محمدحسین جمشیدی

محمدحسین جمشیدی

مدرک تحصیلی: استادیار روابط بینالملل دانشگاه تربیت مدرس

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۸۶ مورد.
۲۱.

تبیین نفی خشونت گرایی در دین از منظر ذات شناسی و معرفت شناسی انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دین انسان عقلانیت فطرت خشونت ناپذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۵۶۹
بررسی دین از هرمنظری، بی گمان رابطه ای بسیار موسع با «وجود انسان» دارد و از دو منظر ذات شناسی نیاز آدمی به حضور و سیطره خداوند و معرفت شناسی آدمی از فهم دین، اهمیت خود را باز می کند، اما از آن جا که طرح مقوله دین، قطع نظر از مؤلفه های انسانی تأثیرگذار، امری است که با تکیه بر آن به وضوح نمی توان به تبیین رابطه دین با خشونت گرایی دست یافت، از این رو، سؤال اصلی نوشتار این است که رابطه دین با خشونت گرایی از منظر ذات شناسی انسانی و معرفت شناسی چگونه قابل تبیین است؟ در پاسخ، فرضیه ما متوجه دو عنصر اساسی انسانی دین یعنی عقلانیت و فطرت است. یافته های پژوهش که با روش تحلیل کیفی محتوایی و رویکرد تحلیلی- تبیینی ومتکی بر روش کتابخانه ای جمع آوری داده ها به دست آمده است، بیانگر آن است که دین مشخصاً بخشی تفکیک ناپذیر از وجود انسان است و عقلانیت و فطرت سلیم انسانی دو رکن اصلی آن را تشکیل می دهند. در نتیجه، از هر نظر با خشونت گرایی واجبار و تحمیق، رابطه امتناعی داشته و تنها با گرایش ناب عقلانی و فطری انسان محقق می شود و در تحقق، از انواع خشونت، ارعاب و اجبار و تروریسم - در هر سطحی - بی نیاز است.
۲۲.

تبیین معناشناسی شناختی مفاهیم «راع» و «رعیت» بر مبنای حدیث نبوی و ارتباط آن با حقوق شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: راع رعیت معناشناسی شناختی حدیث نبوی حقوق شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۴ تعداد دانلود : ۳۴۱
مفاهیم در هر زبانی به مثابه دال ها یا نشانه هایی هستند که بر معانی دلالت دارند. آن ها اعتبار بشری هستند و تحت تأثیر عوامل گوناگون، گاه گرفتار دگردیسی می شوند. از شاخص ترین این مفاهیم که دچار نوسان گفتمانی عرضی و قلب معنا شده، واژه های«رعیت» و «راع» است که نخستین بار در سخنان رسول الله (ص) به کار رفته است؛ اما به تدریج در عرصه معناشناسی سیاسی دگرگونی یافته و گفتمان الگوی منفی شبانی حکومت و ناتوانی مردم در تدبیر سرنوشت خویش را در پی داشته است. با توجه به اهمیت این فرهنگ واژه های سیاسی و تأثیر دگردیسی معنای آن ها از یک سو و اهمیت مسئله حقوق شهروندی و ارتباط آن با این مفاهیم از سوی دیگر، این پرسش مطرح می شود که در نگرش معناشناسی شناختی، مفاهیم راع و رعیت چگونه تعبیر می شوند و معانی راستین آن ها در عرصه سیاست چیست. هدف نوشتار حاضر تبیین معناشناسی ساختاری حدیث نبوی راع در جهت شناخت حقیقت گفتمان شبانی است. یافته های تحقیق که با رویکرد تحلیلی حدیث نبوی «کلکم راع» و بر مبنای نظریه استعاره مفهومی لیکاف و جانسون از طریق داده های کتابخانه ای به دست آمده، بیانگر این است که کاربرد این مفاهیم در متن حدیث استعاره مفهومی ساختاری بوده و دارای معنای ارزشی و انتزاعی نگهبانی و رعایت است. بنابراین، گفتمان شبانی (راع – رعیت) در اصل به مفهوم «نگهبانی» و «خدمت» و درنتیجه «پذیرش مسئولیت» و «تحقق حقوق شهروندی» بر مبنای مصالح و شئون شهروندان یا اصطلاحاً رعیت است و برابرنهاد گفتمان سلطه و نیاز یا استبداد بوده ودرنتیجه گفتمان پاسخ گویی وامانتداری و نگهبانی عمومی است.
۲۳.

تبیین ارتباط فرهنگ و قدرت در روابط بین الملل نگرش های انتقادی، پساساختارگرا، سازه انگار(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۹ تعداد دانلود : ۲۷۶
در باب تحولات مفهومی قدرت و فرهنگ و تأثیر این دو پدیده اجتماعی، مطالعات گسترده ا ی در روابط بین الملل صورت گرفته است، اما کمتر تحقیقی به ارتباط متقابل این دو در عرصه روابط بین الملل پرداخته است؛ درحالی که امروزه اهمیت این ارتباط به ویژه با طرح نظریه قدرت هوشمند از اهمیت بسزایی برخوردار است. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد است تا در چارچوب مفهومی قدرت و بر اساس روش مقایسه ، نحوه ارتباط فرهنگ و قدرت را در سه رویکرد انتقادی، پساساختارگرایی و سازه انگاری مورد بررسی قرار دهد. انتقادی ها، پساساختارگراها و سازه انگاران هر کدام به ترتیب نقش ابزاری، قوام بخش یا گفتمانی و تکوینی برای فرهنگ نسبت به قدرت قائل هستند. دراین ارتباط، سؤال این پژوهش این است که رویکردهای سه گانه انتقادی، پسا ساختارگرایی و سازه انگاری چگونه ارتباط فرهنگ و قدرت را در عرصه روابط بین الملل تبیین می کنند. یافته ها حاکی از آن است که با مقایسه دیدگاه سه رویکرد فوق در باب ارتباط قدرت و فرهنگ در روابط بین الملل، درمی یابیم که این دو پدیده در عرصه روابط بین الملل در یک فضای سیال و پویا مرکب از مفاهیم فرهنگی ایدئولوژی، معنا، هویت سازی، هنجار آفرینی به شکلی متقابل به یکدیگر قوام می بخشند و در این قوام بخشی متقابل و پایان ناپذیر است که تأثیرات متقابل قدرت و فرهنگ در قالب امنیت، نظم و ثبات ظهور پیدا می کند.
۲۴.

محیط امنیتی ژئوپلتیک اسرائیل و دگرهای هویتی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسرائیل محیط امنیتی ژئوپلتیک دگرسازی سازه انگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۹ تعداد دانلود : ۶۱۸
مقاله حاضر با اشاره ضمنی به مفروضاتی درباره ویژگی های درون گفتمانی سازنده اسرائیل، مبتنی بر عناصر سازنده هویتی و چگونگی ایجاد دگر های هویتی در این جامعه، با استفاده از نظریه سازه انگاری و همچنین نگاه به ارتباط این عناصر با سرزمین موعود، نقش محیط امنیتی ژئوپلتیک اسرائیل را با توجه به شرایط خاص تاریخی و جغرافیایی این واحد سیاسی بر تشدید دگر سازی در اسرائیل و گفتمان هویتی حاکم برآن مورد بررسی قرار داده و در این راستا به پردازش اجمالی دگر های اسرائیل در منطقه و سیاست امنیتی این رژیم پرداخته، و تأثیر آن بر سیاست خارجی این رژیم را مورد بررسی قرار داده است. با توجه به خاص بودن و بسته بودن جامعه اسرائیل که تحت سیطره گفتمان ایدئولوژیک جدا سازنده و غیریت ساز یهودیت افراطی قرار دارد، سؤال اصلی این نوشتار این است: محیط امنیتی اسرائیل چگونه در غیریت سازی هویتی آن تأثیر گذاشته؟ و این تأثیر به چه صورتی بوده است؟ فرضیه مقاله هم این است که محیط خاص امنیتی پیرامون اسرائیل اگر چه نقش اصلی را در تصمیمات و رفتارهای دگر سازانه اسرائیل بازی نکرده، لیکن در تقویت این رفتار دگرسازانه بسیار مؤثر بوده و رفتار خاص اسرائیل در محیط خارجی و اتخاذ تصمیمات سیاست خارجی خاص را رقم زده است. اگرچه چارچوب نظری این مقاله نظریه سازه انگاری است، لیکن از رهنمود های واقع گرایانه نیز استفاده شده است. روش به گار گرفته شده در این مقاله نیز تحلیلی-تاریخی است.
۲۵.

عربستان سعودی و بازدارندگی شبکه ای علیه جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازدارندگی شبکه ای ائتلاف سازی شبکه ارتباطی عربستان سعودی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۵ تعداد دانلود : ۶۸۴
جمهوری اسلامی ایران و چگونگی مقابله با نفوذ منطقه ای آن همواره یکی از مهم ترین دغدغه های عربستان سعودی به ویژه در یک دهه گذشته بوده است. از نظر نگارندگان این مقاله، سعودی ها در این راستا تلاش کرده اند با تکیه بر گسترش شبکه ارتباطی خویش در حوزه های مختلف، نوعی بازدارندگی شبکه ای در مقابل ایران ایجاد کنند تا از این طریق جمهوری اسلامی را وادار به تغییر سیاست های منطقه ای خود کنند. بر این اساس، سؤال اصلی مقاله این است که عربستان سعودی چگونه از بازدارندگی شبکه ای برای مقابله با ایران و مهار آن استفاده می کند؟
۲۶.

