدلالی و فلسفی قابل تفسیر است. خردباوری دکارتی برای تبیین نقش مبدا هستی؛ دیدگاه ها و راهکارهای علمی و در عین حال روحانی او برای اثبات وجود خداوند؛ بهره گیری او از مبانی ریاضی و علم مکانیک برای تبیین جهان مادی؛ و بالاخره باور قلبی، سلوک عقلانی، خشوع معنوی و آرامش عمیق دکارت در برابر اراده پروردگار، از جمله مواردی است که در این مقاله تحلیل می شوند .
۱۸.

ژاک لکان، زبان و ناخودآگاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: زبان استعاره کنایه ناخودآگاه مدلول دال ژاک لکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۵۹ تعداد دانلود : ۵۴۶۰
در این مقاله، مـا دیـدگـاه لکان را درباره زبان و ناخودآگاه بررسی می کنیم .دیدگاه هایی که برگرفته از تئوری های «فروید» است. ژاک لکان برای ناخودآگاه ذهن انسان ساختاری شبیه به ساختار زبان قایل است. یعنی همان رابطه دال و مدلول حاکم در نظام زبانی که در ساختار ناخودآگاه ذهن نیز وجود دارد. به عبارت دیگر، همچنان که بکارگیری دال هایی همچون اصوات و کلمات، زنجیره ای از مدلول ها یا معانی را در ذهن مخاطب ایجاد می کنند، ناخودآگاه ذهن نیز در تماس با دال هایی همچون مزه خوراکی ها، رایحه برخی اشیاء یا اشخاص و یا دیدن بعضی از تصاویر، خاطراتی را از گذشته به صورت مدلول هایی در ذهن ما بیدار می کند. پیش از لکان، ساختارگرایانی همچون کلود لوی- استروس نیز، برای تمامی فرایندهای اجتماعی، از جمله زبان، ساختاری بنیادین قایل بودند که غالب اوقات به شکل ناخودآگاه باقی می ماند. درست همانند زبان که زنجیره ای از واحدهای نشانه ای و نمادین را تشکیل می دهد، ناخودآگاه انسانی نیز مجموعه ای از عناصر نشانه ای را که حاصل امیال ارضاء نشده فرد است، همچون کدها و رمزگان زبانی درخود ذخیره می کند. لکان به تآسی از فروید، میان سه مفهوم «نیـاز»،«کشش» و «میل» تفاوتی اساسی قائل است؛ و در حالی که مفهوم نخست را یک نیرویی فیزیکی قلمـداد می کند، برای دو مفهوم دیگر فرایندی روانشناختی قایل است. لکان فرضیه «عقده ادیپ» را وارد نظام زبانی می کند. از دیدگاه او وقتی که کودک متولد می شود، در فضایی رقابتی با پدر، برای تصاحب مادر قرار می گیرد، حال این کودک یرای رقابت با پدر باید در همان نظام نمادینی که پیش تر پدر وارد آن شده، حضور یابد و از زبان به عنوان ابزاری برای ایجاد این گفتمان استفاده کند. این مقاله تلاشی است تا چگونگی تشکیل گفتمانی را با حضور عنصر زبان به عنوان نظامی نمادین نشان دهد، نظامی که در ذهن کودک شکل گرفته تا او را در فضایی رقابتی با پدر برای تصاحب مادر قرار می دهد.
۱۹.

نمایش خیابانی؛ رویکردها، دغدغه‌ها و راهبردها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آیین جشنواره نمایش بازیگران تئاتر خیابانی تماشاگران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹۳ تعداد دانلود : ۶۵۴
تئاتر خیابانی یکی از اشکال نمایشی است که کمتر در جامعه ما و حتی در میان هنرمندان مورد توجه واقع شده است. این نمایش که غالباً در فضای باز انجام می شود، به واسطه صمیمیت حاکم بر فضای آن، و نیز به خاطر بیان دردهای اجتماعی، می تواند در جامعه مؤثر واقع شود. تئاتر خیابانی کارکردی دوگانه دارد، نخست، کارکرد جشنواره ای آن است که به صورت نمایش های دسته جمعی و کارناوالهای شادی برگزار می شود و سبب ایجاد همدلی در میان شهروندان می شود؛ اما کارکرد دیگر آن، اجرای نمایش هایی است که دارای ویژگی های اعتراض آمیز و عصیانگرانه ای است، که بیانگر تناقض های فرهنگی و یا کاستی های اجتماعی است. در این مقاله، ضمن شناسایی رویکردهای گوناگون موجود در عرصه این گونه نمایش، به بررسی ویژگی ها و دغدغه های موجود در آن می پردازیم، و راهبردهای لازم را برای رسیدن به قابلیت های مؤثر آفرینش هنری بررسی می کنیم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان