ونداد شریفی

مقدمه: شیوع مشکلات اضطرابی در کودکان مبتلا به بیماری های مزمنی مانند آسم، لزوم شناسایی عوامل زیر بنایی ایجاد و تداوم اضطراب را ضروری می سازد. مطالعات سوگیری توجه در کودکان مبتلا به آسم نه تنها بسیار محدود بلکه نتایج نیز متفاوت بوده است. این پژوهش با هدف مقایسه سوگیری توجه نسبت به محرک های مرتبط با بیماری و تهدید درکودکان مبتلا به آسم و کودکان سالم مضطرب انجام شد. روش کار: نمونه ها شامل 64 کودک مبتلا به آسم و سالم در گروه سنی 12 - 9 سال بودند که در چهار گروه (مبتلا به آسم و سالم با اضطراب بالا و پایین) قرار گرفتند. ابزار پژوهش آزمون اضطراب خصلتی کودکان اشپیلبرگر و آزمون دات پروب تصویری چهره ای محقق ساخته بود. تحلیل داده ها با بهره گیری از روش تحلیل واریانس چند متغیره و تک متغیره انجام شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، سوگیری توجه در گروه سالم و بیمار نسبت به چهره ها و محرک های مرتبط با مولفه بیماری و چهره ای هیجانی منفی تفاوت معناداری داشت (0/05 P< ). ولی تفاوت معناداری در مولفه آسم بین گروه ها مشاهده نشد (0/05 P> ) . همچنین بین شدت بیماری و سوگیری توجه تفاوت معنا داری مشاهده نشد (0/05 P> ). نتیجه گیری: یافته ها نشان داد کودکان مضطرب مبتلا به آسم نسبت به محرک های مربوط به بیماری و چهره های هیجانی منفی گوش به زنگی دارند . نتایج این تحقیق می تواند به شناسایی عوامل واسطه ای و ارتباط متغیرهای روان شناختی و جسمی کمک کند و در تهیه ابزارهای مداخله ای در کاهش اضطراب کودکان مبتلا به آسم و سایر بیماری های مزمن موثر باشد.

اهداف برنامه ریزی ترخیص فرایندی پویا و جامع و مشارکتی است که هدف آن تعیین ادامه روند درمان مراجعه کنندگان پس از ترخیص و ارائه خدمات و حمایت های لازم به مُراجعه کننده و مراقبان او است. اخیراً تأثیر مثبت برنامه ریزی ترخیص بر شاخص هایی چون بستری مجدد، پایبندی به درمان، طول بستری، هزینه های درمان، بهبود علائم و کیفیت زندگی بیماران در مطالعات متعدد و معتبر نشان داده شده است. هدف از این مطالعه طراحی و راه اندازی خدمت برنامه ریزی ترخیص در بیمارستان روزبه است. مواد و روش   ها این مطالعه از نوع کیفی و در قالب طراحی خدمت است و در آن از الگوی طراحی خدمات مبتنی بر شواهد، شامل مراحل پنج گانه نیازسنجی، تحلیل وضعیت کنونی، تعیین هزینه، اثربخشی خدمات، اولویت بندی بین مداخلات موجود و درنهایت طراحی ساختار و جزئیات خدمت مدنظر استفاده شده است. یافته   ها مطالعات نیازسنجی و تحلیل وضعیت کنونی بیمارستان روزبه، نشان دهنده پایین بودن پایبندی به معاینات سرپایی و زیاد بودن مدت بستری بود. همچنین اولویت بندی بین مداخلات موجود و طراحی ساختار و جزئیات این خدمات بر اساس اصول ذکر شده در ادبیات علمی و نیازهای مرکز و نیز امکانات در دسترس انجام شد و درنهایت برنامه ای جامع، مشارکتی و پیوسته طراحی شد که شامل مراحل ثبت مشخصات، ارزیابی نیازها، هماهنگ کردن خدمات و چک لیست اقدامات لازم بود. نتیجه   گیری طراحی و پیاده سازی این خدمت برای اولین بار در کشور در بیمارستان روان پزشکی روزبه انجام شده و لازم است به طور مداوم ارزیابی و بازنگری شود. امید است دیگر مراکز بستری روان پزشکی و نیز مسئولان سلامت روان کشور به طراحی چنین خدماتی توجه کنند.

هدف: اختلالات روان پزشکی در میان جمعیت عمومی و مراجعان درمانگاه های سرپایی شایع هستند، ولی فقط بخشی از افرادی که نیازمند درمان های روان پزشکی هستند، برای بررسی تشخیصی و درمان به روان پزشک مراجعه می کنند. از بین این مراجعه کنندگان نیز تعداد اندکی درمان را پیگیری می کنند و بقیه افراد درمان را ادامه نمی دهند. این پژوهش با هدف تعیین میزان ریزش (عدم مراجعه) بیماران به درمانگاه سرپایی بیمارستان روزبه و تعیین عوامل مرتبط با آن انجام شده است. روش:   پرونده 400 بیمار مراجعه کننده به درمانگاه سرپایی بیمارستان روزبه در سال 1392 بررسی شد و اطلاعات لازم در چک لیستی که جمعی از متخصصان طراحی کرده بودند، یادداشت شد. داده ها به روش آزمون خی دو و رگرسیون لجستیک و با استفاده از نسخه 16 نرم افزار spss تحلیل شده است. یافته ها: میزان ریزش در درمانگاه سرپایی 8/57 درصد بود. این میزان در درمانگاه افراد بزرگ سال 58درصد و در درمانگاه کودک ونوجوان 8/43درصد به دست آمده است. بیماران با سن کمتر از 18 سال 11درصد از ریزش و بیماران 18 تا 65 سال 8/41درصد از ریزش و بیماران بیشتر از 65 سال 5درصد از ریزش را تشکیل می دادند. بیماران مرد 5/33درصد از ریزش و بیماران زن 3/24درصد از ریزش را به خود اختصاص می دادند. بین سن، سطح تحصیلات، وضعیت شغلی بیماران، منبع ارجاع و نوع تشخیص با میزان ریزش رابطه معنادار وجود داشت، اما رابطه بین جنسیت و وضعیت تأهل بیماران با میزان ریزش معنادار نبود. نتیجه گیری : ریزش و عدم پیگیری درمان مشکلی شایع در روند درمان سرپایی بیماران مراجعه کننده به روان پزشک است که در بیماران بزرگ سال میزان آن بیشتر است. به همین دلیل برنامه ریزی برای انجام مداخلات لازم برای کاهش میزان ریزش بیماران ضروری به نظر می رسد.

هدف : هدف این مطالعه آینده نگر سه ساله بررسی ویژگی ها، سیر و پیامدهای بالینی بیماران مبتلا به پسیکوز بار اول بود که در فاصله سال های 1385 تا 1387، به بیمارستان روزبه مراجعه کرده بودند. روش : بیماران مراجعه کننده به بیمارستان روزبه (برای بستری)، در صورت وجود هرگونه نشانه پسیکوتیک و در صورتی که مشکل اخیر نخستین رویداد بیماری شان بود، وارد مطالعه شدند. در بدو بستری، بیمار از نظر شدت نشانه ها، میزان عملکرد کلی و کیفیت زندگی ارزیابی شد. برای گردآوری داده ها مقیاس نشانه های مثبت و منفی ( PANSS )، مقیاس سنجش کلی عملکرد ( GAF ) و مقیاس کوتاه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت ( WHOQoL-BREF ) به کار رفت. این ارزیابی ها در زمان ترخیص از بیمارستان، 6، 12 و 24 ماه و 4-3 سال پس از ترخیص تکرار شد. میزان بستری مجدد نیز طی دوره پیگیری اندازه گیری شد. داده ها به روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون t جفتی تحلیل شدند. یافته ها : از 104 بیماری که وارد طرح شده بودند، 59 نفر مرد و 45 نفر زن بودند. میانگین (±انحراف معیار) سنی آنان 6/30 سال (7/9±) بود. بر اساس تشخیص های زمان ترخیص، 48 نفر به اختلال دوقطبی (رویدادهای خلقی با ویژگی های پسیکوتیک)، 22 نفر به اسکیزوفرنیا، 7 نفر به اختلال افسردگی اساسی (با ویژگی های پسیکوتیک) و باقی (27 نفر) به سایر اختلال های پسیکوتیک مبتلا بودند. یافته ها نشان داد عملکرد کلی، نشانه های مثبت، منفی و عمومی پسیکوز بیماران در طول زمان، به شکل قابل توجهی بهبود یافته بود، ولی تحلیل های دیگر نشان داد بهبود تنها در زمان ترخیص بارز بود و هیچ یک از این شاخص ها، پس از ترخیص و در فواصل پیگیری تغییری نداشت. کیفیت زندگی بیماران نیز در طول زمان در هیچ یک از فواصل تغییری نداشت. در میان افرادی که به آنها دسترسی حاصل شد، میزان عود منجر به بستری در سه سال اول پس از ترخیص 1/41 درصد بود. نتیجه گیری : درصد قابل توجهی از بیماران ظرف 3 سال از بستری، دچار عود منجر به بستری دوباره شدند. این یافته در کنار عدم تغییر قابل توجه عملکرد و کیفیت زندگی بیماران در طول پیگیری، اهمیت به کار بستن مداخلات مؤثر برای پیشگیری از عود و توانبخشی را نمایان می سازد.

هدف: مطالعه حاضر با هدف تعیین اولویت های سلامت روان کشور و به سفارش شبکه تحقیقات سلامت روان کشور انجام شد. مهم ترین فایده اولویت بندی، سرمایه گذاری و بودجه بندی اثربخش در مورد معضلات سلامت روان است. با اولویت بندی دقیق، هزینه- اثربخشی مداخلات افزایش می یابد و از هدر رفتن منابع ملی جلوگیری می شود. روش: متخصصان از رشته های گوناگون مرتبط، برنامه ریزان و مسئولان، مدیران اجرایی و ارائه کنندگان خدمات در این امر مشارکت داشتند. در مرحله اول، از طریق مرور منابع و بارش فکری، فهرست جامعی از موضوعات بهداشت روان کشور تهیه و حیطه بندی شد. در مرحله دوم، شاخص های اولویت بندی موضوعات به تفکیک هر حیطه و ضریب تأثیر هر یک تعیین شد. در مرحله سوم، با استفاده از روش گروه اسمی، تعداد 50 موضوع به دست آمده غربال و 25 موضوع انتخاب شد. این 25 موضوع به زیرموضوع هایی تقسیم شد و سپس فرد یا افرادی که در آن موضوع صاحب نظر بودند، شواهد داخلی و در صورت نیاز، شواهد خارجی مربوط به شاخص های تعیین شده برای هر زیرموضوع را مرور و ارائه کردند. با استفاده از شواهد موجود، دوباره با استفاده از روش گروه اسمی، رتبه بندی موضوعات در هر حیطه و بر اساس شاخص های اولویت بندی انجام شد. یافته ها: در نهایت، 25 موضوع انتخاب شد. 10 موضوع اول منتخب به عنوان اولویت های ملی سلامت روان، عبارت بود از: سه موضوع از میان اختلالات روان پزشکی، شامل اعتیاد، افسردگی و خودکشی؛ دو موضوع از میان مشکلات و عوامل تعیین کننده سلامت روان، شامل خشونت خانگی و رفتارهای پرخاشگرانه، فشار روانی و بلایا؛ سه موضوع از میان سیاست ها و نظام ارائه خدمات سلامت روان و سوء مصرف مواد، شامل ادغام خدمات سلامت روان و اعتیاد در مراقبت های بهداشتی اولیه، خدمات بهداشت روان شهری و خدمات فوریتی روانپزشکی؛ و دو گروه از میان جمعیت های خاص، شامل کودکان و نوجوانان و زنان آسیب پذیر. نتیجه گیری: وجود سند اولویت های سلامت روان که مورد پذیرش افراد صاحب نفوذ این حیطه باشد، موجب حمایت و ارتقای هرچه بیشتر سیاست ها و برنامه-های سلامت روان کشور در جهت اولویت های تعیین شده می شود.

هدف : هدف پژوهش حاضر مرور شواهد اثربخشی و هزینه- اثربخشی انواع خدمات جامعه نگر به بیماران مبتلا به اختلال های روانپزشکی بود. روش : بانک های اطلاعاتی کاکرین و پاب مد و فهرست منابع پژوهش های مرتبط بررسی شد. بررسی های مروری نظام دار و کارآزمایی های بالینی شاهددار تصادفی ارزیابی شدند. معیار ورود شامل دربرگرفتن شاخص های اثربخشی و هزینه- اثربخشی مدل های ارائه خدمات بود. این شاخص ها در مورد خدمات ارائه شده به بیماران مبتلا به اختلال های شدید و خفیف روانپزشکی مقایسه شدند. یافته ها : خدمات ارائه شده شامل درمان جامعه نگر پیگیرانه، مدیریت بیمار، ویزیت در منزل، مداخله در بحران، یادآوری، آموزش خانواده و بیمار و اشتغال حمایت شده بود. اثربخشی و هزینه- اثربخشی درمان جامعه نگر پیگیرانه و آموزش خانواده قوی ترین شواهد را داشتند و بر شاخص هایی چون میزان بستری، مدت بستری و تداوم تماس با سامانه درمانی اثربخش بودند. شواهد مربوط به هزینه- اثربخشی سایر مدل ها ناکافی یا متناقض بود. در مورد اختلال های خفیف روانپزشکی، الگوهای ارائه خدمات شامل غربالگری و ارائه بازخورد صرف، آموزش پزشکی پیوسته، رهنمودهای بالینی، مداخله/ مراقبت مبتنی بر تلفن، سامانه ارجاع و مشاوره-رابط، برنامه پیشگیری و درمانی مبتنی بر اینترنت، برنامه پیشگیری مبتنی بر مدرسه برای افسردگی و/یا اضطراب و مراقبت مشارکتی بود. مؤثرترین و هزینه- اثربخش ترین الگوها، مراقبت های مشارکتی و مراقبت های ارائه شده اینترنتی بود. کاهش نشانه های بیماری، رضایتمندی بیمار و کاهش بار اقتصادی ناشی از بیماری تحمیل شده بر خانواده از جمله پیامدهای مثبت مداخله ها بود. نتیجه گیری : شواهد در مورد الگوهای ارائه خدمات به بیماران مبتلا به اختلال های روانپزشکی خفیف تر به طور عمده از مدل های مشارکتی برای ارائه خدمات و در مورد اختلال های شدیدتر از مدل های پیگیری فعال و آموزش خانواده حمایت می کنند. این مدل ها روی پیامدهای بالینی اثربخشند، قابل اجرا هستند و هزینه- اثربخشی مطلوبی دارند.

از حدود 40 سال پیش، راهبردهای ارایه­ی خدمات سلامت روان در جهان دچار تحول چشمگیری شده است. چنان که آن را انقلاب دیگر در سلامت روان می­دانند و آن جنبش سلامت روان جامعه­نگر بوده است. در کشور ما نیز مراکز سلامت روان جامعه نگر (CMHC) با هدف ایجاد تحول در سلامت روان شهری طراحی شدند. اولین مرکز سلامت روان جامعه­نگر در منطقه­ی 16 تهران در سال 1389 راه­اندازی شد. در این مقاله، مراحل راه­اندازی اولین مرکز سلامت روان جامعه­نگر شرح داده می­شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر ارزیابی واکنش و رضایت بیماران روانپزشکی مراکز سلامت روان جامعه نگر از نقش رابط درمان و پی گیری های تلفنی در مدل درمانی مراقبت مشارکتی بود. روش: در این پژوهش توصیفی، از میان 991 بیمار شناسایی شده در مراکز سلامت روان جامعه نگر منطقه 16 تهران، از بهمن 1389 تا فروردین 1391، تعداد 131 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و در مورد رضایت از شیوه برخورد و ارائه خدمات رابط درمان مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی ها به صورت تلفنی و به وسیله روان شناس انجام شد. تحلیل یافته ها به روش آمار توصیفی انجام شد. یافته ها: از پی گیری های انجام شده، 6/75 درصد آزمودنی ها به تلفن رابط درمان پاسخ دادند و از این افراد 6/94 درصد از تماس های تلفنی و نقش رابط درمان رضایت داشتند. نتیجه گیری: رابط درمان می تواند پذیرش و رضایت بیماران از فرایند درمان را افزایش دهد.

هدف: ارائه خدمات در قالب مراکز سلامت روان جامعه نگر (CMHC)، راهبردی با هدف ارتقاء سلامت روان شهری است. مقاله حاضر چگونگی طراحی ساختار و برنامه خدمات این مراکز، با روشی مبتنی بر شواهد، را ارائه می کند. روش: با مرور نظام مند شواهد علمی، نیازها و خدمات سلامت روان موجود در مناطق شهری، و اثربخشی و هزینه - اثربخشی خدمات بهداشتی- درمانی برای پاسخ به این نیازها مشخص و مبتنی بر شاخص هایی اولویت بندی شدند و بر اساس آن، برنامه خدمات بهداشتی-درمانی برای مناطق شهری، در قالب مراکز سلامت روان جامعه نگر، طراحی شد. یافته ها: در کشور، افسردگی، اسکیزوفرنیا و دیگر اختلالات سایکوتیک، اختلالات دوقطبی و اختلالات اضطرابی در رتبه های اول تا چهارم بار بیماری های روانپزشکی قرار دارند. مناطق شهری، از نظر منابع غنی تر از سایر مناطق کشور هستند، ولی عملاً خدمات خارج از بیمارستان ها و مطب پزشکان وجود ندارد و به دلیل محدودیت های موجود، نظام شبکه و مراقبت های اولیه برای ارائه خدمات سلامت روان ناکارآمد است. به این ترتیب، مقرر شد خدمات مراکز سلامت روان جامعه نگر به دو گروه از بیماران ارائه شود: بیماران دچار اختلالات نوروتیک (شامل اختلالات افسردگی و اضطرابی) و بیماران دچار اختلالات شدید و سایکوتیک روانپزشکی. ارائه خدمت به بیماران نوروتیک با روش بهبود شناسایی و درمان این اختلالات توسط پزشکان عمومی، با مدل مراقبت مشارکتی و شکل گیری واحدهای همکار صورت می گیرد. خدمات برای بیماران مبتلا به اختلالات شدید روانپزشکی، به صورت ویزیت در منزل و پیگیری تلفنی، همراه با آموزش روان شناختی بیمار و خانواده خواهد بود که توسط تیم های تخصصی مراکز ارائه می-شود. نتیجه گیری: خدمات مراکز سلامت روان جامعه نگر بر اساس شواهد علمی موجود در سطح جهان و تجربیات و امکانات داخلی برای دو گروه از اختلالاتی که بار بیماری زیادی دارند، طراحی شد. این خدمات، به صورت آزمایشی، در شهرهای تهران و زنجان در حال اجراست.

هدف : این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های بالینی و ثبات تشخیصی اختلال دوقطبی درکودکان و نوجوانان انجام شده است. روش: این بررسی گذشته نگر بر روی 257 بیمار مبتلا به اختلال دوقطبی که به صورت پی درپی در سال های 87-1383در بخش کودک و نوجوان بیمارستان روزبه شهر تهران بستری شده بودند انجام شد. داده های مربوط به ویژگی های جمعیت شناختی، تشخیص، درمان، اختلال های همراه و نیمرخ علایم خلقی و پسیکوتیک از پرونده بستری و پرسش نامه مشخصات بیمار که در زمان بستری پر شده بود، گردآوری شد. در بررسی دوباره، ارزیابی تشخیصی به کمک مصاحبه تشخیصی نیمه ساختاریافته اختلالات خلقی و اسکیزوفرنیا برای کودکان، تشخیص فعلی و طول عمر برای افراد زیر 18 سال و مصاحبه نیمه ساختاریافته اختلال های خلقی و اسکیزوفرنیا در افراد بزرگتر از 18 سال انجام شد. شدت علائم در دوره حاد اختلال خلقی با بهره گیری از مقیاس رتبه بندی مانیای یانگ برای مانیا، پرسش نامه افسردگی بک (برای افراد بالای 16 سال) و پرسش نامه افسردگی کودکان (برای افراد زیر 16 سال) سنجیده شد. عملکرد کنونی نیز به کمک پرسش نامه ارزیابی کلی عملکرد (بالای 18 سال) و پرسش نامه ارزیابی کلی عملکرد کودکان (زیر 18 سال) ارزیابی گردید. یافته ها : شایع ترین علامت یعنی تحریک پذیری (98% ) در بیشتر موارد با خلق بالا همراه بود. 2/73% بیماران دست کم یک اختلال همراه داشتند و شایع ترین اختلال همبود، کمبود توجه همراه با بیش فعالی (2/44%) بود. ثبات تشخیصی اختلال دوقطبی در دوره های ارزیابی یک، دو، سه، چهار و پنج ساله بالاتر از 80% بود. نتیجه گیری : یافته های این پژوهش از بالابودن ثبات تشخیصی اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان حمایت می کند.

هدف : هدف پژوهش حاضر، بررسی کیفیت پژوهش های انجام شده در زمینه شیوع اختلال های روانپزشکی در ایران بود. روش : پژوهش های انجام شده در زمینه شیوع کلی اختلال های روانپزشکی در جمعیت عمومی و جمعیت دانش آموزی بالای 15 سال ایران بر پایه جست وجو در بانک های اطلاعاتی PubMed ، ISI WOS ، PsycINFO ، CINAHL ، Irandoc ، EMBASE ، IranPsych ، IranMedex و SID و منابع غیرالکترونیکی مانند کتابچه های چکیده مقاله ها مورد بررسی قرار گرفت. شاخص های کیفیت پژوهش ها در این مطالعه عبارت بودند از: توضیح دقیق پرسش های پژوهش، نمونه گیری تصادفی، معرف بودن نمونه پژوهش برای جامعه هدف، کاربرد روش اندازه گیری یکسان برای کل نمونه، کاربرد ابزارهای روا و پایا و تحلیل مناسب داده ها. یافته ها : از میان پژوهش های مربوط به شیوع کلی اختلال های روانپزشکی در کشور، تنها مواردی که نمونه گیری تصادفی داشتند (43 مورد)، در پژوهش حاضر بررسی شدند. از این تعداد، تنها در نزدیک 40 درصد پژوهش ها، ویژگی های نمونه مورد بررسی معرف ویژگی های جامعه هدف بود و در بیش از 25 درصد موارد، روایی و پایایی نسخه فارسی ابزارها بررسی یا گزارش نشده بود. درکل، نزدیک به یک سوم پژوهش ها از کیفیت مناسب (نمونه گیری تصادفی، کاربرد ابزارهای روا و پایا و نمونه معرف جامعه هدف) برخوردار بودند. نتیجه گیری : این پژوهش که بخشی از یک مرور نظام مند بود، هرچند تنها روی گروهی از پژوهش های شیوع اختلال های روانپزشکی در کشور انجام شد، نشان گر رعایت نشدن شاخص های مهم کیفی در بخش قابل توجهی از پژوهش ها بود. پیشنهاد می شود در برنامه ریزی های پژوهشی به جای تأکید صرف بر افزایش کمی پژوهش ها، سیاست های مشخصی برای ارتقای کیفیت آنها در نظر گرفته شود.

هدف : پژوهش حاضر با هدف سازگاری فرهنگی و بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسش نامه تجربه مراقبت از بیمار ( ECI ) در خانواده بیماران مبتلا به اختلال های شدید روانپزشکی انجام شد. روش : پس از برگردان ECI و پشت سر گذاشتن مراحلی برای سازگاری فرهنگی، 225 نفر از اعضای خانواده بیماران مبتلا به اختلال های شدید روانپزشکی به ECI ، پرسش نامه سلامت عمومی ( GHQ-28 ) و پرسش نامه جمعیت شناختی پاسخ دادند. پایایی به دو روش دونیمه سازی و آلفای کرونباخ و روایی به دو صورت هم زمان (همبستگی با GHQ-28 ) و همگرا (همبستگی خرده مقیاس ها با هم و با نمره کل) ارزیابی شد. یافته ها : پایایی با کاربرد ضریب همبستگی اسپیرمن- براون 80/0 و میزان ثبات درونی (آلفای کرونباخ) برای خرده مقیاس ها، نمره کل منفی و نمره کل مثبت 90/0-51/0 به دست آمد. ضریب همبستگی پیرسون میان نمره کل منفی ECI و GHQ-28 نیز 37/0 (01/0 p< ) بود. نتیجه گیری : ECI برای اعضای خانواده بیماران مبتلا به اختلال های شدید روانپزشکی روایی و پایایی قابل قبولی دارد .

هدف : پیرو تصویب اهداف و ضوابط برنامه چهارساله دستیاری روانپزشکی، آموزش روانپزشکی جامعه نگر به عنوان یکی از دوره های اصلی دستیاری روانپزشکی درآمده است. از آنجا که آگاهی از برنامه های آموزش روانپزشکی جامعه نگر در کشورهای دیگر می تواند به برنامه ریزی بهتر آموزش این دوره در کشور ما کمک کند، مرور حاضر با هدف بررسی برنامه های این دوره آموزشی برای دستیاران روانپزشکی در کشورهای مختلف انجام شد. روش : برای بررسی برنامه های موجود، جستجوی مفصلی در بانک های اطلاعاتی با استفاده از کلید واژه های مرتبط مانند residency و community و psychiatry انجام شد. همچنین برنامه های دستیاری روانپزشکی دانشگاه های کشورهای مختلف بررسی شد. یافته ها و نتیجه گیری : در مجموع به نظر می رسد آموزش عملی برنامه های روانپزشکی جامعه نگر بسیار متنوع است، چه در نوع آموزش های عملی، چه در مدت و زمان ارائه آن؛ و این تنوع تا حد زیادی وابسته است به نیازها و نیز خدمات جامعه نگر موجود در هر دانشگاه و کشور. با این حال و به رغم تفاوت ها، اشتراکاتی هم در اغلب برنامه ها وجود دارد، از جمله اینکه در اکثر برنامه ها دروس نظری مدونی نیز برنامه ریزی شده، دستیاران در ارائه خدمات مبتنی بر جامعه (مانند خدمات مراکز سلامت روان جامعه نگر و ویزیت در منزل) مشارکت فعال دارند، و ارائه خدمات به صورت تیمی با همکاری دیگر کارکنان بهداشتی و درمانی یک اصل است.

هدف: این مطالعه با هدف بررسی نگرش به یاری جویی از متخصصان سلامت روان و رابطه آن با انگ بیماری افسردگی، در زیرگروه ویژه-ای از جمعیت ایران که جمعیت جوانی هستند انجام شده است. روش: این مطالعه به صورت مقطعی انجام شد و نمونه های این طرح از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران، و دانشکده های فنی، هنر و حقوق دانشگاه تهران انتخاب شدند. در آزمودنی ها، آزمون های میزان آشنایی با بیماری روانی، نگرش به یاری جویی از متخصصان سلامت روان و اسنادـ27 انجام شد. بر اساس نتایج این آزمون ها رابطه نگرش به یاری جویی از متخصصان سلامت روان با مؤلفه های شناختی، هیجانی و رفتاریِ انگ زدن به افراد دچار اختلال افسردگی مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها: در این مطالعه 407 نفر از دانشجویان شرکت داشتند. بیشترین میزان سطح آشنایی با بیماری روانی مربوط به افرادی بود که آشنایی شان با بیماری روانی از طریق دیدن فیلمی در سینما یا تلویزیون بود که یکی از بازیگران آن نقش بیمار روانی را بازی می کرد (7/30 درصد). مردان به طور معناداری بیش از زنان بیماران دچار افسردگی را خطرناک تلقی می-کردند و تمایل داشتند که بیماران دچار افسردگی را جدا از جامعه نگه داری کنند. اما زنان به طور معناداری نسبت به مردان نگرش مثبت تری نسبت به کمک گرفتن از متخصصان برای درمان افسردگی داشتند. بین نگرش به درمان جویی با سه مؤلفه از مؤلفه های انگ به افراد دچار افسردگی یعنی دلسوزی، تمایل به یاری رساندن و تمایل به اجبار برای درمان همبستگی مثبت معناداری وجود داشت. نتیجه-گیری: از بین اجزای شناختی، هیجانی و رفتاری انگ زنی به افراد دچار اختلال افسردگی سه عامل (یعنی احساس دلسوزی، میل به یاری رساندن و میل به اجبار برای درمان) با نگرش مثبت تر به درمان-جویی همراه هستند. بررسی جامع تر برای یافتن چگونگی ارتباط این عوامل با درمان جویی و یافتن عوامل واسطه ای احتمالی می تواند به راهبردهایی مؤثرتر برای انگ زدایی و رفع موانع درمان جویی منجر شود.

هدف: در این مطالعه گروهی از بستگان درجه اول و سالم مبتلایان به اسکیزوفرنیا از نظر فراوانی باورهای هذیانی و ابعاد این باورها (میزان ناراحتی، اشتغال ذهنی به این باورها و اطمینان به آنها) بررسی و با دو گروه بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و یک گروه شاهد سالم مقایسه شدند. روش: برای انجام این تحقیق 25 بیمار مبتلا به اسکیزوفرنیا، 35 نفر از اعضای درجه اول و سالم خانواده های این بیماران و 35 نفر از افرادی که سابقه هیچ گونه بیماری اعصاب و روان نداشتند (به عنوان گروه شاهد سالم) همکاری کردند. در این سه گروه، شیوع باورهای هذیانی و ابعاد آنها بر اساس پرسشنامه هذیان پیترز و همکاران (PDI-40)؛ و سلامت روان بر اساس پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) بررسی شد. یافته ها: شیوع باورهای هذیانی در گروه افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا به طور معناداری بیشتر از دو گروه دیگر بود، ولی شیوع آن در دو گروه اعضای خانواده بیماران و جمعیت عادی تفاوت معناداری نداشت. در مورد شدت ابعاد باورهای سایکوتیک، در حالی که نمرات گروه مبتلایان به اسکیزوفرنیا بسیار بیشتر از گروه شاهد سالم بود، ولی با گروه خانواده بیماران تفاوت معناداری نداشت. در ضمن میزان اطمینان به افکار سایکوتیک در گروه خانواده بیماران بیشتر از گروه شاهد سالم بود. نتیجه گیری: وجود باورهای هذیانی در افراد سالم خانواده بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و اطمینان بیشتر این افراد به این باورها (نسبت به گروه شاهد سالم) ممکن است وجود پیوستاری سایکوز را مطرح کند، هر چند تایید این موضوع نیازمند مطالعات بیشتر است.