جهانی شدن و تحول مفهوم تروریسم

کلید واژه ها: جهانی شدن تروریسم فناوری اطلاعات و ارتباطات تروریسم سایبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹۹ تعداد دانلود : ۶۶۴
تروریسم، یکی از پراستفاده ترین مفاهیم در محاورات و نوشتارهای سیاسی و بین المللی دوران معاصر است که امروزه ماهیت خطرهایی که امنیت کشورها را تهدید می کند، متحول ساخته است. تهدیدهای امنیتی در عصر جهانی شدن، غالباً از بازیگران غیردولتی (فراملّی یا فروملّی) برمی خیزد و به همین دلیل، تروریسم عصر جهانی شدن بیش از دوران قبل، تروریسم اطلاعاتی و مجازی است. بر این مبنا، هدف این نوشتار بررسی رابطة میان تروریسم و عملیات تروریستی و جهانی شدن و عوامل آن است. درنتیجه، پرسش اصلی ما در این نوشتار، این است که جهانی شدن، چه تأثیری بر تحول مفهوم تروریسم و شکل گیری انواع جدید این پدیده، همانند تروریسم پست مدرن و سایبرتروریست داشته است؟ یافته های تحقیق بیانگر این است که در عصر جهانی شدن و فناوری اطلاعات، ارتباط تنگاتنگی بین جهانی شدن و توسعة ارتباطات و الزامات آن با تحول در تروریسم و اقدامات تروریستی وجود دارد؛ در نتیجه گسترش سریع فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی همراه با پدیدة جهانی شدن، در پیدایش گونه های جدید تروریسم، یعنی تروریسم جدید و سایبری نقش انکارناپذیری ایفا کرده و باعث ایجاد تحول در مفهوم تروریسم شده است.
۲۷.

فرهنگ به مثابه قدرت در روابط بین الملل؛ قدرت فرهنگ در برابر فرهنگ قدرت(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۰۳
در حوزه مطالعات بین الملل غالباً قدرت مادی و سخت هسته اصلی و تعیین کننده میزان قدرت و نوع روابط میان دولت ها بوده است. اما پس از جنگ سرد، قدرت مادی به تنهایی پاسخ گوی نیاز جوامع انسانی نیست و شکل دیگری از قدرت که پایه های آن را مبانی ارزشی- هویتی و فرهنگی تشکیل می دهد، اهمیت  بیشتری یافته است. فرهنگ و روابط فرهنگی چنان در ابعاد همه جانبه زندگی دولت- ملت ها تنیده شده است که امروزه روابط بین الملل را روابط میان فرهنگ ها تعبیر می کنند. کشوری موفق است که بتواند از طریق فرهنگ، ارزش و ایدئولوژی خود اندیشه و ترجیحات دیگر دولت- ملت ها را تحت تاثیر قرار داده و گفتمان و نظم بین الملل را در جهت مبانی فرهنگی- ارزشی خود هدایت کند. نظر به اهمیت نقش قدرت دولت ها در تنظیم روابط خارجی و چرخش قدرت از نوع سخت به نرم، این مقاله تمرکز را بر بررسی یکی از ابعاد مهم قدرت نرم در روابط میان کشورها و افزایش پرستیژ و قدرت دولت ها در نظام بین المللی بنانهاده، سوال اصلی این است که فرهنگ و مولفه های فرهنگی چگونه می توانند در افزایش قدرت در تعاملات میان دولت ها و نهادهای بین المللی موثر واقع شوند؟ این نوشتار به مثابه تحقیقی بنیادی با رویکرد تحلیلی تبیینی و استفاده از داده های کتابخانه ای و اسنادی، به شناسایی عناصر فرهنگی و تحلیل رابطه این عناصر با افزایش قدرت تاثیرگذاری دولت می پردازد و نشان می دهد که دولت ها چگونه می توانند به واسطه هنجارهای معنایی و گفتمان های ارزشی، روابط خود با دیگر دولت ها را در جهت اهداف و منافع و درنتیجه افزایش قدرت نفوذ خود مدیریت نمایند. 
۲۸.

امنیت هویت محور بین المللی جمهوری اسلامی ایران از منظر امام خمینی: فراسوی دولت- ملت محوری(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۱۲۷
امنیت هر جامعه ای از دو بعد ملی (درون مرزی) و بین المللی (برون مرزی) تشکیل می شود. هرچند امنیت ملی رکنِ اساسی حفظ و بقای دولت ملت محسوب است، اما امروزه به دلیل پیچیدگی روابط بین جوامع اهمیت و کارکرد امنیت بین المللی افزایش یافته، به گونه ای که امنیت ملی در هر جامعه ای پیوند تام با امنیت بین المللی آن جامعه دارد. هدف این نوشتار، بررسیِ اندیشه امام خمینی(ره) در باب امنیت بین المللی جمهوری اسلامی ایران است. بر این مبنا، سؤال اصلی نوشتار این است که فرادولت گرایی و فراوستفالیایی گری بر مبنای اندیشه امام(ره) چگونه می تواند برای تحقق امنیت بین المللی ایران به کار گرفته شود. استدلال پژوهش حاضر این است که با توجه به پسااستعماری بودن اندیشه ی امام(ره) در باب امنیت بین الملل (که ما آن را فراوستفالیایی گرایی می نامیم) در گفتمان ایشان نوعی نگاه دین محور و اخلاق گرایی هنجاری مستتر است که براساس آن امنیت بین الملل را تعریف می کند و ویژگی های آن را با تکیه بر عدالت، وحدت، انسجام و مقابله با نظم هژمونیک ظالمانه ی موجود بیان می کند. در این نوشتار نخست، چهارچوب مفهومیِ گفتمان سیاست خارجی امام(ره) و سپس ابعاد گوناگون این گفتمان در اَیستار سیاست خارجی ایران بررسی می شود و در آخر چگونگی تأثیر نگاه امام بر خوانش امنیت بین المللی مورد نظر وی بیان می شود.
۲۹.

انقلاب اسلامی و راهبرد عدم تعهدگرایی جهانی؛ از نظر تا عمل

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی امام خمینی (ره) عدم تعهدگرایی جهانی نظر عمل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۳ تعداد دانلود : ۳۰۰
انقلاب اسلامی ایران با الهام از مکتب اسلام و جهان بینی و ارزش های اسلامی در ربع آخر سده بیستم میلادی با نفی نظام های فکری و سیاسی موجود به پیروزی رسید. لذا مهم ترین ویژگی آن عدم تعهدگرایی جهانی است که در این نوشتار متکی بر داده های کتابخانه ای و با رویکرد تحلیلی- نظری موردبررسی قرارگرفته است. یافته های تحقیق بیانگر این است که عدم تعهدگرایی جهانی در سیاست انقلاب اسلامی ایران، در اصل بی طرفی فعال و مثبت است که در عین نفی تعهد در برابر قدرت های مسلط، نوعی ائتلاف و پیوستگی جهانی را برای جلوگیری از بحران های بین المللی و مبارزه با ستم و سلطه می رساند. بر همین اساس اصول عدم تعهدگرایی جهانی انقلاب اسلامی در بعد نظری شامل نفی سیاست های سلطه محور، استقلال، خودکفایی، سیاست نه شرقی - نه غربی، تعهد در برابر جوامع برابر و هم آرمان و استکبارستیزی است که طول دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در عمل در قالب پیروزی انقلاب اسلامی، صدور ارزش های انقلابی، حضور فعال در جنبش عدم تعهد، حمایت از حرکت های آزادی بخش، مقابله با استکبار جهانی، اسرائیل ستیزی، نقش فعال در تحولات منطقه ای و حمایت از مستضعفان، نفی سلطه طلبی و رد تعهد در برابر غرب و عوامل آن تحقق یافته است.
۳۰.

نقش فن آوری اطلاعات بر تحول مفهوم هویت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فناوری اطلاعات جامعه فرا فناوری فرهنگ فرا فناوری مفهوم هویت هویت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۵۴۳
انسان موجودی مدنی است و برای رشد و نمو خود و همچنین سیر تکاملی خود نیاز به تعامل با دیگران دارد. در فرایند تعاملات و ارتباطات اجتماعی هست که تمام پدیده ها اجتماعی به ظهور می رسند. هویت ملی یکی از پدیده های انسانی است که از دل تعاملات اجتماعی پدیدار می شود و کنشگران درسطح خرد و کلان در تعاملات خود با دیگران شدیداً به آن نیاز دارد. این پدیده به خاطر خصلت اجتماعی و تاریخی آن در دایره زمانی و مکانی محدود و محصور نیست. از این روست که با تغییر شرایط و منابع شکل گیری تعاملات اجتماعی، بستر و زمینه تغییر و تحول آن فراهم می شود. بر همین مبنا، هدف از این پژوهش نشان دادن تأثیر فناوری های اطلاعاتی بر مفهوم هویت ملی در سیاست جهانی است .در این راستا، سؤال اصلی پژوهش این است که تأثیر تحولات نوین فن آوری های اطلاعاتی بر تحول مفهوم هویت ملی چیست؟ فناوری های نوین اطلاعاتی از طریق ایجاد مفاهیم و داده های جدید باعث ایجاد بستری شده است که بر مبنای آن مفهوم هویت ملی از قالب نسبتاً ایستا و اصیل خارج شده و به صورت پدیده ای اجتماعی و تحول یابنده انگاشته شود. روش این پژوهش، روشی تحلیلی - توصیفی است و بررسی موضوع بر مبنای نظریه سازه انگاری صورت گرفته است.
۳۱.

نقدی بر کتاب «ماکس وبر ونظریه سیاست مدرن»(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۸۰۴ تعداد دانلود : ۶۳۵
کتاب ماکس وبر ونظریه سیاست مدرن نگارش دیوید بیتهام به عنوان مهم ترین متن در باب اندیشه سیاسی ماکس وبر با توجه به لزوم نقد بویژه در گستره معارف سیاسی در این نوشتار به اختصار مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. این کتاب که با شیوه ای تحلیلی وبا نگاه تاریخی جامع ترین گزارش را از نظریه سیاسی وبر به دست می دهد، به اختصار به بررسی دغدغه محوری وبر نسبت به دورنمای پارلمان خواهی لیبرال در جوامع اقتدار طلب در عصر سیاست توده ای و سازمانهای دیوان سالارانه می پردازد و نشان می دهد که چگونه این دغدغه او را به جانب بازنگری در نظریه دموکراسی کشانده است. این اثر راهنمایی بسیار معتبر درباره فلسفه سیاسی ماکس وبر است و با آنکه نسبتاً دارای ساختار منطقی بوده، ازمتنی نسبتا قابل فهم برخوردار است و از پیچیدگی، طمطراق وثقل ادبی به دور بوده و رویکردی بیطرفانه بر آن حاکم است. اما همچون هر اثر علمی دیگر بی نیاز از نقد نمی باشد. از این رو در این نوشتار بر اساس معیارهای منطقی و نگارشی مورد بررسی قرار گرفته و حتی الامکان سعی شده است محاسن و کاستی های آن به دور از پیش داوری و بافتن در تاریکی بیان شود.
۳۲.

بررسی و تبیین مقوله صلح در نظریه مدینه المسالمه (شهرصلح) فارابی و نظریه صلح پایدارکانت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صلح صلح عادلانه ابونصر فارابی مدینه صلح کانت صلح پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۳۴۶
اندیشمندان و مکاتب گوناگون بر اهمیت صلح و ضرورت  تحقق آن  به عنوان اصلی اساسی و ضرورتی  بنیادی در حیات  انسان،  تاکید کرده اند. حکیمان  مسلمان چون فارابی در جهان  اسلام و فیلسوفان اخلاق گرای غرب معاصر چون کانت و پیروانش این موضوع را  به صورت  خاص  مورد توجه قرار داده اند.  بنابراین، هدف این پژوهش بررسی و تبیین صلح پایدار در نگرش ابونصر فارابی و کانت به  شیوه ای مقایسه ای است. پرسش اصلی تحقیق این است که با توجه به جهان نگری این دو اندیشمند،  کدامیک  از دو نظریه صلح کانت و فارابی در تبیین ماهیت صلح و تحقق آن در قالبی پایدار توانایی لازم را دارند؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که در بررسی مقایسه ای، اتکای هردو نگرش بر انسان است و هردو  به نحوی نگرش اخلاقی را در باب تحقق صلح مطرح ساخته اند؛ اما فارابی با نگاهی فراگیر و کمال طلبانه و فضیلت گرا، انسان و جامعه و نیازهای او چون صلح و آرامش را موردتوجه  قرار می دهد. به علاوه مبانی صلح مطرح  در فلسفه سیاسی فارابی به دلیل الهی- انسانی و فطری بودن، به عنوان یکی از سرچشمه های هویت انسانی و امنیت وجودی بشر، به مراتب قابلیت امکان و تحقق بالاتری در مقایسه با مبانی صلح پایدار موردنظر کانت  در عرصه عمل دارد.
۳۳.

تفکر و فرهنگ بسیجی در اندیشه امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بسیج امام خمینی (ره) تفکر بسیجی فرهنگ بسیجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰۴ تعداد دانلود : ۵۱۸
اندیشه و فرهنگ، بنیان و اساس هر اجتماع انسانی را تشکیل می دهند و تفاوت جوامع بشری به تفاوت در اندیشه، نگرش و فرهنگ آنها باز می گردد. نشان جامعهٔ سالم، اندیشهٔ متعالی و فرهنگ سالم و علامت جامعهٔ بیمار و منحط، اندیشهٔ راکد و فرهنگ آشفته و بیمار است.بسیج که از لحاظ لغوی از عناصر «اراده»، «آگاهی»، «سامان بخشی» و «عام اندیشی» شکل گرفته است، از لحاظ مفهومی روندی اندیشه ای- عملی است. روندی معقول، منطقی، آزادانه، آگاهی و مبتنی بر فطرت انسانی نوع بشر که حاصل عقل، تعقل و تدبر اوست. در بعد نهادی نیز این روند سازمان می یابد. و در لوای رهبری آزاداندیش و فرزانه – چونان امام خمینی ( ره) - قرار می گیرد. بستر و کارمایه ٔ اصلی بسیج، اندیشه و تفکر و فرهنگ بسیجی است. اندیشه و تفکر بسیجی نیز محصول عقل انسان آزاد و عامل شکوفایی آن است که در کلیت خود جهان نگری و بالتبع ایدئولوژی گروهی یا طبقاتی نیست بلکه ایدئولوژی نوع انسان است.حاصل اندیشه، نگرش و ایدئولوژی بسیجی، فرهنگ بسیجی است و آن نظامی از اندیشه ها و معانی و ارتباط میان آن ها و نیز ارتباط آن ها با الگوهای رفتاری «انسان بسیجی». در چنین نظام معنادار ارتباطی است که تمام کنش ها و رفتارها معنا یافته، ارزش و قداست می یابند. این نظام فرهنگی که از جوهرهٔ عقلی- دینی برخودار است با فطرت بشری نیز هماهنگی دارد و دارای ویژگی های چند، مانند خداگونه اندیشی، اتکا بر فطرت سلیم انسانی، عقلایی و منطقی بودن، واقعیت نگری، آرمان گرایی، ولایت مداری, ایمان پذیری، علم باوری، متعهد بودن، تخصص گرایی، وحدت گرایی و وفاق اندیشی، مصلحت شناسی، نوآوری و تحول، عدالت خواهی و ظلم ستیزی، نگرش عاشورایی، شهادت طلبی و اسوه گرایی است و لذا هرگز نمی تواند در قالب های تنگ گروهی و طبقاتی یا جناحی و صنفی باقی بماند وگرنه بسیجی نخواهد بود.
۳۴.

نقش ارتباطات میان فرهنگی در تصمیم کشورها به تنش زدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۵۴
تنش زدایی یکی از رویکردهای مورد توجه در سیاست خارجی است که به خصوص از دهه هفتاد میلادی مورد اقبال قرار گرفت. اگرچه شاید چنین به نظر برسد که نقش اصلی در تصمیم کشورها به تنش زدایی توسط رهبران و سیاست مداران گرفته می شود، اما مردم نیز می توانند در اتخاذ و پیگیری این سیاست نقش داشته باشند. هنگامی که افراد تصور و ادراک خود را نسبت به یک کشور تغییر می دهند شرایط را برای تصمیم رهبران جهت تغییر رویکرد نسبت به کشور مورد نظر فراهم می کنند؛ چراکه تصمیمات رهبران متاثر از افکار عمومی در جامعه است. لذا می توان گفت تنش زدایی میان کشورها به دو صورت امکان پذیر است. در یک حالت تنش زدایی میان رهبران و طبقه حاکمه دو کشور صورت می گیرد که می توان از آن با عنوان «تنش زدایی از بالا» نام برد و حالت دوم که ابتدا تنش زدایی میان مردم دو کشور صورت می گیرد و سپس به رهبران القاء می شود که می توان آن را «تنش زدایی از پایین» نام نهاد. این پژوهش با تبیین این موضوع ادعا می کند مهم ترین عامل تاثیرگذار در تغییر دیدگاه و ادراک مردم یک کشور نسبت به دیگری (تنش زدایی از پایین)، ارتباطات میان فرهنگی است که با افزایش آگاهی و شناخت ملت ها از یکدیگر و رفع سوءتفاهمات احتمالی، زمینه را برای مشروعیت تصمیم دولت ها به تنش زدایی با «دیگری» فراهم می کند. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است.
۳۵.

تحول مفهوم امنیت در پرتو جهانی شدن و فناوری اطلاعات و ارتباطات نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۲۹
تحول در مفاهیم روابط بین الملل را می توان به عنوان متغیر وابسته تحول در محیط بین الملل مورد توجه قرار  داد؛ محیطی که خود تحت تأثیر کنش های انسانی بوده است. در روند تحولات محیطی و مفهومی همواره می توان نقطه عطفی را به عنوان شناسه تحولات قبل و بعد مشخص نمود و سیر تغییر مفهومی در روابط بین الملل را از آنجا ادامه داد. در این میان مفهوم امنیت نیز تحت تأثیر تحولات سطح کلان بین الملل دستخوش تغییر شده و با شروع روند جهانی شدن و تحت تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات مفهومی چند بعدی یافته و این سؤال را مطرح می سازد که  با شروع عصر جهانی شدن و ظهور فناوری های جدید، مفهوم امنیت دستخوش چه تغییراتی شده است. بر این اساس می توان گفت فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان متغیری جدید مطرح است که در قالب نظریات «سایبر پلتیک» و مبتنی بر مفهوم ارتباطات فراتر از آنچه پیش از این مطرح می شد، ابعاد و تعابیر مختلف امنیت نظامی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی را تحت تأثیر قرار داده است؛ بنابراین پژوهش حاضر در تلاش است تا با استفاده از روش تبیینی به بررسی و تحلیل تحول مفهوم امنیت با توجه به متغیرهای جدید بپردازد.
۳۶.

بنیان های هویت بخش سیاست خارجی حکومت پیامبر اکرم(ص)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: پیامبر اکرم(ص) سیاست خارجی حکومت بنیان های هویت بخش وحی عقل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۲۰۶
شناخت اندیشه و سیره پیامبر اکرم9، به ویژه در عرصه حکومت و سیاست، امروزه، نه تنها برای پیروان آن حضرت که برای همه جهانیان، از ضروریات است؛ چه او در این بعد نیز چونان سایر ابعاد، انسان کامل و اسوه ای تمام عیار است. آن حضرت با تکیه بر وحی الهی و عقلانیت حکیمانه، سیاست خارجی حکومت خویش را با معنویت متعالی و الهی و فضیلت در هم آمیخته و به آن رنگ خدایی بخشیده است و با توجه به اینکه وظیفه رهبر جامعه اسلامی هدایت همه انسان ها به سوی سعادت راستین است، سیاست خارجی اعلامی و اعمالی خود را در این راستا تعریف و عملی ساخته است. سیاست خارجی حکومت پیامبر مبتنی بر نگرش وحیانی عقلی، الوهی است. رسول اعظم ما با توجه به نگاه وحیانی و عقلانی، اصول و قواعد سیاست خارجی حکومت خویش را محقق ساخته است. بر این مبنا، سیاست خارجی حکومت پیامبر خدا در عرصه طراحی، تصمیم گیری و عمل بر چهار بنیان هویت بخش توحید، عدل، حق گرایی و توجه به فطرت سلیم انسانی بنا شده است.
۳۷.

ارزیابی نظری رابطه مسؤولیت حمایت و حاکمیت دولت ها از منظر سازه انگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حاکمیت مسؤولیت حمایت ساختار کنشگران نظریه سازه انگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۱۴۳
با پیدایش ناهنجاری های رفتاری برخی دولت ها در عرصه بین المللی، نظیر نسل کشی، نهادهای بین المللی تلاش کردند برای جلوگیری از تشدید و ادامه این گونه رفتارها، به اقدامات پیشگیرانه ای دست بزنند. در این رابطه «دکترین مسؤولیت حمایت» که در نوع خود می توانست به عنوان بدیلی در مقابله با این خطر جهانی استفاده شود، مطرح گردید. لازمه این طرح، این بود که دارای چنان قابلیتی باشد تا بتواند حاکمیت دولت ها را مورد مواخذه جدی قرار دهد تا از این طریق بتواند رفتار های ناهنجارگونه آنها را کنترل کند. از آنجاکه طرح مذکور دارای ابهاماتی است، این مقاله به بررسی علمی این موضوع می پردازد. سؤال اساسی این است که خاستگاه نظری دکترین مذکور بر چه اساسی بوده و با استدلال کدام یک از نظریه های روابط بین الملل می توان اثرهای مثبت و منفی آن را در تعاملات بین المللی توجیه و یا رد کرد. این مقاله بر پایه نگاه سازه انگاری و با استفاده از روش قیاسی به چگونگی نقش حاکمیت دولت ها به عنوان ساختار کنشگر بین المللی اشاره کرده، و در ادامه به تحلیل و ارزیابی دکترین مزبور می پردازد تا چگونگی نقش آن در مداخله جامعه جهانی بر حاکمیت دولت ها و نیز کارآمد بودنش در رفع ناهنجاری های بین المللی بررسی شود.
۳۸.

تبیین نقش و کارکرد آموزه جهاد در فرآیند انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهاد انقلاب اسلامی اسلام امام خمینی (ره) بسیج عمومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۱۰
هدف از این پژوهش بررسی تاثیر آموزه جهاد در شکل گیری انقلاب اسلامی و بیان نقش محوری آن در پیروزی انقلاب اسلامی است. سوال اصلی مطروحه این است که نحوه مواجهه انقلابیون با مقوله جهاد چگونه بوده و این طرز تلقی چه کارکردی در پیروزی انقلاب داشته است؟ در پاسخ با واکاوی مفهوم جهاد و انواع نگرش ها نسبت به آن و مطالعه تحولات منجر به انقلاب اسلامی، این فرضیه مطرح شد که روش مبارزه در انقلاب اسلامی، ضابطه مند بوده و ریشه در فرهنگ اسلامی داشته و از اصل چند وجهی و ذوالابعاد جهاد مایه گرفته است. به منظور تایید فرضیه در ابتدا زمینه های لازم برای مبارزه در هر انقلاب از جمله انقلاب اسلامی برشمرده شده و سپس تاثیر توجه به این نوع از جهاد در آن ها ذکر شده است. یافته های پژوهش بیان گر آن است ایدئولوژی انقلاب اسلامی که برگرفته از قرآن و سیره اهل بیت است، مبتنی بر ادراک روزآمدی از جهاد، ایثار و شهادت است. امام خمینی (ره)، نیز به عنوان رهبر انقلاب، همواره به جهاد و مبارزه در راه اسلام و عدالت و دوری از انفعال مقابل حکومت ظالم سفارش کرده و هم از راه جهاد فرهنگی و بکار گیری مفاهیم شرعی چون جهاد و قیام به بسیج توده ها پرداخته و در عین حال جهاد مسلحانه را نیز نفی نکرده بلکه به گاه وجوب به آن متوسل شدند. توده های انقلابی مسلمان نیز، در روند بسیج عمومی، به تاسی از فرهنگ جهاد و الگو گرفتن از مکتب عاشورا به فداکاری های بی نظیری پرداختند که در نهایت پیروزی انقلاب اسلامی را سبب شد.
۳۹.

بررسی ساز و کار نوین دیپلماسی عمومی بر مبنای نظریه قدرت نرم جوزف نای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دیپلماسی عمومی نفوذ قدرت نرم پروپاگاندا جوزف نای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۶ تعداد دانلود : ۷۴۲
در عصر حاضر، دیپلماسی عمومی به عنوان یکی از کارآمدترین ابزارهای قدرت نرم برای اثرگذاری بر کنش های بازیگران بین المللی، از سوی برخی کشورهای قدرتمند در عرصه سیاسی مورد استفاده قرارگرفته است، اما با پیشرفت تکنولوژی و گسترش ارتباطات، دیپلماسی عمومی نیز ساز و کار نوینی را برای تحقق اهداف خود به کار گرفته است. مقاله حاضر بر آن است که با بررسی نظریه جوزف نای پیرامون قدرت نرم و دیپلماسی عمومی، جایگاه این رویکرد را در تعیین ساز و کار نوین دیپلماسی عمومی مورد بررسی قرار دهد؛ بنابراین، نویسندگان در این مقاله با استفاده از روش علمی و رویکرد توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخ این پرسش هستند که دیدگاه جوزف نای در تبیین نظریه قدرت نرم چه تاثیری بر تعیین ساز و کار کنونی دیپلماسی عمومی در جهان داشته است. در پاسخ به این پرسش، یافته های تحقیق حاکی از آن است که جوزف نای در خلال نظریه قدرت نرم به دیپلماسی عمومی به عنوان یکی از مهم ترین شیوه های قدرت نرم توجه بسیار دارد و برای آن سه مولفه اساسی را بیان می کند که شامل ارتباطات روزانه با مردم، ارتباطات استراتژیک موضوعی و گسترش روابط بلند مدت با افراد کلیدی در کشورهای هدف می شود؛ که این سه مولفه امروزه به سه محور اساسی ساز و کار نوین دیپلماسی عمومی تحت عنوان مدیریت پیام، برقراری ارتباطات راهبردی و تثبیت روابط پایدار تبدیل شده است.
۴۰.

درآمدی بر کاربرد منطق فازی در تبیین امور سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۴۰۶ تعداد دانلود : ۵۲۰
نظریه پردازان منطق فازی با وجود شاخصه هایی چون عدم قطعیت، نسبیت و کثرت متغیرها، و نیز با پیشرفتی که در سال های اخیر در حوزه های گوناگون علوم و معارف داشته اند، مدعی ارائه نوعی روش جدید در راستای تبیین و رسیدن به نتایج دقیق تر در تحقیق هستند. بر این مبنا، می توان دریافت که پدیده های سیاسی امور ارادی انسانی اند و از آنجا که عدم قطعیّت و دخیل بودن متغیّرهای فراوان در این گونه امور و پدیده ها نقش دارند؛ بنابراین، بنیان هایی نظری که بتوانند از یک سو این امور و فرایندها را به لحاظ زیربنایی تبیین کنند و از سوی دیگر، چهارچوبی منطقی برای حصول نتایج صحیح را فراهم آورند، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. از این رو، در این نوشتار به موضوع کاربرد منطق یا نظریه فازی در علوم سیاسی توجه می شود. در این راستا، پس از معرفی مختصر منطق فازی و نگاهی کوتاه به مبانی معرفت شناسی آن، سعی خواهد شد تا چگونگی کاربرد آن در تبیین امور، پدیده ها و روند تصمیم گیری های سیاسی ارائه شود. درحقیقت، تلاش بر این است که براساس نظریه یا منطق فازی، نوعی نگرش جدید در باب معرفت سیاسی پیشنهاد شود و امور و تصمیمات سیاسی بر مبنای آن تفسیر شوند. پس با تولید نظریه یا ساخت چهارچوبی نظری است که واقعیت ها در درون آنها معنای تازه ای پیدا می کنند و در ادامه آن با نقد و بررسی صاحب نظران تکامل می یابند. منطق فازی نیز با ورود در حیطه علوم انسانی و مبنا قرار گرفتن آن در تشریح امور اجتماعی و سیاسی از این فرایند مستثنا نیست.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان