سیروس قنبری

پژوهش با هدف بررسی رابطه کانونی تسهیم دانش با یادگیری سازمانی در جامعه آماری معلمان مدارس ناحیه دو شهر همدان انجام شد که از این جامعه با روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر مبنای جدول مورگان نمونه ای به حجم 274 نفر انتخاب گردید. روش پژوهش کمی، توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی و ابزار پژوهش نیز پرسشنامه تسهیم دانش واندن هوف و وان وینن (2004)، یادگیری سازمانی نیفه (2001) است. برای تعیین روایی و پایایی ابزار گردآوری اطلاعات از شیوه های تحلیل عاملی تأییدی و آلفای کرانباخ استفاده شده، ضرایب پایایی پرسشنامه تسهیم دانش، 945/0 و برای یادگیری سازمانی، 927/0 به دست آمده؛ هم چنین با توجه به نتایج تحلیل عاملی تأییدی، ابزارهای پژوهش از برازش مناسب و قابل قبول (روایی سازه) برخوردار است. برای تحلیل داده ها از همبستگی کانونی و رگرسیون خطی چندگانه با استفاده از نرم افزار SPSS 25 استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که مقادیر بار کانونی ابعاد یادگیری سازمانی در دامنه (396/0-) تا (876/0-)  قرار دارد؛ ابعاد یادگیری سازمانی قادر به تببین 5/41 درصد واریانس متغیر یادگیری سازمانی است. مقادیر بار کانونی ابعاد تسهیم دانش در دامنه (339/0-) تا (899/0-) قرار داشت. ابعاد تسهیم دانش قادر به تببین 2/46 درصد واریانس متغیر تسهیم دانش است. ابعاد یادگیری سازمانی قادر به تببین 7/7 درصد واریانس متغیر تسهیم دانش، و ابعاد تسهیم دانش قادر به تببین 9/6  درصد واریانس متغیر یادگیری سازمانی است. هم چنین با توجه به مقادیر اثر معنادار می توان گفت تنها بعد اهدای دانش دارای اثر مثبت و معنادار (353/0) بر متغیر یادگیری سازمانی در سطح 01/0 است. بعد گردآوری دانش فاقد اثر رگرسیونی معنادار بر یادگیری سازمانی است.

تحقیق حاضر با هدف « بررسی وضعیت فرهنگ سازمانی و رابطه آن با یادگیری سازمانی معلمان مقطع دوم متوسطه کرمانشاه» اانجام شد. روش تحقیق در رسته تحقیقات پیمایشی وتوصیفی قرارداد. جامعه آماری شامل کلیه معلمان مقطع دوم متوسطه استان کرمانشاه به تعداد 800 نفر بودند. نمونه آماری دراین تحقیق با استفاده از جدول جرسی و مورگان با احتساب واریانس پیشینه معادل ۲۶۰ نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، استفاده از پرسشنامه های استاندارد رابینز جهت سنجش فرهنگ سازمانی و پرسشنامه مارکورات جهت سنجش سازمان یادگیرنده (یادگیری سازمانی) بود. با توجه به استاندارد بودن، روایی و پایایی پرسشنامه ها مورد تائید است. اطلاعات بدست آمده با انجام محاسبات آمار توصیفی و استنباطی (آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن، رگرسیون چندگانه) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که تک تک مؤلفه های  فرهنگ سازمانی(خطر پذیری ،  توجه به ره آورد ، خلاقیت و نوآوری، توجه به اعضای سازمان ، تاثیر نتایج تصمیمات بر کارکنان،  توجه به تیم و سنجش پایداری با یادگیری رابطه معنی داری وجود دارد .

امروزه تقویت کارآفرینی و ایجاد بستر مناسب برای توسعه آن از ابزارهای پیشرفت اقتصادی کشورها به ویژه کشورهای درحال توسعه به شمار می آید؛ چراکه فعالیت های کارآفرینانه با اثربخشی بالا به توسعه اقتصادی (ایجاد اشتغال، نوآوری در فعالیت ها و رقابت پذیری) می انجامد. دراین راستا، کارآفرینی در مناطق روستایی راهکاری جدید در نظریه های توسعه برای توانمندسازی و ظرفیت سازی در مناطق روستایی به منظور دستیابی به توسعه روستایی است. از این رو با توجه به ضرورت و اهمیت موضوع، تحقیق حاضر با هدف تحلیل و بررسی نقش عوامل موثرکارآفرینی در بخش کشاورزی در راستای توسعه مناطق روستایی دهستان رشتخوار انجام شده است. این پژوهش از نوع کاربردی است که به شیوه توصیفی- تحلیلی برای بررسی پارامترهای مورد بررسی سود جسته است.  در این راستا، عوامل موثر بر کارآفرینی در 319 خانوار روستایی ساکن  در 13 روستای بالای 100 خانوار این دهستان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا ضمن مطالعات اسنادی و بازدیدهای اولیه میدانی، طیف گسترده ای از شاخص ها تعیین گردید. سپس جمع آوری داده ها براساس شاخص های انتخابی و با استفاده از پرسشنامه خانوار انجام شد. روایی پرسشنامه توسط متخصصین مورد بررسی قرار گرفت. ضریب اعتبار پرسشنامه نیز، برابر با 77/0 بدست آمد. در ادامه برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل های آماری و نرم افزارهای Expert choice، SPSS استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که در بین ابعاد مورد مطالعه، عوامل فردی (603/46) بالاترین رتبه را دارا می باشد. همچنین در بین روستاهای مورد مطالعه در دهستان رشتخوار روستای فتح آباد از بالاترین میزان تأثیرگذاری (050/0) نسبت به سایر روستاها از سطح عوامل موثر بر کارآفرینی در بخش کشاورزی برخوردار است و روستای فتح اباد از نظر ابعاد اثرگذار توسعه روستایی (047/0) در رتبه اول قرار دارد.

توانمندی های محیطی، بستر الگوهای استقرار متناسب سکونتگاه های انسانی را در فضاهای جغرافیایی فراهم می کند. در این میان، مهاجرت و جابه جایی نامتناسب مکانی انسان ها موضوعی پایا به ویژه در مهاجرت های بی رویه روستا - شهری در رشته های گوناگون علوم انسانی است که توجه پژوهشگران را به خود معطوف کرده است. این پژوهش با روش تحلیلی - توصیفی و بهره گیری از منابع و اسناد موجود و پرسش نامه به بررسی آثار سبک مدیریت روستایی بر میزان پایداری سکونتگاه های روستایی در شهرستان اصفهان پرداخته است. جامعه آماری، دویست هزار نفر از روستاییان شهرستان اصفهان است که به صورت تصادفی، 400 نفر سرپرست خانوار برای حجم نمونه تعیین شد. باتوجه به ضریب همبستگی پیرسون، بین شاخص ها و سبک های چندگانه مدیریتی در روستاها ارتباط دیده می شود؛ به طوری که مدیریت اجرایی این روستاها از نظر شاخص انگیزش، سبک آمرانه - خیرخواهانه و بسیار متمایل به سبک مشورتی، از نظر شاخص تعامل - نفوذ، سبک آمرانه - خیرخواهانه متمایل به سبک مشورتی، از نظر شاخص تصمیم گیری، سبک آمرانه - خیرخواهانه و از نظر شاخص اهداف اجرایی و آموزش، سبک آمرانه –خیرخواهانه و اندکی متمایل به سبک مشورتی است. از سویی ارتباطی مستقیم بین نوع سبک مدیریت و پایداری سکونتگاه های روستایی بین روستاهای شهرستان وجود دارد. همچنین سطح معنی داری صفر که کوچک تر از 01/0 است، بیان کننده وجود همبستگی معنی دار بین دو متغیر سبک مدیریت و پایداری سکونتگاه ها است. نتایج نشان می دهند همانند همه اقدامات بالا به پایین، توجه چندانی به مشارکت کردن افراد روستایی نبوده و تنها به صورت اقدامات دستوری - اجرایی انجام شده که این مسئله یکی از اسباب تخلیه و ناپایداری روستاهای شهرستان اصفهان بوده است که اقدامات توسعه ای از سوی مسئولان به پایداری جمعیتی منجر نشده و به تخلیه آن ها نیز کمک کرده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش رهبری اخلاقی در وفاداری سازمانی با میانجی گری تعلق خاطر کاری در کارشناسان و کارشناس - مدیران دانشگاه بوعلی سینا به تعداد 477 نفر بود. برای برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده و حجم نمونه 266 نفر تعیین شد و اعضای نمونه با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. روش پژوهش توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی است. از پرسش نامه رهبری اخلاقی براون و همکاران (2005)، تعلق خاطر کاری شافلی و همکاران (2006) و پرسش نامه وفاداری سازمانی محقق ساخته 5 سؤالی استفاده شد. پایایی و روایی پرسش نامه ها با فن های آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی بررسی شدند و نتایج بیان کننده پایایی و روایی مطلوب آنهاست. برای تحلیل داده ها از فن های توصیفی (شاخص های مرکزی و پراکندگی) و استنباطی (تحلیل مسیر تأییدی) ازطریق نرم افزار lisrel استفاده شد. نتایج نشان دادند رهبری اخلاقی اثر مستقیم مثبت (26/0) و معنادار بر وفاداری سازمانی در سطح 05/0، تعلق خاطر کاری اثر مستقیم مثبت (53/0) و معنادار بر وفاداری سازمانی در سطح 05/0، رهبری اخلاقی اثر مستقیم مثبت (66/0) و معنادار بر متغیر تعلق خاطر کاری در سطح 05/0 و رهبری اخلاقی با ضریب مسیر غیرمستقیم به واسطه تعلق خاطر کاری (349/0) و مقدار تی (53/5) اثر غیرمستقیم، مثبت و معنادار بر وفاداری سازمانی در سطح 05/0 دارند. رهبری اخلاقی به واسطه تعلق خاطر کاری قادر به تبیین 47% واریانس وفاداری سازمانی است.

پژوهش حاضر با رویکرد کیفی انجام گرفت. مشارکت کنندگان بالقوه پژوهش مدیران مدارس دوره های ابتدایی و متوسطه شهر شیراز با سابقه مدیریت بیش از ده سال بودند. بمنظور انتخاب مشارکت کنندگان از نمونه گیری نظری به شیوه هدفمند استفاده شد، داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته با 16 نفر از  مدیران جمع آوری و به شیوه تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روایی و پایایی با استفاده از حلقه های باز خورد و انجام مصاحبه مجدد توسط پژوهشگر همکار بررسی و مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد مدیران مدارس از نظام ارزیابی عملکرد خویش ناراضی بوده و عمده مشکلات و نارسایی ها را ناشی از شیوه ارزیابی نامناسب و شاخص های تدوین شده می دانند، که این موضوع خود باعث به وجود آمدن مسائلی از قبیل ایجاد نفاق و بدبینی سازمانی، بهره وری پایین، ایجاد سکون در فرایند یاددهی و یادگیری، رشد بی عدالتی و بی اعتمادی سازمانی، کاهش انگیزه و تغییر پست، فرسودگی شغلی و.... می شود که در دو مقوله آسیب های فردی و سازمانی طبقه بندی گردید.

روش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری داده ها توصیفی - همبستگی از نوع معادلات ساختاری می باشد. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان آموزش و پرورش شهر همدان است. حجم نمونه بر اساس روش طبقه ای نسبی (از بین دو طبقه ناحیه یک و دو آموزش و پرورش) و جدول کرجسی و مورگان به صورت تصادفی 210 نفر انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های محقق ساخته دیدگاه وظیفه گرانه اخلاقی کانت، تخلفات سازمانی و پرسشنامه های استاندارد استراتژی های اخلاقی نعمتی و همکاران (1398) و انگیزش شغلی هاکمن و اولدهام (1980) می باشد. روایی پرسشنامه مورد تأیید سه تن از صاحب نظران مدیریت قرار گرفت. پایایی ابزارها از طریق آزمون آلفای کرونباخ به ترتیب برای دیدگاه وظیفه گرانه اخلاقی کانت 89/0، استراتژیهای اخلاقی 84/0، انگیزش شغلی 90/0 و تخلفات اداری 82/0 گزارش شد. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از دو سطح آمار توصیفی (درصد، فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد) و سطح آمار استنباطی (آزمون ضریب همبستگی پیرسون از نوع معادلات ساختاری) استفاده شد. نتایج نشان داد که دیدگاه وظیفه گرایانه کانت تاثیر مستقیمی بر انگیزش شغلی و کاهش تخلفات سازمانی دارد. همچنین استراتژی اخلاقی تاثیر مسقیمی بر انگیزش شغلی و کاهش تخلفات سازمانی دارند انگیزش شغلی بر میزان کاهش تخلفات سازمانی اثر دارد. بنابراین دیدگاه وظیفه گرایانه اخلاقی کانت و استراتژی های اخلاقی در کاهش تخلفات سازمانی با نقش میانجی انگیزش شغلی تاثیر دارند.

امروزه پایداری و ناپایداری یکی از چالش های روستایی است.از همین رو هدف این پژوهش شناسایی مهم ترین عوامل پایداری و ناپایداری روستاهای شهرستان زرین دشت است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق را روستاهای شهرستان زرین دشت تشکیل می دهد که براساس سرشماری عمومی سال 1395 تعداد 7927خانوار بوده است. جهت انتخاب حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است که دراین پژوهش 366 سرپرست خانوار به عنوان نمونه انتخاب شده است. روش انتخاب روستاهای نمونه (روستاهای شهرستان زرین دشت) طبقه بندی منظم و روش تکمیل پرسشنامه ها تصادفی ساده بوده است. جهت تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که 7 عامل اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی، زیرساختی،خدماتی، بهداشتی و مخاطرات محیطی به ترتیب مهم ترین عوامل پایداری و ناپایداری روستاهای شهرستان زرین دشت می-باشند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که ضعف در عوامل ذکر شده به خصوص عوامل اقتصادی و اجتماعی با ناپایداری سکونتگاه های روستایی ارتباط مستقیمی دارد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش رهبری اخلاقی در وفاداری سازمانی با میانجی گری فضیلت سازمانی بود. روش: از روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی و به طور خاص، مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه پژوهش، کلیه کارکنان دانشگاه بوعلی سینا به تعداد 735 نفر بود، که از این جامعه با روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر مبنای جدول مورگان، نمونه ای به حجم 253 نفر انتخاب شد. از پرسشنامه رهبری اخلاقی براون، و همکاران(2005)، فضیلت سازمانی کامرون و همکاران(2004) و پرسشنامه وفاداری سازمانی محقق ساخته استفاده شد. برای تعیین پایایی و روایی ابزار، از تکنیکهای آلفای کرانباخ و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج بیانگر پایایی و روایی مطلوب ابزار بود. برای تحلیل داده ها از تحلیل مسیر تأییدی با استفاده از نرم افزار لیزرل استفاده شد. یافته ها: متغیّر رهبری اخلاقی دارای اثر مستقیم مثبت(26/0)، اثر غیر مستقیم مثبت(396/0) و اثر کل مثبت(656/0) و معنادار بر متغیّر وفاداری سازمانی در سطح 05/0 بود. متغیّر فضیلت سازمانی دارای اثر مستقیم مثبت (62/0) و معنادار بر متغیّر وفاداری سازمانی در سطح 05/0 بود. متغیّر رهبری اخلاقی با ضریب مسیر غیر مستقیم به واسطه فضیلت سازمانی(396/0) و مقدار تی(14/3) دارای اثر غیر مستقیم، مثبت و معنادار بر متغیّر وفاداری سازمانی در سطح 05/0 بود. نتیجه گیری: متغیّر رهبری اخلاقی به واسطه متغیّر فضیلت سازمانی قادر به تببین 35 درصد واریانس متغیّر وفاداری سازمانی بود.

هدف از این مطالعه بررسی تأثیر آموزش ICT بر پذیرش اثربخش فناوری اطلاعات بر اساس مدل پذیرش تکنولوژی (TAM) است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و بر اساس شیوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، کلیه کارکنان امور آب و فاضلاب شهر اراک هستند که تعداد 215 کارمند در دو گروه (آموزش گذرانده و آموزش نگذرانده) به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد مدل پذیرش فناوری دیویس استفاده شد. نتایج نشان داد بین کارکنان آموزش گذرانده و آموزش نگذرانده در 5 متغیر مدل پذیرش فناوری تفاوت معنادار وجود دارد. بر اساس تحلیل داده ها، همه روابط بین متغیرهای مدل ساختاری گروه آموزش دیده با توجه به تأثیر آموزش، مثبت و معنادار به دست آمدند و با توجه به شاخص های برازش، مدل ساختاری پذیرش فناوری گروه آموزش دیده دارای برازش مناسب است و بر همین اساس قابلیت به کارگیری در جامعه موردنظر را دارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش رهبری مخرب در فرسودگی شغلی با میانجی گری عدالت سازمانی و اهمال کاری بود. جامعه پژوهش همه معلمان ابتدایی ناحیه 3 شهر شیراز به تعداد 2000 نفر بودند که از این جامعه با روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر مبنای جدول مورگان، نمونه ای به حجم 322 نفر انتخاب شد. روش پژوهش کمی، توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی و مدل یابی معادلات ساختاری بود. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه های رهبری مخرب لو و همکاران (2012)، عدالت سازمانی نیهوف و مورمن (1993)، اهمال کاری صفاری نیا و امیرخانی رازلیقی (1390) و فرسودگی شغلی مسلش و جکسون (1981) و برای تحلیل داده ها از تکنیک های توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل مسیر تأییدی) و نرم افزارهای Spss و Lisrel استفاده شد. نتایج نشان داد رهبری مخرب رابطه مستقیم، مثبت و معناداری با فرسودگی شغلی و اهمال کاری معلمان و همچنین رابطه مستقیم، منفی و معناداری با عدالت سازمانی در سطح 05/0 دارد، عدالت سازمانی رابطه مستقیم، منفی و معنادار با فرسودگی شغلی و اهمال کاری معلمان در سطح 05/0 دارد، اهمال کاری معلمان رابطه مستقیم، مثبت و معنادار با فرسودگی شغلی در سطح 05/0 دارد، رهبری مخرب به واسطه عدالت سازمانی و اهمال کاری رابطه غیرمستقیم و معنادار در سطح 05/0 با فرسودگی شغلی دارد و عدالت سازمانی به واسطه اهمال کاری رابطه غیرمستقیم و معنادار در سطح 05/0 با فرسودگی شغلی دارد؛ در نهایت، به مسئولان آموزش وپرورش پیشنهاد می شود ضمن مطالعه و آشنایی خوب با سبک های منفی رهبری مانند رهبری مخرب، رهبرانی برای مدارس انتخاب کنند که خصایص ناپسند این سبک رهبری را نداشته باشند و در ادامه با برگزاری جلسات هم اندیشی، کارگاه های آموزشی، دعوت از متخصصان مدیریت و رهبری دانشگاهی و... مدیران مدارس را با زوایای تاریک و پنهان این سبک رهبری و پیامدهای ناگوار آن برای معلمان - ازجمله ادراک بی عدالتی، اهمال کاری و فرسودگی شغلی - آشنا کنند.

هدف از انجام این پژوهش شناسایی صلاحیت های حرفه ای به منظور ارائه الگوی توسعه حرفه ای مدیران مدارس دوره متوسطه استان کردستان در سال تحصیلی 95-94 بوده است. رویکرد پژوهش کیفی و روش نظریه برخاسته از داه ها (طرح سیستماتیک) در این پژوهش ملاک عمل بوده است. جامعه آماری شامل تمامی مدیران مدارس دوره متوسطه استان کردستان بوده است. روش نمونه گیری به صورت هدفمند تا جایی ادامه یافت که پژوهشگر با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته با 40 نفر از اعضای نمونه به اشباع نظری رسید. با استفاده از نتایج حاصل از بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهش و تجزیه و تحلیل محتوای مصاحبه های انجام گرفته، شاخص های اولیه توسعه حرفه ای مدیران مدارس شناسایی شده و طی سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی مدل توسعه حرفه ای مدیران مدارس در پنج مقوله اصلی شرایط علی، پدیده محوری(توسعه حرفه ای مدیران مدارس)، راهبردهای توسعه حرفه ای مدیران، شرایط واسطه ای و پیامدهای توسعه حرفه ای مدیران گنجانده شده است.

هدف از این پژوهش، بررسی رابطه رهبری قابل اعتماد با آوای سازمانی است. جامعه آماری پژوهش، تمام کارکنان اداره کل راه و شهرسازی استان تهران (400 نفر) است که به کمک روش نمونه گیری تصادفی ساده 169 نفر از آنها انتخاب شدند و به پرسشنامه رهبری قابل اعتماد و آوای سازمانی پاسخ دادند. تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد بین رهبری قابل اعتماد و ابعاد آن با آوای سازمانی و ابعادش همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد (1/0 p <). از بین ابعاد رهبری قابل اعتماد به استثنای بعد خودآگاهی، سایر ابعاد نقش معناداری در پیش بینی آوای سازمانی کارکنان دارند. بر اساس نتایج، بین آوای سازمانی کارکنان بر حسب متغیرهای جنسیت و سابقه خدمت تفاوت معناداری وجود دارد (5/0 p <). این نتایج نشان می دهد مدیران می توانند با تأکید بر چشم انداز اخلاقی، شفافیت ارتباطی و پردازش متوازن اطلاعات، زمینه ابراز ایده ها و بهره مندی از همه ظرفیت های کارکنان را فراهم آورند.

طرح مسئله: اجرای طرح های هادی و مدیریت زمین های کشاورزی در اطراف شهر سراوان، یکی از اولویت ها برای توسعه این شهر است؛ زیرا بی توجهی به این سکونتگاههای پیرامونی، مشکلاتی را برای سراوان همانند شهرهای زاهدان، چابهار و زابل ایجاد کرده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل و ارزیابی اجرای طرح های هادی در سکونتگاههای پیرامون سراوان انجام شده و در پی آن است تأثیرات این طرح ها را بر جلوگیری از حاشیه نشینی و تغییرات کاربری اراضی پیرامون این شهر نشان دهد. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر، توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، 5131 نفر از سرپرستان خانوارهای روستایی حومه شهر سراوان و 30 نفر از کارشناسان و مسئولان توسعه روستایی است. حجم نمونه با بهره گیری از فرمول کوکران در پنج سکونتگاه روستایی که از اجرای طرح های هادی در آنها پنج سال می گذشت، 350 نفر برآورد شد. روش گردآوری داده ها، میدانی و کتابخانه ای است و برای تحلیل داده ها در راستای آزمون فرضیات، آزمون T تک نمونه ای، همبستگی و تحلیل واریانس به کار رفت. نتایج پژوهش: نتایج نشان می دهد اجرای طرح های هادی در کنترل حاشیه نشینی اثرگذاری مطلوب و در اهداف توسعه ای خود، عملکرد پذیرفته ای داشته است. اجرای طرح های هادی از میزان حاشیه نشینی پیرامون شهر سراوان کاسته و واگذاری زمین روستایی توسط بنیاد مسکن نقش مهمی در کنترل و مهار تصرفات اراضی در حاشیه شهر داشته است. میانگین اثرگذاری اجرای طرح های هادی بر ابعاد کالبدی برابر با 32/1، بر ابعاد اقتصادی معادل 98/1، بر ابعاد اجتماعی برابر با 79/1 و بر بعد حاشیه نشینی معادل 78/1 است که اثرگذاری مثبت اجرای طرح های هادی را بر ساختار سکونتگاهها و کاهش تصرفات اراضی حاشیه شهر سراوان نشان می دهد. نوآوری: برای نخستین بار تأثیرات اجرای طرح های هادی در منطقه بررسی شده با تصاویر ماهواره ای آسیب شناسی و تحلیل شد.

بلایای اتفاق افتاده در دهه های اخیر، بیانگر این است که جوامع و افراد در معرض مخاطرات، به صورت فزاینده ای آسیب پذیر شده اند ، لذا تاب آوری اجتماعی ظرفیت تبدیل و تحول، تطبیق و سازگاری و توان مقابله با تنش و بحران های اجتماعی می باشد. هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی میزان برخورداری جامعه محلی از شاخص های اجتماعی مؤثر در تاب آوری در برابر مخاطرات محیطی در ناحیه سیستان بود. روش تحقیق به لحاظ ماهیت کاربردی و از حیث روش؛ توصیفی-تحلیلی با رویکرد کمی-پیمایشی مبتنی بر روش مدل سازی معادلات ساختاری است . جامعه آماری پژوهش شامل سرپرستان خانوار در 373روستا بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 189 نفر به روش تصادفی طبقه ای متناسب با حجم جامعه به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده های پژوهش از ابزار پرسشنامه استفاده گردید که روایی ابزارها به روش تحلیل عاملی تاییدی و پایایی ابزارها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی بررسی و تایید گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش نیز در سطح آمار استنباطی از روش مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد تکنیک حداقل مربعات جزئی و نرم افزار SMART PLS 3 استفاده گردید. یافته های پژوهش حاکی از آن است که براساس آماره های T و P ضریب مسیر ارتباط شاخص های اجتماعی با تاب آوری اجتماعی معنادار می باشد به گونه ای که مقدار T این مسیر برابر با 28/11 از مقدار بحرانی 58/2 بزرگتر بوده و مقدار P نیز کوچکتر از 05/0 می باشد. همچنین برای تحلیل فضایی عوامل اجتماعی مؤثر بر تاب آوری روستاهای موردمطالعه ازمدل WASPAS استفاده شد که حاکی از آن بود که روستاهای شهرستان زهک، بیشترین میزان Qi و روستاهای شهرستان هامون دارای کمترین میزان Qi می باشند. بنابراین می توان نتیجه گرفت بین شاخص های اجتماعی با تاب آوری روستاییان ارتباط معناداری وجود دارد و همچنین حجم اثر شاخص اجتماعی در حد زیاد می باشد و با توجه به اینکه روستاهایی که دارای Qi بیشتری هستند تاب آوری اجتماعی بیشتری دارند لذا می توان گفت روستاهای منطقه زهک از شاخص های تاب آوری اجتماعی بالاتری برخوردار می باشند.

در گفتمان چالشهای توسعه ناموزون شهری در کشورهای در حال رشد، آنچه بیش از همه از نظر اقتصادی و اجتماعی چشماندازی از فقر و نمودی از اسکان غیر رسمی را پدیدار میسازد رخداد خزش شهری است. این پدیده ضمن ایجاد ناپایداری و از بین بردن عرصههای کشاورزی، رشد فیزیکی نامنظم و پراکندهای را در پیرامون کلانشهرها ایجاد کرده و میتواند به مهاجرتهای روستایی شهری دامن زده و  علاوه بر دگرگونیهای مکانی فضایی در توسعه نیافتگی شهر و روستاهای پیرامونی نقش قابل توجهی داشته باشد. از اینرو، مطالعه حاضر با هدف "تحلیل اثرات خزش شهری بر تحولات کالبدی فضایی روستاهای پیراشهری زاهدان" طراحی شد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی بود. جامعه آماری شامل 4 روستای بخش مرکزی شهر زاهدان است که خزش شهری بیشترین اثرات را بر آنها داشته است. دادههای مورد نیاز از تصاویر ماهوارهای لندست تهیه شد. یافتههای تحقیق نشان داد اثرات خزش شهری زاهدان و جریانات فضایی حاکم بر آن باعث تحولات کالبدی فضایی در ابعاد مختلف (افزایش جمعیت، اندازه روستا و تحول در ساختار اشتغال و فعالیت) در نواحی روستایی پیراشهری گردیده است. این اثرات بر بخش کشاورزی منفی (6/66-)، در بخش خدمات مثبت (65/66) و در بعد اجتماعی حاکی از ایجاد نقش خوابگاهی و افزایش جابجایی جمعیت و تبادلات فرهنگی از روستاهای پیرامونی به شهر زاهدان بود.