درخت حوزه‌های تخصصی

با شیوع ویروس کرونا (COVID-19) در جهان در کنار چالش های پیش آمده، فرصتهای جدّی پیشِ روی دولت ها و ملت ها قرار گرفته و آزمون جدّی، امّا برابری را در مقابل دولت ها و ملت ها رقم زده است. شیوع کرونا بیش از آنکه صرفاً به عنوان یک بیماری در مقایسه با سایر بیماری های پزشکی مهم باشد، به عنوان یک پدیده ی چند وجهی دارای اهمیت است که دارای ویژگی های پویایی، پیچیدگی، گستردگی، تنوع، ژرفا و عمق می باشد و می تواند تسریع کننده یا کندکننده روندهای کلان جهانی ازجمله کلان رَوند مجازی سازی هوشمندِ جهان توسّط شرکت های چند ملّیتی نخبگانی (نه توسّط دولت ها) برای تحقّق دهکده جهانی باشد. لذا در حال حاضر تحقیقات علمی متعددی توسط دانشگاه ها و مراکز علمی در خصوص ابعاد مختلف مدیریت بحران پدیده شیوع ویروس کرونا در جهان (از جمله ابعاد بهداشتی و زیستی، ابعاد اقتصادی، ابعاد فناوری، ابعاد فرهنگی و اجتماعی، ابعاد اخلاقی و معنوی، ابعاد سیاسی و امنیتی و ابعاد بین الملل و حقوقی) و همچنین آینده کرونا و جهان پساکرونا درحال انجام می باشد. مجموع این تحقیقات علمی و کسب تجربیات متعدد توسط افراد و سازمانها، در حال ایجاد دانش های جدیدی در رشته های علمی مختلف می شود. به همین منظور توجه به مدیریت علم و دانش در بحران شیوع کرونا ضروری به نظر می رسد. دانش شالوده ای محکم برای رفتاری هوشمندانه، صحیح و به موقع در سطح فردی، گروهی، سازمانی، ملّی و جهانی فراهم می آورد. تأمل آگاهانه و سازمان یافته درباره ی درس هایی که از شیوع کرونا آموخته شده اند و بهترین شیوه هایی که کشف شده اند به افراد این امکان را می دهد تا از دارای ی های دانشی خود که به دشواری کسب کرده اند، بیشترین بهره را ببرند. همچنین لازم است معماری دانش های ایجاد شده متاثر از شیوع کرونا، طراحی و اجرا شود تا پردازش مرحله ای و دگرگونی دانش در ابعاد مختلف و با رویکرد میان رشته ای امکان پذیر شود (دقیقاً همان طور که محصولات دانش پردازش می شوند)، و اطمینان حاصل شود که موضوعات دانش به دست کاربران نهایی مورد نظر رسیده و مورد استفاده ی مناسب قرار می گیرند. براساس مرور و فراتحلیل ادبیات نظری مرتبط با رویکردهای اصلی به چرخه های مدیریت دانش (Wiig, 1993; McElroy, 1999; Bukowitz and Williams, 2000; Meyer and Zack, 1996; Dalkir, 2005)، می توانیم چرخه ی مدیریت دانش در بحران شیوع کرونا را در سه مرحله ی اصلی زیر ارائه دهیم: 1) اکتساب و یا خلق دانش های متاثر از کرونا؛ 2) توزیع هدفمند و یا به اشتراک گذاری عمومی دانش های متاثر از کرونا؛ 3) درک و بکارگیری دانش های متاثر از کرونا.

این پژوهش به امنیت سیستمهای اطلاعاتی (ISS) بهعنوان یکی از مهمترین مسائل در سازمانها و بخصوص شهرداریها پرداخته است. امروزه نقضهای امنیت اطلاعات بهجای استثنا، تبدیل به هنجار شده است و امنیت سیستم اطلاعات تنها زمانی میتواند محقق شود که کارکنان بهطور کامل این مفهوم را از طریق تغییر رفتار خود در مطابقت با فنآوریهای پیشرفته امنیت سیستم اطلاعات بپذیرند. مدل این تحقیق در همین راستا بر مبنای تئوری نهادی ایجاد شده است. این مدل دو مسیر شامل رفتارهای شهروندی سازمانی (OCB) و رفتار ضد شهروند سازمانی (CWB) را در فرآیند بدعتگذاری امنیت سیستم اطلاعاتی معرفی کرده است. این پژوهش همچنین تأثیر فرهنگ نوآورانه را بر فرآیند امنیت سیستم اطلاعات مورد سنجش قرار داده است. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان فناوری اطلاعات شهرداری مشهد است و ابزار جمعآوری داده پرسشنامه بوده است. دادهها عمدتاً از مدل تحقیق پیشنهادی پشتیبانی میکنند و نتایج حاکی از کاربرد تئوری نهادی در توضیح اثرگذاری فرآیند نهادینهسازی تغییرات امنیت سیستم اطلاعات بر فرهنگ نوآورانه سازمان، مشروعیت و پذیرش آن تغییرات و افزایش رفتار شهروندی سازمانی (کاهش رفتار ضد شهروندی) در کارکنان میشود؛ که این فرآیند در نهایت منجر به افزایش اثربخشی امنیت سیستم اطلاعات میشود.    

رقابت جهانی و تغییرات سریع در تقاضا و نیاز به عرضه چابک، اهمیت مدیریت دانش به عنوان یک موضوع راهبردی و منبع مزیت رقابتی در زنجیره های تأمین را بیشتر ساخته است. با این پیش فرض بحث انتخاب راهبرد مدیریت دانش در زنجیره های تامین اهمیت پیدا می کند، به این دلیل که اگر راهبرد مناسب با زنجیره تأمین اتخاذ نشود امکان موفقیت مدیریت دانش در زنجیره کم است. هدف از این پژوهش ارائه مدلی برای انتخاب راهبرد مدیریت دانش در زنجیره تأمین است. در مطالعه حاضر ابتدا متغیرهای تأثیرگذار بر راهبرد مدیریت دانش در زنجیره تأمین شناسایی و یک مدل برای انتخاب راهبرد ارائه شده است. دراین مدل به ترتیب راهبرد زنجیره تأمین، عوامل فرهنگی، ساختار شبکه توزیع، نواحی دانش بر، فرآیندهای خلق و انتشار دانش، رویکرد منابع انسانی و بلوغ فناوری اطلاعات زنجیره مورد بررسی قرار گرفته و ارتباط هر کدام از آنها با راهبردهای سامانه گرا و انسان گرای مدیریت دانش مشخص شده است. به منظور اعتبارسنجی مدل از نظرات خبرگان حوزه مدیریت دانش استفاده شده است. در مرحله بعد به منظور مدل سازی تاثیر عوامل بر انتخاب راهبرد، یک سامانه استنتاج فازی با استفاده از نرم افزار متلب طراحی شده است. به عنوان مطالعه موردی زنجیره تأمین ایران خودرو به عنوان نمونه انتخاب شده است و بر اساس نظرات مدیران زنجیره و با استفاده از مدل و سامانه ارائه شده در پژوهش، عوامل تاثیرگذار بر راهبرد مدیریت دانش در زنجیره تأمین ایران خودرو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که راهبرد مناسب برای این زنجیره راهبرد سامانه گرا می باشد و در نهایت راه کارهای مدیریت دانش زنجیره تامین برای اساس راهبرد انتخاب شده به شرکت مورد مطالعه، ارائه شده است. سامانه پیشنهادی در این پژوهش می تواند به منظور انتخاب راهبرد مدیریت دانش در هر زنجیره تامینی مورد استفاده قرار گیرد.

  در پی گرم شدن کره زمین، افزایش هزینه های انرژی در سازمان ها و افزایش سرمایه گذاری ها در بررسی روش های حفاظت از محیط زیست، یک جنبش جهانی برای به کارگیری فناوری اطلاعات به صورت سازگار با محیط زیست به وجود آمده است. «فناوری اطلاعات سبز» نامی است که برای این جنبش انتخاب شده است و نمایانگر استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با هدف کاهش مصرف انرژی و ضایعات زیست محیطی است. هدف از انجام این پژوهش سنجش اثر زمینه های فناورانه، سازمانی و محیطی بر پذیرش فناوری اطلاعات سبز در صنعت بانکداری کشور است. جامعه آماری پژوهش کلیه مدیران سطح ستادی بانک های کشور می باشند که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 129 نفر به دست آمد. روش پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری پرسشنامه بوده و برای تحلیل داده ها از روش مدل معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که متغیرهای مزیت نسبی، سازگاری، کیفیت منابع انسانی، حمایت مدیران ارشد، ویژگی های صنعت و حمایت قانونی بر پذیرش فناوری اطلاعات سبز در صنعت بانکداری تأثیر مثبت و معناداری دارند. همچنین نتایج نشان داد که متغیر پیچیدگی بر پذیرش فناوری اطلاعات سبز در صنعت بانکداری تأثیر منفی دارد.  

ارائه خدمات مالی در پلتفرمهای مبتنی بر زنجیره بلوکی بهعنوان رویکردی نوین در بازارهای مالی، فضای وسیعی برای رشد دارد. این موضوع، لزوم مطالعه و شناسایی پیشرانهای نگرش کاربران نسبت به استفاده از خدمات مالی مبتنی بر زنجیره بلوکی را نشان میدهد. به این منظور، از مدلهای پذیرش فناوری استفاده شده است. این پژوهش، با استفاده از ترکیب چند مدل پذیرش فناوری، مطالعه پیشرانهای مؤثر بر تمایل مشتریان به استفاده از خدمات مالی در پلتفرمهای مبتنی بر زنجیره بلوکی را مورد هدف قرار داده است تا مشخص شود که چه عواملی منجر به ترغیب کاربران در استفاده از خدمات مالی در پلتفرمهای مبتنی بر زنجیره بلوکی میشود. به این منظور، ابتدا با مطالعه ادبیات، به استخراج عوامل مؤثر بر قصد رفتاری مشتریان به استفاده از خدمات مالی در پلتفرمهای مبتنی بر زنجیره بلوکی پرداخته شده و بر مبنای آنها مدل معادلات ساختاری شکل گرفته است. نتایج تجزیهوتحلیل دادهها نشان داد که گرایش فردی به اعتماد و ضمانتهای ساختاری بهطور مستقیم بر اعتماد اولیه تأثیرگذار هستند و اعتماد اولیه کاربران نیز بر قصد رفتاری کاربران مؤثر است. از سوی دیگر ویژگیهای فناورانه و ویژگیهای وظیفهای بهطور مستقیم بر تناسب فناورانه-وظیفهای مؤثر هستند و تناسب فناورانه- وظیفهای بربر قصد رفتاری کاربران تأثیر میگذارد. همچنین انتظار عملکرد بهطور مستقیم بر قصد رفتاری کاربران تأثیرگذار است. همچنین، نتایج این پژوهش نشان داد که تمایل به استفاده از خدمات مالی در پلتفرمهای مبتنی بر زنجیره بلوکی برخاسته از یک نیاز اجتماعی است و حتی با وجود برخی محدودیتهای زنجیره بلوکی کاربران مشتاق نسبت به استفاده از خدمات مالی مبتنی بر این فناوری هستند.

پژوهش حاضر با هدف مفهوم سازی دفاتر مدیریت دانش در مراکز رشد دانشگاهی انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی می باشد. نمونه گیری استفاده شده در این پژوهش، نمونه گیری گلوله برفی است. مبنای اصلی جمع آوری اطلاعات، انجام مصاحبه های عمیق با خبرگان جامعه علمی و دانشگاهی و همچنین متخصصان و مدیران مرکز رشد دانشگاه جامع امام حسین (ع) تا دستیابی به اشباع نظری بوده است. در مجموع 20 مصاحبه انجام شد. پس از جمع آوری اطلاعات، کدهای مربوط به مصاحبه های مکتوب تجزیه و تحلیل شدند. روایی مصاحبه توسط خبرگان سنجیده شد و اعتمادپذیری آن نیز به وسیله روش توافق درون موضوعی بین دو کدگذار مورد تأیید قرار گرفت. به منظور تجزیه وتحلیل داده های پژوهش از روش کدگذاری استفاده شد. یافته های پژوهش که پس از انجام مراحل سه گانه کدگذاری باز، محوری و انتخابی، چارچوب نهایی پژوهش به دست آمده است، نشان می دهد که مفهوم دفتر مدیریت دانش با 200 کد و 15 مفهوم از پنج مقوله تشکیل شده است. مفهوم دفتر مدیریت دانش در پنج مقوله اهداف (راهبردی و عملیاتی)، وظایف (راهبرد ها، فرایندها، فناوری ها، سازوکارها، زیرساخت ها و پروژه ها)، نقش ها (تصمیم گیری، بین فردی و اطلاعاتی)، شایستگی ها (فنی و اجتماعی) و تمهیدات ساختاری (اصول ساختاری و اصول سیستمی) شکل گرفت.

  امروزه، افراد باتجربه یکی از مهمترین داراییهای هر سازمانی بهحساب میآیند. این افراد، دانش کافی را در طول سالها تجربه و تحصیلات و همچنین گذراندن دورههای مختلف آموزشی به دست آوردهاند. از همین رو، یکی از دغدغههای اصلی بسیاری از سازمانها، استفاده از دانش افراد باتجربه در شرف بازنشستگی و انتقال آن به سایر افراد و کارکنان سازمان است. پژوهش حاضر باهدف ارائه چارچوبی برای پیادهسازی مدیریت دانش کارکنان در حال خروج از خدمت بانک انصار انجام شده است. این پژوهش ازنظر هدف بنیادی- کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی است. نمونهگیری استفادهشده در این پژوهش، با استفاده از شیوه نمونهگیری گلوله برفی بوده است. مبنای اصلی جمعآوری اطلاعات، انجام مصاحبههای عمیق با خبرگان جامعه علمی و دانشگاهی و همچنان متخصصان و مدیران بانک انصار تا دستیابی به اشباع نظری بوده است. درمجموع، نوزده مصاحبه انجام شد. پس از جمعآوری اطلاعات، کدهای مربوط به مصاحبهها تجزیهوتحلیل شدند. پس از بحث در مورد تِمهای بهدستآمده از مصاحبههای انجامگرفته در پژوهش حاضر، نقشه تِم بهدستآمده از این اطلاعات در قالب یک چارچوب نهایی ارائه شد. چارچوب نهایی نشان داد که مدیریت دانش کارکنان در حال خروج بانک انصار با 32 کد و 8 مفهوم از دو مقوله تشکیل شده است. مدیریت دانش کارکنان در حال خروج از خدمت بانک انصار در 8 مقوله؛ ابزارهای انتقال دانش، افزایش تعامل، فرآیندها، آموزش، مشوق، سیستمها، ارزشگذاری اطلاعات و ابزارهای ذخیره و نگهداری دانش شکل گرفت. امروزه، افراد باتجربه یکی از مهمترین داراییهای هر سازمانی بهحساب میآیند. این افراد، دانش کافی را در طول سالها تجربه و تحصیلات و همچنین گذراندن دورههای مختلف آموزشی به دست آوردهاند. از همین رو، یکی از دغدغههای اصلی بسیاری از سازمانها، استفاده از دانش افراد باتجربه در شرف بازنشستگی و انتقال آن به سایر افراد و کارکنان سازمان است. پژوهش حاضر باهدف ارائه چارچوبی برای پیادهسازی مدیریت دانش کارکنان در حال خروج از خدمت بانک انصار انجام شده است. این پژوهش ازنظر هدف بنیادی- کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی است. نمونهگیری استفادهشده در این پژوهش، با استفاده از شیوه نمونهگیری گلوله برفی بوده است. مبنای اصلی جمعآوری اطلاعات، انجام مصاحبههای عمیق با خبرگان جامعه علمی و دانشگاهی و همچنان متخصصان و مدیران بانک انصار تا دستیابی به اشباع نظری بوده است. درمجموع، نوزده مصاحبه انجام شد. پس از جمعآوری اطلاعات، کدهای مربوط به مصاحبهها تجزیهوتحلیل شدند. پس از بحث در مورد تِمهای بهدستآمده از مصاحبههای انجامگرفته در پژوهش حاضر، نقشه تِم بهدستآمده از این اطلاعات در قالب یک چارچوب نهایی ارائه شد. چارچوب نهایی نشان داد که مدیریت دانش کارکنان در حال خروج بانک انصار با 32 کد و 8 مفهوم از دو مقوله تشکیل شده است. مدیریت دانش کارکنان در حال خروج از خدمت بانک انصار در 8 مقوله؛ ابزارهای انتقال دانش، افزایش تعامل، فرآیندها، آموزش، مشوق، سیستمها، ارزشگذاری اطلاعات و ابزارهای ذخیره و نگهداری دانش شکل گرفت.

  هدف پژوهش حاضر، تبیین راهکار علمی و کاربردی برای قصد خرید اینترنتی بر اساس استراتژیهای تضمین با نقش میانجی اعتماد در فروشگاههای آنلاین است. پژوهش حاضر بر اساس هدف، کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری دادهها توصیفی- پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، مردم شهر تبریز است که حداقل یکبار تجربه خرید اینترنتی داشتهاند. تعداد 384 نمونه به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شد. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه استفاده شد. تجزیهوتحلیل دادهها با روش مدلسازی معادلات ساختاری توسط نرمافزار ایموس انجام شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد بیانیه تضمین بهطور مستقیم با ضریب استاندارد 40/0 و بهطور غیرمستقیم از طریق میانجی اعتماد با ضریب استاندارد 06/0 و تضمین شخص ثالث بهطور مستقیم با ضریب استاندارد 30/0 و بهطور غیرمستقیم با ضریب استاندارد 08/0 بر قصد خرید اینترنتی تأثیر مثبت دارند. همچنین اعتماد با ضریب استاندارد 37/0 بر قصد خرید اینترنتی تأثیر مثبت دارد. با توجه به معنیداری اثر مستقیم و غیرمستقیم، متغیر اعتماد نقش میانجی جزئی در رابطه بین استراتژیهای تضمین و قصد خرید اینترنتی دارد. پیشنهاد میشود مدیران پیادهسازی استراتژیهای تضمین در فروشگاههای اینترنتی را در جهت جلب اعتماد بیشتر و قصد خرید مشتریان در فروشگاههای اینترنتی به کار گیرند.