ثریا معمار

ثریا معمار

مدرک تحصیلی: دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه اصفهان، ایران
پست الکترونیکی: aryana.anahita.anahita@gmail.com

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۲ مورد.
۱.

کشاورزان و عادت وارۀ بوم شناختی در حاشیه: مطالعۀ کیفی مبتنی بر نظریۀ زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال نوزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 218 - 177

کلید واژه ها: دانش بومی زیست بوم عادت واره بوم شناختی فشار ساختاری کشاورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 649 تعداد دانلود : 41
در سال های اخیر بخش کشاورزی ایران، درمعرض بحران ها و مخاطرات محیط زیستی گوناگونی قرار گرفته که اثرات عمیق و جبران ناپذیری بر پیکره روستاها وارد کرده است. نقش زمینه های اجتماعی و فرهنگی را در بروز این بحران ها و مخاطرات و همچنین در شکل گیری نگرش ها، ارزش ها و رفتارهای ایجادکننده این مخاطرات در میدان کشاورزی نمی توان نادیده گرفت؛ بنابراین هدف این پژوهش، واکاوی عادت واره بوم شناختی کشاورزان شهرستان ازنا و کشف بسترها و زمینه های شکل گیری آن بود. این پژوهش با استفاده از روش کیفی و نظریه زمینه ای انجام شد. نمونه گیری پژوهش از نوع هدفمند بود و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. مشارکت کنندگان 33 نفر بودند. تکنیک این پژوهش از نوع مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. یافته ها نشان داد، فشارهای ساختاری ادراک شده و دوگانه انفعال-ناکارآمدی دولت به عنوان شرایط علّی، معادله توارث و تقسیم که خردشدن بیش از حد اراضی کشاورزی را درپی دارد، به عنوان شرایط مداخله گر و تیغ دولبه کشت مکانیزه به عنوان شرایط زمینه ای، موجب به حاشیه رفتن عادت واره بوم شناختی می شوند. کشاورزان در مواجهه با این شرایط، کشاورزی سازگار با بازار، استفاده بیش از حد از نهاده های شیمیایی و آیش نگذاشتن زمین را به عنوان راهبرد انتخاب می کنند که درنتیجه موجب تراژدی منابع آبی، فرسایش خاک و مهاجرت می شود. مداخلات از نوع قانون گذاری، ترویج و آموزش و توجه به دانش سنتی و بومی کشاورزان می تواند به ارتقای عادت واره بوم شناختی کشاورزان و حفظ زیست بوم منجر شود.  
۲.

تحلیل هویت زن ایرانی بر مبنای ارزش های اساسی در کتاب های خاطرات دفاع مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال دهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۹ 9 - 29
تعداد بازدید : 356 تعداد دانلود : 203
ارزش ها ازجمله عوامل مؤثر بر شکل دهی هویت در هر جامعه است. پژوهش حاضر باهدف بررسی و تحلیل هویت زن ایرانی بر مبنای ارزش های اساسی در کتاب های خاطرات دفاع مقدس به روش تحلیل محتوای کیفی جهت دار انجام شد. بدین منظور آثار مکتوب در این زمینه  که شامل خاطرات نوشته شده ازسوی زنان شرکت کننده در دفاع مقدس مورد بررسی قرار گرفت و پنج کتاب در این زمینه به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد که عناوین این کتب عبارتند از: عناوین فرنگیس، من زنده ام، از چنده لا تا جنگ، یکشنبه آخر و پوتین های مریم. نتایج پژوهش نشان داد که ارزش های اخلاقی مانند تعهد، صبر، شکرگزاری، سخاوت، خیرخواهی و ارزش های فرهنگی مانند فروتنی و تواضع، قدرت، دانش و سلامت و در نهایت ارزش های مذهبی مانند خدامحوری، تقوی، اخلاص، نرم خویی و عفاف بر هویت زنان ایرانی در دوران دفاع مقدس مؤثر بوده است.
۳.

فراتحلیل انتقادی مطالعات مدرنیته در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هجدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶۹ 249 - 282
تعداد بازدید : 961 تعداد دانلود : 933
دهه80 و 90را می توان جهت گیری بخشی از اجتماعات علمی ایران به مطالعات مربوط به مدرنیته ایرانی و همچنین وضعیت جامعه شناسی در ایران دانست و آثار دکتر آزاد ارمکی نمونه ای از این مطالعات،قلمداد می شود.پژوهش حاضر ضمن منضم ساختن مطالعات مربوط به تجربه مدرنیته،در صدد فهم انتقادی آن دست از مطالعاتی است که تبدیل جامعه شناسی به زبان مدرنیته را از طریق تئوری تجربه های مدرنیته دنبال می نمایند.به این منظور داده-های21اثر از آزاد ارمکی، به شیوه اسنادی گردآوری،و با روش فراتحلیل و رویکرد مرور سیستماتیک،مورد تحلیل قرار گرفته اند.پایان بندی انتقادی مقاله؛مسکوت ماندن روابط سیستماتیک میان مدرنیته عام با مدرنیته ایرانی،و همچنین تعلیق روابط ارگانیک میان منطق جامعه شناسی با جامعه شناسی در ایران را نتیجه می گیرد.این امر منجر به قرائتی انشقاق یافته از مدرنیته و جامعه شناسی،در مطالعات یاد شده گردیده است و پروژه علمیِ تبدیلِ جامعه شناسی به زبان مدرنیته را،به سازوکار گفتمانیِ بازتولیدِ نقش آنتیگونیک مدرنیته ایرانی در قبال مدرنیته جهانی بدل کرده است و هزینه های غیریت سازیِ مدرنیته ایرانی برای مدرنیته جهانی را استمرار بخشیده است.
۴.

چگونگی تطبیق فرایند و ساختارِ مسئله مندیِ وضعیت جامعه شناسی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال ۲۲ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 160 - 120

کلید واژه ها: آنتیگونیسم اجتماعات علمی جامعه شناسی در ایران سرمایه داری جهانی غیریت سازی ماتریس شرطی/پیامدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 783 تعداد دانلود : 781
وضعیت جامعه شناسی در ایران یکی از پرشمارترین جایگاه های موضوعیِ مطالعات را شکل داده است اما با این حال این مطالعات در حدودِ توضیحِ نابسنده ساختار وضعیت مسئله گون جامعه شناسی در ایران متوقف شده، و کمتر قادر به توضیح فرایندیِ این ساختار بوده است. تحقیق حاضر با هدف بُعد بخشیدن به ساختار-فرایندِ وضعیت جامعه شناسی، از تکنیک ترسیم ماتریس شرطی/پیامدیِ تمهید شده در روش نظریه زمینه ایِ سیستماتیک استفاده نموده است. بنابر یافته های تحقیق؛ امر کانونیِ منتهی به وضعیت پدید آمده برای جامعه شناسی در ایران عبارت است از  فقدان رسمیت جامعه شناسی. فقدان رسمیت جامعه شناسی به معنای اعم، موکول به فقدان رسمیت چندین مقوله اعم از؛ فقدان رسمیتِ میان میدانیِ امر اجتماعی ، فقدان رسمیتِ اجتماعیِ جامعه شناسی و فقدان رسمیتِ معیارهای درون میدانیِ جامعه شناسی می باشد که در سطح خُرد، ناظر بر  اجتماعات علمی و کنشگران میدان جامعه شناسی ، در سطح میانی، ناظر بر دو میدانِ معرفتِ عامه و معرفتِ آکادمیک ، در سطح کلان، ناظر بر میدان های سه گانه اقتصادی و سیاسی و ایدئولوژیک ، و در سطح ابرکلان، ناظر بر ایفای نقشِ آنتیگونیستیک علیه سرمایه داری جهانی، دولت نفتی، تجربه مدرنیته و... می باشد.
۵.

واکاوی آسیب های مرتبط با دست بافته های عشایر بختیاری در سبک زندگی معاصر با تکیه بر آرای پیر بوردیو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگارینه هنر اسلامی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۰ 117 - 136

کلید واژه ها: عشایر بختیاری دست بافته سبک زندگی پیر بوردیو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 752 تعداد دانلود : 697
دست بافته های کاربردی همواره یکی از تولیدات مهم و موردنیاز عشایر بختیاری بوده است. هنری قومی که در عرصه علوم انسانی و اجتماعی نیز به عنوان سند تاریخی و یک گونه ی متفاوت از حوزه هنر دارای اهمیت است. با توجه به تغییرات کنونی سبک زندگی که عمدتاً مطابق با تحولات فرهنگی و اجتماعی و فاصله میان سنت و تجدد بوده، کاهش دامنه ی تولید و فراموش شدن بخش عظیمی از بافته ها اجتناب ناپذیر شده است. ازاین رو مقاله حاضر باهدف آسیب شناسی دست بافته های کاربردی عشایر بختیاری، در پی پاسخگویی به این سؤال اصلی که آسیب ها و موانع حیات و مصرف دست بافته های بختیاری در سبک زندگی امروزی کدام اند؟ بوده است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی و از نوع مطالعات مردم نگاری بوده و از لحاظ ماهیت کیفی است. رویکرد آن جامعه شناسی هنر با تأکید بر نظریه ی پیر بوردیو در خصوص مصرف و سبک زندگی است و در این راستا از نظریه "میدان" و مؤلفه های مرتبط با آن بهره برده است. تحلیل داده ها بر پایه ی تحلیل مضمون و ارائه ی الگو بر پایه ی آسیب شناسی انجام گرفته است. نمونه گیری به صورت غیر احتمالی و بر پایه ی اشباع اطلاعاتی با مشارکت 34 نفر از تولیدکنندگان، عرضه کنندگان، مصرف کنندگان و صاحب نظران صورت گرفته و اطلاعات به دو روش اسنادی و میدانی جمع آوری شده است. حاصل آنکه آسیب ها با دو حوزه ی کاربرد و زیبایی شناسی (ذائقه هنری) در ارتباط مستقیم اند که متأثر از منش افراد در حکم کنشگران میدان بافته ها می باشد؛ همان گونه که بوردیو نیز فرهنگ مصرف را ریشه در منش و ذائقه هر فرد می داند. به واقع با در نظر گرفتن نقش سرمایه فرهنگی در سبک زندگی، در میدان دست بافته های کاربردی عشایر بختیاری در قامت سرمایه ی فرهنگی عینی شده، دو گروه کنشگران ناب و وابسته قابل تشخیص است که خود نیاز به یک گروه سوم در راستای تلفیق خصوصیات دو گروه مذکور و به دست آوردن میدان قدرت را نشان می دهد؛ چراکه قطب سوم از منظر سرمایه فرهنگی بر دست بافته ها تأکید دارد و با توجه به عدم تطابق کاربردی آن ها با معیارهای پذیرش در بازارهای هدف و وجوه زیبایی شناسی شان با سلیقه و پسند دنیای امروزی؛ در پی ورود ایده های جدید بوده تا توأمان جایگاه هنری و مصرفی را به دست آورد.
۶.

تبیین عوامل مؤثر بر اقتصاد دست بافته های کاربردی عشایر بختیاری در جامعۀ معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۱۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 111 - 136

کلید واژه ها: اقتصاد هنر بستر اجتماعی توسعه اقتصادی دست بافته های کاربردی عشایر بختیاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 784 تعداد دانلود : 34
دست بافته های بختیاری به مثابه مصداقی بارز از محصولات فرهنگی و هنری قلمداد می شوند که همواره دارای رسالت اقتصادی و ظرفیت بالای درآمدزایی بوده اند؛ لیکن با توجه به محدود شدن بازار تقاضا و کاهش دامنه ی تولید، امروزه نقش اقتصادی آن ها کم رنگ گردیده است. درحالی که در جامعه امروزی معرفی و بهره گیری از تمام یا بخشی از این هنرها در جهت تداوم در نسل های بعد، تحکیم هویت بخشی و ترمیم کاستی های اقتصادی، تولیدی، بومی و درنتیجه ایجاد توسعه و اقتصادی پایدار به ویژه در میان عشایر بختیاری، امری حیاتی به شمار می رود. لذا اگرچه امروزه جمعیت عشایر کاهش یافته است لیکن با توجه به تغییر الگوی سکونت و کم رنگ شدن دیگر جنبه های درآمدزایی، دست بافته ها یک فرصت و ضرورت اقتصادی برای این جامعه محسوب می شوند. بر این مدار اهتمام جدی به مقوله ی توسعه ی اقتصادی و هنری این بافته ها ضرورت می یابد. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش عوامل دخیل در اقتصاد دست بافته ها وابسته به حیطه های تولید، توزیع و مصرف، در وضعیت موجود است. روش پژوهش توصیفی_تحلیلی و ازلحاظ ماهیت کیفی است. یافته اندوزی به دو شیوه کتابخانه ای و میدانی و تحلیل آن ها بر پایه ی تحلیل مضمون انجام شده است. با استفاده از نمونه گیری هدفمند و غیر احتمالی با 34 نفر از تولیدکنندگان، عرضه کنندگان، مصرف کنندگان و صاحب نظران، به روش گلوله برفی مصاحبه صورت گرفته است. حاصل آنکه در جامعه امروزی دست بافته ها به فراخور وجود مجموعه ای از عوامل اجتماعی و اقتصادی شامل: حقوق پایین بافنده، قیمت بالای بافته ها، پایین بودن سطح شناخت و نوع ارائه بافته ها، کم رنگ بودن نقش ارزش ها و فعالیت های شبکه ای قومی، نقش کارآفرینی، نقش صادرات و تبلیغات، کم تر مجال بروز و موفقیت اقتصادی یافته اند.
۷.

تجربه زیسته زنان از خشونت خانگی (مورد مطالعه: زنان مراجعه کننده به واحد کاهش طلاق مرکز اورژانس اجتماعی شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 123-142

کلید واژه ها: خشونت خانگی تجربه زیسته پیامدهای خشونت خانگی استراتژی مواجهه با خشونت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 900 تعداد دانلود : 119
خشونت در خانواده یا خشونت خانگی خشونتی است که در محیط خصوصی به وقوع می‌پیوندد و عموماً در میان افرادی رخ می‌دهد که به سبب صمیمیت یا ارتباط خونی یا قانونی به یکدیگر پیوند خورده‌اند. اهداف این پژوهش دستیابی به معنای رفتار خشونت‌آمیز نزد زنان، نوع‌شناسی خشونت خانگی و تجارب زنان از اعمال خشونت خانگی است. این پژوهش با پارادایم تفسیرگرایی و با استفاده از روش پدیدارشناسی، سعی در شناسایی تجارب زیستۀ زنان شهر اصفهان از خشونت خانگی دارد. میدان تحقیق، بخش کاهش طلاق مرکز اورژانس اجتماعی شهر اصفهان است. با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند، با 18 نفر از زنان خشونت‌دیده مصاحبۀ عمیق نیمه‌ساخت‌یافته انجام شد و با روش هفت‌مرحله‌ای کولایزی، تحلیل داده‌ها صورت گرفت. نتایج تحقیق علاوه بر ارائۀ نوع‌شناسی دقیق از خشونتی که زنان آن را تجربه کرده بودند نشان داد که هرکدام از زنان خشونت‌دیده، براساس نوع خشونتی که تجربه کرده‌اند، خشونت علیه زن را چگونه تعریف می‌کنند. زنان در بیان تجاربشان به دلایل خشونت همسر نیز اشاره کردند. در این خصوص به دخالت خانوادۀ مرد، ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی مرد، نداشتن شناخت کافی از یکدیگر و اندیشه‌های مردسالاری اشاره می‌کنند. همچنین، زنانی که قدرت مقابله با همسر را در خود نمی‌بینند، به‌صورت منفعلانه به سازش و تحمل زندگی خشونت‌بار، پنهان‌کردن خشونت اعمال‌شده و درنهایت، دفاع از خود در هنگام کتک‌خوردن می‌پردازند. آن دسته از زنان که توانایی مقابله با خشونت همسر را دارند، به‌صورت فعالانه دست به اقداماتی چون اتخاذ تدابیر برای بهبود اوضاع، انجام‌ندادن خواسته‌های مرد، ناسزاگویی در مقابل خشونت کلامی شوهر و درنهایت، با نتیجه‌نگرفتن از اقدامات اشاره‌شده، به قهر و ترک منزل دست می‌زنند.
۸.

