مهدی عبادی
| مدرک تحصیلی: استادیار علمی گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه پیام نور |
مطالب
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۰ مورد.
واکاوی سیر تطوّر نظریّه انجبار در مکتب حلّه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نظریه شیخ مفید و سیدمرتضی در مواجهه با اخبار آحاد (عدم حجیت اخبار آحاد) به مرور زمان و با از دست رفتن قرائن، ناکارآمدی خود را برای سائر اعصار نشان داد و لذا علامه حلّی الگوی فکری جدید را ارائه داد و مبنای ارزیابی حدیث را معیارهای سندی قرار داد، اما ایشان و دیگر فقهای از حلقه های متقدم مکتب حله نسبت به سیره عملی پیشینیان بی اعتنا نبودند و عمل فقهای متقدم به یک روایت (شهرت عملی) را جبران کننده ضعف سند آن می دانستند و اینگونه فقاهت این طیف از آثار سوء سندگرایی در امان ماند. اما حلقه های واپسین مکتب حله (حلقه فکری محقق اردبیلی) با وضع قواعد سخت گیرانه در پذیرش سند روایات از یک سو و بى اعتنایى به اقوال و عمل مشهور از سوی دیگر، بسیاری از روایاتی را که پیشینیان در زمره صحاح می گنجاندند را کنار گذاشتند و اینگونه سند را یگانه معیار ارزیابی روایت قرار دادند و این عملکرد خود تبدیل به یکی از مهمترین دلایل پیدایش جنبش اخباری گری و انزوای مکتب اجتهاد در امامیه شد. نگارندگان در اثر پیش رو این سیر تطور نظریه عالمان مکتب حله در مواجهه با نظریه انجبار را به تصویر کشیده اند و از طریق به تبیین چرایی پیدایش اخباری گری پرداخته اند.
کشت چای و مسائل آن در گیلان عهد قاجاری به روایت اسناد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال ۵۵ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱
193 - 221
حوزه های تخصصی:
کِشت و برداشت چای در ایران به عنوان محصولی کشاورزی برای نخستین بار در گیلان و در دوره قاجاریه آغاز شد. کاشف السلطنه سفیر ایران در بمبئی، در این دوره نقشی مهم و محوری در فراهم آوردن شرایط انتقال بذر چای به ایران و سپس کشت آن در گیلان ایفا کرد، که از نظر آب و هوایی و شرایط طبیعی منطقه ای مناسب برای کشت چای تشخیص داده شده بود. در این پژوهش، به طورعمده با تکیه بر اسناد و با بهره گیری از روش مطالعه تاریخی توصیفی تحلیلی مسائل مربوط به روند کشت چای و چالش های پیش روی آن از ایام نخستین کاشتِ این محصول در گیلان دوره قاجاریه تا به ثمر رسیدن و تثبت آن در این منطقه به عنوان محصولی کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این پژوهش نشان داد؛ روند کشت چای در ابتدا به سبب مخالفت شدید حکام و مالکان گیلانی با مشکلاتی جدی رو به رو شد؛ اما با حمایت مستقیم مظفرالدین شاه از کاشف السلطنه از یک سو و پشتکار خود کاشف السلطنه از سوی دیگر، درنهایت کشتِ چای در گیلان تثبیت شد.
The Role of Second Homes in Tourism Development of Rural Settlements (Case Study of Damavand Townships)
منبع:
Tourism and Hospitality Research, Volume ۷, Issue ۳, Spring ۲۰۲۰
153 - 164
حوزه های تخصصی:
Second homes tourism is one of the patterns of tourism expansion especially in rural and mountainous areas that is achieved through the expansion of the ownership of second homes (upcountry or holiday homes). Despite the relatively long history of second homes in rural areas, second home tourism has recently experienced a resurgence, often due to new patterns of production and economic consumption. The purpose of this study was to investigate the second homes in tourism in Damavand. The city has been attracted by tourists, especially homeowners, due to its specific geographical location, such as the countryside, beautiful highlands and valleys, lack of pollution in the cities, and its terms of its easy access to this city. Descriptive and analytical research method and processing of 127 questionnaires in SPSS environment showed that there is a significant relationship between second homes and tourism development.
واکاوی دیدگاه عدم جواز ترجمه حداقلی قرآن (با تأکید بر نظریه رشیدرضا)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش دینی دوره ۲۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۵
293-311
این نوشتار به بررّسی نظریه ی جواز حدّاقلی ترجمه ی قرآن کریم، از دیدگاه فریقین پرداخته است. شیعیان بر جواز ترجمه ی قرآن اتّفاق نظر دارند. آنچه از ادلّه ی اهل سنّت برداشت می شود، عدم جواز ترجمه ی قرآن است. در این پژوهش که با استفاده از منابع کتابخانه ای و به روش تحلیلی-توصیفی نوشته شده است، ضمن تبیین حقیقت فتوای رشید رضا مبنی بر عدم جواز ترجمه قرآن و کشف تاثیر شرایط و زمان بر این فتوا ، به دلایل و مؤیّداتی دیگر بر جواز ترجمه ی قرآن کریم از سوی اهل سنّت رسیده ایم. همچون؛ اقدام رشید رضا به همراه گروهی از علماء مصر بر ترجمه ی قرآن، فتوای علمای دانشگاه ألأزهر مصر بر جواز ترجمه ی قرآن، نظریه ی تفصیلی جواز و عدم جواز ترجمه ی قرآن و بیان جناب زرکشی مبنی بر ضرورت ترجمه ی قرآن در بعضی موارد. آنچه اکثر اهل سنّت را بر این داشته تا با جواز ترجمه ی قرآن مخالفت کنند، خلط میان امکان وجواز ترجمه ی قرآن است. پس چنانچه منظور از ترجمه ی قرآن را ترجمه ی حقیقی و بصورت آیینه ی تمام نمای قرآن بگیریم، شیعه هم قائل به چنین ترجمه ای نبوده ونظرش با مخالفینِ عدم امکان ترجمه (اهل سنّت) یکسان می باشد. امّا ترجمه ی حدّاقلی، که براساس ضوابط باشد، مسأله ای است که عقل جواز امکانش را ثابت می کند و نقل حکم به جواز شرعی آن می دهد.
واکاوی مسئله مشورت با زنان از منظر قرآن و عهدین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
برقراری ارتباط و مشورت با دیگران برای بهره گرفتن از اندیشه و دانش آنان یکی از لوازم زندگی است؛ زیرا بدون ارتباط و مشورت با دیگران، ادامه زندگی سخت و غیرممکن خواهد شد. قرآن کریم نیز مشورت با دیگران را پسندیده و حتی به انجام آن دستور داده است. روایات وجود دارند که مضمون آن ها به ظاهر بر نقصان عقل زنان اشاره دارد و از مشورت با زنان بر حذر داشته است . بدین ترتیب، به نوعی تحقیرآمیز زنان را پایین تر از مردان تعبیر می کند؛ پس با چنین مطالبی نمی توان با زنان مشورت کرد. نویسنده مقاله این مسئله را با استفاده از آیات قرآن کریم و عهدین حل می کند. یافته های تحقیق نشان می دهد که مشورت با برخی زنان که کمال عقل خود را به اثبات رسانیده اند، اشکال ندارد. تتبع در قرآن کریم نشان می دهد که دو نوع آیات درباره مشورت وجود دارد: یکی به صورت عام که شامل همگان (مردان وزنان) می شود و دیگری به صورت خاص که تنها شامل زنان است. هم چنین در عهد عتیق، در جریان نجات حضرت موسی علیه السلام مشورت با زنان به چشم می خورد، ولی عهد جدید در مورد این مسئله، ساکت است و هیچ آیه صریحی مربوط به این موضوع ندارد؛ اما می توان از آیاتی موضوع مشورت با زنان را استخراج کرد.
تأثیر کیفیت حسابرسی بر رابطه محافظه کاری حسابداری و ارزش نگهداشت وجه نقد
حوزه های تخصصی:
سطح نگهداری وجه نقد، در برگیرنده وجوهی است که به سرعت برای سرمایه گذاری در دارایی های فیزیکی و یا برای توزیع به سرمایه گذاران در دست باشد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر کیفیت حسابرسی بر رابطه محافظه کاری حسابداری و ارزش نگهداشت وجه نقد می باشد. پژوهش انجام شده ازنظر نوع هدف، جزء پژوهش های کاربردی است و روش پژوهش ازنظر ماهیت و محتوایی علت و معلولی هست. انجام پژوهش در چارچوب استدلالات قیاسی- استقرایی صورت گرفته و برای تجزیه وتحلیل فرضیه ها از تحلیل پانلی کمک گرفته شده است. برای جمع آوری اطلاعات، از داده های 142 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1391-1399 استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد بین محافظه کاری حسابداری و ارزش نگهداشت وجه نقد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؛ مدیریت سود بر رابطه بین محافظه کاری حسابداری و ارزش نگهداشت وجه نقد تأثیرگذار نیست؛ اما مدت تصدی حسابرس بر رابطه بین محافظه کاری حسابداری و ارزش نگهداشت وجه نقد تأثیر منفی و معنی داری دارد.
نگاهی جدید به نظریه تفسیر تمثیلی با تأکید بر تأویل قرآن
در مورد تمثیلی بودن برخی از مسائل و گزاره های قرآن کریم سه دیدگاه وجود دارد: 1. مشهور مفسران با حفظ ظواهر آیات، گزاره های یاد شده را تاریخی دانسته و به تجزیه و تحلیل مفاد آن پرداخته و تمامی عناصر و اجزای گزاره ها را حقیقی دانسته اند؛ 2. برخی دیگر مجموعه داستان های یاد شده اعم از عناصر اصلی و جزئیات و ماجراها را حکایت مقام می دانند و به عبارتی از اسطوره ها برمی شمرند؛ 3. گروهی از مفسران هم با تمثیلی یا نمادین دانستن برخی از آیات و داستان ها به تحلیل و تفسیر آیات مورد نظر اقدام کرده اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بیان معنایی جدید در مورد نظریه تفسیر تمثیلی پرداخته و به این نتیجه رسیده است که: شخصیت ها و عناصر داستان ها واقعی بوده و تحقق خارجی داشته اند و نمی توانند تنها بعنوان مثل یا نماد مورد نظر باشند؛ البته ماجراهای نقل شده دارای معارف عمیقی علاوه بر معنای ظاهری آیه می باشد.
سرزمین بین النهرین: پیوستگی جغرافیایی - تأثیرپذیری تاریخی در آستانه فتح ایران توسط مسلمانان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
به رغم تحلیل های تاریخی متعددی که درباره روند فتح ایران توسط مسلمانان ارائه شده، اهمیت و تأثیر تعیین کننده تحولات مناطق و شهرهای مرزی بین النهرین اواخر عهد ساسانی چندان مورد توجه واقع نشده است. در نخستین مرحله فتوح مسلمین در قلمرو ساسانیان در سال 12ه ، که مطابق با شرایط جغرافیایی و اقلیمی عراق و عمدتا در مناطق بیابانی جنوب و غرب بین النهرین دنبال شد، مرزبانان و سپاهیان ساسانی در اغلب رویارویی های میدانی با سپاهیان مسلمان در کاظمه(حفیر)، مذار، ولجه، ألیس، حیره و انبار مغلوب شدند. بنابر یافته های این پژوهش تاریخی جغرافیایی، در این مرحله از فتح قلمرو ساسانیان، با توجه به اینکه اکثر این جنگ ها در نواحی بیابانی یا حاشیه صحرا روی داد، اعراب مسلمان به خوبی از انطباق پذیری خود با چنین شرایط جغرافیایی بهره گرفتند و با جابجایی های سریع در نواحی بیابانی و غافلگیر کردن مرزبانان ساسانی قدرت و برتری خود را بر آنها تحمیل کردند. علاوه بر اینکه این پیروزی های برق آسا اُبهت و شکوه نظامی و سیاسی ساسانیان در برابر اعراب مسلمان را فروریخت . با تسلط مسلمانان بر دو شهر مهم و سوق الجیشی حیره و انبار و تسلط بر نواحی بیابانی ماوراء فرات، حضور مسلمانان در بین النهرین تضمین شد و زمینه برای فتح سراسری عراق و سپس ایران فراهم شد. با عنایت به اهمیت، تأثیر و پیامدهای این مرحله از فتحِ غرب و جنوب قلمرو ساسانی، می توان آن را مقطعی دانست که در حملات اعراب مسلمان به مناطق مرزی و تسط آنها بر شهرهای مرزی، دروازه فتح سرزمین ایران عملا به روی اعرابِ مسلمان گشوده شد.
جایگاه و کارکرد فرهنگی تمدنی رباط های حجاز در ایام حج (قرون 7- 8 ه )(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تاریخ فرهنگی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۴
۱۴۰-۱۱۷
حوزه های تخصصی:
معماری اسلامی آناتولی در دوره گذار: استمرار و تحول در معماری امیرنشین های ترکمن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تاریخ و فرهنگ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۰۸
39 - 58
حوزه های تخصصی:
با آغاز دوره موسوم به امیرنشین های ترکمن در آناتولی، معماری اسلامی این منطقه نیز دوره متفاوتی را تجربه کرد. می توان از تحولات معماری این دوره به مثابه دوره گذار یاد کرد. به رغم اینکه سبک معماری به جای مانده از عهد سلاجقه روم، به شکلی رایج در بنای آثار و ابنیه استفاده می شد، اما به تدریج تغییراتی ملموس در معماری برخی امیرنشین های ترکمن پدیدار شد. نکته قابل توجه در این تغییرات در امیرنشین های آناتولی مرکزی ازجمله قره مانیان، چندان چشمگیر نبود، اما در امیرنشین های غرب آن مانند آیدین و منتشا نوآوری های ملموسی در معماری به وقوع پیوست. ازاین رو، پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسی معماری اسلامی این دوره از تاریخ آناتولی اسلامی و ترسیم ویژگی های آن، تحولات صورت گرفته را تبیین نماید. یافته های مقاله نشان می دهد که، اگرچه سبک معماری مسجد و مدرسه در شهرهایی مانند قونیه، مغنیسیا (مانیسا)، ارمناک و تیره، مبتنی بر سبک معماری دوره سلجوقیان بود، اما در امیرنشین های ترکمن غرب آناتولی، با وجود استمرار ویژگی های کلی سبک دوره پیشین، معماران این دوره تغییراتی مانند افزایش مساحت زیر گنبد در بناها و مساجد را به انجام رسانده اند. بر این اساس، می توان از معماری دوره ملوک الطوایفی امیرنشین های ترکمن به واسطه ویژگی استمرار و تحول در معماری این منطقه، به عنوان حلقه وصل معماری دو دوره مهمِ تاریخی سلجوقیان و عثمانیان در آناتولی یاد کرد.
چالش ها و مسائل پیش روی صنعت تولید ابریشم و نوغان داران گیلان عهد قاجاری (1300 -1335ق/ 1882- 1917م)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در عصر قاجاریه، گیلان به عنوان تولیدکننده عمده ابریشم و مرکز اصلی تجارت خارجی ایران از طریق دریای خزر، جایگاه چشم گیری در اقتصاد کشوری و منابع درآمد دولت مرکزی داشت. با وجود این، فراگیری بیماری کرم ابریشم در گیلان در سال 1277ق/1860م. و همچنین بی توجهی حکومت قاجاریه به این مسئله، موجب کاهش زیاد تولید محصول ابریشم در گیلان شد. با اعتراض نوغان داران گیلانی و تجار تبعه دول بیگانه به این شرایط و مواجه شدن دولت با ضرر مالی هنگفت مالی ناشی از آن، اقداماتی برای بهبود اوضاع صنعت ابریشم و نوغان داران گیلانی صورت گرفت. در این پژوهش با رویکرد تاریخی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی، وضعیت صنعت ابریشم در دوره قاجاریه طی سال های 1300-1335ق/1882-1917م. مورد بررسی قرار گرفته و اقدامات دولت قاجاریه و تلاش های تجار برای احیای دوباره این صنعت ارزشمند گیلان تبیین شده است. بنا بر یافته های این پژوهش، اولین اقدام دولت در این زمینه، واردات تخم نوغان توسط تجار خارجی بود. شکل گیری ادارات دولتی مرتبط با صنعت ابریشم به منظور رسیدگی به امور تجار خارجی و همچنین تشویق و ترغیب نوغان داران گیلانی برای شروع مجدد به کار نوغان داری، از جمله اقداماتی بود که برای احیای صنعت ابریشم در گیلان انجام گرفت.
واکاوی حوزه معناشناسی طاقت در قرآن (بر اساس روابط هم نشین و متقابل)
رویکرد همزمانی معناشناسی، تلاشی در جهت بازنمایی واژگان مفاهیم قرآنی است؛ زیرا واژگان در قرآن معنای حقیقی خود را از مجموع ارتباطات بینامتنی به صورت شبکه معنایی آشکار می نمایند. نوشتار حاضر در پی آن است که نخست به بررسی ریشه ای ماده «طوق» لغت و کاربردهای آن در قرآن بپردازد. پس از آن مفاهیم هم نشین و متقابل ماده طاقه مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. رویکرد گزینش مفاهیم هم نشین، از میان واژگانی است که دارای قرابت معنایی با کلمه «طاقت» هستند. جستجوی داده های قرآنی نشان داد که واژگانی همچون «مبتلیکم، تُحمّلنا، اصراً، بخلو، وسع و یکلّف» هم نشین های اولیه ماده طاقه هستند که در مولّفه های معنایی رنج، مشقّت و سختی اشتراک دارند. در مرحله ثانویه، هر کدام از این 6 کلمه که ضمن قرابت معنایی با «طاقه» هم نشین بودند، در برخی آیات با واژگانی هم نشین شده اند که خود در دایره مؤلفه های معنایی طاقت قرار می گیرند. سپس با استفاده از مؤلفه تقابل معنایی به تبیین چهار ماده «یسر، خفف، رفق و هون» پرداخته شد و برآیند مفاهیم این 4 ماده آسانی، راحتی و سبکی است که ضمن تقابل با معنای مشقّت و سختی در طاقت، سبب اطمینان به دخالت قیود مذکور در کنار توانایی در معنای طاقت خواهند بود. لازم به ذکر است نوشتار حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای و روش توصیفی_تحلیلی به رشته تحریر درآمده است.
معیار پذیرش روایات در اندیشه وحید بهبهانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فقه و اصول سال ۵۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۳۵
131 - 161
حوزه های تخصصی:
پیروزی مکتب اجتهاد بر مکتب اخباری گری، بیش از هر چیز، متأثر از قدرت علمی و خطابه و شاگردپروری وحید بهبهانی است. اجتهادی که وی طرح ریزی کرد، هرگز ادامه الگوی فکری محقق اردبیلی نبود؛ بلکه با توسعه در پذیرش روایات همراه بود. وی در مواجهه با اخباری گری، اجتهاد را که زاییده نیاز جامعه علمی بود، به رسمیت شناخت و به جای تأکید بر معلوم الصدوربودن مصادر روایی، بر معلوم الإعتباربودن روایات مصنفات امامیه تأکید کرد. پرسش اصلی این پژوهش این است که مهم ترین مبانی وحید بهبهانی در مواجهه با حدیث چه بوده و چگونه به رویکرد خود دست یافته است؟ نظریه انسداد، مهم ترین ابزار وی در گسترش دایره پذیرش اخبار بوده است؛ براین اساس، علاوه بر خبر صحیح، حجیت اخبار موثق و حسن و قوی را توجیه کرده و برای اثبات وثاقت راوی، ظن را، هرچند ضعیف، کافی دانسته است. این نظریه، با استقبال متأخران از وی مواجه نشد. دیگر ابزار مهم وحید بهبهانی برای گسترش دایره پذیرش روایات، جبران ضعف سند با عمل اصحاب، بوده است. به این ترتیب، وی با طرح نظریه انجبار، از میان اقسام چهارگانه احادیث (صحیح، حسن، موثق و ضعیف) فقط روایات ضعیف غیرمنجبر را حجت ندانسته است.
چگونگی مواجهه علامه حلی با اخبار آحاد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فقه و اصول سال ۵۵ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۳۳
167 - 190
حوزه های تخصصی:
مکتب متکلمان (بغداد) به دلیل ازدست رفتن اصول و مصنفاتِ نخستین، در گذر زمان کارآمدی خود را از دست داد و این ناکارآمدی با ظهور موجی از فتاوای شاذ در فقاهت ابن ادریس حلی خود را بیشتر نشان داد. از سوی دیگر، فقه شیعه به دلیل بساطت، مورد طعن مخالفان بود؛ ازاین رو به تدریج موج خروشان مخالفت با خبر واحد فروکش کرد و نظریهٔ حجیت خبر واحد از سوی علامه حلی مطرح شد. علامه حلی برخلافِ پیشینیان، ادلهٔ گوناگونی را بر حجیت اخبار آحاد اقامه کرد و به دنبال طرح ریزی نظریهٔ حجیت اخبار آحاد، بحث شرایط راویان نیز موضوعیت پیدا کرد و تقسیم بندی دوگانه محورِ احادیث، جای خود را به تنویع رباعی داد. علامه از میان این اقسام چهارگانه به دلیل اشتراط ایمان، موثقات را فاقد حجیت دانست و فقط صحاح و حسان را تلقی به قبول کرد؛ اما از سوی دیگر، راهکار هایی ارائه داد تا در عمل خود را به قدمای اصحاب نزدیک کند و بر تن روایات غیرصحاح و حسان، لباس صحت بپوشاند و نظریهٔ انجبار مهم ترین ابزار برای تحقق این امر بود.
بررسی اختلاف قرائت در نسخه خطی(108) قرن ششم در کتابخانه آستان قدس رضوی
منبع:
تأمل سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲
63 - 77
حوزه های تخصصی:
به دلیل اهمیت بالای مسئله اختلاف قرائت که در مواردی موجب اختلاف حکم می شود ویقینا بر اساس ادله عقلی و قرآن به قرائت واحد نازل شده. را بشناسیم و راه شناسایی آن بررسی قرائت مضبوط در مصاحف قرون گذشته است. و شناخت قرائت متواتر ضروری است لذاهدف این پایان نامه بر آن است که کشف کند اکثریت مصاحف خطی گذشته باکدام قرائت بیشترین انطباق را دارد. نتایج بدست آمده از پژوهش در نسخه 108، از جمله نتیجه و دستاوردهای این تحقیق می توان اشاره نمود که نسخه خطی 108 قرن ششم موجود در آستان قدس رضوی بیشترین انطباق را با قرائت عاصم به روایت حفص دارد.
تحلیل مفهوم التعامل السلمی و مؤشراته فی سیره الامام علی (ع) بالاعتماد على نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الخامسه ربیع و صیف ۱۴۰۱ (۱۴۴۳ق) العدد ۲ (المتوالی ۱۰)
61 - 74
حوزه های تخصصی:
إنّ التعامل السلمی الذی یسمو بالإنسان إلی مستوی عالٍ، هو أحد المؤشرات المهمه للصحه الشخصیه والاجتماعیه، ویعتبر التعایش السلمی أحد مکونات الصحه الروحیه. إن الحاجه إلى تحسین مستوى جوده الصحه الروحیه تتطلب استخلاص التعالیم الروحیه والمعرفیه من نص محفوظاتنا الدینیه وتقدیمها بطریقه عملیه. وبناء على تأکید أمیر المؤمنین علیه السلام فی نهج البلاغه على التحلی بهذه الفضیله الأخلاقیه، فقد تمت فی هذه الدراسه الوصفیه التحلیلیه دراسه أبعاد السلام فی المجالات الفردیه والاجتماعیه، وأهمها: التنازل عن حق من أجل مصالح المسلمین، التعامل الحَسَن مع المعتدی، إکرام المواطنین، إخفاء کتمان الأسرار، التأکید على کرامه الإنسان، النهی عن الفتنه، التسامح والمرونه مصحوبا بالحزم، النقد العقلانی للعدو، عدم الإکراه فی البیعه، الحوار، التفاوض مع النقاد، العلاقه البنّاءه بین الأمه والإمام، التسامح مع منتهکی العهد فی بدایه الخلافه، النصیحه بالعفو عن المجرمین، العفو عن نقض العهد، الصبر وحمایه الحقوق الاجتماعیه للمعارضین. وبالتدقیق فی کلمتی التسامح والسلام تبینت أن التسامح یعنی الرفقه من باب المصلحه والضروره، أما فی السلام فهناک علاقه أعمق مصحوبا بالطمأنینه والرغبه. ویتبین من حیاه الإمام علی (علیه السلام) أن التعامل السلمی والمرونه الإیجابیه المذکوره فی الصحه الروحیه، یختلف تماماً مع التراجع والطاعه غیر اللازمه والانفعالیه. فالسلام والوئام فی مکانه یؤدی إلى الکمال، وتعتبر التنازلات التصالحیه والنفعیه، حرکه فی اتجاه التراجع والانحدار.
واکاوی مؤلفه های الگوی رهبری سیاسی امام خمینی
منبع:
اندیشه سیاسی در اسلام تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۶
7 - 28
حوزه های تخصصی:
اولین حرکت سیاسی و مواجهه امام خمینی با حکومت طاغوت، مقابله با تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی بود. البته نه این که امام فعالیت سیاسی را بعد از وفات اساتیدشان یعنی آیات عظام بروجردی و کاشانی شروع کرده باشند، بلکه این فعالیت ها سال ها قبل از 1341 نیز قابل رصد و مشاهده است. این نوشتار بر آن است با نگاه به نحوه رهبری سیاسی امام در این ماجرا، به این سوالات پاسخ دهد که اولا مهمترین مولفه های مدیریتی ایشان در هدایت مردم که در نهایت به پیروزی قیام و لغو تصویت لایحه انجامید کدامند و ثانیا آیا این مؤلفه ها تنها در حوزه اندیشه سیاسی یا علم مدیریت و جامعه شناسی جای می گیرند یا کاملا مبتنی بر اخلاق و تربیت اسلامی هستند. یافته های تحقیق که از روش گردآوری کتابخانه ای با رویکرد توصیفی -تحلیلی واکاوی شده است؛ نشان می دهد مدیریت و رهبری سیاسی امام مبتنی است بر اصل تکلیف گرایی و لذا بر مولفه هایی چون؛ رصد مداوم مسائل سیاسی، عدم تسویف و اجتناب از تاخیر در اقدام، رعایت اصل مشورت در امور و استفاده از عقول دیگران، لزوم حرکت مبتنی بر برنامه در عین توکل به خداوند، تکیه بر حرکت-های جمعی و پرهیز از اقدامات فردی و استقامت تا وصول به هدف و نتیجه، مبتنی است.
سیر تطوّر فهم مفسران از عبارت «و عَلَی الَّذینَ یُطیقونَه فِدیَهُ طعامُ مسکین» در آیه 184 سوره بقره(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سراج منیر سال ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۵
161 - 184
حوزه های تخصصی:
یکی از آیاتی که تفسیر آن محل اختلاف مفسّران بوده عبارت «و عَلَی الَّذینَ یُطیقونَه» در آیه 184 سوره بقره است. نظر به آنکه فعل «یُطیقونه» در این آیه مثبت بکار رفته، مفسّران را در فهم عبارت مذکور دچار چالش نموده است. نوشتار حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته، در صدد است تا با گذاری به سیر تطوّر فهم این آیه در اندیشه مفسّران، زمینه ی فهم دقیق تر آیه را فراهم آورده و داده های لازم جهت داوری صحیح پیرامون شروط و استثنائات روزه در قرآن را بازیابی کند. با بررسی های انجام شده در این تحقیق روشن شد که بر حسب سیر زمانی از قرن اول تا عصر حاضر، به ترتیب سیر فهم مفسّران، مباحثی همچون؛ اختلاف قرائت، فرضیه نسخ، در تقدیر گرفتن حرف نفی یا فعل «کانوا»، بیان مصادیق «یُطیقونَه» و تبیین معنای دقیق این ماده در آیه مورد بحث بوده است. از میان این دیدگاه ها، تلاش مفسّران اخیر در قرن چهاردهم و پانزدهم در فهم آیه به برداشت صحیح از آیه کمک شایانی کرده است. این تلاش ها از طریق کشف حقیقت معنایی «یُطیقونَه» بوده که به مقارنت قید مشقّت در ماده «یُطیقونَه» انجامیده و در نظّرات مفسرانی از صحابه همچون ابن عباس هم بدان اشاره شده است.
واکاوی سندی و محتوایی حدیث«لعن الله الیهود و النصاری اتخذوا قبور أنبیائهم مساجد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم حدیث سال ۲۸ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۹)
202 - 225
حوزه های تخصصی:
حدیث مشهور «لعن الله الیهود و النصاری اتخذوا قبور أنبیائهم مساجد» که پیامبر اسلامدر آخرین روزهای حیاتشان آن را ایراد فرمودند، در بسیاری از مصادر حدیثی شیعه و سنی آمده است و دو تفسیر از آن وجود دارد؛ سلفیان با تکیه بر مبانی خویش، تفسیری گسترده از این حدیث نموده اند و بر اساس آن بسیاری از مسلمانان را به خاطر ساخت زیارتگاه وبناهای یادبود بر قبور بزرگان دین، متهم به شرک نموده اند؛ اما جمهور محققین مسلمان با اکتفا به قدر متیقن از ظاهر روایت و پرهیز از قیاس و تعمیم حکم، تنها کسانی را مشمول آن دانسته اند که آگاهانه دچار غلو شده و اولیای خدا را در کنار او پرستش می کنند. گفتنی است ارائه تفسیر صحیح و مستند از این گونه نصوص دینی بهترین راهکار برای مقابله با پدیده تکفیر است.