محمود مهرمحمدی
| مدرک تحصیلی: استاد گروه علوم تربیتی دانشگاه تربیت مدرس |
مطالب
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰۱ تا ۱۲۰ مورد از کل ۱۷۴ مورد.
آموزش و پرورش یا ابزاری برای حفظ وحدت ملی
حوزه های تخصصی:
منطق و محتوای برنامه درسی آموزش ارزش خویشتن بانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تعلیم و تربیت دوره ۳۴ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۳۳
53-74
حوزه های تخصصی:
نظر به اهمیت چرخش از کنترل بیرونی به خویشتن بانی، به منزله یک ارزش محوری در ساحت تربیت دینی- اعتقادی- اخلاقی، پژوهش حاضر بر تعیین منطق و محتوای برنامه درسی آموزش ارزش خویشتن بانی متمرکز است. بر این اساس و به منظور ایضاح مفهوم خویشتن بانی نخست تلاش شد تا با روش تحلیل مفهومی از یک سو و مطالعه سنتزپژوهانه مبانی نظری از سوی دیگر دیدگاه دو حوزه دین و روانشناسی در این زمینه روشن شود. پس ازآن تلفیق سازوار این دو منظر در سطح سخت هسته و به مدد روش ترکیبی انجام شد. سپس، استنتاج منطق و محتوای برنامه درسی بر اساس ایضاح مفهومی صورت گرفت. نتایج پژوهش حاضر نشان داد منطق و چرایی آموزش خویشتن بانی صرفاً درون دینی نبوده و در اقتضائات وجودی انسان و لزوم برخورد آگاهانه وی با آنها نهفته است. محتوای برنامه نیز با توجه به استلزامات خویشتن بانی، در دو محور اصلی خودشناسی و مراقبت از خویشتن پیشنهاد شده است. برای سازماندهی محتوا بر رویکرد تلفیقی تأکید شده است. این الگو در قالب دو مدل الف) تلفیق بر محور موضوعات و مضامین برآمده از مفهوم خویشتن بانی(به عنوان یک موضوع درسی مجزا و به صورت یک درس مستقل) و ب) تلفیق موضوعات و مضامین برآمده از مفهوم خویشتن بانی برای برقراری ارتباط با دروس دیگر ارائه شده است.
توسعه و تقویت بنیه تحقیقاتی در آموزش و پرورش: نگاهی دیگر
حوزه های تخصصی:
ریاضیات: عبور از طنز به خلاقیت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله با هدف بررسی تأثیر برنامه درسی ریاضی آمیخته به طنز بر خلاقیت ریاضی دانش آموزان پایه ششم دوره ابتدایی نگاشته شد. مقاله حاضر به تحلیل و گزارش نتایج کمی یک مطالعه بزرگتر که با روش آمیخته صورت گرفته، می پردازد. خلاقیت ریاضی دانش آموزان بر اساس عملکرد آن ها پس از اجرای بسته آموزشی ریاضی آمیخته به طنز، طراحی شده توسط محققین بر اساس مفاهیم کتاب ریاضی پایه ششم، مورد تحلیل قرار گرفت. مقایسه نتایج پیش آزمون و پس آزمون نشان داد که تلفیق محتوای مفاهیم ریاضی با انواع طنز آموزشی بر رشد خلاقیت دانش آموزان تأثیر مثبت دارد. پیشنهادهایی جهت استفاده از این یافته ها در حوزه برنامه ریزی درسی چون طراحی محتوای آموزشی آمیخته به طنز آموزشی متناسب با ویژگی های فراگیران و تلفیق طنز آموزشی با برنامه های درسی در سطوح و رشته های مختلف، توسط تولید کنندگان برنامه های درسی ارائه شده است.
فهم دانش شخصی عملی ؛ حرکت از آنچه معلمان باید بدانند به آنچه می دانند(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر فهم دانش شخصی عملی معلمان بوده و به روش کیفی انجام شده است. فهم دانش شخصی عملی به ما در درک چرایی عملکرد معلمان و پس از آن به بازاندیشی روایت های شخصی و حرفه ای آن ها به منظور بهبود عمل معلم همراه خود او کمک می کند. این مطالعه در یکی از مدارس ابتدایی غیرانتفاعی پسرانه شهر تهران انجام شده است. نتایج حاصل از مطالعه نشان می دهد شرکت کنندگان از دانش غنی در زمینه عوامل موثر بر موفقیت در حرفه معلمی برخوردارند. با این حال داده های به دست آمده از مشاهدات، نشان از تفاوت بین آنچه معلم به عنوان ویژگی یک معلم موفق و تدریس موثر بیان می کند و آنچه در عمل اتفاق می افتد، دارند. ماهیت پویا و وابسته به موقعیت دانشِ عملی معلم، معانی و تفسیرهای متفاوت افراد مختلف از تجربیات و رویدادهای مشابه و عدم وجود بازاندیشی از عواملی هستند که باعث وجود این تفاوت ها می شوند.
تبیین انتظارات متقابل جامعه علمی مطالعات برنامه درسی و نظام آموزشی: بحثی در زمینه بازسازی منزلت حرفه ای رشته و دانش آموختگان آن در جامعه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بحران هویتی رشته مطالعات برنامه درسی را رنج می دهد. به رغم توسعه کمی قابل توجهی که رشته با آن مواجه بوده و اقبال قابل توجهی که دانشجویان به این رشته نشان داده اند اما هنوز مرزهای رشته به درستی تعریف و تبیین نشده است. این تعین نایافتگی حدود و ثغور موضوعی و مفهومی رشته گرچه آزاردهنده است، اما می توان آن را به یک فرصت تبدیل کرد و از آن مبنا و متکایی برای نوگرایی، خلاقیت و تکثرگرایی هویتی ساخت. در این نوشتار رفتار نظام آموزشی در قبال دانش آموختگان رشته مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته و بر این نکته تأکید شده که به رغم بحرانی که در حوزه هویتی گریبان رشته را گرفته است، دانش آموختگان آشنا با این حوزه دانشی مستحق این میزان بی توجهی و بی مهری نیستند. در ادامه تحت عنوان انتظار نظام آموزشی از جامعه علمی مطالعات برنامه درسی به موضوع بازنگری در رویکرد تربیت دانش آموختگان پرداخته شده که درواقع وظیفه اصلی و مورد غفلت واقع شده متولیان رشته در جامعه است. در اثر این بازنگری، هویت های تخصصی می تواند به شکلی برجسته تر از آنچه اکنون وجود دارد نمایان شود و ظرفیت خدمت رسانی دانش آموختگان به نظام آموزشی نیز بالاتر رود. در پایان نقشه تکثر هویتی در رشته معرفی و چارچوب برنامه ای همسو با آن برای دوره دکتری رشته ارائه شده است. به زعم نگارنده اجرای این برنامه بدیلی برای برنامه درسی کنونی است و می تواند هدف اعطای هویت تخصصی به دانش آموختگان رشته را بهتر تأمین نماید.
تببین اهداف تربیت اقتصادی دوره ابتدایی در ایران مبتنی بر سنتزپژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات برنامه درسی ایران سال سیزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۴۸
39 - 62
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف تببین اهداف تربیت اقتصادی در دوره ابتدایی انجام شده است و در گروه پژوهش های کیفی قرار دارد، که در آن از روش سنتزپژوهی استفاده شده است. تکنیک های متن کاوی که برای کاوش متن داده یا کشف دانش از متن شناخته شده، برای سنتزپژوهی به خدمت گرفته شده است. تکنیک های استفاده شده برای متن کاوی روی مجموعه اطلاعات متنی شامل: استخراج اطلاعات، خلاصه سازی، گروه بندی، خوشه بندی و مصورسازی اطلاعات می باشد. جامعه تحلیلی پژوهش مطالعه منابع پایه در زمینه اقتصاد اسلامی، نیازهای جامعه و بررسی ادبیات فارسی می باشد که بصورت هدفمند، بخش هایی از جامعه پژوهش که اهداف تربیت اقتصادی در دوره ابتدایی را پوشش می داده مطالعه شده است. یافته های حاصل از این پژوهش در چهار خوشه ویژگی های فردی، ویژگی های اجتماعی، مفاهیم اقتصادی و اخلاق اقتصادی ارائه شده است.
تبیین دیدگاه صاحب نظران درباره عناصر برنامه درسی آموزش هنر برای ارائه الگوی برنامه درسی تربیت معلم هنر (آموزش عالی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش با هدف تبیین دیدگاه های صاحب نظران درباره عناصر برنامه درسی تربیت معلم هنر (آموزش عالی) به منظور طراحی الگوی یک برنامه درسی صلاحیت محور تربیت معلم هنر در آموزش عالی است. در پاسخ به این هدف، با استفاده از رویکرد کیفی اکتشافی و روش نظریه زمینه ای، با ۱۵ نفر از صاحب نظران حوزه برنامه درسی و آموزش هنر که بر اساس نمونه گیری گلوله برفی، تا حد اشباع محتوایی مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل آمد. داده های اولیه با نرم افزار تحلیل کیفی مکس کیو دی آ نسخه 11 طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی تجزیه و تحلیل شدند. یافته های پژوهش و همچنین دلالت های متناظر با عناصر دهگانه الگوی برنامه درسی اکر مستخرج از تحلیل مصاحبه ها به عنوان مبانی الگوی مفهومی برنامه درسی یادشده تبیین شد. الگوی برنامه درسی پیشنهادی این پژوهش در تربیت معلم بر اصل تلفیق و ترکیب، کثرت گرایی شناختی و عرصه مکاشفه هنری تکیه دارد. منطق این الگو شامل (مکاشفه هنری، یادگیری در عمل، اعتبار تخصصی، ارتباط گرایی، مشارکت و نقش فعال معلم) است و عناصر نه گانه برنامه درسی آن متناسب با آنچه حاصل از نتایج مصاحبه های صورت گرفته بوده است طراحی شده است. الگوی به دست آمده می تواند مبنایی برای طراحی برنامه درسی تربیت معلم هنر در مراکز آموزش عالی و مراکز تربیت معلم باشد.
سیر تحول برنامه کارورزی نظام تربیت معلم ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تعلیم و تربیت دوره ۳۵ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۳۸
61-82
حوزه های تخصصی:
برنامه کارورزی از نظر مبانی و منابع علمی و نظری سه رویکرد شناخته شده دارد: رویکرد استاد- شاگردی، علم کاربردی و تأملی یا فکورانه. این مطالعه در پی آن بوده که نشان دهد برنامه کارورزی نظام تربیت معلم صدساله ایران از نظر رویکرد، چه تحولاتی داشته است؟ در هر دوره چه رویکردی غالب بوده و آیا در دوره فعلی، که رویکرد این برنامه به طور مشخص تأملی بیان شده است، بر اساس منابع علمی و نظری مربوط به تأمل، ویژگیهای کارورزی تأملی را دارد؟ کاستیهای احتمالی برنامه در این زمینه چیست و چشم انداز آینده این برنامه چگونه باید باشد؟ در این مطالعه ابتدا با روش اسنادی برنامه کارورزی در دوره های مختلف تاریخی بررسی و سپس برنامه هر دوره، با توجه به ویژگیهای رویکردهای مذکور با روش تحلیلی - استنباطی مورد تحلیل قرار گرفته که به طور خلاصه نتایج ذیل حاصل شده است: 1. برنامه کارورزی در ایران، سالهای بسیار، از تاسیس دارالمعلمین و دارالمعلمات در سال 1297 تا دهه هفتاد، رویکرد استاد- شاگردی داشته است. 2. اولین نشانه های اتخاذ رویکرد تکنیکی برای برنامه کارورزی، در دهه هفتاد دیده می شود که بنا به شواهدی که در این مطالعه ذکر شده است می توان اذعان کرد که حتی در آن دوره نیز این برنامه نسخه کاملی از این رویکرد نبوده است. 3. اتخاذ رویکرد تأملی، برای کارورزی، در سال 1392 پس از تاسیس دانشگاه فرهنگیان، نقطه عطفی تاریخی برای کارورزی ایران است، اما تحلیل برنامه این دوره از منظر منابع علمی مربوط به تأمل نشان می دهد که برنامه قصد شده فعلی نیز دارای کاستیهایی است.
سواد سلامت و تربیت معلم: صدای معلمان و دانشجو معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با این هدف انجام شد که با تکیه بر دیدگاه دانشجویانِ دانشگاه فرهنگیان، ویژگی های برنامه ی درسی سواد سلامت تعیین شود و بر اساس آن سیاستگذاران و برنامه ریزان بتوانند برنامه هایی که با نیازهای مخاطبان متناسب است و به افزایش سواد سلامت آنان منجر می شود ارائه دهند. بدین منظور یک پژوهش کیفی از نوع هنجاری انجام شد. شرکت کنندگان این پژوهش، 228 نفر از معلمان شاغل در آموزش و پرورش و 25 نفر از دانشجومعلمانی بودند که در دانشگاه فرهنگیان در حال تحصیل بودند و به صورت نمونه گزینی در دسترس انتخاب شده بودند. ابزار گرد آوری داده، راهنمای مصاحبه و پرسشنامه ای متشکل از دو پرسش باز بود. داده های به دست آمده، کدگذاری و با استفاده از تحلیل مضمونی تحلیل شدند و در مضمون های برخاسته از داده های پژوهش گنجانده شدند. تحلیل داده های گردآوری شده به شش مقوله ختم شد: ضرورت برنامه، شایستگی های پیشنهادی، نقش مدرس و شیوه تدریس او، محتوای درس سلامت، شیوه ارزشیابی، بیم ها و امیدها. یافته ها نشان داد بسیاری از دانشجویان پیش از ورود به دانشگاه، برنامه درسی مرتبط با سلامت را تجربه نکرده اند. از نگاه مخاطبان اصلی برنامه درسی سواد سلامت، برنامه ی اثربخش باید بتواند شایستگیِ مسئولیت پذیری و پاسخ گویی نسبت به سلامت خود و دیگران را پرورش دهد. شرکت کنندگان خواستار این بودند که این برنامه توسط مدرسانی ارائه شود که جنسیت یکسانی با دانشجویان دارند و از آن گذشته الگوی رفتارهای سالم را از خود نشان می دهند. محتوای کاربردی و متناسب با زندگی واقعی مورد تأکید تمام شرکت کنندگان پژوهش بود.
منطق تایلر و سرقت ادبی: یک تحلیل تطبیقی از کتاب منطق و نسخه بازبینی شده آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
کتاب «اصول اساسی برنامه درسی و آموزشی» تایلر یکی از چالش برانگیز ترین اثر در حوزه برنامه ریزی درسی است که مورد نقد گروه های مختلف قرار گرفته. منتقدان از یک سو، آن را «سرقت ادبی» و برگرفته از آثار دیگرصاحب نظران و از سوی دیگر، سوال هایش را سرمنشاء مهندسی سازی برنامه درسی می دانند. مطالعه حاضر دو هدف اصلی را دنبال می کند. یکی، بررسی ارزیابی هایی دیدگاه های متفاوت نسبت به منطق و دیگری، باز ارزیابی این اثر با مقایسه آن و نسخه بازبینی شده اش توسط نگارنده تا شاید به برخی از تفاسیر ناقدان پاسخ داده شود. بنابراین، محقق با وظایف ارزیابی، مقایسه کردن و ارائه بدیل ها از روش کاوشگری فلسفی (نقد توسعی) با هدف ابهام زدایی، فهم و شفاف سازی برنامه درسی مبتنی بر تعیین اهداف تایلر استفاده کرده است. یافته ها نشان می دهد، ارمغان منطق تایلر برای تعلیم تربیت کشور ها شامل فوایدی نظیر، توجه به ارزش ها، توجه به تفاوت های فردی، تربیت معلم فکور، تربیت دانش آموز فکور و توجه به علائق آنها، توجه به تخصص گرایی در کنار آموزش عمومی، تلفیق نظریه و عمل، توجه به حل مسئله و معایبی چون، توجه فراوان به اهداف تجویزی، عدم توجه به مشارکت دانش آموزان در انتخاب راهبرد های یادگیری، توجه زیاد به ارزشیابی پایانی بوده است. در نتیجه منطق تایلر به عنوان راهنمای توسعه برنامه درسی همانند یک چهارچوبی تلقی می شود که سازه های آن می تواند سخت و محکم یا انعطاف پذیر باشد.
بررسی تطبیقی تلفیق تربیت اقتصادی در برنامه درسی دوره ابتدایی در کشورهای اسکاتلند، چین و استرالیا و ارائه دلالتهایی برای تربیت اقتصادی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تعلیم و تربیت دوره ۳۵ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۳۹
59-78
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی تلفیق تربیت اقتصادی در دوره ابتدایی در کشورهای اسکاتلند، چین، استرالیا و ایران انجام شده است. این پژوهش، پیمایش تطبیقی است و اطلاعات مورد نیاز برای پاسخگویی از طریق پایگا ههای اینترنتی مانند سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، شبکه بین المللی آموزش مالی و سایتهای آموزش و پرورش کشورهای مورد مطالعه گردآوری شده است. الگوی مورد استفاده، الگوی بردی است. براساس این الگو ابتدا اطلاعات مورد نیاز درباره تجربیات کشورهای مختلف از منابع معتبر گردآوری و تفسیر شدند، سپس در مرحله مجاورت، تفاوتها و شباهتها مطرح و در مرحله آخر داده های حاصل از تفسیر و همجواری مورد مقایسه و تطبیق قرار گرفته اند. از میان کشورهای جهان، سه کشور اسکاتلند، چین و استرالیا با واحد تطبیق نظامهای آموزشی(غیرمتمرکز) و به دلیل تلفیق کامل تربیت اقتصادی در برنامه درسی انتخاب و دلالتهای آن برای تربیت اقتصادی در ایران نیز مطرح شده است. نتایج پژوهش حاکی از آنست که اشتراک کشورهای منتخب در اهداف تربیت اقتصادی در دو حیطه دانش و مهارت است و تفاوت سه کشور، در تأکید کشور استرالیا بر توانایی به کارگیری دانش، مهارت و ارزشها به صورت توامان می باشد. در زمینه شیوه سازماندهی، تلفیق درون موضوعات درسی مختلف به ویژه درس مطالعات اجتماعی به منزله موضوع درسی مشترک میان کشورها مطرح است و نهایتاً در زمینه فرصتهای یادگیری بر استفاده از روشهای فعالیت- محور، کاوشگری، پرسشگری و مناظره همراه با فناوریهای اطلاعات و ارتباطات تأکید شده و تفاوت در ارج نهادن کشور چین به سواد اقتصادی در حکم یک فعالیت فوق برنامه است.
طراحی و تدوین وظایف و تکالیف شغلی متخصصان برنامه درسی آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش در نظام های آموزشی دوره ۸ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲۶
7 - 45
حوزه های تخصصی:
هدف از این مطالعه تدوین وظایف و تکالیف شغلی متخصصان برنامه درسی است. این هدف در قالب دو سؤال پژوهشی مورد بررسی قرار گرفته است: وظایف اصلی متخصصان برنامه درسی کدامند؟، تکالیف و زیر تکالیف متخصصان برنامه درسی کدامند؟ روش پژوهش از نوع کیفی مشارکتی و ابزار مورد استفاده دیکوم بوده است. در کارگاه دیکوم مقدماتی تعداد 7 نفر و در کارگاه تکمیلی 8 نفر از افراد صاح بنظر در حوزه برنامه درسی مشارکت داشت هاند. تحلیل داده ها با روش تحلیل محتوای موضوعی انجام شده است. فرایند اجرایی کار در قالب کارگاه یک و نیم روزه دیکوم طراحی و اجرا شده است. نتایج پژوهش نشان داد متخصصان برنامه درسی برای عمل به نقش حرفه ای خود 11 تکلیف اصلی شامل «مدیریت تیم برنامه ریزی درسی، نقد و تحلیل برنامه های درسی، سیاستگذاری و تدوین راهبردها، نظریه پردازی، نظارت بر طراحی، اجرا و ارزشیابی برنامه درسی، آموزش و ترویج برنامه درسی، پژوهش، همساز کردن عناصر برنامه با هم و برنامه درسی با نظام آموزشی، مشارکت در بازنگری برنامه های درسی، ارزشیابی و اعتبارسنجی و خدمات مشاوره ای » را بر عهده دارند. این یازده وظیفه دارای 68 تکلیف اصلی و حدود 173 زیر تکلیف هستند که به نوعی چارچوب کار متخصص برنامه درسی آموزش عالی را نشان م یدهند.
درآمدی بر شوآب و شوآب شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات برنامه درسی ایران سال هشتم بهار ۱۳۹۳ شماره ۳۲
11 - 40
حوزه های تخصصی:
شوآب به عنوان یک متفکر تأثیرگذار در حوزه برنامه درسی در ایران چندان شناخته شده نیست. پاره ای اظهار نظرهای شنیده شده نیز حمایت از بدفهمی شوآب نزد صاحب نظران برنامه درسی کشور دارد. بخشی از این وضعیت غیر قابل قبول معلول دشواری هائی است که فهم دیدگاه عملی شواب با آن آمیختگی ذاتی دارد و سرمایه گذاری قابل توجهی برای درک مضامین عمیق آن لازم است. بخش دیگری از این وضعیت مرهون تلاش هائی است که پاره ای رقیبان نظری شوآب در عالم به راه انداخته اند که هدف آن از میدان به در کردن رقیب بوده است. به هر روی خواه نظریه شوآب در میان جامعه علمی مطالعات برنامه درسی در ایران مقبولیت پیدا کند یا نکند، شناخت هر چه دقیق تر آنچه او عرضه داشته است باید بااحساس مسئولیت علمی شناخته شود. عدم اهتمام در این زمینه، مانند غفلت از هر عرصه تأثیرگذار دیگر در قلمرو برنامه درسی، با موازین آکادمیک در تعارض قرار داشته و بالندگی رشته را دچار سکته و وقفه می نماید. نگارنده برای اینکه به سهم خود از شکل گیری این حادثه پیشگیری نموده باشد شوآب شناسی را در امتداد مقاله دیگری که بیش از یک دهه از انتشار آن می گذرد به رشته تحریر درآورده است. نگارش این مقاله با الهام از پرسش ها و ابهاماتی انجام گرفته است که می توان آن ها را منشاء بدفهمی و بی توجهی به شوآب و نظریه او قلمداد کرد. مقاله از بخش های متعددی تشکیل شده است. در بخش نخست مدعای نگارنده مبنی بر تمایز میان علائق شوآب در دو مقطع از حیات علمی و حرفه ای او و به تبع آن شوآب متقدم و متأخر موردبحث قرار گرفته است. در بخش دوم که در باب پرکتیکال شوآب و نسبت آن با نظریه ای نام گرفته، تلاش شده است کیفیت ملازمت و زیست مسالمت آمیز عملی شوآب با نظریه تبیین و تشریح گردد. در بخش سوم هدف نگارنده ارائه تصویری متفاوت از نسبت شوآب با نحله های فکری و شخصیت های اثرگذار دیگر در قلمرو برنامه درسی بوده است. در این بخش کوشش شده است شواب به عنوان پایه گذار یک پاردایم در برنامه درسی معرفی شود. بخش پایانی نوشتار به موضوع آرمان گرایانه بودن دیدگاه یا پارادایم عملی شواب اختصاص یافته است که نویسنده مواضع شواب را حامل نوعی آرمان گرائی ناگزیر ارزیابی کرده است.
الگوی فراکتالی برنامه درسی دکترای رشته مطالعات برنامه درسی آموزش عالی ایران با رویکرد بین فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش با هدف طراحی واعتباریابی الگوی برنامه درسی دکترای رشته مطالعات برنامه درسی آموزش عالی ایران با رویکرد بین فرهنگی انجام شد.. روش تحقیق،کیفی، از نوع تحلیل محتوای کیفی استقرایی، و بررسی سیستماتیک چهارده مقاله کیفی منتخب با هدف استخراج مقوله های اصلی و فرعی و ابعاد وطیف الگوی فراکتالی برنامه درسی دکترای رشته مطالعات برنامه درسی آموزش عالی ایران با رویکرد بین فرهنگی بود. ابتدا عناوین 300 کتاب و مقاله بررسی گردید. سپس 47 مقاله معتبر در سطح بین المللی توسط پژوهشگر انتخاب و در نهایت تعداد 14 مقاله کیفی در راستای موضوع پژوهش از بین آن ها به دست آمد که بعد از مراحل کدگذاری، مقوله های اصلی و فرعی این فرایند، استخراج گردید.. بر اساس مضامین موجود در محتوای مقاله ها 295 مضمون اولیه (کد) و 44 مقوله و 9 بعد و 7 طیف از تم ها حاصل گردید. نتایج پژوهش حاکی از مقوله های کلی شناسایی شده در قالب یک مدل فراکتالی شامل الزامات (ابعاد نرم افزار و سخت افزار درطیف کاربرد- عدم کاربرد)، اهداف (ابعاد اهداف کلی و اهداف جزیی در طیف قابل دسترس- غیرقابل دسترس)، ویژگی های محتوا (بعد کیفیت در طیف مرتبط - غیر مرتبط)، روش های یاددهی یادگیری (بعد همخوانی روش های یاددهی- یادگیری با رویکرد بین فرهنگی در طیف تناسب - عدم تناسب)، ویژگی های استاد (ابعاد قدرت فرهنگی در طیف زیاد-کم و مرتبه علمی در طیف برخوردار غیربرخوردار)، ارزشیابی (بعد کیفیت ارزشیابی درطیف مطلوب - غیرمطلوب) بود که مؤلفه های طراحی الگوی فراکتالی برنامه درسی دکترای رشته مطالعات برنامه درسی با رویکرد بین فرهنگی در آموزش عالی ایران را نمایان کرد. در پایان، فرایند اعتباریابی الگو، با بهره گیری از متخصصان این حوزه و روش اعتباریابی سه سویه حداقل 89/0و حداکثر99/0 به دست آمد.
تبیین یادگیری و بالندگی حرفه ای معلمان بر مبنای مفهوم کورره در معنای فعال و زاینده آن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات برنامه درسی ایران سال یازدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۴۴
27 - 48
حوزه های تخصصی:
لزوم شناخت دقیق بالندگی حرفه ای، به منزله شاهراه مستقیم بالندگی و تربیت حرفه ای است. برنامه های تربیت حرفه ای رسمی، مبتنی بر یک رویکرد تجویزی، مقوله بالندگی حرفه ای معلمان را به عنوان فرایندی تحمیل شدنی می نگرند. این رویکرد مبتنی بر یک معنای سنتی از کورره است و مهم ترین نقطه ضعف آن نادیده انگاشتن عاملیت معلم در فرایند یادگیری خود می باشد. لذا علت شکست و بی نتیجه ماندن تلاش ها در جهت تغییر تربیتی را می توان غفلت از این اصل مهم دانست. به اعتقاد نگارنده، به رسمیت شناختن عاملیت معلمان در فرایند بالندگی خود ما را به بازشناسی ماهیت متفاوتی از کورره رهنمون می سازد که از آن می توان به عنوان معنای فعال آن یادکرد و در قالب یک فرایند تربیت پسا رسمی اتفاق می افتد. ازاین رو، پژوهش حاضر تلاشی در راستای تبیین پدیده بالندگی حرفه ای معلمان بر اساس مفهوم کورره در معنای فعال آن به شمار می آید. پژوهش از نوع فلسفی است و هدف آن تفسیر مفهوم کورره در معنای فعال آن می باشد. مفهوم پردازی جدید از کورره، فهم متفاوت و ارزشمندی از پدیده بالندگی حرفه ای معلمان را فراهم می آورد.
تحلیلی بر صورت بندی اهداف در نظام آموزشی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تعلیم و تربیت دوره ۳۶ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴۴
51-70
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف تبیین سیر تاریخی صورت بندی اهداف در نظام آموزشی ایران انجام شده است. این پژوهش از نوع تحقیقات تاریخی-تحلیلی است و در پی پاسخگویی به این پرسش است که صورت بندی اهداف در گذشته از منظر رویکرد، الگو، کارکرد و توجه به تفاوتهای فردی چگونه تدوین شده است؟ یافته های حاصل از تحلیل تاریخی اسناد، گزارشها و منابع کتابخانه ای نشان می دهند که اهداف در سیر تطور خود، چهار دوره زمانی را پشت سر گذاشته اند. اولین دوره: تحصیلات رسمی و اجباری (1288 تا 1331)؛ دومین دوره: تحصیلات رایگان و اجباری (1332 تا 1343)؛ سومین دوره: اصلاح جامعه از طریق اصلاح آموزش و پرورش (1344 تا 1366)؛ و 4) چهارمین دوره: حاکمیت ارزشهای اسلامی (1367 تا 1397) است. نتایج بررسی نشان داده که غیر از دوره چهارم (در مرحله دوم) که اهداف با رویکرد شایستگی (صفات و توانمندیها) تدوین شده است، در اغلب دوره ها اهداف تابع رویکرد تصریح شده بوده و الگوی اهداف نیز تک جهتی و پلکانی بوده است. به تبع این امر کارکرد اهداف در عمل بیشتر به سمت اهداف پیشینی و کاهش گرایانه میل کرده و صرفاً محدود به تعیین تکلیف برای موضوعات درسی شده است. با وجود آنکه رشد تواناییهای فردی در تمام دوره ها با شدت و ضعفهای متفاوت مد نظر برنامه ریزان بوده، اما حاکمیت الگوی تک جهتی و پلکانی مانع پرداختن به آن در صورت بندی اهداف شده است. دلیل این امر فاصله میان تصمیم گیریهای کلان در نظام آموزشی و واقعیتهای عرصه عمل، تجربه محدود کارشناسی، درک پیچیدگیهای اجرا و بی توجهی به نقش مجریان به عنوان بازیگران اصلی بوده است.
بازنمایی مناقشات ناظر بر دو گفتمان توسعه حرفه ای و هویت حرفه ای معلم از منظر مناسبات قدرت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش، بازنمایی مناقشات ناظر بر دو گفتمان توسعه حرفه ای و هویت حرفه ای معلم از منظر مناسبات قدرت می باشد. برای دستیابی به این هدف، از روش پژوهش اسنادی- تحلیلی بهره گرفته شد. یافته های به دست آمده حاکی از آن است که چهار مناقشه عمده حرفه و پیشه، ساختار و عاملیت، مناقشه حرفه ای گری و حرفه ای گرایی، و بوروکراسی و دموکراسی که در بستر مناسبات قدرت توانسته اند رشد و نمو بیشتری پیدا کنند، محل های تأمل مهم تری در ارتباط با دو گفتمان توسعه حرفه ای معلم و هویت حرفه ای معلم می باشند. نظر به اینکه که موضوع هر دو گفتمان، معلم است و بسته به نظام های آموزشی مختلف و توسعه مدنی جوامع در برخی مختصات از جمله مفروضه ها و انگاره ها نسبت به معلم تفاوت هایی وجود دارد، در این نوشتار سعی شد ضمن شرح و بسط مناقشه های میان هر دو گفتمان که اموری بافت محور و وابسته به مناسبات قدرت هستند، با ارائه تصویر متفاوتی از توزیع قدرت به ترویج و توسعه ادراکات جدید و بسترسازی گفتمان های تازه در نظام آموزش وپرورش ایران پرداخته شود.
اصالت بخشی به ارزشیابی فرایندمحور در تربیت دینی به جای اتکا بر نتیجه محوری بر اساس آموزه های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش در نظام های آموزشی دوره ۷ پاییز ۱۳۹۲ شماره ۲۲
1 - 22
حوزه های تخصصی:
به کارگیری رویکرد معیوب در ارزشیابی تربیت دینی میتواند به صدمه ای جبرانناپذیر بر پیکره تربیت دینی و انحراف جدی آن از اهداف قصد شده منجر شود. مسئله اساسی این پژوهش آن است که رویکرد ارزشیابی نتیجهمحور رایج در تربیت دینی، با نظر به آیات قرآن مجید و دلایل عقلی تا چه حد درست است وچه جایگزینی برای آن وجود دارد. در این پژوهش علاوه بر استدلال های عقلی برگرفته از متون مرتبط، برخی آیات قرآن مجید به عنوان سند متقن و اصیل اسلام با روش تحلیل محتوای کیفی دستهبندی و واکاوی شد. چهار دسته از آیات قرآن کریم و برخی دلایل عقلی، نشان میدهند که به طور کلی و بدون در نظر گرفتن موارد خاص، ارزشیابی نتیجهمحور از تربیت دینی با روح دین و هدف از تربیت دینی ناسازگار است . نتیجه آنکه ارزشیابی در نظام تربیت دینی باید از سنجش نتایج (نتیجهمحوری) به سمت ارزیابی فرایندها (فرآیندمحوری) معطوف گردد. ارزشیابی فرایندمحور نیز به معنی بررسی و مراقبت از سلامت حرکت فرایند یاددهی یادگیری در مسیر صحیح تربیت دینی و نه بررسی فرایند نیل به نتیجه قصد شده درنظر گرفته شود.