خوانشی انتقادی از مطالعات جامعه شناسی در ایران ذیل اکنونِ تبارشناختی (با تاکید بر آثار و آراء دکتر ابراهیم توفیق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال بیستم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ 85 - 110

کلید واژه ها: فردیت لحظه حال تبارشناسی تلقی گذار گفتمان پسااستعماری مناسبات قدرت هویت ناب سوژه زدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 976 تعداد دانلود : 84
از آن جایی که مطالعات مربوط به مدرنیته ایرانی، و جامعه شناسی تاریخی،  تاثیراتی مهم بر مطالعه سایر حوزه های مرتبط با مدرنیته از جمله وضعیت جامعه شناسی در ایران دارند شایسته توجه اند. دکتر ابراهیم توفیق یکی از جامعه شناسان ایران است که مطالعات جامعه شناسی و مدرنیته ایرانی را با رویکردی به جامعه شناسی تاریخی،  بر تبارشناسی لحظه حال متمرکز نموده است. این مقاله در صدد تحلیل مطالعات ایشان به منظور فهم انتقادی مطالعات تبارشناختی از اکنونیتی است که نوع مواجهه با آن، وضعیت سنت، مدرنیته و جامعه شناسی را در ایران رقم زده است. به این منظور داده های27 اثر از توفیق، به شیوه اسنادی گردآوری و با روش مرور سیستماتیک، مورد تحلیل قرار گرفته اند. پایان بندی انتقادی فراتحلیل صورت گرفته درباره آثار و آراء توفیق؛  فقدان مطالعه مناسبات سیستماتیک میان دانش و سرشت قدرت مآب دانش، تقلیل روابط سیستماتیک میان دانش و اراده به قدرت، به مناسبات میان دانش و بلوک قدرت، تقلیل نظام دانش به محتوای دانش، تعلیق چگونگی گسست از گفتمانِ گذار، مغفول باقی گذاشتن بحران بازنمایی در رابطه میان نظام تولید دانش و وضعیت جامعه، غفلت از ناتوان سازی سوژه در گسست از خوانش گذرا از حال توسط نظریه پسااستعماری، نقد ایدئولوژی در سطح رفتاری به رغم باور به ضرورت نقد مبنای وجودی ایدئولوژی در سطح شناختی، قرار گرفتن نظریه حال در معرض پروبلماتیک نظریه تداوم و. . . را نتیجه می گیرد. این موارد از سویی منجر به رسمیت یافتن فردیت لحظه حال و از دیگر سو منجر به بازتولید تلقی تداوم و بی توجهی به انحطاط شده است. همچنین این امور از سویی منجر به هوشیاری نسبت به تبعات گفتمانی رویکرد پسااستعماری، و از سوی دیگر منجر به فرسایش سوژه در گسست از خوانش گذرا از لحظه حال توسط جامعه شناسی در ایران شده است.
۹.

تحلیل جامعه شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه های50، 60 و 70 شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۷۲) 183 - 208

کلید واژه ها: مصرف گرایی مصرف تظاهری بازتعریف هویت اجتماعی نابرابری جهانی شدن ذائقه مصرف چشم وهم چشمی منزلت یابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 678 تعداد دانلود : 497
در دهه های اخیر، با گسترش مصرف گرایی و افزایش تمایلات مصرفی در عرصه جهانی، تحولاتی در زمینه های فرهنگی و ساختاری جوامع روی داده است که سبب دگرگونی و تغییر در هویت زن سنتی و بازاندیشی در هویت خود در رویارویی با مظاهر امروزی مصرف گرایی شده است. امروزه افراد با گرایش به مصرف بیش ازحد کالاها برای رفع نیاز، سعی دارند جایگاه اجتماعی متفاوتی نسبت به دیگران برای خود کسب کنند. در این میان زنان با مصرف تظاهری به منزله افرادی که نماینده خانواده هایشان هستند، سعی دارند منزلت و جایگاه اجتماعی خود و خانواده هایشان را در جامعه بالا ببرند. مقاله حاضر مطالعه تأثیر مصرف گرایی بر بازتعریف هویت زنان دهه های50، 60 و 70 شهر اصفهان را در کانون خود جای داده است. نظریات استفاده شده در این پژوهش نظریه های پی یر بوردیو، تورشتاین وبلن وآنتونی گیدنز است. روش پژوهش از نوع کمی و به سنخ پیمایشی، روش گردآوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته، حجم نمونه 384 نفر از زنان شهر اصفهان و روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای بوده است. نتایج تحلیل نشان می دهند همبستگی های معناداری بین متغیرهای مصرف گرایی و بازتعریف هویت زنان، نابرابری اجتماعی و مصرف گرایی، نابرابری اجتماعی و بازتعریف هویت زنان و بین جهانی شدن و مصرف گرایی وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیونی نشان می دهند متغیرهای مصرف گرایی و جهانی شدن و نابرابری اجتماعی 22 درصد از تغییرات متغیر بازتعریف هویت اجتماعی را تبیین می کنند.
۱۰.

رویکرد مخاطب محور در مواجهه با شبکه های اجتماعی مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در رسانه و فرهنگ سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 1-18

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی مجازی راهبرد مخاطب محور سواد ر سانه ای اقناع مخاطب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 271 تعداد دانلود : 851
محقق در این پژوهش ضمن نشان دادن لزوم تغییر رویکردها از رویکردهای مقابله ای به رویکردی فرهنگی و اجتماعی، رویکردی تحت عنوان «رویکرد مخاطب محور» معرفی نموده است. رویکردی که اساس نگاهش به جای توجه صرف به فرستنده پیام، توجه به مخاطب دارد تا با توانمند سازی مخاطب، به او توان نقد و تجزیه تحلیل پیام را بدهد. پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوای کمی انجام شده و نتایج حاصل بیانگر آن است که با رویکردی مخاطب محور می توان در قالب راهبرد آگاه سازی و آموزش و از طریق ارتقای سواد رسانه ای به توانمندسازی مخاطب در تحلیل و تفسیر و نقد پیام پرداخت و نیز در قالب راهبرد ایجاد و تنوع سازی از تکنیک های اقناع مخاطب برای جلب نظر مخاطب و جذب مخاطب بهره برد.
۱۱.

جنسیت و شهر: مطالعه ی مصرف گرایی و بازتعریف هویت زنان (مورد مطالعه :زنان دهه های50، 60 و 70 شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۶ 1-30

کلید واژه ها: مصرف گرایی هویت بازتعریف هویت جنسیت کلیشه های جنسیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 129 تعداد دانلود : 598
در دهه های اخیر، در اثر گسترش مدرنیته در عرصه ی جهانی، تحولاتی در زمینه های فرهنگی و ساختاری روی داده که سبب گرایش زنان به بازتعریف هویت اجتماعی شان شده است. در این میان مصرف گرایی مفهومی است که با انتخابی شدن زندگی روزمره معنا می یابد و این امر در بازتعریف هویت زنان تأثیر فراوانی داشته است. در پژوهش حاضر عواملی که زنان را به تأمل در هویت های سنتی، مقاومت در برابر کلیشه های جنسیتی و بازتعریف هویت اجتماعی قادر می سازد مورد مطالعه قرارگرفته است. روش تحقیق مورد استفاده روش کمّی از سنخ پیمایشی؛ جامعه ی آماری زنان دهه های50، 60 و70 شهر اصفهان و روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بوده است. نتایج این پیمایش نشان می دهد که در جامعه ی مورد مطالعه، تحصیلات هیچ رابطه ای با میزان مصرف گرایی ندارد حال آنکه بین بازتعریف هویت زنان و مصرف گرایی و بین دو متغیر پایگاه اقتصادی اجتماعی و مصرف گرایی رابطه وجود دارد. همچنین بین مصرف گرایی و وضعیت تأهل همبستگی وجود دارد اما این همبستگی پایین بوده و می توان استدلال کرد که تأهل افراد نمی تواند تأثیر چندانی بر میزان مصرف گرایی زنان داشته باشد. از دیگر نتایج به دست آمده می توان به تفاوت میزان مصرف گرایی زنان بر حسب دهه ی تولد اشاره داشت. نتایج تحقیق نشان می دهد که حداقل بین دو گروه زنان دهه های50 و 60 در میزان مصرف گرایی تفاوت معناداری وجود دارد.
۱۲.

نقش بزه دیده در تحقق جرم کلاهبرداری و راه کارهای پیشگیری از آن

نویسنده:
منبع: مجله حثوثی دوره سوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 53 تعداد دانلود : 211
در این مقاله، با توجّه به یافتههای علم نوین بزهدیدهشناسی، سعی شده که نقش بزهدیده در تحقّق بزه کلاهبرداری بررسی گردد. بزه کلاهبرداری، بزهی مرکب و رکن مادی آن چند جزئی است. اوّلین جزء رکن مادّی آن، توسّل بزهکار به وسایل متقلّبانه است. با توجّه به پیشرفت علم و فنآوری و افزایش آگاهی مردم، بر تنوّع و پیچیدگی وسایل متقلّبانه روزبهروز افزوده میشود و امروزه بزهکاران از رایانه و فضای مجازی برای فریب مردم استفاده میکنند. دومین جزء رکن مادّی، اغفال بزهدیده است؛ یعنی بزهدیده بر اساس علل و عوامل مختلفی فریب خورده و در مرحله ی بعد اموالش را با رضایت خود در اختیار بزهکار قرار میدهد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی ویژگی ها و عواملی است که باعث بزهدیدگی فرد در این جرم میشود. برای اثبات نقش بزهدیده در تحقق بزه کلاهبرداری، از روش میدانی و مصاحبهی کیفی با بیست نفر از قربانیان جرم کلاهبرداری و سپس برای تجزیهوتحلیل دادهها، از روش کلایزی به استفاده شد. درنهایت طمع، ناآگاهی، اعتماد نابجا و بیاحتیاطی بهعنوان چهار ویژگی اصلی مصاحبه شوندگان که باعث بزهدیدگی آنها شده بود، شناخته شد. با توجه به اینکه هدف نهایی مباحث راجع به بزهدیدهشناسی و تجزیهوتحلیل نقش بزهدیده در فرایند مجرمانه، پیشگیری از جرم و کاهش موارد آن است، درنهایت با عنایت به نتایج بهدستآمده، راهکارهای پیشگیری وضعی و اجتماعی برای جلوگیری از اینکه افراد قربانی جرم کلاهبرداری شوند، ارائه شد. راهکارهایی که اجرای آنها بهطور غیرمستقیم منجر به کاهش آمار ارتکاب جرم نیز خواهد شد.
۱۳.

مطالعة وضعیت دین ورزی جوانان با تأکید بر دینداری خودمرجع (ارائة یک نظریة زمینه ای)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال هشتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلید واژه ها: جوانان دینداری نظریة زمینه ای دینداری نوگرایانه دینداری خودمرجع خودتشخیصی دینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان
تعداد بازدید : 404 تعداد دانلود : 377
دینداری در زمانة کنونی متنوع و متکثر شده است. این مطالعه با پذیرفتن این پیش فرض که دینداری به مثابه امری متنوع و متلون، خارج از دوگانة دیندار یا بی دین بودن افراد است، به شناسایی و تفسیر نوع خاصی از دینداری در بین جوانان شهر اصفهان پرداخته است. بدین منظور، با مرور مطالعات پیشین، در چارچوب روش کیفی، رویکرد تفسیری، سنت نظریة زمینه ای و ابزار مصاحبه و در پرتو الهامات نظری زیمل در بحث دینداری های نوگرا، داده های تحقیق جمع آوری شد. نتایج یافته های کیفی تحقیق، بیانگر آن است که می توان با تأکید بر معیار «خودتشخیصی» فرد دیندار به نوعی خاص از دینداری تحت عنوان دینداری «خودمرجع» اشاره کرد. نتایج این مطالعه و بررسی یافته های کیفی همچنین گویای آن است که دینداری جوانان در این سنخ، بدل به امری شخصی، غیرالزام آور، خصوصی، سلیقه ای، گزینشی، مبتنی بر تعقل، خرد فردی و همراه با نپذیرفتن دگرسالاری نهادهای دینی شده است و به سمت امری اقتضایی و لذت گرایانه سیر می کند. همچنین در این مطالعه تلاش شده است تا مدل پارادایمیک اخذشده از داده ها در چارچوب نظریة زمینه ای در قالب شرایطِ علی، زمینه ای، تعاملی و پیامدی، در ارتباط با ظهور و تأثیرات این سنخ دینداری، ترسیم، توصیف و تشریح شود.
۱۴.

تجارب زیسته دختران شاغل 30 تا 49 سال از تجرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲

کلید واژه ها: بازاندیشی جنسیتی بازتعریف هویتی نظام ارزشی جنسیتی مزایا و مشکلات تجرد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن و اقتصاد محیط های کاری
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده جامعه شناسی زنان
تعداد بازدید : 652 تعداد دانلود : 768
هدف این مقاله بررسی تجارب زیسته دختران شاغل سی تا چهل و نه سال از تجرد است. سؤال اصلی مطالعه آن است که آیا بازتعریف هویت جنسیتی در میان دختران شاغل تحصیل کرده موجب ترجیح تجرد به ازدواج شده است؟ روش این مطالعه کیفی از سنخ روش پدیدارشناختی است. با استفاده از مصاحبه های عمیق داده ها جمع آوری شد. شیوه نمونه گیری ترکیبی از نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی و افراد نمونه در این تحقیق چهل نفر از دختران هرگز ازدواج نکرده سی تا چهل و نه ساله شاغل ساکن شهر اصفهان هستند. یافته های تحقیق نشان می دهد ترجیح تجرد به ازدواج در دهه های اخیر از یک سو تحت تأثیر وضعیت کلان اجتماعی و از سوی دیگر بازتاب واکنش کنشگران در عرصه اجتماعی است. دختران شاغل در جریان بازاندیشی نقش های کلیشه ای سنتی و بازتعریف هویت جنسیتی، تصویر جدیدی از خود در ذهن دارند. این تصویر جدید انتظارات آنان را از زندگی متحول ساخته است. هرچند انتخاب تجرد دختران را با مشکلات عدیده ای مواجه کرده است، آنان با مقاومت دربرابر فشارهای ساختاری, زندگی خود را آن گونه که می خواهند سامان می دهند. درحقیقت انتخاب تجرد به معنای حفظ تمام امکاناتی است که مجردها با تلاش و کوشش ازطریق تحصیل و اشتغال برای خود فراهم کرده اند.
۱۵.

بررسی نقش هویت دینی بر حفظ میراث فرهنگی در بین جوانان شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۵۹)

کلید واژه ها: هویت ملی هویت دینی میراث فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 792 تعداد دانلود : 995
با توجه به نقش تأثیرگذار دین در شکل بخشیدن به نگرش ها ،گرایش ها و معنابخشی به رفتارهای اجتماعی، پژوهش حاضر درصدد است تا اثر هویت دینی برحفظ میراث فرهنگی در بین جوانان شهر اصفهان را مورد بررسی قرار دهد. دیدگاه های نظری متعددی در باب نقش دین در جامعه وجود دارد. دورکیم و مارکس دین را ابزار قدرتمندان و موجب تخریب و تخدیر جامعه دانسته اند ولی وبر دین را منشأ بروز تغییرات اجتماعی می داند. این پژوهش با روش پیمایشی از طریق توزیع 343 پرسشنامه در شش منطقه از مناطق 14 گانه شهرداری شهر اصفهان که با نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند، صورت گرفته است. حجم نمونه با نرم افزار spss sample power محاسبه شد و به منظور آزمون فرضیات از مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار Amos استفاده گردید. یافته های پژوهش حاکی از آن است که هویت دینی جوانان در سه بعد عاطفی، اعتقادی و پیامدی با ابعاد شناختی، احساسی و عملکردی حفظ میراث فرهنگی ارتباط مستقیم و معناداری دارد و هویت دینی، 15/0از تغییرات در حفظ میراث فرهنگی را تبیین می کند. همچنین از بین متغیرهای زمینه ای تحصیلات پاسخگویان بر حفاظت از میراث اثر مثبت و معنادار داشته است. شاخص های برازش مدل نشان می دهد مدل، برازش قابل قبولی دارد.
۱۶.

وضعیت گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان دانشگاه اصفهان و برخی از عوامل مرتبط با آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و پنجم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۵۴)

کلید واژه ها: پایگاه اقتصادی-اجتماعی انگیزه تحصیلی گرایش به تفکر انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 193 تعداد دانلود : 337
امروزه صاحبنظران تفکر انتقادی را به عنوان یک ضرورت در زندگی درنظر می­گیرند. به همین علت، یکی از اهداف آموزش و پرورش، تربیت افرادی است که تفکر انتقادی داشته باشند. لذا پژوهش حاضر درصدد بررسی سطح گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان و همچنین، چگونگی ارتباط متغیر وابسته گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان و متغیرهای مستقل جنسیت، رشته­تحصیلی، پایگاه اقتصادی-اجتماعی و انگیزه تحصیلی بود. دستیابی به این هدف از طریق روش پیمایشی و با استفاده از دو پرسشنامه استاندارد؛ انگیزه تحصیلی (AMS) و گرایش به تفکر انتقادی (CTDI) میسر شد. پاسخگویان شامل دانشجویان دانشگاه اصفهان بودند که از دانشکده ادبیات و علوم انسانی و دانشکده فنی و مهندسی انتخاب شدند. مبنای انتخاب دانشجویان، نمونه­گیری تصادفی طبقه­بندی بود و از این طریق، نمونه­ای به حجم 310 نفر از میان جامعه­آماری دانشجویان که متشکل از 833 نفر بود، تحلیل گردید. از مهمترین نتایج این پژوهش می­توان به این مورد اشاره کرد که به احتمال 95%، درحدود 82 درصد از دانشجویان جامعه­آماری دارای گرایش زیاد به تفکر انتقادی هستند. علاوه بر این، فرضیه های پژوهش از طریق ضرایب تااو بی کندال و تااو گودمن و کراسکال آزمون شدند. نتایج آزمون گویای وجود رابطه ای معنادار بین انگیزه تحصیلی و گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان بود. همچنین، ارتباط مثبت ضعیفی بین جنسیت و گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان وجود داشت، ولی بین متغیرهای مستقل پایگاه اقتصادی-اجتماعی و رشته­ تحصیلی و متغیر وابسته پژوهش، ارتباط معناداری مشاهده نشد.
۱۷.

تحلیل نگرش محمدرضا شاه پهلوی به حکومت گری، طبقات و جریان های پرنفوذ اجتماعی (از 1332 تا 1355)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۵۶)

کلید واژه ها: نگرش حکومت استبدادی استبداد ایرانی حکومت دیکتاتوری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی تاریخی تاریخ ایران
تعداد بازدید : 69 تعداد دانلود : 71
مقاله حاضر درصدد تحلیل نگرش محمدرضا شاه پهلوی به حکومت گری، طبقات و جریان های پرنفوذ اجتماعی در دوره پس از کودتای 28 مرداد است. محدوده تاریخی تحقیق سال های 1332 تا پایان 1355ه.ش را در بر می گیرد. پیش فرض نظری طرح چنین موضوعی این است که نگرش شاه پیوندی دیالکتیکی با شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه او داشته است . چارچوب نظری این پژوهش بر مبنای آراء همایون کاتوزیان در نظریه استبداد ایرانی صورتبندی شد. روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوای کمّی و کیفی است. اطلاعات براساس تمامی سخنرانی ها، پیام ها و مصاحبه های شاه در دو دوره زمانی از سال 32 تا42 و از سال 42 تا 56 به دست آمد. طبق یافته های تحقیق حاضر، در دوره پس از کودتای 28 مرداد، با انقلاب سفید، چرخشی آشکار در نگرش شاه نسبت به حکومت گری، گروه ها و طبقات اجتماعی پرنفوذ، دین، قانون اساسی، مشروطیت، دموکراسی، غرب و نظام جهانی به وجود آمد. بر این اساس، دوران پس از کودتا را باید به لحاظ نگرشی به دو دوره اصلی پیش، پس از انقلاب سفید تقسیم کرد. روند کلی نگرش او نشان دهنده چرخش از یک پادشاه دیکتاتور به یک پادشاه خودکامه و خودسر است و حتی در زیر دوره های مورد مطالعه در این تحقیق می توان به این نکته اشاره کرد که شاه در طول مدت سلطنت خود به لحاظ نگرشی پیش از کودتای سال 32 یک پادشاه دیکتاتور و پس از آن یک پادشاه مستبد بوده است و میل او به دیکتاتوری و استبداد، ناشی و متأثر از شرایطی، همچون: وجود یا عدم افراد و گروه های پرنفوذ و مستقل در عرصه سیاسی، میزان درآمدهای نفتی و چگونگی سیاست های حمایتی آمریکا بوده است. بنابراین، یافته های پژوهش حاضر در چارچوب تحلیل محتوای سخنان شاه، نظریه استبداد ایرانی را تأیید می کند
۱۸.

تجارب زیسته والدین دانش آموزان دختر دوره متوسطه در خصوص آسیب های فرهنگی اینترنت (مورد مطالعه: شهر سمیرم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ارتباطی سال بیستم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۷۵)

کلید واژه ها: آگاهی از نهادهای سیاسی آگاهی از تاریخ سیاسی رسانه های چاپی و دیجیتال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 863 تعداد دانلود : 277
هدف از پژوهش حاضر، بررسی تجارب زیسته مادران و پدران در خصوص آسیب های فرهنگی اینترنت بوده است. روش پژوهش، کیفی از نوع پدیدار شناسی است. شرکت کنندگان در این پژوهش، مادران و پدران دانش آموزان دوره متوسطه در شهر سمیرم بوده اند. اطلاعات از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری و با روش 7 مرحله ای کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان می دهد، ادراک والدین از آسیب های فرهنگی اینترنت در سه مؤلفه قابل تقسیم بندی است. آسیب های اینترنت در زمینه ارزش ها؛ شامل دسته بندی فرعی ارزش های دینی، مذهبی و اخلاقی؛ آسیب های اینترنت در زمینه هنجارها شامل دستهبندی فرعی حجاب، ارتباطات، اقتصاد خانواده و آداب و رسوم و آسیب های اینترنت در خصوص هویت ملی. در مجموع، مادران و پدران سمیرمی اینترنت را حاوی محتوایی متعارض با فرهنگ جامعه ارزیابی کرده اند. به نظر آنها، استفاده از محتوای غیر اخلاقی سایت های اینترنت بر هویت ملی، هویت فردی و ارزش های دینی و اخلاقی فرزندانشان اثر منفی داشته است.
۱۹.

شبکه های اجتماعی مجازی و بحران هویت (با تأکید بر بحران هویتی ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره اول زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴

کلید واژه ها: هویت بحران هویت فضای مجازی شبکه های اجتماعی مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 435 تعداد دانلود : 743
فضای مجازیِ شبکه­های اجتماعی اینترنتی یکی از مهم­ترین ابزارها برای نمود یافتن اثرات جهانی شدن است. این فضای­ مجازی عرصه وسیعی از اطلاعات و نمود­های مختلف معنایی را ایجاد می­کند. افراد در مواجهه با این فضا و تکثر منابع در ساخت هویت، دچار تعلیق (به معنی معلق بودن و سردرگمی) می شوند. از بین رفتن زمان و مکان و نقش بیشتر فضا در دنیای مجازی تجلی آشکاری دارد. افراد در مواجهه با این فضای دوم، بنیان­های هویت خود را متزلزل می­بینند و دچار تردید و اضطراب می­شوند. اگرچه شبکه­های اجتماعی مجازی در فرایند ارتباطات می­توانند دارای تأثیرات مثبت و منفی باشند، پژوهش حاضر تنها بر جنبه های بحران­زای این فرایند تأکید کرده است و یکی از آثار فضای مجازی شبکه­های اجتماعی را در جوامع، به خصوص جوامع درحال گذار، ایجاد بحران هویت ملی و دینی می داند. یافته های پژوهش نشان می­دهد که براساس یک تقسیم­بندی نسلی، نسل سوم بیشترین کاربران فضای مجازی در ایران بوده و بیش از نسل­های دیگر در معرض آثار ناشی از شبکه های اجتماعی مجازی اند. فضای مجازی نوعی از بحران هویت را در میان طیف گسترده­ای از جوانان به وجود آورده و این بحران هویت در زمینه­های فردی ناهمگونی­های هویتی را سبب شده و به نحوی تعادل اجتماعی را متأثر کرده است. همچنین شبکه­های اجتماعی مجازی، باعث تغییرات اساسی در نهادهای هویت ساز شده­اند و عوامل معناساز هویتی را دستخوش تغییر نموده اند.
۲۰.

بررسی جایگاه هویت فرهنگی ایران در کتاب های کودکان در سال های 75،80 و 85(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق) سال دوازدهم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱۳

کلید واژه ها: هویت فرهنگ هویت فرهنگی کتاب های کودکان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات کودک و نوجوان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
تعداد بازدید : 513 تعداد دانلود : 964
مقاله حاضر با موضوع «بررسی جایگاه هویت فرهنگی ایران در کتاب های کودکان در سال های 75، 80 و 85»، به بررسی و مطالعه هویت فرهنگی ایران در کتاب های کودکان که در سال های 75، 80 و 85 منتشر شده، پرداخته است. این پژوهش با روش تحلیل محتوا، مؤلفه های هویت فرهنگی را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است و پایایی مقوله های مورد بررسی با استفاده از ضریب پای اسکات برابر با 83 درصد تعیین شد. جامعه آماری شامل 88 داستان واقع گرا از میان 21 عنوان کتاب مناسب برای گروه سنی ب و ج بود که توسط نویسندگان ایرانی نوشته شده بودند و توسط شورای کتاب کودک در سال های 75،80 و 85انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش چک لیست بوده و برای تحلیل داده ها از نرم افزار spss 18 استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی هفت مؤلفه در زمینه هویت فرهنگی شامل، مؤلفه های «علاقه به آداب و رسوم و سنت های ملی» با 7/34 درصد، «علاقه به زبان و ادبیات» با 0/32 درصد دارای بالاترین درصد فراوانی بوده است. مطالعه وضعیت هویت فرهنگی در هریک از سال های مورد بررسی، نشان می دهد، که میزان توجه داستان های کودک به مؤلفه هویت فرهنگی در سه مقطع زمانی بررسی شده، یکسان نیست.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان