علیرضا نوروزی

موتورهای جستجو ابزار اصلی بازیابی اطلاعات در اینترنت محسوب می‌شوند. آشنایی با موتورهای مختلف جستجو به منظور بازیابی سریع و صحیح اطلاعات و جستجوی رکوردهای مرتبط مطلوب و اجتناب از بازیابی رکوردهای نامرتبط، یکی از نیازهای اساسی استفاده‌کنندگان  از اینترنت است. آنچه برای جستجوگران اینترنت اهمیت دارد، صرفه‌جویی در وقت آنان است. در این قسمت، موتور جستجوی «گوگل» که یکی از قوی‌ترین موتورهای جستجوی وب جهانی است، توضیح داده می‌شود. «گوگل» با پوشش بیش از 000/920/326/1 صفحهء وب و سرعت بازیابی قابل قبول (در کم‌تر از 5/0 ثانیه)، در وقت جستجوگر صرفه‌جویی می‌کند و مدعی است که امکان جستجو به 25 زبان مختلف دنیا را فراهم می‌کند. این موتور جستجو از طریق نشانی www.google.com  قابل دسترسی است. در زیر راهبردهای جستجو در «گوگل» شرح داده می‌شوند.

هدف: هدف از نگارش این مقاله بررسی روش های مختلف نمایه سازی تصاویر است. از آن جایی که یک تصویر ارزشی برابر هزار واژه دارد، مقاله حاضر پیرامون اهمیت تصویر و نمایه سازی آن بحث می کند. روش: در این مقاله با بررسی و مرور متون حوزه نمایه سازی تصاویر بر اساس روش اسنادی (کتابخانه ای) و به شیوه پژوهش توصیفی، رویکردهای مختلف در نمایه سازی تصاویر مورد مداقه قرار گرفته است. یافته ها: در مقایسه با نمایه سازی متون، نمایه سازی تصاویر دارای پیچیدگی های بیشتری است. تصاویر دارای ویژگی های مختلف و سطوح معنایی بیشتری هستند و این خود باعث تفاوت در روش های نمایه سازی و بازیابی تصاویر می گردد. اصالت/ارزش: این مقاله شیوه های مختلف نمایه سازی (نمایه سازی مفهوم- محور، نمایه سازی محتوا- محور و نمایه سازی مشارکتی یا فاکسونومی) تصاویر را مورد بررسی قرار می دهد. در این مقاله همچنین ویژگی ها و محدودیت های نمایه سازی مفهوم- محور که مبتنی بر متن است و تشخیصی انتزاعی و شفاهی از مفاهیم سطح بالا (واژگان) در یک تصویر دارد، و نمایه سازی محتوا- محور که مبتنی بر پیکسل است و از الگوریتم های رایانه ای برای تشریح ویژگی های سطح پایین (رنگ، بافت، شکل ...) استفاده می کند بررسی شده است.

یکى از گسترده‏ترین مفاهیمى که در حوزه‏ى تعلیم و تربیت مطرح شده تفکر انتقادى است که با توجه به گسترش و تغییرات مداوم دانش و اطلاعات در جهان امروزى، ضرورت آموزش آن براى نظام‏هاى آموزشى کشورهاى مختلف آشکار شده است. البته تفکر انتقادى در تاریخ فلسفه‏ى غرب از جایگاهى خاص برخوردار بوده است و فیلسوفانى چون سقراط، دکارت، کانت و پوپر به این امر توجه کرده‏اند. امروزه صاحب‏نظران فلسفه‏ى تعلیم و تربیت، با استفاده از رویکرد تحلیل زبانى، تفکر انتقادى را واژه‏اى تمایلى یا مرحله‏اى در نظر مى‏گیرند که هر یک منافع و مسائل خاص خود را دارد. نویسندگان مقاله معتقدند که تفکر انتقادى، اگر در جایگاه مناسب خود مورداستفاده قرار گیرد، نقش مهمى در رشد فراگیران در آینده برعهده و آثار شناختى، روانى، اجتماعى و علمى ارزنده‏اى را به همراه خواهد داشت.

این مقاله به بررسی اجمالی کتاب درمانی، وب درمانی و اهمیت مطالعه منابع وب در درمان مشکلات جسمی، روحی و روانی می پردازد. این مقاله پیشنهاد می کند که وب درمانی به عنوان جایگزین یا مکمل کتاب درمانی و سایر فنون روان درمانی به کار گرفته شود.

مقدمه: یکی از رایج ترین روش های ارزشیابی فعالیت های علمی پژوهشگران و سازمان های وابسته به آنها بهره گیری از شیوه های مختلف علم سنجی است که با بهره گیری از پایگاه های اطلاعاتی استنادی صورت می گیرد. یکی از مهم ترین و معتبرترین پایگاه های استنادی، Web of Scienceمی باشد که در این مقاله با استفاده از داده های کسب شده از این پایگاه اطلاعاتی، تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از سال 1976 تا پایان سال 2006 مورد بررسی قرار گرفته است. روش بررسی: این پژوهش مطالعه ای کاربردی و ازنوع مطالعات توصیفی بوده که با استفاده از روش علم سنجی انجام شده است. منبع گردآوری داده ها پایگاه اطلاعاتی Web of Science و جامعه ی آماری پژوهش شامل 488 مورد از مدارک موجود در این پایگاه اطلاعاتی است که توسط پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در فاصله ی سال های 1976 تا 2006 میلادی منتشر شده است. برای تحلیل داده ها نیز از آمار توصیفی استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین تعداد مدارک منتشر شده از دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در مجلات ISI مربوط به سال 2006 بود. از نظر نوع مدرک بیشترین تعداد مربوط به مقالات اصیل و از لحاظ موضوعی نیز بیشترین تعداد مدارک در رابطه با بیماری های عروق محیطی بود.نتیجه گیری: در مجموع تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در پایگاه اطلاعاتی Web of Science رقم قابل قبولی نیست. مسؤولین امر برای بهبود این وضعیت می بایست شرایطی را فراهم کنند تا پژوهشگران انگیزه و توان لازم برای انتشار مقاله در مجلات ISI را به دست آورند.

مقدمه: با گران شدن بسترهای سنتی تبلیغات و تغییر در رفتار مشتریان قواعد بازاریابی تغییر کرده است و کسب و کارهای تولیدی و خدماتی مجبور به اقتباس جدیدترین گرایش های بازاریابی از جمله بازاریابی محتوایی هستند. با توجه به نوظهور بودن این حوزه، ابعاد و مؤلفه های آن ناشناخته باقی مانده است. از این رو، هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه ها و ابعاد اساسی بازاریابی محتوایی به منظور ارائه مدل مفهومی برای درک بهتر آن انجام شده است. روش شناسی: رویکرد پژوهش حاضر کیفی است و از روش هفت مرحله ای فراترکیب سندلوسکی و باروسو به منظور بررسی نظام مند متون استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه آثار علمی مرتبط با مبانی و ابعاد بازاریابی محتوایی مشتمل بر ۶۵۲ اثر بازیابی شده از دوازده پایگاه اطلاعات علمی در بازه زمانی ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۶ میلادی برای منابع انگلیسی زبان و سال های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۵ خورشیدی برای منابع فارسی زبان است که از این میان بر مبنای معیار مهارت های ارزیابی حیاتی و انجام فرآیند غربال گیری ۵۲ اثر به منظور بررسی و تحلیل بیشتر انتخاب شدند. یافته ها: یافته های حاصل از مراحل هفت گانه فراترکیب نشان داد که افزون بر مؤلفه های مورد نظر در تولید محتوا، باید به مؤلفه های مربوط به نوع قالب، نوع رسانه، و شاخص های سنجش نیز توجه کرد. از این رو، مدل مفهومی بازاریابی محتوایی شامل سه لایه مقوله ای، مفهومی و کدهاست که ۷۲ مؤلفه اصلی شناسایی شده برای این مفهوم را در چهار مقوله عناصر ذاتی تولید محتوا (ارزشمند، مرتبط، قابل اعتماد، سرگرم کننده و بدیع)، عناصر شکلی (رایج در استفاده، ارزان، قابل اشتراک گذاری، قابل استفاده همزمان)، عناصر رسانه ای توزیع محتوا (تعاملی، قابلیت استفاده) و عناصرسنجش اثربخشی (مصرف، اشتراک، تولید مشتریان سرنخ و فروش) ارائه می نماید. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که به منظور پیاده سازی بازاریابی محتوایی، ابعاد و مؤلفه های بسیاری در تولید، توزیع و سنجش اثربخشی مورد توجه است. مفاهیم ارزشمندی، مرتبط بودن، سرگرم کننده و آموزشی از بیشترین فراوانی و اهمیت در تولید محتوا برخوردار هستند. همچنین، مدل مفهومی ارائه شده می تواند به عنوان مبنای پژوهش های آتی در جهت ساخت ابزار و راهنمای عملی برای تولیدکنندگان و بازاریابان محتوایی سودمند باشد. با توجه به اهمیت موضوع بازاریابی محتوایی، نتایج پژوهش می تواند نه تنها برای شناسایی و درک مؤلفه های کلیدی بازاریابی محتوایی و پیاده سازی آن بلکه در ارزیابی و سنجش اثربخشی استفاده شود. در نهایت پیشنهاد می شود رتبه بندی و وزن دهی این مؤلفه ها از نظر متخصصان موضوعی در پژوهشی جداگانه مورد بررسی قرار گیرد.

هدف از این مقاله شناسایی مشکلات مجله های ایرانی و دلایل عدم نمایه سازی و چکیده نویسی آن ها توسط پایگاه های اطلاعاتی خارجی و موتورهای جستجو و در نهایت ارایه ی راه کارهایی برای بهبود وضعیت موجود به منظور حضور بهتر مجله های علمی ایرانی در عرصه ی جهانی بود. این مطالعه از نوع توصیفی و مرور وضعیت موجود است. یکی از دلایلی که مجله های ایرانی زیاد به آن ها استناد نمی شود، این است که این مجله ها امکان پخش در سطح جهان را ندارند و چکیده ی مقاله های منتشر شده در مجله های ایرانی در پایگاه های اطلاعاتی که اغلب توسط آمریکا و انگلیس هدایت می شوند، نمایه سازی نمی شوند. بنابراین، باید هر مجله یک وبگاه ویژه ی خود داشته باشد و فهرست مندرجات آخرین مقاله های منتشر شده در شماره ی تازه را برای گروه های بحث تخصصی منطقه ای و جهانی ارسال کند و روی وب نوشت ها و وبگاه های دیگر خبر رسانی کند، تا تعداد خوانندگان مجله زیاد شود و جلب توجه نمایند. این مقاله نشان می دهد که انتشار یک مجله بدون رعایت استانداردهای انتشار مجله های علمی موجب خواهد شد تا آن مجله در پایگاه های اطلاعاتی خارجی نمایه سازی نشود. قابل ذکر است که نمایه سازی یک مجله در پایگاه های اطلاعاتی خارجی نشان دهنده اعتبار علمی و جهانی بودن دامنه ی موضوعی آن مجله است.

مقدمه: خود- استنادی به عنوان یکی از بارزترین کاستی شاخص های علم سنجی مبتنی بر تحلیل استنادی مطرح است. اگر چه خود- استنادی برای مجلات تا حدودی طبیعی است، اما میزان نامتعارف آن باعث حذف مجله در بررسی و ارزیابی توسط پایگاه های اطلاعاتی می شود. این پژوهش به بررسی میزان خود- استنادی مجلات علمی- پژوهشی انگلیسی زبان ایران در حوزه ی پزشکی که در فاصله ی سال های 09-2005 در پایگاه Scopus نمایه شده بودند، پرداخته است. روش بررسی: این مطالعه از دسته مطالعات توصیفی بود که در آن از تحلیل استنادی استفاده شد. جامعه ی مورد پژوهش عبارت از مجلات علمی- پژوهشی انگلیسی زبان ایرانی در حوزه ی پزشکی بودند که تا زمان انجام این پژوهش (اسفند 1388) در فاصله ی سال های 09-2005 در پایگاه Scopus نمایه می شدند که شامل 16 عنوان مجله بود. ابزار جمع آوری داده ها، فهرست کنترلی محقق ساخته بود که روایی آن به تأیید رسید. جمع آوری داده ها به صورت مشاهده ی مستقیم و با مراجعه به وبگاه نمایه نامه ی استنادی Scopus و جستجوی عناوین مجلات و بررسی منابع آن ها صورت گرفت. داده ها بعد از جمع آوری و ورود به رایانه توسط نرم افزارهای SPSS و Excel تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین نرخ خود- استنادی در میان مجلات مورد بررسی 64/29 درصد و در مجموع 43/14 درصد از کل استنادها، مربوط به خود- استنادی بود. مجله ی Hepatitis monthly با 100 درصد، بالاترین نرخ خود- استنادی و مجله ی Iranian journal of medical science با 88/6 درصد خود- استنادی، پایین ترین نرخ خود- استنادی را داشتند. بیشترین میزان خود- استنادی مجلات در سال 2009، 34/42 درصد و کمترین میزان در سال 2005، 95/13 درصد بوده است. نتیجه گیری: میانگین نرخ خود- استنادی در مجلات به نسبت بالا است. این میزان بسیار نزدیک به سقف معمول خود- استنادی ها در جهان است. نرخ خود- استنادی در فاصله ی سال های اولیه، روندی افزایشی و در فاصله ی سال های پایانی (09-2008) رشدی300 درصدی داشته است. بنابراین، مجلات بایستی در کاهش این نرخ و تلاش در جهت جذب استناد از سایر مجله ها بیشتر تلاش کنند.

با شکل‌گیری شبکه‌های رایانه‌ای و افزایش حجم انتشارات، پدیدهء به اصطلاح انقلاب اطلاعات به وقوع پیوست. از آنجا‌که کنترل انتشارات کا ر بسیار سختی است افراد بعضاً با انتشار کار بسیار سختی است افراد بعضاً با انتشار اطلاعات غلط یا گمراه کننده موجب آلوده شدن اطلاعات می‌شوند؛ آلودگی اطلاعات نیز موجب آلوده شدن جریان کار تصمیم‌گیری، مواد و محیط زیست می‌شود.

هدف: مطالعه حاضر با هدف تعیین اولویت های سلامت روان کشور و به سفارش شبکه تحقیقات سلامت روان کشور انجام شد. مهم ترین فایده اولویت بندی، سرمایه گذاری و بودجه بندی اثربخش در مورد معضلات سلامت روان است. با اولویت بندی دقیق، هزینه- اثربخشی مداخلات افزایش می یابد و از هدر رفتن منابع ملی جلوگیری می شود. روش: متخصصان از رشته های گوناگون مرتبط، برنامه ریزان و مسئولان، مدیران اجرایی و ارائه کنندگان خدمات در این امر مشارکت داشتند. در مرحله اول، از طریق مرور منابع و بارش فکری، فهرست جامعی از موضوعات بهداشت روان کشور تهیه و حیطه بندی شد. در مرحله دوم، شاخص های اولویت بندی موضوعات به تفکیک هر حیطه و ضریب تأثیر هر یک تعیین شد. در مرحله سوم، با استفاده از روش گروه اسمی، تعداد 50 موضوع به دست آمده غربال و 25 موضوع انتخاب شد. این 25 موضوع به زیرموضوع هایی تقسیم شد و سپس فرد یا افرادی که در آن موضوع صاحب نظر بودند، شواهد داخلی و در صورت نیاز، شواهد خارجی مربوط به شاخص های تعیین شده برای هر زیرموضوع را مرور و ارائه کردند. با استفاده از شواهد موجود، دوباره با استفاده از روش گروه اسمی، رتبه بندی موضوعات در هر حیطه و بر اساس شاخص های اولویت بندی انجام شد. یافته ها: در نهایت، 25 موضوع انتخاب شد. 10 موضوع اول منتخب به عنوان اولویت های ملی سلامت روان، عبارت بود از: سه موضوع از میان اختلالات روان پزشکی، شامل اعتیاد، افسردگی و خودکشی؛ دو موضوع از میان مشکلات و عوامل تعیین کننده سلامت روان، شامل خشونت خانگی و رفتارهای پرخاشگرانه، فشار روانی و بلایا؛ سه موضوع از میان سیاست ها و نظام ارائه خدمات سلامت روان و سوء مصرف مواد، شامل ادغام خدمات سلامت روان و اعتیاد در مراقبت های بهداشتی اولیه، خدمات بهداشت روان شهری و خدمات فوریتی روانپزشکی؛ و دو گروه از میان جمعیت های خاص، شامل کودکان و نوجوانان و زنان آسیب پذیر. نتیجه گیری: وجود سند اولویت های سلامت روان که مورد پذیرش افراد صاحب نفوذ این حیطه باشد، موجب حمایت و ارتقای هرچه بیشتر سیاست ها و برنامه-های سلامت روان کشور در جهت اولویت های تعیین شده می شود.

فهرستگان‌‌ها و فهرست‌های مشترک نشریه‌های ادواری, شرط اساسی قابل اجرا بودن برنامه‌های امانت بین‌کتابخانه‌ای و اشتراک منابع هستند. اُسی‌ال‌سی(1) -مرکزکتابخانه‌ای‌ رایانه‌ای‌ پیوسته - به ‌منظور دسترس‌پذیری بیش‌تر به اطلاعات جهان, کاهش هزینة فهرستنویسی, گسترش و توسعهء مجموعه, کنترل مستند, خدمات تبدیل گذشته‌نگر(2), کاهش هزینهء اطلاعات, دانش‌پژوهی, تحقیق و آموزش, فهرستگان جهان(3) (فهرستگان پیوستة اُسی‌ال‌سی) را به وجود آورده است.

مدیریت دانش اجتماعی فصل مشترک میان مدیریت دانش اجتماعی و سرمایه اجتماعی است که نقش مهمی را در استخراج دانش نهان اجتماعی بازی می کند، لذا هدف از انجام این پژوهش شناسایی ابعاد و مؤلفه های مدیریت دانش اجتماعی است. این پژوهش کاربردی و با روش اسنادی و فراترکیب انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش هفت مرحله ای فراترکیب سندلوسکی و باروسو استفاده شده است. همچنین در مجموع 44 منبع از 258 منبع برای انجام فراترکیب نهایی انتخاب شد که 224 کد، 25 مفهوم و 8 مقوله از آن ها استخراج و با استفاده از نرم افزار آماری اِکسل 2016 به تجزیه و تحلیل آن ها پرداخته شد. یافته ها نشان داد که مؤلفه های مدیریت دانش اجتماعی شامل سرمایه فکری (انسانی، ساختاری و ارتباطی)؛ سرمایه اجتماعی (ساختاری، شناختی و رابطه ای)؛ مدیریت دانش (ابعاد دانش، انواع دانش، فرآیندهای مدیریت دانش، تبدیل دانش، اکوسامانه دانش و موانع آن)؛ ارتباطات (جمعی و فردی)؛ یادگیری (فردی، جمعی و سبک های یادگیری)؛ رهبری (مهارت های مدیریتی و سبک های مدیریتی)؛ فرهنگ (اعتماد و علاقه و انگیزه)؛ و فناوری (رسانه های جمعی، وب معنایی، نرم افزارهای اجتماعی و سامانه های مدیریت اطلاعات و دانش) است. همچنین یافته ها نشان داد که مدل مفهومی مدیریت دانش اجتماعی متشکل از مؤلفه های دانش، سرمایه اجتماعی و فکری است که عوامل ارتباطی، فرهنگی، فناوری و رهبری نیز در آن دخیل هستند و تمام این عوامل بر روی هم اثرگذار هستند. درکل می توان گفت که مدل مفهومی ارائه شده می تواند برای ارزیابی عوامل موفقیت مدیریت دانش اجتماعی در سازمان ها کمک کند.