غلامرضا گودرزی

آینده نگاری در دنیای امروز با اقبال فراوانی مواجه شده و کشورها، مناطق و شرکت های مختلف به طور منظم، منسجم و هماهنگ راجع به آینده مطلوب در جهانی که به صورت فزاینده به سمت پیچیده تر شدن در حرکت است، شروع به برنامه ریزی می نمایند. آینده نگاری فرایندی نظام مند، مشارکتی و گردآورنده ادراکات پیرامون آینده است که چشم اندازی میان مدت تا بلندمدت را با هدف اتخاذ تصمیم های روزآمد و بسیج اقدامات مشترک بنا می سازد. مهم ترین کارکردهای آینده نگاری را می توان تعیین جهت، شناسایی روندهای نوآیند، سازگار سازی اهداف با نیازهای شناخته شده، حمایت و ارتقای تصمیم ها و خط مشی های هماهنگ با ترجیحات ذینفعان، ارتقای ارتباطات خارجی با کاربران پژوهش و آموزش و سرانجام، تعیین اولویت ها دانست. با توجه به اهمیت آینده نگاری و تأثیرات آن بر برنامه های کلان کشورها، موفقیت و کارآمدی فرایندهای آینده نگاری همواره از دغدغه های دست اندرکاران مدیریت کشورها بوده و هست. این مقاله، تلاش دارد تا با استفاده از روش فرا ترکیبی، چارچوب فرایندی مناسبی را برای اجرای مطالعات آینده نگاری در سند توسعه آمایش استان یزد پیشنهاد دهد. بدین منظور، چارچوب های آینده نگاری موجود توسط پژوهشگران و صاحبنظران این حوزه بررسی و چارچوب جدیدی برای مطالعه آینده نگاری به دست آمده و اعتبار آن توسط جمعی از خبرگان این حوزه تایید شد. تفاوت چارچوب ارائه شده با دیگر چارچوب ها، ارائه گام هایی جامع تر است.

از آن جا که اخلاق، جزو پایه های هر جامعه است، از جمله مبانی جامعه زمینه ساز به شمار می رود. به بیان دیگر، اخلاق یکی از مقوم های هر جامعه و از جمله شاخص های سنجش میزان ارتباط بین مردم در آن جامعه است. از این رو پرداختن به بحث اخلاق، سیاست گذاری برای ارتقای جامعه و نیز سنجش سطح آمادگی آن از این راه را سبب می شود. البته بین اخلاق به معنای عام آن با اخلاق با رویکرد زمینه سازی ظهور باید تفاوت قائل شد؛ زیرا رعایت هر موضوع اخلاقی به زمینه سازی نمی انجامد. به بیان دیگر، اخلاق زمینه ساز رویکردی خاص از اخلاق است که در آن هدف و نقطه اوج، تربیت جامعه برای آمادگی و زمینه سازی استقرار حکومت جهانی موعود الهی به شمار می رود. با توجه به این نکات، نوشتار حاضر _ که نتیجه یک کار تحقیقاتی است _ به دنبال طرح ایده اخلاق زمینه ساز و ارتباط آن با نگاه راهبردی و سبک زندگی است. در این راستا ضمن پرداختن به بحث اخلاق و زمینه سازی ظهور، سبک زندگی و نیز نشانه های ظهور از نگاه راهبردی و ویژگی های راهبردی اخلاق زمینه ساز شده نیز بررسی شده و در پایان نیز مدل راهبردی تعامل اخلاق و سبک زندگی زمینه ساز ارائه گردیده است. روش انجام این تحقیق، به صورت تحلیلی و توصیفی است که با الهام گیری از تحلیل محتوای بیش از هزار و پانصد حدیث در حوزه نشانه ها و مباحث مرتبط با آخرالزمان، ویژگی ها و شرایط نظام اخلاقی زمینه ساز، استخراج و احصا شده است.

فعالیت های آینده پژوهی درجهت ارزیابی بهتر فرصت ها و تهدید ها و شناسایی موضوعات پراهمیت حال و آینده مورد استفاده قرار می گیرند. پویش موضوعات آینده به شناخت و درک تحولات حال و آینده کمک نموده و با آگاهی از موضوعات نوظهور، سیگنال های جهت دار و شگفتی سازها راه را برای آینده پژوهی و پیش بینی آینده هموار می سازد. در این میان، دید بانی آینده به عنوان ابزاری برای کشف، تحلیل و معناسازی این موضوعات به عنوان ابزار گردآوری و تحلیل داده های موردنیاز آینده پژوهی معرفی شده است. رویکرد دید بانی آینده برای کمک به سیاست گذاران و آماده سازی تصمیم گیرندگان در برابر تغییرات غیرمنتظره و سریع ازطریق مطالعه و تحلیل مستمر و عمیق موضوعات نوظهور پایه گذاری شده است. طی سالیان گذشته مدل های مختلف دید بانی آینده توسعه یافته اند. همچنین مدل های ترکیبی، مورد آزمون و استفاده قرار گرفته اند. در این پژوهش با روش کتابخانه ای و سندکاوی مطالعات انجام شده در زمینه دید بانی آینده با اهداف، موضوعات، پیش نیاز ها و روش های این رویکرد آشنا شده، روش های مورداستفاده در آن را تحلیل نموده و درانتها جهت استفاده از این روش در مراکز آینده پژوهی ایران روند هشت مرحله ای پیشنهادی دید بانی آینده را بیان داشته ایم.

بازمهندسی سازمان ها را می توان محصول تکامل طبیعی و عملی راهبردهای کاربردی در برخی از رویکردهای مدیریتی اخیر دانست. علاوه بر این، محیط پیچیده و متلاطم سازمان های امروزی، بویژه سازمان های رسانه ای، بازنگری و بهبود فرایندهای کاری را امری اجتناب ناپذیر و حیاتی کرده است. یکی از مهم ترین اهرم های سازمان های دنیا برای افزایش بهره وری، بازمهندسی فرایند است. برای این منظور، در راهبردهای بیست وسه گانه افق رسانه ملی، راهبرد دوم به «بازنگری و اصلاح فرایند تولید، تأمین و پخش برنامهها در راستای نظام مدیریت پیام» اختصاص یافته است که یکی از چهار بخش آن، «بازمهندسی فرایند تأمین برنامه» است. بنابراین، هدف مقاله حاضر، طراحی وضعیت موجود و مطلوب فرایند تخصصی تأمین برنامه خارجی شبکه دوم سیمای جمهوری اسلامی ایران به کمک روش شناسی بازمهندسی کسب و کار «کندور» است. برای این منظور، بر اساس گام های هشتگانه این روش شناسی، وضعیت موجود را طراحی و با شناخت اهرم های تغییر به کمک زنجیره ارزش «پورتر»، وضعیت مطلوب فرایند امور تأمین برنامه شبکه دوم ترسیم شده است.

امروزه دانشگاه ها و از جمله دانشگاه امام صادق(ع) در مقطعی حساس و سراسر تغییر قرار دارند. فهم تغییر نیازمند ابزارهایی مانند تفکر روندی است. چرا که روندها حکایت از شرایطی دارند که احتمالاً باید در سالهای آینده با آنها دست و پنجه نرم کرد. پژوهش حاضر به شناسایی و توصیف روندهای تأثیرگذار بر آینده دانشگاه امام صادق(ع) پرداخته است. این روندها در سه لایه دیده شده اند: 1. روندهای آموزش عالی جهانی 2. روندهای خاص آموزش عالی ایران 3. روندهای خاص دانشگاه امام صادق(ع). روش این پژوهش از نوع آمیخته ی اکتشافی است. بدین منظور پس از بررسی اسناد، جهت شناسایی روندهای جهانی و ملی تأثیرگذار بر دانشگاه ها به مصاحبه با خبرگان پرداخته شد. پس از آن روندهای شناسایی شده با طراحی و توزیع پرسشنامه ای، اعتباریابی شدند و 25 روند در این دو سطح تأیید شد. از طرفی با دسته ای دیگر از مصاحبه ها، روندهای خاص دانشگاه امام صادق(ع) شناسایی شد. سپس با طراحی و توزیع پرسشنامه دوم، روندهای خاص این دانشگاه نیز اعتباریابی شدند. در نهایت، روندهای تأیید شده، متشکل از 20 روند جهانی، 5 روند خاص ملی و 8 روند خاص دانشگاه امام صادق(ع) در شش دسته تقسیم بندی شدند که عبارتند از: 1. روندهای علمی و پژوهشی 2. روندهای آموزش و یادگیری 3. روندهای مدیریتی 4. روندهای مالی 5. روندهای عرضه وتقاضا و جمعیت شناختی 6. روندهای فرهنگی و تربیتی. همچنین جهت ایجاد فهم مشترک و جلوگیری از کژتابی های احتمالی، توصیف مختصری از این روندها ارائه گردید. نتایج این پژوهش، به منزله ی نقشه ای کلی از تحولات دانشگاه امام صادق(ع) و محیط تخصصی آن می باشد.

بررسی تمدن زمینه ساز از منظر راهبردی، ضرورتی مهم به شمار می رود؛ زیرا در این رویکرد می توان با لحاظ کردن چارچوب ها و اصول راهبردی _ به ویژه توجه به الزامات و لوازم نیل به اهداف تعیین شده، شناخت محیط و داشتن تصویری شفاف از آینده _ راهبردهای متناظر حوزه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و مدیریتی را تبیین کرد. البته در نگاه نسخت، شاید به کارگیری دو واژه راهبرد و مدیریت، در قالب ترکیب راهبردهای مدیریتی، اندکی سؤال برانگیز باشد؛ زیرا استقرار راهبرد در حقیقت خود یک فعالیت مدیریتی است. از این رو در این نوشتار، به عنوان طرح موضوع به جای راهبردسازی و به کارگیری راهبردهای مدیریتی، از میان مؤلفه های اساسی مدیریت، مؤلفه نیروی انسانی بیان شده است. برای آن که بتوان با استفاده از روش های نوین تصمیم گیری، به ارزیابی و طراحی مدلی مفهومی از نیروی انسانی پرداخت، از روش های تصمیم گیری نرم الهام گرفته شده است. در این راستا با توجه به نیروی انسانی در نگاهی آینده محور و تمدن ساز و منطق روش متدولوژی سیستم های نرم، مدل مفهومی اولیه ای ارائه شده است.

بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی را می توان به عنوان یک سند چشم انداز دقیق، مبتنی بر آرمانهای اسلامی و نقشه راهی برای دستیابی به تمدن نوین اسلامی دانست که با مطالعه دقیق آن، می توان الگوی مدونی را برای یک نهاد اسلامی و با نگاه تمدنی استخراج کرد. هدف اصلی این پژوهش، ارائه الگوی نهاد تمدنساز، مبتنی بر تحلیل محتوای متن بیانیه گام دوم انقلاب و براساس روش تحلیل محتوای کیفی است که در گام اول، متن بیانیه توسط پژوهشگر به صورت دقیق و مداوم مطالعه، و با روش تحلیل محتوای کیفی آن، مؤلفه ها و مقوله های مرتبط با متغیر اصلی استخراج و دسته بندی، و در گام دوم با استفاده از روش گروه کانونی متغیرها به صورت الگوی مفهومی ترسیم شد و اعتباربخشی آن نیز صورت پذیرفت. مؤلفه های این الگو شامل پیشایندها و شرایط علی، اصول و اقتضائات، آسیبها و موانع و راهبردها است که از متن مورد نظر استخراج شد. در موضوع این مطالعه، اصول و اقتضائات شامل بسترهای تحول و تعالی نهادی، معنویت و ویژگیهای سرمایه انسانی همتراز است. در این مسیر موانع و آسیب های بیرونی و درونی شناسایی شد و در نهایت بیان راهبردهاست که ناظر به سؤال «چه باید کرد؟!»، و جزء تجویزی الگو است.

امروزه یکی از مهم ترین گام های مؤثر برای داشتن یک موفقیت بزرگ در سازمان ها بحث تصمیم گیری به موقع و مبتنی برداده است.تحلیل یکی از اساسی ترین بخش های مهم اقتصاد یعنی بودجه می تواند مدیران را در تصمیم گیری هرچه کارآمدتر و مؤثرتر کمک نماید.با توجه به حجم عظیم دستگاه های دولتی و حجم داده های مرتبط با آن ها یکی از اصلی ترین روش هایی که می تواند به ما در تحلیل این دسته از داده ها کمک نماید داده کاوی است.داده کاوی با گردآوردن مجموعه ای از علوم مختلف و باهدف کشف دانش نهفته در دل داده ها به دنبال آن است تا الگوها و نظم های پنهان موجود در دل داده ها را شناسایی کند تا بتواند به مدیران در تصمیم گیری دقیق و مبتنی برداده کمک نماید.پژوهش حاضر به دنبال کشف و تحلیل الگوی کارآمد در بودجه دستگاه های دولتی در سال های 1396-1381 بر اساس تکنیک های داده کاوی ازجمله خوشه بندی است.یافته های پژوهش نشان می دهد که او لا بررسی حالات مختلف داده در نوع خوشه بندی آن ها اثر چندانی ندارد و ثانیا آن که دستگاه های بزرگ و مهم کشور دارای یک الگوی خاص در دریافت بودجه می باشند.

نحوه تعامل سازمان ها با یکدیگر مسئله ای است که در حوزه سازمان دهی و ارتباطات بین سازمانی تعریف می شود. در این میان دو رویکرد اساسی وجود دارد: رقابت و همکاری. در دیدگاه مبتنی بر رقابت سازمان ها رقبایی در نظر گرفته می شوند که به منظور رسیدن به اهداف خود در مقابل یکدیگر قرار می گیرند. در دیدگاه مبتنی بر همکاری رابطه میان سازمان ها بر اساس تحقق منافع مشترک تعریف شده و برای رسیدن به آن بجای ضدیّت، با یکدیگر همکاری می کنند. شبکه های همکاری راهکاری عملیاتی به منظور توسعه روابط همکارانه مبتنی بر اعتماد است. در یک شبکه همکاری کلیه سازمان های همکار به صورت یک کل دیده می شوند که در آن از ظرفیت ها، شایستگی ها و نقاط قوت فکری هریک از اعضاء برای به دست آوردن مزیت رقابتی و به حداکثر رساندن عملکرد کل شبکه استفاده می شود. در این تحقیق با به کارگیری راهبرد نظریه پردازی داده بنیاد مدل مفهومی رشد شبکه همکاران با مطالعه موردی سازمان هوافضا ارائه گردیده است. این مدل از سه بخش اصلی طراحی نظام مند شبکه پایدار، همکاری های راهبردی و همکاری های قانون مند و متعهدانه تشکیل شده است.

هوشمندی بنگاه مادرتخصصی صنایع پتروشیمی به عنوان بزرگترین بخش خصوصی کشور در راستای ارزش آفرینی برای شرکت های تابعه و استفاده از یک مدل هوشمند از اهمیت بالایی برخودار است. هدف این پژوهش اعتبار سنجی مدل هوشمندی بنگاه مادر تخصصی صنایع پتروشیمی و ارایه راهکارهای مرتبط با آن می باشد. پژوهش از نوع آمیخته می باشد که از مدیران در صنعت پتروشیمی به روش نمونه گیری گلوله برفی مصاحبه شده است و تا رسیدن به اشباع نظری که 23 مصاحبه را شامل می شود ادامه یافت. گزاره ها به کمک روش داده بنیاد و نرم افزار MAXQDA مورد تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری در بخش کمی 462 نفر از مدیران شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس را شامل می شود. در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته پژوهش بین 90 نفر از مدیران شرکت های زیرمجموعه در سطوح مختلف توزیع گردید که درنهایت 82 پرسشنامه برای تحلیل مناسب تشخیص داده شد. به منظور بررسی داده های بخش کمی از روش تحلیل عاملی به کمک نرم افزار SPSS و WarpPLS استفاده گردید. مدل هوشمندی بنگاه مادر تخصصی صنایع پتروشیمی شامل 550 کد باز می شود که در قالب 95 گزاره مشترک تقسیم بندی شده است. گزاره های این سطح در قالب 13 مقوله اصلی و 4 مفهوم تقسیم بندی شده است که شامل مفاهیم؛ تصمیمات راهبردی (با ضریب بتا 0.979)، وظایف، خدمات و منابع (0.987)، خالق/آفرینندگان سرمایه و ساختارها (0.974)، سیستم ها و فرایندها (0.980) می شود. ضرایب بتا حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کمی حاکی از اهمیت بالای هر یک از مفاهیم و مقادیر برازش و تحلیل عاملی نشان از تأیید مدل می باشد.

هدف: مدیران همواره در جست وجوی این بوده اند که بتوانند آینده شرکت را پیش بینی کنند تا شاید از این مجرا گامی مؤثر در ساختن و یا تغییر آینده بردارند. این موضوع سبب شده است که اندیشمندان و صاحب نظران در حوزه های مختلف در جست وجوی راهکارهایی برای غلبه بر پدیده رو به رشد عدم اطمینان و توجه ویژه به آینده پژوهی، آینده نگاری و مطالعات آینده باشند. هدف پژوهش حاضر، افزایش توانمدی شرکت ها به منظور پیش بینی آینده صنعت پتروشیمی و اعتبارسنجی ابعاد مختلف مدل رصدخانه تدوین شده در سطح کلان است. روش شناسی: این پژوهش از نوع آمیخته است که در بخش کیفی با مدیران دارای تجربه بیش از 10 سال در صنعت پتروشیمی مصاحبه شد و مصلحبه ها تا رسیدن به اشباع نظری که 20 مصاحبه را دربرگرفت، ادامه یافت. گزاره های پژوهش به کمک روش داده بنیاد با رویکرد چارمز استخراج و توسط نرم افزار MAXQDA تحلیل شد. جامعه آماری بخش کمّی، 462 نفر از مدیران شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس را شامل می شود که تعداد نمونه به کمک فرمول کوکران در سطح خطای 10 درصد 80 نفر مشخص شد. در بخش کمّی، پرسشنامه پژوهشگر ساخته در میان 90 نفر از مدیران شرکت های زیرمجموعه در سطوح مختلف توزیع و درنهایت 82 پرسشنامه برای تحلیل مناسب تشخیص داده شد. به منظور بررسی داده های بخش کمّی از روش تحلیل عاملی به کمک نرم افزار های SPSS و WarpPLS استفاده شد. یافته ها و نتایج پژوهش: مدل رصدخانه صنایع پتروشیمی پژوهش در قالب 7 مفهوم اصلی، 21 مفهوم محوری و 127 گزاره ارائه شد. اعتبار مدل تدوین شده مورد سنجش قرار گرفت که از این نظر ابعاد و مؤلفه های مدل رصدخانه مورد تأیید است. ابعاد استخراج شده و ضریب اهمیت هر یک از آن ها شامل مسائل سیاسی (791/0)، مسائل اقتصادی (952/0)، مسائل زیست محیطی (596/0)، مسائل اجتماعی (402/0)، مسائل فناوری (720/0)، مسائل قانونی(842/0) و مسائل بین المللی (682/0) مشخص شد. بر این اساس رصد ابعاد و مؤلفه های شناسایی شده مرتبط، به عنوان داده و اطلاعات ورودی، به کسب و انتشار دانش و خُرد بیشتر در این حوزه منجر می شود و مدیران شرکت را در تصمیم گیری بهتر و آینده نگری یاری می کند.

بودجه ریزی برمبنای عملکرد، یک برنامه تلفیق عملکرد و بودجه سالانه است که روابط بین سطح اعتبارات برنامه و نتایج مورد انتظار را نشان می دهد. در سال های اخیر تمایل زیادی برای استفاده سازمانی از بودجه ریزی برمبنای عملکرد شکل گرفته است. این امر باعث شده است تا پژوهشگران با دقت بیشتری به جزئیات این روش بودجه ریزی توجه کنند. با توجه به اینکه پروژه های کلان و ملّی جایگاه ویژه ای در برنامه های توسعه ملّی دارند، سازمان های پرو ژه محور به عنوان متولی این پروژه ها، نقش بسزایی در تبیین و کنترل بودجه پروژه دارند. در این پژوهش با توجه به اهمیت موضوع بودجه ریزی در سازمان های پروژه محور، مدل های مفهومی بودجه ریزی برمبنای عملکرد، مطالعه و بر اساس شاخص های اصلی، بررسی و مدل مفهومی مناسب برای استقرار و تعیین زیرسیستم های مطالعه شد. با توجه به اهمیت مدیریت ریسک در بودجه ریزی به عنوان زیرسیستم مهم و اساسی، این حوزه فرآیندی تعریف و ارتباط آن با سایر حوزه های فرآیندی مدل مفهومی موردسنجش قرار گرفت. در پژوهش حاضر برای تعیین ضریب اهمیت نظرهای خبرگان از آنتروپی شانون و برای ارزیابی میزان ارتباطات حوزه فرآیندی مدیریت ریسک از دو روش تاپسیس و پرامتی استفاده شد. درنهایت با مقایسه این دو روش، مدل مفهومی متناسب با سازمان های پروژه محور تبیین و ارائه شد.

«علوم انسانی اسلامی» ترکیبی است که برای تولید دانش علوم انسانی از منابع دینی و گزاره های ارزشی به کار می رود؛ این واژه موافقین و مخالفینی دارد. عده ای با تکیه بر اینکه شناخت انسان به عنوان محورِ این علوم از وحی و قرآن نه میّسر که لازم است، بر راهبریِ تولید این علوم تأکید دارند. در نقطه مقابل گروهی نیز با ارائه نظریه بی طرفی علم و ناممکن بودنِ فرضیه سازی از گزاره های ارزشی، با علوم انسانی اسلامی مخالف اند. اما حقیقت آن است که علوم انسانی با ارائه مباحث مختلفی پیرامون موضوعات و مسائل مرتبط با انسان و ساحت های وجودی او چون: مبدأ آفرینش، مسیر و مقصد، فرجام جهان و نظایر آن ها، اصول اساسی حکمرانی و ارزش های جوامع را تعیین می کنند. به همین علت اگر این علوم بر مبانی سکولاریستی پایه گذاری شود، خروجی بسیار متفاوتی با مبانی دینی و ارزشی خواهد داشت. از سوی دیگر بحثی که غالباً در کنار «الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت» مطرح می شود، مدیریت تحول علوم انسانی و حرکت به سمت تولید علوم انسانی اسلامی است. الگوهای متفاوتی برای تحول ارائه شده است که عمدتاً الگوهای کلان و مفهومی هستند؛ و از منظر راهبردی به مدلی عملیاتی و دقیق برای اجرای طرح تحول نیاز است. لذا مقاله حاضر با بررسی موضوع علوم انسانی اسلامی با تأکید بر فرض های بنیادینِ مدل «مدیریت راهبردی موعودگرا» (که یک مدل مدیریت راهبردی اسلامی و ایرانی است)، به شناسایی و اولویت بندی الزامات مدیریت تحول علوم انسانی پرداخته است.

موفقیت و پویایی در راستای نیل به اهداف جامعه، مستلزم تغییر در فعالیتها، چگونگی اداره جامعه و به ویژه تأمل بر روند توانمندسازی نیروی انسانی است. پژوهش کیفی حاضر، با هدف تبیین و شناسایی الگوی توانمندسازی نیروی انسانی در پرتو باور به مهدویت انجام گرفت. این پژوهش از لحاظ ماهیت، مبتنی بر شیوه تحلیلی _ استنتاجی است و از لحاظ هدف، کاربردی و توسعهای محسوب میشود و از لحاظ راهبرد پژوهش نیز یک پژوهش اکتشافی بوده و در نهایت، از لحاظ روش کیفی بهکار رفته، مبتنی بر نظریه دادهبنیاد است. مشارکتکنندگان در این پژوهش، استادان دانشگاهها و حوزههای علمیه، پژوهشگران حوزه مهدویت و مدیران منابع انسانی بوده، نمونهگیری بهصورت هدفمند بوده، و روش انتخاب افراد نمونه، گلوله برفی است. با استناد به قاعده اشباع نظری، اندازه نهایی مشارکتکنندگان پژوهش، 11 نفر خبره در حوزه پژوهش تعیینشده است. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبههای نیمهساختاریافته بود. در نهایت، جهت تحلیل اطلاعات بهمنزله محور اصلی نظریهپردازی مبتنی بر دادهها، از روش تحلیل محتواى مقولهای استفاده شد. نتایج این پژوهش، مشتمل بر سه بُعد و 13 مؤلفه محوری بود. براساس تحلیل دادههای پژوهش، از بُعد ساختاری عواملی چون تأکید بر هدفمداری و تحولگرایی و برنامهریزی هدفمند آموزشی، از بُعد رفتاری صداقت و امانتداری، مسئولیتپذیری و تأثیرگذاری و از بُعد زمینهای تأکید بر ارتقای فرهنگ مهدویت، زهد و پارسایی، بندگی خالصانه و بصیرت، بیشتر مورد تأکید بودهاند.

تغییرات سریع فناوری ها در جهان امروز در بخش دفاعی کشورها اثرات شگرفی گذاشته است. بی تردید این اثرات نبردهای آینده را با پیچیدگی هایی رو به رو خواهد کرد. حفظ اقتدار دفاعی و ارتقای توانمندی های نظامی نیازمند اشراف کامل بر محیط آینده است. در واقع لازم است تا جهت گیری های آینده این فناوری ها را شناخت. برای درک این جهت گیری نیاز به تحلیل روندها است که نتیجه آن فضای آینده را ترسیم کند. این پژوهش روندهای فناوری های دفاعی را مورد شناسایی قرار داده است، در این رویکرد آنچه مورد اهمیت است این است که آینده مسئله مورد پژوهش دارای چه جهت گیری هایی است. لازمه شناخت این جهت گیری ها، دقت در روندهایی است که ممکن است شکل بگیرد یا رویدادهایی است که رخ خواهند داد. در این پژوهش پس بررسی اسناد و مطالعات کتابخانه ای برای شناسایی روند آینده فناوری های دفاعی از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته با متخصصان حوزه دفاعی و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون قیاسی استفاده شده است. در مصاحبه ها 7 روند محور شناسایی و پیامدهای آن در افق ده ساله مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت. این روندها عبارت اند از: توسعه سامانه های هوشمند (هوشمندسازی)، رشد فناوری های سایبری، رواج سامانه های بدون سرنشین و خودکارسازی، رشد روزافزون فناوری های فضایی، افزایش به کارگیری فناوری های همگرا، افزایش کاربرد اینترنت (اینترنت اشیاء)، رشد انرژی های نو.

این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه بندی عوامل اصلی مؤثر بر افزایش تمایل استعدادها برای همکاری با سازمان صداوسیما با روش دلفی رتبه بندی انجام شده است. در راند اول، داده ها از طریق مصاحبه عمیق با 30 نفر از خبرگان انتخاب شده به روش نمونه گیری هدفمند جمع آوری و به کمک روش کدگذاری کیفی تعداد 245 کد مرتبط با موضوع شناسایی شد که با حذف متشابهات به 64 عامل منحصربه فرد رسید. این 64 عامل در سه دسته مقوله بندی شدند. راندهای دوم و سوم با هدف انتخاب 5 عامل اصلی در هر دسته اجرا شد. راند چهارم نیز با هدف تعیین رتبه بندی این عوامل اجرا و محاسبه ضریب w کندال نشان از دستیابی به اجماع نظر بسیار قوی میان اعضای مشارکت کننده بود. نهایتاً رتبه بندی سه دسته عوامل اصلی ناظر بر ماهیت و فضای شغلی، عوامل اصلی ناظر بر ساختار سازمانی و عوامل اصلی ناظر بر حقوق، مزایای ویژه و امکانات رفاهی تعیین گردید. توجه به این عوامل می تواند انگیزه دو چندانی برای استعدادها جهت فعالیت در سازمان صداوسیما به عنوان صنعتی خلاق که مهم ترین رکن موفقیت در آن سرمایه های انسانی اش است، ایجاد کند.