رسول استادی

با توجه به اهمیت اقتصاد دانش بنیان و فراهم کردن ملزومات توسعه بنگاه های اقتصادی دانش پایه، هدف از این تحقیق شناسایی و اولویت بندی عوامل اساسی مؤثر بر جذابیت سرمایه گذاری در بنگاه های اقتصادی دانش پایه می باشد. پژوهش حاضر از بعد هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت پژوهش، اکتشافی و از لحاظ رویکرد از نوع پژوهش ترکیبی(کیفی به کمی) است. در این پژوهش داده های حاصل از مصاحبه با 10 نفر از متخصصان و مدیران شرکت های فعال در عرصه دانش بنیان با استفاده از روش تحلیل مضمون تحلیل گردیدند. سپس در مرحله کمی عوامل شناسایی شده بصورت پرسشنامه تنظیم و بین مدیران بنگاه های دانش بنیان منطقه شمال غرب کشور توزیع شد؛ در مرحله بعدی نتایج پرسشنامه ها با تکنیک مقایسات زوجی رتبه بندی شدند. نتایج تکنیک مقایسات زوجی نشان داد که عوامل حقوقی – سیاسی، بازاریابی و ذات فناوری به عنوان اولویت اول تا سوم و عوامل مالی- اقتصادی، مدیریتی، در رتبه های بعدی قرار گرفتند. عوامل قوانین و مقررات حمایتی و زیرساختی نیز بعنوان کم اهمیت ترین عامل شناخته شدند. نتایج نشان داد که عوامل حقوقی و قانونی خیلی مهمتر از حمایت های کوتاه مدت حتی زیرساختی شناخته شده است.

شناسایی روندهای آینده، دغدغه اغلب کسب وکارها، سازمان ها و غیره می باشد. این روندها اثرگذاری بالایی بر سازمان ما داشته و درنتیجه شناخت و تحلیل و بررسی این روندها بر موفقیت سازمان مؤثر است. یکی از این ابزارهایی که شناخت روندها بر سازمان تأثیرگذار می باشد هوش سازمانی است. هوش سازمانی برای جمع آوری ذخیره، پردازش و تفسیر داده ها از منابع داخلی و خارجی استفاده می شود. هوشمندی در سازمان به معنای جمع آوری و توزیع اطلاعات برای سهولت در تحقق اهداف سازمان است. اهمیت این ابزار برای یک سازمان بزرگ و اهمیتی که شناخت روندهای مؤثر بر توسعه هوش سازمانی داشته به عنوان مسئله این پژوهش مطرح است. پژوهش حاضر، ازنظر گردآوری اطلاعات، تحقیق توصیفی از شاخه پیمایشی است که از مطالعه کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان و همچنین برای تأیید روندها از پرسشنامه طیف لیکرت استفاده شده است. در این پژوهش 26 کلان روند مؤثر بر توسعه هوش سازمانی شناسایی شد و با استفاده از این کلان روندها پیشنهادهایی برای سازمان مربوطه ارائه شده است

مدیریت اسلامی علمی است که در جمهوری اسلامی ایران عملیاتی شدن بیشتر مورد انتظار است محققان دینی - مدیریتی نیز در این حوزه تحقیقات بیشتری انجام داده اند. یکی از این محققان حجه الاسلام ولی ا... نقی پورفر می باشد که در دهه 70 شمسی اقدام به نگارش کتابی با عنوان «اصول مدیریت اسلامی و الگوهای آن» کرد. این پژوهش اقدام به نقد و بررسی این کتاب ارزشمند کرده است تا محاسن و کاستی های آن را مورد بررسی قرار دهد. در این پژوهش بعد از معرفی نویسنده و خلاصه اجمالی کتاب، به پیشینه تحقیقات انجام شده در حوزه مدیریت اسلامی پرداخته تا با استفاده از تحقیقات پیشین به نقد و بررسی دقیق این کتاب بپردازد. از نظر شکلی و ساختاری کتاب دارای محاسنی مانند استفاده از مقدمات غنی برای آماده کردن خواننده برای مطالب اصلی و همچنین نگارش ساده اصول 5 گانه و معایبی مانند وجود ایرادات نگارشی و علائم سجاوندی و نبود بخش اَعلام و... می باشند. از منظر محتوایی نیز کتاب از روش استناد به آیات و روایات برای اثبات مطالب خود استفاده کرده و تنها به 5 اصل، عدم تقدم بر خدا و رسول، آخرت گرایی، وحدت و هماهنگی، اعمال مدیریت بر اساس اختیار نیروها و اعمال مدیریت براساس بصیرت نیروها اکتفا کرده است که بصورت مفصل به نقد این اصول پرداخته شده است.

فعالیت های آینده پژوهی درجهت ارزیابی بهتر فرصت ها و تهدید ها و شناسایی موضوعات پراهمیت حال و آینده مورد استفاده قرار می گیرند. پویش موضوعات آینده به شناخت و درک تحولات حال و آینده کمک نموده و با آگاهی از موضوعات نوظهور، سیگنال های جهت دار و شگفتی سازها راه را برای آینده پژوهی و پیش بینی آینده هموار می سازد. در این میان، دید بانی آینده به عنوان ابزاری برای کشف، تحلیل و معناسازی این موضوعات به عنوان ابزار گردآوری و تحلیل داده های موردنیاز آینده پژوهی معرفی شده است. رویکرد دید بانی آینده برای کمک به سیاست گذاران و آماده سازی تصمیم گیرندگان در برابر تغییرات غیرمنتظره و سریع ازطریق مطالعه و تحلیل مستمر و عمیق موضوعات نوظهور پایه گذاری شده است. طی سالیان گذشته مدل های مختلف دید بانی آینده توسعه یافته اند. همچنین مدل های ترکیبی، مورد آزمون و استفاده قرار گرفته اند. در این پژوهش با روش کتابخانه ای و سندکاوی مطالعات انجام شده در زمینه دید بانی آینده با اهداف، موضوعات، پیش نیاز ها و روش های این رویکرد آشنا شده، روش های مورداستفاده در آن را تحلیل نموده و درانتها جهت استفاده از این روش در مراکز آینده پژوهی ایران روند هشت مرحله ای پیشنهادی دید بانی آینده را بیان داشته ایم.

تهدیدات امنیتی، مسئله ای مهم و اساسی درحال حاضر انقلاب اسلامی می باشد. تهدیداتی که نه در حوزه جنگی، بلکه در دیگر حوزه های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، زیست محیطی و فناوری نیز وجود دارد. آینده پژوهی تهدیدات بین المللی و تطبیق آنها با امنیت کشور جمهوری اسلامی ایران می تواند در مقابله هرچه بهتر با تهدیدات امنیتی در سالیان آتی مؤثر باشد. مطالعه حاضر، به پرسش های: سیاست ها و راهبردهای مقابله با آن تهدیدات در آینده چه می باشند؟ و "پیشینه کلان روندهای امنیتی جهان چیست؟"می پردازد. پژوهش حاضر که مشتمل بر کلان روندهای امنیتی میان مدت و بلندمدت است، ازمنظر روش کاربردی و توصیفی تحلیلی بوده و براساس روش روندپژوهی و مطالعه تطبیقی انجام گرفته و درنهایت برای ارائه سیاست ها و راهبردهای عملیاتی متناسب برای مهار روندها با رویکرد هنجاری و روش پس نگرتوسط پانل خبرگان تدوین شده است. با تدوین کلان روند ها در بخش ادبیات پژوهش و با روش پس نگری، مجموعه چشم انداز مطلوب ج.ا.ا. در حوزه روندهای امنیتی جهان در افق 2025 تدوین و ارائه شده است. سپس، باتوجه به گزاره چشم انداز، اهداف کلان چهارگانه تدوین شده است. این اهداف، جامعیت نگاه به امنیت و زیرحوزه های بخشی یا تخصصی آن را نشان می دهد. با بررسی کلان روند های تهدیدات امنیتی جهان و بررسی تطبیقی با نظام جمهوری اسلامی ایران، درنهایت 9 محور، 17 سیاست و 35 راهبرد برای مقابله با تهدیدات امنیتی جهان در آینده مطرح شد.

مطالعه حاضر با هدف بررسی پیشرفت های اخیر درزمینه توسعه روش های مورداستفاده در تحقیقات و پروژه های آینده پژوهی اجرا شد. این مطالعه به صورت کتابخانه ای و با تعیین و انتخاب مقالات منتشره در رابطه با روش های جدید در مجلات معتبر علمی آغاز شد. پس از ارائه شرحی مفصل و مثال هایی از انواع روش های جدید، به بررسی شیوه های انتخاب روش ها برای انجام تحقیقات آینده پژوهی و توضیح گفتمان های مطرح نیز پرداخته شد. روش تحقیق در این مقاله روش کتابخانه ای بوده و محقق با بررسی روش های آینده پژوهی به بررسی روش های جدید پرداخته است. درادامه، روی مفهوم پسانرمال تمرکز کرده و مفهومی تحت عنوان پساروش ارائه شد. پساروش می تواند برای حل مسائل آینده پژوهی در فضای پیچیده پیش رو مفید واقع شود. مبنای این اندیشه آن است که باتوجه به پیچیدگی روزافزون شرایط محلی و جهانی و گسترده ترشدن عوامل مؤثر بر هر مسئله، لازم است تا با گذر از قالب روش های سنتی، مفهوم جدیدی را برای حل مسائل و تعریف جدیدی از روش ها ارائه دهیم که بتواند این پیچیدگی های روزافزون را پاسخ دهد. همچنین بررسی ها نشان داد که پیشرفت های اخیر در روش های مورداستفاده در مطالعات آینده پژوهی متأثر از چهار منبع: فناوری اطلاعات، شبکه جهانی وب، ترکیب روش ها و حرکت به سمت شرایط پسانرمال و به تبع آن پساروش است. نکته قابل توجه آن است که مفهوم پسانرمال و پساروش می توانند پوشش دهنده سه منبع دیگر باشند.