مقصود امین خندقی

پژوهش حاضر با هدف بررسی تناسب هدفها در کتابهای درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی با اهداف تصریح شده در اسناد فرادست نظام آموزشی انجام شده است. سؤال کلی این مطالعه معطوف به همسویی هدفهای کتابهای مورد بررسی با اسناد فرادست و مشتمل بر راهنمای برنامه درسی مطالعات اجتماعی، اهداف شورای عالی آموزش و پرورش، سند تحول راهبردی نظام تربیت رسمی و عمومی، سند چشم انداز بیست ساله کشور و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بوده است. روش پژوهش تلفیقی از دو روش مقایسه ای و تحلیل محتوا بود. در قسمت انطباق میان محتوای اسناد و همسویی آنها، از روش مقایسه ای و برای تعیین فراوانی در هر مقوله، از تحلیل محتوا بهره گیری شد. واحد ثبت در تحلیل اسناد فرادست، مواد قانونی و در کتابهای درسی مضمون بود. فرایند کد گذاری به شیوه قیاسی انجام شد. برای بررسی اعتبار کدگذاری، یک چهارم از محتوای هر کتاب به صورت تصادفی انتخاب شد و سه نفر آن را کدگذاری کردند. میزان همسانی در این فرایند برابر با 96/0 مشاهده شد. یافته ها نشان داد اگر چه میزان همسویی کتابهای درسی با اهداف اجتماعی فرادست بالاست، لیکن به هدفهای سیاسی کمتر توجه شده است و این موضوع در پایه های اول و دوم بارزتر است. همچنین میان نگاه صاحب نظران درباره اهمیت هدفها و میزان توجه به آنها در کتابهای درسی رابطه قابل قبولی وجود ندارد. بازنگری در سازماندهی و رابطه عمودی محتوای درس تعلیمات اجتماعی به ویژه در زمینه اهداف سیاسی، از اقدامات ضروری برای برنامه ریزان و مؤلفان کتابهای درسی قلمداد شده است.

هدف این پژوهش، ارزیابی کیفیت محتوای الکترونیکی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد بود. روش پژوهش، توصیفی مقطعی بود. جامعه آماری، دانشجویان دوره های آموزش الکترونیکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بودند که با استفاده از نمونه گیری طبقه ای نسبتی، از بین آنها، نمونه ای به حجم 250 نفر انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته ارزیابی کیفیت فرآیند تولید محتوای الکترونیکی بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون t، آنوا و مانووا) استفاده شد. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که میانگین کل مقیاس کیفیت محتوای الکترونیکی و مؤلفه های آن (دسترسی، سازمان دهی، صفحه آرایی، منابع، زبان و ارزیابی) در نمونه مورد نظر از میانگین نظری بیشتر می باشد. نتایج آزمون تی مستقل و مانوا بیانگر عدم تفاوت معنادار بین میانگین کل مقیاس کیفیت محتوای الکترونیکی و مؤلفه های آن بر حسب جنسیت بود. نتایج آزمون آنوا و مانووا نیز نشان دهنده تفاوت معنادار بین میانگین کل مقیاس محتوای الکترونیکی و مؤلفه های آن در دانشجویان رشته های مختلف بود. در مجموع می توان گفت کیفیت محتوای ارایه شده در دوره های آموزش الکترونیکی از منظر دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد از وضعیت نسبتاً مطلوبی برخوردار می باشد.

هدف از نگارش این مقاله بازاندیشی در برنامه درسی آموزش عالی بر مبنای کارپوشه های حرفه ای و هیورستیک های استادان دانشگاه در برنامه درسی است. بنابراین، کارپوشه های بیست تن از استادان برجسته ی دانشگاه فردوسی مشهد مورد بررسی قرار گرفته اند. در این بررسی از پدیدارشناسی توصیفی برای شناسایی نحوه ی مواجهه ی این استادان با برنامه درسی آموزش عالی استفاده شده است. برای گردآوری داده ها از مصاحبه ی غیر ساختاریافته بهره گیری شده و داده ها با استفاده از نرم افزار NVIVO تجزیه و تحلیل شده اند. نتایج نشان داد استادان مورد بررسی از هیورستیک هایی در برنامه درسی آموزش عالی استفاده می کنند که می توانند سازگار با برنامه درسی در سایر مؤسسات آموزش عالی باشند.

درجهان پیشرفته و به سرعت متغیر امروز ترکیب فنآوری های الکترونیکی در فرایند آموزش و یادگیری و محتوای برنامه درسی آموزش عالی، امری اجتناب ناپذیر است. مطالعه حاضر با بررسی پژوهش ها و منابع مکتوب و غیر مکتوب داخلی و خارجی، با هدف معرفی محتوای الکترونیکی و ثأثیر آن در یادگیری پویا، ضمن ارائه مدل ها و رویکرد های نوین در تولید محتوای الکترونیکی از قبیل ADDIE,SCORM, P3 ، به طرح چند پرسش در زمینه فرایند تولید محتوای الکترونیکی بر اساس مدلP3 و ابزار های تألیف آن می پردازد. نتایج حاصل در عین این که اثر بخشی محتوای الکترونیکی را در افزایش یادگیری خاطر نشان می کند، به محدودیت عمده آن در پر هزینه بودن فرایند تولید محتوا اشاره می نماید. بر این اساس، نکاتی در مورد تولید محتوای الکترونیکی در حوزه برنامه درسی آموزش عالی پیشنهاد شده است.

با توجه به اهمیت بحث تربیت هنری در نظام آموزشی کشور و مبحث جهت گیری ها به عنوان زیربنای تشخیص نیازها در تصمیم گیری های مربوط به برنامه درسی، پژوهش حاضر با هدف بررسی جهت گیری های برنامه درسی تربیت هنری معلمان هنر انجام شده است. روش این تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی و از حیث هدف کاربردی بوده است. جامعه آماری شامل کلیه معلمانی(484 نفر) است که به صورت تخصصی و غیرتخصصی در مناطق هشتگانه استان خراسان شمالی طی سال­تحصیلی 89-88 مشغول به تدریس درس هنر در مقطع راهنمایی بوده­اند. تعداد 243 نفر از معلمان مذکور به روش طبقه­ای نسبی و از طریق فرمول حجم نمونه انتخاب و با استفاده از پرسشنامه جهت گیری های برنامه درسی فیلانی ارزیابی شدند. در این بررسی، سه جهت گیری کودک محوری، دیسیپلینی و فرهنگی بررسی گردید. یافته ها نشان داد که بین سه گروه از جهت گرایش به جهت گیری برنامه درسی تربیت هنری تفاوت معناداری وجود داشته و گروه مورد بررسی، دیسیپلین محور هستند (0001/0 < P ) . بر این اساس، هنر به منزله یک دیسیپلین دیده می شود و تنها، یادگیریِ صرفِ مطالب و مفاهیم هنری مدنظر است. این در حالی است که به نظر می رسد با عنایت به مقتضیات، ارزش های فرهنگی و اصالت های بومی کشور، بهتر است جهت گیری فرهنگی به عنوان مبنای نظری در طراحی برنامه های درسی تربیت هنری مدنظر مسؤولین نظام آموزشی قرار گیرد. لذا، تدبیر و چاره اندیشی برای آن می تواند نقطه عطفی در توجه به تربیت هنری در نظام آموزشی و برنامه درسی کشور باشد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی پارادایم های حاکم بر تربیت ویژه از منظر جامعه شناسی علم می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش تحلیل تطبیقی بهره گرفته شد. با این توضیح که به دلیل اثرگذاری پارادایم علمی حاکم بر هر رشته علمی بر صاحب نظران، نظریه ها و تحول های علمی موجود در آن رشته، جریان شناسی کلان پارادایمی در هر رشته از اهمیت برخوردار است. لذا، این مطالعه با هدف جریان شناسی کلان تغییرات و شکل گیری پارادایم ها در حوزه تربیت ویژه/ آموزش و پرورش ویژه به توصیف، دسته بندی، تحلیل و ارزیابی پارادایم های شناسایی شده موجود در این رشته توسط صاحب نظران، پرداخته است. سپس، با انتخاب یکی از این دسته بندی ها، تغییر و تحول های پارادایمی شکل گرفته در چهار مرحله پیش پارادایم، نرمال، بحران و انقلاب از منظر جامعه شناسی علمی کوهنی مورد بررسی قرار گرفت.

با توجه به رشد روز افزون یادگیری الکترونیکی در برنامه های درسی مؤسسات آموزش عالی، ارزیابی کیفیت محتوای آموزش الکترونیکی موضوع مهمی به شمار می آید. هدف این پژوهش ارزیابی کیفیت محتوای الکترونیکی در برنامه درسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بود. در پژوهش توصیفی- مقطعی حاضر، جامعه آماری را افراد دخیل در مراحل تولید محتوای الکترونیکی براساس سرشماری، اسناد و مدارک مرتبط با تولید محتوا و دانشجویان آموزش الکترونیکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تشکیل داده اند که از جامعه اخیر براساس روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی، تعداد 250 نفر دانشجو انتخاب شد. به منظور جمع آوری داده ها، از چک لیست مشاهده محقق ساخته و مصاحبه ساختار یافته و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. نتایج بیانگر وضعیت نسبتأ مطلوب در سطوح عملکرد مراحل تولید محتوای الکترونیکی، نقش ها و مسئولیت های افراد و همچنین کیفیت محتوای الکترونیکی دوره های آموزش الکترونیکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد می باشد. 

هدف این پژوهش بررسی تأثیر نگر ش دانشجویان مهندسی آموزش الکترونیکی دانشگاه فردوسی مشهد بر مشارک ت آنان در مح یط آموزش الکترونیکی م یباشد . روش پژوهش توصیفی پیمایشی و جامعه آماری آن شامل دانشجویان مهندسی دختر و پسر دوره های آموزش - الکترونیکی فیزیک و معادلات دیفرانسیل دانشگاه فردوسی مشهد در سال تحصیلی 1389 1390 است. بررسی به شیوه نمونه گیری و روش طبقه ای تصادفی انجام گرفته است. به منظور بررسی نظامند نگرش دانشجویان، از پرسشنامه نگر ش و پرسشنامه مشارکت ال دی قایدی استفاده گردید. یافته ها در این مطالعه نشان داد که بین نگرش مثبت و منفی دانشجویان مهندسی دوره ها ی الکترونیکی فیزیک و معادلات دیفرانسیل د ر میزان مشارکت آنان در محیط های آموزش الکترونیکی تفاوت معناداری وجود دارد. به این ترتیب که دانشجویان با نگرش مثبت بیشتر، مشارکت بیشتری دارند. همچنین از نظر جنسیت نیز تأثیر ی ب ر نگرش مثبت و منفی و روش تدریس ریاضی و معادلات دیفرانسیل دیده نشد. در ی ادگیری مشارکتی نیز تفاوتی بین دختران و پسران نبوده است. علاوه بر آن بین میزان مشارکت با توجه به روش تدریس مثبت و منفی نیز تفاوت معناداری وجود دارد.

نظر به وجود رابطه بین سبک یادگیری افراد با سبک تدریس مرجّح آنان، مطالعه پیمایشی حاضر با هدف بررسی تأثیر سبک تدریس مرجح دانشجویان رشته علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد بر سبک یادگیری آنان انجام شد. 180 دانشجو از میان 500 دانشجو در سال تحصیلی1390-1389 از طریق جدول نمونه گیری مورگان، انتخاب شده و به پرسشنامه های سبک تدریس و سبک یادگیری پاسخ دادند. نتایج نشان داد که دانشجویان به سبک تدریس فعال گرایش دارند و سبک یادگیری غالب آنان نیز سبک همگرا و جذب کننده است. به علاوه، دانشجویانی که سبک تدریس فعال را ترجیح می دهند، سبک یادگیری آنان اغلب واگراست طبق یافته ها پیشنهاد می شود که استادان از روش های فعال تدریس استفاده کنند و در ضمن طراحی های تدریس خود شیوه های متفاوتی به کارگیرند تا دانشجویان در تمام شیوه های یادگیری مهارت پیدا کنند و با لحاظ شدن سبک های مختلف تدریس مرجح آنان، موجبات پیشرفت تحصیلی آنان فراهم شود.

در جهان پیشرفته و به سرعت متغیر امروز ترکیب فن آوری های الکترونیکی در فرایند آموزش و یادگیری و محتوای برنامه درسی آموزش عالی، امری اجتناب ناپذیر است. مطالعه حاضر با بررسی پژوهش ها و منابع مکتوب و غیر مکتوب داخلی و خارجی، با هدف معرفی محتوای الکترونیکی و ثأثیر آن در یادگیری پویا، ضمن ارائه مدل ها و رویکرد های نوین در تولید محتوای الکترونیکی از قبیل ADDIE,SCORM, P3، به طرح چند پرسش در زمینه فرایند تولید محتوای الکترونیکی بر اساس مدلP3 و ابزار های تألیف آن می پردازد. نتایج حاصل در عین این که اثر بخشی محتوای الکترونیکی را در افزایش یادگیری خاطر نشان می کند، به محدودیت عمده آن در پر هزینه بودن فرایند تولید محتوا اشاره می نماید. بر این اساس، نکاتی در مورد تولید محتوای الکترونیکی در حوزه برنامه درسی آموزش عالی پیشنهاد شده است.

در این پژوهش تأثیر خودارزیابی مستمر دانشجویان بر پیشرفت تحصیلی و خودکارآمدی پژوهشی آن ها بررسی شد. این پژوهش از نوع شبه آزمایشی و جامعه آماری آن دانشجویان کارشناسی رشته علوم تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه فردوسی مشهد با نمونه گیری در دسترس (38=n) است. به منظور بررسی فرضیه های این پژوهش از پرسشنامه های خودکارآمدی پژوهشی، خودارزیابی و نمره های پایان نیمسال دانشجویان در درس روش پژوهش به منظور اندازه گیری پیشرفت تحصیلی آن ها استفاده شد. میانگین پیش آزمون خودکارآمدی پژوهشی گروه های آزمایشی و کنترل تفاوت معناداری نداشت؛ در حالی که در پس آزمون تفاوت معناداری بین میانگین این دو گروه مشاهده شد. از طرف دیگر، با وجود انتخاب همگن دو گروه آزمایش و کنترل، تفاوت معناداری بین میانگین نمره پیشرفت تحصیلی این دو گروه در پس آزمون دیده شد. در مجموع خودارزیابی مستمر بر افزایش خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان مؤثر بوده و بر پیشرفت تحصیلی آن ها نیز تأثیر مثبتی داشته است. توصیه می شود به خودارزیابی مستمر در تدوین و اجرای برنامه های درسی توجه شود.

هدف اصلی این پژوهش نیازسنجی، شناسایی و اولویت بندی شایستگی های حرفه ای هنرآموزان فنی و حرفه ای از منظر هنرآموزان و کادر مدیریتی می باشد. جامعه آماری این تحقیق را کلیه هنرآموزان(زن و مرد) و کادر مدیریتی(مدیران و معاونین فنی و آموزشی) تمامی هنرستان های فنی و حرفه ای دخترانه و پسرانه شهر همدان در سال تحصیلی 1391-1390 تشکیل می دهند. حجم جامعه هنرآموزان حدوداً شامل 178 نفر و حجم جامعه کادر مدیریتی حدود 30 نفر (هر هنرستان 1 مدیر و 2 معاون آموزشی و فنی) می باشد. با توجه به محدود بودن جامعه مورد نظر، هر دو گروه هنرآموزان و کادر مدیریتی  به صورت سرشماری مورد بررسی و پژوهش قرار گرفت که در نهایت، تعداد 122 هنرآموز و 28 کادر مدیریتی بررسی شدند. این پژوهش در دو مرحله انجام گردید. نخست شایستگی های حرفه ای هنرآموزان فنی و حرفه ای از دیدگاه خودشان و با استفاده از پرسشنامه شایستگی های حرفه ای معلمان فنی و حرفه ای و طبق مدل نیازسنجی بوریچ مشخص گردید. نتایج این بخش نشان داد که 7 شایستگی حرفه ایدارای بالاترین اولویت می باشند که 5 اولویت اول به ترتیب شامل برنامه ریزی و اجرای طرح اشتغال زایی برای هنرجویان فنی و حرفه ای؛ همکاری با بازار کسب و کار و صنعت در طراحی و اجرای برنامه های آموزش فنی و حرفه ای، حفظ و تداوم دانش فنی در حوزه حرفه ای تخصصی مربوط به خود، استفاده از منابع، وسایل و تسهیلات کسب و کار و صنایع موجود در جامعه محلی و منطقه ای، و تجزیه و تحلیل استعداد و توانایی هنرجویان فنی و حرفه ای مربوط به خود می باشد. در مرحله دوم با استفاده از مدل تحلیل کوآدرانت، شایستگی های حرفه ای از دیدگاه هنرآموزان و کادر مدیریتی هنرستان هاشناسایی و اولویت بندی شد. نتایج نشان داد که از دید هنرآموزان و کادر مدیریتی فنی و حرفه ای، 46 شایستگی حرفه ای به عنوان اولویت های آموزشی مطرح شدند که 5 اولویت اول به ترتیب شامل برنامه ریزی و اجرای طرح اشتغال زایی برای هنرجویان فنی و حرفه ای، همکاری با بازار کسب و کار و صنعت در طراحی و اجرای برنامه های آموزش فنی و حرفه ای، استفاده از منابع، وسایل و تسهیلات کسب و کار و صنایع موجود در جامعه محلی و منطقه ای، تجزیه و تحلیل نیازهای بازار کار و رویه های استخدام در سطح محلی و ملی، وحفظ و تداوم دانش فنی در حوزه حرفه ای تخصصی مربوط به خود می باشد. این شایستگی ها به عنوان مهم ترین نیازهای آموزشی هنرآموزان فنی و حرفه ای شناخته شدند. همچنین مقایسه نتایج حاصل از مدل بوریچ و تحلیل کوآدرانت به منظور تطبیق دیدگاه هنرآموزان و کادر مدیریتی نشان داد که هر دو گروه دارای دید یکسانی در مورد شایستگی های مورد نیاز یک هنرآموز فنی و حرفه ای بوده و با هم در توافق می باشند. همچنین چنین برداشت می شود که کادر مدیریتی هنرستان های فنی و حرفه ای شناخت نسبتاً صحیحی از شایستگی های مورد نیاز هنرآموزان فنی و حرفه ای دارند.

طراحی برنامه ی درسی که نقشه ی مفهومی برای تولیدکنندگان برنامه ی درسی است، ناظر به تعیین منابع، شناسایی عناصر تشکیل دهنده ی برنامه و نوع تصمیم هایی است که در ارتباط با هر یک از آن ها گرفته می­شود. با توجه به این­که نظام آموزشی در کشورمان متمرکز است، یقیناً یکی از مؤلفه های مهم در آموزش مسایل اجتماعی، برنامه های درسی رسمی و به تبع آن، کتاب و اسناد برنامه ی درسی است. در این مقاله، با استفاده از تحلیل محتوای­کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره ی راهنمایی و تجزیه و تحلیل طرح کلیات نظام آموزش و پرورش، به بررسی موقعیت و شناسایی نقاط ضعف و قوت، چالش­ها و دشواری های برنامه ی درسی تربیت اجتماعی موجود پرداخته شده است. مقوله های مورد نظر، مفاهیم کلیدی الگوی­های مبتنی بر موضوعات درسی مدون، دانش آموز و جامعه، هم چنین، ویژگی­های عناصر برنامه ی درسی (اهداف، محتوا، روش­های یاددهی و یادگیری) است که با بررسی در متون تخصصی حوزه ی برنامه ی درسی، به دست آمده است. واحد ثبت نیز در تحلیل محتوا، مضمون (پیام اصلی متن) می­باشد. نتایج تحلیل مشخص کرد مبنای این منابع، حکایت از غلبه ی روی کرد سنتی مبتنی بر موضوعات درسی بر دو روی کرد مبتنی بر دانش­آموز و جامعه دارد. سپس با توجه به غالب بودن الگوی نظام­مند، آسیب های این نوع طراحی برنامه ی درسی تربیت اجتماعی از دید اقتضائات کلان و خرد بررسی شد. در نهایت، در بحث و نتیجه گیری تأکید گردید جهت طراحی یک الگوی مناسب برنامه ی درسی و تعیین روی کرد ارزشی مناسب و هم چنین ویژگی های هر یک از عناصر، باید منشأ اساسی کار از محیط فرهنگی، فکری، اجتماعی، تاریخی و بومی هر کشوری اخذ گردد.

مقدمه: توجه به تفکر انتقادی یکی از اهداف آموزش عالی و مولفه ای کلیدی در سلامت روان دانشجویان است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین سلامت روان و تفکر انتقادی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد صورت گرفت. روش کار: در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی 357 نفر از دانشجویان (196 دختر و 161 پسر) که در سال تحصیلی 90-1389 در دانشگاه علوم پزشکی مشهد مشغول به تحصیل بودند با استفاده از جدول کرجسی و مورگان به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و با استفاده از پرسش نامه های سلامت عمومی گلدبرگ و آزمون تفکر انتقادی کالیفرنیا (فرم ب) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های حاصل با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و آزمون مانوواتحلیل شدند. یافته ها: همبستگی معنی داری بین سلامت روان و تفکر انتقادی دانشجویان وجود داشت (01/0>P) که از بین مولفه های سلامت روان اضطراب، بیشترین همبستگی(17/0- =r، 01/0=P) و افسردگی، کمترین همبستگی (06/0- =r، 05/0P). در ضمن دختران در سلامت روان نسبت به پسران از وضعیت بهتری برخوردار بوده (001/0>P) اما از نظر میزان تفکر انتقادی هر دو جنس در یک سطح قرار داشتند (05/0 نتیجه گیری: با توجه به رابطه ی معنی دار بین سلامت روان و تفکر انتقادی، می توان نتیجه گرفت که بهبود فرایند تفکر انتقادی به ارتقای سطح سلامت روان دانشجویان منجر می گردد. به ویژه این که مهارت های تفکر انتقادی در دانشجویان رشته های مرتبط با مشاغل پزشکی و بهداشتی، ضرورتی مضاعف دارد.

ارزشیابی و کیفیت آموزش از مسائل مهم و مورد توجه نظریه پردازان از یکسو، و دست اندرکاران نظام های آموزشی از سویی دیگر است. هدف مقاله حاضر، بررسی رویکردهای مختلف ارزشیابی آموزشی و الگوهای کیفیت آموزشی می باشد. این تحقیق به روش بررسی اسنادی انجام شده است. جامعه آماری آن، منابع و اسناد موجود در مقوله ارزشیابی و الگوهای کیفیت آموزشی بود که نمونه به روش نمونه گیری هدفمند و در دسترس انتخاب شدند و بر اساس روش تحلیلی – تفسیری نقاط کانونی هریک از رویکردهای ارزشیابی و الگوهای کیفیت آموزشی مورد شناسایی و پیوندهای بین آنها تبیین شده است. یافته های تحقیق نشان داد که رویکرد ارزشیابی هدف محور با الگوی کیفیت هدف محور، رویکرد مدیریت محور با الگوی رضایت مندی و رویکرد ارزشیابی طبیعت گرایانه یا مشارکت کننده محور با الگوی یادگیری سازمانی ارتباط دارند. افزون بر این نتایج تحقیق، بیانگر آن است که رویکرد ارزشیابی متخصص محور از این حیث که متخصصان همواره درگیر ارزشیابی هستند، با تمامی الگوهای کیفیت آموزشی پیوند دارد. بر این اساس، برای تحقق و تضمین کیفیت نظام آموزشی باید به پیوندهای میان رویکردهای ارزشیابی و الگوهای کیفیت توجه کرد.

روند استفاده از آموزش الکترونیکی به سرعت در حال افزایش است . بدون شک، موفقیت در امر آموزش الکترونیکی مستلزم استقبال مخاطبان از این نوع آموزش است. یکی از روشهای پ یش بین ی استقبال افراد از موضوعی خاص و به تبع آن پیش بینی رفتار ایشان، اطلاع از نگرش آنان نسبت به آن موضوع است، هدف اصلی این پژوهش بررسی نگرش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد نسبت به آموزش الکترونیکی و بررسی میزان همبستگی میان مؤلفه های مختلف این نگرش است . جامعه آماری این مطالعه توصیفی، شامل تمامی دانشجویان دانشکده پرستار ی و پیراپزشک ی دانشگاه علوم 1387 حداقل یک واحد یادگ یری - پزشکی مشهد بود که در نیمسال اول سال تحصیلی 1388 الکترونیکی را گذرانده بودند. ابزار پژوهش، پرسشنامه برگرفته از پژوهش س یدنقوی ( 1386 ) بود که چهار مؤلفه اساسی درباره نگرش دانشجویان نسبت به آموزش الکترونیکی را مورد سنجش قرار میدهد. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین نمرات نگرش دانشجویان نسبت به مح یط ها ی آموزش الکترونیکی در چهار مؤلفه 1) مح یط آموزش چندرسانه ای، 2) مح یط یادگ یری مبتن ی بر هد ایت 71 و 70 ،74 ،74/ آموزش دهندگان، 3) محیط یادگیری مستقل و 4) محیط یادگیری مؤثر به ترتیب 5 ( از 100 بود که نسبتاً مطلوب است. همچنین رابطه مستقیمی میان این مؤلفه ها (به جز بین مؤلفه 1 و 4 مشاهده شد. نتایج حاکی از آن بود که دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد پس از شرکت در دوره های آموزش الکترونیکی درک و نگرش مناسبی نسبت به آن پیدا کرده اند.

با وجود علاقه روزافزون صاحبنظران و همچنین نیازهای موجود برای طراحی الگوهای جایگزین و مطلوب در حوزه برنامه درسی، نظام طراحی برنامه درسی با فقدان و بی توجهی نسبت به مفهوم الگو (فهم و درک آن، تقسیم بندی آن، الگوپردازی و دیگر مسائل مرتبط با الگو) روبه روست. از سوی دیگر، طراحی الگو در تحقیقاتی که در این خصوص صورت گرفته، غالباً بدون بسط مفهومی خود الگو، توضیح در مورد نوع الگوی استفاده شده و دلایل استفاده از آن و عموماً تنها با بیان ویژگی های الگوی طراحی شده انجام شده است. لذا در این نوشتار تلاش شده که با استفاده از روش تحلیلی- اسنادی، به این هر دو موضوع پرداخته شود. از این رو، نخست به مفهوم شناسی الگو در تعلیم و تربیت پرداخته، ضمن تشریح الگوها، انواع الگوها در حوزه برنامه درسی آن چنان که در منابع تخصصی آمده، مطرح می گردد؛ سپس، ضمن بیان نمونه هایی از الگوها، به واکاوی الگوی مفهومی در حوزه برنامه درسی پرداخته می شود. در گام بعدی، با در نظر داشتن بعد عملی، پژوهش هایی که با رویکرد طراحی الگو در حوزه برنامه درسی صورت گرفته است، تحلیل و نقد می شوند. در نهایت، ضمن بحث و نتیجه گیری، چنین استدلال شده که باید فهم دقیق و درست از الگو و حساسیت و دقت در روش شناسی پژوهشی طراحی الگو، در مطالعات مرتبط بیشتر مورد توجه قرار گیرد. ضرورت دستیابی به این مهم آشنایی بیشتر با الگو، الگوپردازی و جزآن می باشد.

پس از دوره نسبتاً طولانی تمرکزگرایی و با آغاز تجارب تمرکززدایی از دهه 70 به این سو، تمایل دولتها به نظامهای متمرکز و غیرمتمرکز در حال نوسان بوده است. از آنجایی که تمرکززدایی عمدتاً ریشه در عرصه های سیاسی و اقتصادی دارد، بنابراین تمرکززدایی از این عرصه ها به نظام های برنامه درسی و آموزشی رخنه کرده است. مشکلاتی نظیر کمبود نیروی انسانی متخصص، جهانی شدن و مقاومت از طرف معلمان موجب توجه دوباره دولتها به تمرکزگرایی به منظور ارتقای کیفیت آموزش و رفع این مشکلات شده است. در این مقاله ضمن تبیین تمرکزگرایی و تمرکززدایی، خاصه در عرصه آموزش و پرورش و نظام برنامه درسی، به علل عمده انحراف از هدف اصلی تمرکززدایی، از جمله توجه بیش از حد به مسائل حاشیه ای آن نظیر مسائل مالی، اجرایی و مدیریتی (مواجهه سخت) و توجه کمتر به مسائل کیفی و محتوایی آموزشی و برنامه درسی (مواجهه نرم) اشاره شده است. این دو نوع مواجهه عملاً در تمرکززدایی نظام آموزشی و برنامه درسی پدیدار شده و برداشتهایی غلط و نادقیق از تمرکززدایی و تمرکزگرایی به دنبال داشته است. در پی آن استدلال شده که فهم ویژگیهای درست هر دو نظام و در نتیجه، مواجهه سنجیده و درست با آنها می تواند به روند اصلاح برنامه درسی یاری رساند. و در نهایت، دلالتهای تمرکزگرایی، تمرکززدایی و رجعت مجدد به تمرکزگرایی در مورد نظام برنامه درسی ایران، با توجه به زمینه های تاریخی و فرهنگی منحصر به فرد آن در بخش بحث و نتیجه گیری این نوشتار تشریح شده است.