تحلیل مفهوم التعامل السلمی و مؤشراته فی سیره الامام علی (ع) بالاعتماد على نهج البلاغه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
إنّ التعامل السلمی الذی یسمو بالإنسان إلی مستوی عالٍ، هو أحد المؤشرات المهمه للصحه الشخصیه والاجتماعیه، ویعتبر التعایش السلمی أحد مکونات الصحه الروحیه. إن الحاجه إلى تحسین مستوى جوده الصحه الروحیه تتطلب استخلاص التعالیم الروحیه والمعرفیه من نص محفوظاتنا الدینیه وتقدیمها بطریقه عملیه. وبناء على تأکید أمیر المؤمنین علیه السلام فی نهج البلاغه على التحلی بهذه الفضیله الأخلاقیه، فقد تمت فی هذه الدراسه الوصفیه التحلیلیه دراسه أبعاد السلام فی المجالات الفردیه والاجتماعیه، وأهمها: التنازل عن حق من أجل مصالح المسلمین، التعامل الحَسَن مع المعتدی، إکرام المواطنین، إخفاء کتمان الأسرار، التأکید على کرامه الإنسان، النهی عن الفتنه، التسامح والمرونه مصحوبا بالحزم، النقد العقلانی للعدو، عدم الإکراه فی البیعه، الحوار، التفاوض مع النقاد، العلاقه البنّاءه بین الأمه والإمام، التسامح مع منتهکی العهد فی بدایه الخلافه، النصیحه بالعفو عن المجرمین، العفو عن نقض العهد، الصبر وحمایه الحقوق الاجتماعیه للمعارضین. وبالتدقیق فی کلمتی التسامح والسلام تبینت أن التسامح یعنی الرفقه من باب المصلحه والضروره، أما فی السلام فهناک علاقه أعمق مصحوبا بالطمأنینه والرغبه. ویتبین من حیاه الإمام علی (علیه السلام) أن التعامل السلمی والمرونه الإیجابیه المذکوره فی الصحه الروحیه، یختلف تماماً مع التراجع والطاعه غیر اللازمه والانفعالیه. فالسلام والوئام فی مکانه یؤدی إلى الکمال، وتعتبر التنازلات التصالحیه والنفعیه، حرکه فی اتجاه التراجع والانحدار.تبیین مفهوم مسالمت تعالی بخش و شاخصهای آن در سیره امام علی (ع) با تکیه بر « نهج البلاغه»
مسالمت تعالی بخش از شاخص های مهم سلامت فردی و اجتماعی به شمار می آید و همزیستی مسالمت آمیز از مؤلفه های سلامت معنوی محسوب می شود. نیاز به ارتقاء سطح کیفی سلامت معنوی، اقتضاء می کند آموزه های معنوی و معرفتی از متن ذخایر دینی اعتقادی ما استخراج و به گونه ای کاربستی عرضه شوند. نظر به تأکید امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه بر تخلق به این فضیلت اخلاقی در این مطالعه توصیفی تحلیلی، ابعاد مسالمت در حیطه های فردی و اجتماعی بررسی شده اند که مهمترین آنها عبارتند از: رازپوشی، چشم پوشی از حق خود به خاطر مصالح مسلمین، خوش رفتاری با ضارب خود، تکریم شهروندان، تأکید بر کرامت انسان، رواداری و انعطاف پذیری در عین صلابت، نقد مستدل دشمن، عدم الزام و اجبار در بیعت، روابط سازنده بین امت و امام، حسن استماع در مقابل اظهارات معاندان و منتقدان، سماحت با عهدشکنان و مجرمان، پاسداشت حقوق اجتماعی مخالفان. مداقه در کلمات مدارا و مسالمت نشان داد که مدارا به معنی همراهی از روی مصلحت و ضرورت است در حالی که در مسالمت رابطه عمیق تری توأم با صلح، آرامش و رغبت وجود دارد. از سیره امام علی علیه السلام معلوم می شود که مسالمت و انعطاف پذیری مثبت و تعالی بخش مطرح شده در سلامت معنوی، غیر از وارفتگی و تمکین بی مورد و منفعلانه می باشد. مسالمت و سازگاری در جای خود موجب کمال است و سازشکاری های منفعت اندیشانه و عافیت طلبانه حرکتی در مسیر قهقرا و افول محسوب می شوند.