حمیدرضا وارثی

حمیدرضا وارثی

مدرک تحصیلی: استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۱۵ مورد.
۱.

تحلیل فضایی-جغرافیایی شاخص های رشد هوشمند در مناطق شهری (نمونه موردی: بندر بوشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال ۲۴ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۷۴ ۳۰۸-۲۹۴

کلید واژه ها: بوشهر برنامه ریزی تحلیل فضایی شاخص رشد هوشمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 483 تعداد دانلود : 238
در واقع رشد هوشمند شهری، استراتژی عاقلانه ای برای جهت دادن به توسعه شهر و کنترل پراکندگی و سوق دادن رشد شهر به سمت پایداری محسوب می گردد. هدف این پژوهش سنجش میزان برخورداری مناطق شهر بوشهر به لحاظ شاخص های رشد هوشمند است. در همین راستا، این پژوهش از نظر هدف، کاربردی-توسعه ای و از نظر روش، ترکیبی از روش های اسنادی، تحلیلی، علّی و پیمایشی است. پایایی ابزار تحقیق بر پایه ضریب آلفای کرونباخ تحقیق 0/749بوده است که بالاتر از 0/7می باشد و مناسب می باشد. جامعه آماری پژوهش، ساکنین شهر بوشهر هستند که طبق برآورد فرمول کوکران 384 نمونه می باشد. طبق تعداد جامعه آماری، پرسشنامه به صورت تصادفی در بین شهروندان توزیع و تکمیل گردید. جهت مقایسه بین دو منطقه از نظر شاخص های مورد بررسی برای رشد هوشمند شهری در منطقه 1 و 2 شهر بوشهر از آزمونT با دو نمونه مستقل استفاده شده است. در این آزمون اولین گزینه ای که باید بررسی شود سطح معناداری می باشد در صورتی که سطح معناداری یا sig بین دو منطقه کمتر از 0/05باشد نشان دهنده تفاوت معنادار بین دو منطقه می باشد و برعکس. بررسی سطح معناداری (0.000) نشان می دهد که تفاوت معناداری بین دو منطقه از نظر رشد هوشمند شهری وجود دارد. میانگین منطقه یک، با 3/21بیشتر از منطقه دو، با 2/86 بوده است. هر چند تفاوت معناداری در برخورداری مناطق بوشهر از نظر شاخص های رشد هوشمند وجود دارد، لیکن این تفاوت چشمگیر نیست و در مجموع مناطق بوشهر وضعیت مناسبی از لحاظ شاخص های رشد هوشمند ندارند.
۲.

برنامه ریزی استراتژیک توسعۀ منطقه ای ایلام برمبنای رقابت پذیری منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۲) 233 - 211

کلید واژه ها: توسعه منطقه ای برنامه ریزی استراتژیک Meta SWOT رقابت پذیری منطقه ای استان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 504 تعداد دانلود : 105
توسعه منطقه ای به عنوان یکی از انواع توسعه می تواند نقش مهمی در توسعه پایدار مناطق ایفاکند و همچنین تاثیر زیادی برروی پیشرفت ورشد همه جانبه استان ها داشته باشد.استان ایلام از ظرفیت های متعدد اقتصادی ، اجتماعی و.... برخورداراست که از ظرفیت بالقوه این استان برای توسعه ای پایدارحکایت دارد. هرچند تاکنون ازاین ظرفیت استفاده نشده است. هدف این پژوهش تدوین سیاست های استراتژیک وراهبردی توسعه منطقه ای بانگاه بر ابعاد همه جانبه در استان ایلام می باشد. بدین ترتیب روش تحقیق درمقاله حاضر، ازنوع توصیفی تحلیلی است. واطلاعات موردنیاز به روش اسنادی وپیمایشی (پرسشنامه ای) تهیه گردید. و براساس نخستین گام درمراحل برنامه ریزی راهبردی استفاده از Meta SWOT است. این مدل راهبردهای توسعه پایدارمنطقه ای تعیین و منابع وقابلیت های استان ایلام برای مقایسه رقابت پذیری منطقه ای بااستان های همجوار شناسایی گردید و در نهایت باتحلیل PESTSLنتایج زیر به دست آمدکه در بین عوامل کلان سرمایه گذاری بخش خصوصی، تجارت با وجود موقعیت مرزی، افزایش بودجه و اعتبارات استانی، پرهیز از نگاه سیاسی به مسائل مدیریتی، مدیریت کلان کشور دارای بالاترین اثر گذاری بر توسعه منطقه ای استان ایلام هستند. و همچنین حمل و نقل مرزی، صنایع و معادن، بازارچه مرزی، منابع آب و زمین های کشاورزی به عنوان مهم ترین قابلیت های توسعه منطقه دارای بیشترین تناسب راهبردی با عوامل کلان هستند. بنابراین در تحلیل نهایی نتایج به دست آمده می توان گفت؛ در بحث رقابتی استان ایلام برای توسعه منطقه و اقتصادی و اجتماعی دارای موقعیت برابری با استانهای غرب کشور است که باید از این موقعیت با توجه به راهبردهای ارائه شده استفاده نماید و خود را به عنوان قطب توسعه منطقه معرفی کند.
۳.

تحلیل فضایی پایداری نظام شهری با تاکید بر جایگاه شهر های کوچک استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۳) 23 - 40

کلید واژه ها: تحلیل فضایی نظام شهری شهر کوچک توسعه پایدار شهری استان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 11 تعداد دانلود : 733
استقرار الگوی نظام متعادل شهری بر پایه توسعه شهر های کوچک گامی در راستای توزیع عادلانه امکانات و خدمات بوده و به توزیع قانونمند و آرایش یافته فضایی جمعیت و سکونتگاه های انسانی بر پهنه ملی می انجامد و با توسعه این گونه شهر ها زنجیره اتصال شهر های بزرگ به روستاها و روستاشهر ها نیزتکمیل خواهد. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل فضایی وضعیت نظام فضایی شهری استان ایلام در دوره های سرشماری 1355 تا 1395 و با استفاده از مدل های ارزیابی و تحلیل نظام شهری مانند؛ قانون اندازه – مرتبه زیف، مدل تعدیل یافته اندازه - مرتبه، ضریب آنتروپی، منحنی لورنز و ضریب جینی، شاخص دو شهر، شاخص مهتا، شاخص تمرکز نخست شهر، شاخص تمرکز هرفیندال، شاخص عدم تمرکز هندرسون است. روش گرد آوری اطلاعات با استفاده از روش غیر مستقیم؛یاکتابخانه ای بر پایه اطلاعات سرشماری های 1355 تا1395 مرکز آمار ایران انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد نظام فضایی شهر های استان ایلام الگویی نامتعادل دارد، نقش و جایکاه پایین شهر های کوچک در نظام سلسله مراتبی شهر های استان متناسب با میزان جمعیت و تعداد آنها، موقعیت برتر سیاسی – اداری شهر ایلام، سبب هدایت جریان حرکات جمعیتی برای دسترسی به اندک امکانات وخدمات موجود در شهر ایلام گردیده و همین عامل باعث تشدید شکاف در نظام سلسله مراتبی شهر ایلام با شهر های کوچک موجود شده است. اقدامات مداخله گرانهدولت در راستای تقویت شهر های کوچک از طریق افزایش اعتبارات استانی به منظور تقویت شهر های کوچک و توسعه زیر ساخت های آموزشی، بهداشتی - در مانی، فناوری های IT ، زیر ساخت راهها، ایجاد فرصت های شغلی، توسعه مسکن، عدم تمرکز گرایی اداری و سیاسی مهمترین راهکار ها در راستای تعدیل نظام شهری استان می باشد.
۴.

شناسایی فرایندهای اقتصادی موثر در شکل گیری فرم های جغرافیایی از منظر شهر اسلامی - ایرانی (مورد مطالعه: محلات تاریخی شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال بیستم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۷۵ 37 - 56

کلید واژه ها: فرایندهای اقتصادی فرم های جغرافیایی شهر اسلامی - ایرانی محلات تاریخی اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 113 تعداد دانلود : 828
درحال حاضر بیشتربرنامه ریزی شهرهای ما نگرش فرم محور مسلط بوده و هست یعنی عمدتاً بر مسائل کالبدی و ظاهری شهرها تاکید می شود. این امر باعث می شود، از علل بنیادی که فرم ها را بوجود می آورند، غفلت شود. در شکل گیری فرم های جغرافیایی شهرها، فرایندهای گوناگون سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تاثیر دارد. یکی از این موارد، فرایندهای اقتصادی است. هدف این پژوهش این است که فرایندهای اقتصادی موثر در شکل گیری فرم های جغرافیایی شناسایی شود که این امر از طریق مطالعه محلات تاریخی شهر اصفهان انجام شده است. روش تحقیق به صورت ترکیبی(کمی و کیفی) انجام شده است. از این طریق از مزایای هر دو روش کمی و کیفی بهره می گیریم. نوع تحقیق، با توجه به موضوع آن، کاربردی می باشد. در تحقیق حاضر اطلاعاتی که از محدوده مورد مطالعه بدست آمده است با استفاده از منطق و استدلال عقلی مورد تحلیل کیفی قرار می گیرند. جهت تحلیل کمی داده ها از روش های آمار استنباطی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد فرایندهای اقتصادی موثر در شکل گیری فرم های جغرافیایی در محلات تاریخی اصفهان عبارتند از: «اهمیت اماکن وقفی»، «ضرورت بازارچه»، «اهمیت فضاهای مذهبی مانند مسجد و زیارتگاه در بازار اصفهان»، «عدم تبلیغ مصرف و مادیات برخلاف محلات مدرن و امروزی»، «اهمیت جوانمردی و فتوت در میان بازاریان» و «دسترسی شهروندان به خدمات عمومی». از میان فرایندهای مورد مطالعه نیز « اهمیت اماکن وقفی» بیشترین میانگین را به خود اختصاص داده و براساس این پژوهش، مهم ترین فرایندهای اقتصادی موثر در شکل گیری فرم های جغرافیایی در محلات تاریخی شهر اصفهان، این فرایند می باشد.
۵.

تحلیل رویکرد نظری روان شناسی شهری با تأکید بر شهر استرس زا، مورد مطالعه: شهر یاسوج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 53 - 68

کلید واژه ها: روان شناسی محیطی روان شناسی شهری استرس شهر یاسوج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 836 تعداد دانلود : 926
هدف از پژوهش حاضر، بررسی و شناسایی شاخص های استرس زا و بررسی وضعیت این شاخص ها در حوزه های اقتصادی، خانوادگی، محیطی، اجتماعی و فرهنگی، شخصی و فردی، امنیت شهری و کالبد شهری در نواحی شهر یاسوج از دید شهروندان است. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری پژوهش، شامل کل شهروندان شهر یاسوج (114000 نفر) بود. روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری خوشه ای و تصادفی بوده است. همچنین اخذ داده های موردنیاز به صورت پیمایشی و با استفاده از تنظیم و تکمیل پرسش نامه در بین شهروندان انجام گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در بین نواحی شهر یاسوج از نظر شاخص های استرس زا ، ناحیه 1 دارای بهترین و ناحیه 4 دارای بدترین وضعیت هستند همچنین، شاخص اقتصادی و شاخص های خانوادگی بیشترین تأثیرگذاری را در افزایش استرس شهروندان شهر یاسوج و حوزه زیست محیطی و کمترین تأثیرگذاری را در استرس شهروندان شهر یاسوج داشتند. در بین شاخص های استرس زا در شهر یاسوج، پیدا کردن شغل مناسب برای اعضای خانواده، کمبود و گرانی مسکن، ارتباطات فامیلی، مشکلات مربوط به ازدواج و بالا بودن اجاره خانه، تأثیرگذارترین متغیرهای استرس زا بوده اند. همچنین در بین شاخص های استرس زا، شاخص حوزه محیطی و شاخص خانوادگی، تاثیر و قدرت تبیین بیشتری نسبت به بقیه شاخص های بررسی شده در پیش بینی افزایش استرس شهروندان شهر یاسوج دارند. همچنین نوآوری پژوهش حاضر، استفاده از تکنیک WASPAS در شناسایی و ارزیابی شاخص های استرس زا در بین شهروندان شهر یاسوج است.
۶.

تحلیل سیستمی عوامل کلیدی مؤثر بر برنامه ریزی مسکن پایدار با رویکرد آینده پژوهی(مطالعه موردی؛ مناطق 22 گانه کلانشهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال نهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۶) 109 - 126

کلید واژه ها: آینده پژوهی برنامه ریزی مسکن توسعه پایدار کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 904 تعداد دانلود : 601
چشم انداز کنونی کلانشهرِ تهران، آن را شهری پایدار و منسجم با ساختاری مناسب برای سکونت ترسیم می کند تحقق چنین چشم اندازی که مسکن پایدار را به عنوان رکن اصلی لازم می داند نیازمند مداقه است. در این پژوهش هدف شناسایی عواملی است که زمینه سازی تحقق این چشم انداز را فراهم می نماید.که نتایج آن هم در بازترسیم چشم انداز های آتی در افق برنامه های توسعه شهری موثر خواهد بود. روش پژوهش بر اساس هدف کاربردی و شیوه گردآوری اطلاعات اسنادی - میدانی و در یک فرآیند توصیفی تحلیلی انجام شده است.با استفاده از پرسشنامه به روش دلفی از بین 26 عامل در نهایت 18 عامل به عنوان مهمترین عوامل در چهار بُعد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی طبقه بندی شد. تحلیل ساختاری با استفاده از نرم افزار میک مک نشان می دهد که عواملی چون؛ زمین، توسعه عمودی، کیفیت و استحکام مساکن، منابع آب، بحران های طبیعی و دسترسی ها جزء عوامل اثرگذار می باشند که برای هر کدام از عوامل راهبردها و سیاست هایی  همچون مالیات بر ارزش زمین، احداث سد های زیرزمینی، منطقه بندی ارتفاعی، ورود بخش بیمه به ساخت و سازها و غیره پیشنهاد داده شده است.
۷.

تدوین برنامه ریزی استراتژیک فضای شهری با رویکرد توسعه پایدار شهری، نمونه موردی: بندر بوشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۵ 101 - 124

کلید واژه ها: برنامه ریزی استراتژی توسعه شهری برنامه ریزی استراتژیک بندر بوشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 519 تعداد دانلود : 557
رشد سریع جمعیت و به موازات آن افزایش مشکلات و ناهنجاری های کالبدی و غیرکالبدی در شهرهای امروزه به همراه ناکارآمدی طرح های توسعه شهری سنتی جهت بر طرف نمودن این مشکلات، سبب گردیده که برنامه ریزان به دنبال ارائه رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری باشند. از جمله رویکردهای نوین، برنامه ریزی استراتژیک شهری می باشد. پژوهش پیش رو به بررسی شاخص های گوناگون توسعه شهری با رویکرد برنامه ریزی استراتژیک در بندر بوشهر جهت شناسایی استراتژی های مناسب توسعه شهری در راستای توسعه پایدار می پردازد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع روش تحقیق توصیفی-تحلیل می باشد. روش گردآوری اطلاعات و داده های آن کتابخانه ای و میدانی می باشد. روش پیمایشی از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از 30 تن از کارشناسان و متخصصان حوزه برنامه ریزی شهری است. در نهایت از تکنیک سوات (SWOT) جهت بررسی استراتژی های توسعه شهری و از تکنیک ماتریس کمّی برنامه ریزی استراتژیک (QSPM) جهت اولویت بندی استراتژی های توسعه شهری مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد نمره نهایی عوامل داخلی 839/2 و نمره نهایی عوامل خارجی 895/2 است که در میان چهار موقعیت تهاجمی، محافظه کارانه، تدافعی و رقابتی، این شاخص ها در موقعیت رقابتی قرار دارند. در نهایت با استفاده از مدل تکنیک ماتریس کمّی برنامه ریزی تعداد 9 استراتژی جهت توسعه شهر بوشهر پیشنهاد و رتبه بندی شدند این استراتژی ها عبارتند از؛ مدیریت یکپارچه، راهبرد رشد هوشمند، بازیافت زمین های بایر و اراضی نظامی، ساماندهی بافت های فرسوده، بالا بردن خدمات شهری، بهره گیری از قابلیت های توریسم خارجی، بهره گیری از رویکرد انتقال حق توسعه، کاهش دخالت و دست کاری بی برنامه در اکوسیستم دریا، افزایش مشارکت شهروندان.
۸.

سنجش و تحلیل راهبردهای توسعه شهری با رویکرد توسعه پایدار با استفاده از منطق فازی (نمونه موردی: بندر بوشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۳ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۸) 1413 - 1432

کلید واژه ها: بندر بوشهر برنامه ریزی راهبردی شهری توسعه پایدار شهری شاخص های توسعه پایدار منطق فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 594 تعداد دانلود : 598
شهر ، به عنوان یک سیستم چندب ُ عدی و پویا ، همواره با چالش های پیچیده و گسترده ای روب ه روست. این پیچیدگی ها سبب ش ده که برنامه ریزان به دنبال رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری باشند. از جمل ه این رویکردهای نوین، برنامه ریزی راهبردی شهری است. بندر بوشهر با توجه به رشد روزافزون جمعیت در سال های اخیر و افزایش رو به تزاید مسائل و مشکلات شهری در ابعاد گوناگون (کالبدی، اقتصادی، و فرهنگی)، با محدودیت های متعددی مواجه بوده است. همین امر لزوم اتخاذ رویکردهای نوین جهت برنامه ریزی آینده نگرانه برای این شهر را آشکار می کند . هدف نگارندگان از این پژوهش آن است که با استفاده از وزن دهی به شاخص های راهبردی توسع ه بوشهر توسط متخصص ا ن برنامه ریزی شهری و با رویکرد برنامه ریزی راهبردی به اولویت بندی پیشران های توسعه دست یاب ن د. برای این هدف، از روش توصیفی- تحلیلی و همچنین روش پیمایشی (پرسش نامه) در قالب راهبرد های توسع ه شهری استفاده ش د که از نظر هدف کاربردی محسوب می شود. جامع ه نمون ه این پژوهش را سی نفر از کارشناسان حوز ه برنامه ریزی شهری تشکیل می دهند. برای وزن دهی به راهبرد ها از اکسل و سیستم فازی استفاده ش د. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در دو منطق ه شهر بوشهر اولویت بندی راهبرد های توسعه یکسان است و راهبرد های سامان دهی کالبدی- فضایی، دسترسی پایدار شهری، تقویت اقتصاد شهری، حکمروایی خوب شهری، زیست پذیری شهری ، و محیط زیست شهری به ترتیب اولویت های پیشران های توسع ه پایدار شهر بوشهر محسوب می شو ند. البته ، در اولویت بندی شاخص های فرعی در دو منطقه اندکی تفاوت وجود دارد. با توجه به نحو ه اولویت بندی پیشران های کلیدی، ابعاد کالبدی و اقتصادی در اولویت برنامه ریزی اند و مسائل زیست محیطی رتبه های پایین تری را به خود اختصاص داده اند.
۹.

نقش مورفولوژی و آمایش شهری در ارتقاء تاب آوری کالبدی- فضایی مطالعه موردی: کلانشهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲ 163 - 183

کلید واژه ها: تاب آوری شهری مدیریت بحران آمایش شهری مورفولوژی شهر اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 689 تعداد دانلود : 935
نظریه نوظهور «تاب آوری شهری» با نگاه جامع به همه ظرفیت های اجتماع، به سرعت در حال جایگزینی روش های ناکارآمد سنتی مدیریت بحران در رویارویی با تعدد و تنوع روز افزون فجایع در جهان است. هدف این پژوهش، با توجه به جایگاه مهم کلانشهر اصفهان در سلسله مراتب شهری، تحلیل وضعیت تاب آوری و تعیین عوامل اصلی و میزان اثرگذاری هر یک از آنها در ارتقاء تاب آوری اصفهان به وسیله مدلسازی ریاضی در قالب مدل EDRI، با تمرکز بر محیط مصنوع به ویژه مورفولوژی و آمایش شهری است. روش تحقیق: روش کلی پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف، زیربنایی و کاربردی است. در این جهت، با گزینش و بومی سازی شاخص ها به روش مطالعات کتابخانه ای، در رویکردی جامع سه شیوه مستقل جمع آوری و ارزیابی داده، شامل «بررسی میدانی و آماری»، «مصاحبه خبرگان به روش دلفی» و «افکارسنجی خانوار»، با استفاده از روش های تحلیل آماری، همبستگی کانونی، آزمون T و «مدل رگرسیونی چند متغیره پیش بین تاب آوری»، به کمک نرم افزارهای SPSS و R مورد استفاده قرار گرفت. بررسی ها گویای همبستگی مناسب و مستقیم شاخص های عملیاتی مطرح، همچنین تاب آوری «کالبدی- فضایی» پایین تر از متوسط اصفهان با مقدار 66/2، به کمک طیف لیکرات پنج سطحی 1 (بسیارضعیف) تا 5 (عالی) است. پیشنهادها: بر اساس نتایج، اولویت نخست برنامه ریزی ارتقاء تاب آوری از نظر کسب پایین ترین امتیاز، حوزه «آمایش و مورفولوژی شهری» با مقدار 53/2 و پس از آن «شاخص برخورداری» با 61/2 و «کیفیت مسکن» با مقدار 69/2 می باشد. میزان تأثیر بهبود شاخص ها در ارتقاء تاب آوری، بر اساس «مدل رگرسیونی پیش بین تاب آوری» حاصل پژوهش نیز، با ضرایب تأثیر 264/0 برای شاخص «آمایش و مورفولوژی شهری»، 164/0 برای «کیفیت مسکن» و با اختلاف بسیار جزئی مقدار 162/0 درخصوص «شاخص برخورداری» مؤید همین اولویت بندی برنامه ریزی و اقدام از منظر وزن مؤلفه ها و همچنین اهمیت آمایش شهری در ارتقاء تاب آوری است.
۱۰.

ارزیابی سازگاری شاخص های مکان یابی ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس با رویکرد تهدیدات و مخاطرات شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 127 - 140

کلید واژه ها: مکان یابی برنامه ریزی شهری سازگاری آسیب پذیری ساختمان تجاری بزرگ مقیاس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 461 تعداد دانلود : 456
استقرار هر فضای شهری در موقعیت فضایی کالبدی خاصی از سطح شهر تابع اصول و قواعد خاص خود است. رعایت اصول و قواعد می تواند موفقیت و عملکرد مناسب عنصر مورد نظر را در مکان تعیین شده افزایش دهد و در غیر این صورت باعث افزایش آسیب پذیری آنها می شود. با به کاربردن اصول برنامه ریزی شهری همچون برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، منطقه بندی شهری، تمرکززدایی، مکان یابی مناسب، جلوگیری از توسعه نواحی در همجواری با کاربری های پرمخاطره و مورد تهدید می توان ضریب آسیب پذیری شهرها را در مقابل مخاطرات کاهش داد. ساختمان های تجاری به عنوان یکی از المان های مهم شهری نقش بسزایی در تسهیل مدیریت بحران در شرایط اضطراری در برابر تهدیدات و مخاطرات شهری دارند؛ بنابراین علاوه بر محورهای سازه ای و معماری، محور مکان یابی یکی از مهم ترین و اصولی ترین محور جهت ارزیابی آسیب پذیری ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس است. این پژوهش  با ماهیت توسعه ای- کاربردی و روش توصیفی- پیمایشی به بررسی موضوع در ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس پرداخته است. در این پژوهش برای ارزیابی مکان یابی ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس دو معیار فضایی- کالبدی و جغرافیایی، طبیعی و زیست محیطی در نظر گرفته شده است.  در این پژوهش با بهره گیری از روش های SWARA و SMART به بررسی موضوع و ارائه مدل جهت ارزیابی آسیب پذیری مکانی پرداخته شده است. نتایج حاصل از ارزیابی معیارها و شاخص های مکان یابی نشان می دهد معیارهایی که منشأ آنها تهدیدات و مخاطرات شهری است (جغرافیایی، طبیعی) با امتیاز 5238/0 نسبت به معیارهای تسهیل کننده مدیریت بحران (فضایی و کالبدی) با وزن 4762/0 اولویت بیشتری دارند. با بهره گیری از مدل ارائه شده می توان ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس را در برابر تهدیدات و مخاطرات شهری مورد ارزیابی آسیب پذیری قرار داد و همچنین میزان آسیب پذیری و نقاط ضعف این ساختمان ها در هر شاخص و معیار را بررسی نمود. ارزیابی آسیب پذیری مکانی ساختمان مورد مطالعه برابر با 9/64 درصد است که به لحاظ سازگاری از منظر پدافند غیرعامل در دسته متوسط طبقه بندی می شود.
۱۱.

به کارگیری مدل تحلیل مسیر برای ارزیابی طرح ناحیه محوری با معیارهای شهرداری الکترونیک (مطالعه موردی: منطقه 6 و 15 شهرداری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۲ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۳) 971 - 992

کلید واژه ها: شهرداری الکترونیک طرح شهری طرح ناحیه محوری مدل تحلیل مسیر ناحیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 881 تعداد دانلود : 128
پس از رشد سرسام آور شهرنشینی و افزایش جمعیت شهری، شهرهای بزرگ ایران با مشکلات متعددی روبه رو هستند؛ تردد سنگین وسایل نقلیه، ترافیک، نابودی محیط زیست، آلودگی هوا و آلودگی صوتی، ازدحام جمعیت شهری، بحران کیفیت زندگی از جمله مشکلات است. یکی از راه حل های رفع این معضلات مهیاسازی زمینه های تحقق شهر الکترونیک و شهرداری الکترونیک است. هدف اصلی از این مقاله به کارگیری مدل تحلیل مسیر برای ارزیابی طرح ناحیه محوری با معیارهای شهرداری الکترونیک است و از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش جمع آوری اطلاعات شامل دو بخش تحقیق کتابخانه ای و میدانی است و جزو تحقیقات توصیفی- پیمایشی است.با به کارگیری تحلیل مسیر و تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری، شاخص های پژوهش از نظر تأثیر تحلیل و مدل مفهومی ارائه شد. برای برازش مدل از معیار Q2، معیار Gof، روایی واگرا، و روایی همگرا و برای سنجش میزان تأثیرگذاری طرح ناحیه محوری بر مبنای معیارهای منتخب از آزمون فریدمن استفاده شد. براساس یافته های تحقیق.برازش مناسب مدل های اندازه گیری در سطح منطقه 6 و 15 شهرداری تهران تأیید شد وارتباط معنادار بالایی بین متغیرهای مکنون وجود دارد که صحت مدل را تأیید می کند.همین طور با ارزیابی طرح ناحیه محوری مشخص شد این طرح به طور یکسان در همه ابعاد تأثیر نداشته است. بنابراین، برای اجرای کامل طرح ناحیه محوری نیاز به مدیران خلاقی است که بتوانند با استراتژی مناسب راه برون رفت از معضلات را پیدا کنند تا زمینه های تحقق شهرداری الکترونیک فراهم شود.
۱۲.

بررسی توسعه درونی شهر و الگوی توسعه کالبدی با تأکید بر وضعیت مسکن شهری(مطالعه موردی: شاهین شهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 230-253

کلید واژه ها: توسعه توسعه میان افزا زمین های بایر مسکن شاهین شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 471 تعداد دانلود : 547
رشد شتابان جمعیت شهر نشین و هجوم جمعیت مهاجر در سال های اخیر به شهرهای بزرگ و لزوم پاسخ گویی به نیازهای جمعیت شهرنشین و نیز ارائه خدمات شهری ، ضرورت به کارگیری تمام توان ها و ظرفیت های موجود شهر را بیش از پیش نمایان می سازد. بنابراین لازم است تا به جای توسعه و رشد بی رویه شهر به صورت افقی ، از طریق پر کردن بافت موجود شهر به رشد و توسعه پایدار در شهر دست پیدا کرد. بنابراین در این پژوهش هدف، ارزیابی تأثبر ابعاد اقتصادی، اجتماعی ، دسترسی، زیست محیطی و کالبدی وضعیت مسکن شاهین شهر بر میزان زمین های بایر و رها شده و توسعه میان افزای شهری می باشد.این پژوهش از نظر هدف ، کاربردی و از نظر روش ، توصیفی – تحلیلی است. ابتدا شاخص ها و ابعاد مناسب موضوع در غالب پرسشنامه تهیه گردید و سپس در محیط SPSSمورد آزمون قرار گرفت. پس از آن نیز با استفاده از تکنیکSWOT نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدید ها مشخص شدند و به ارائه راهبردهای مناسب پرداخته شدکه نتایج حاصل از تکنیک سوات نشان داد که استراتژی غالب در پژوهش از نوع تدافعی با ضریب 03/8 می باشد. پس از آن نیز نواحی 5 گانه شاهین شهر با استفاده از تکنیکSAW رتبه بندی شدند که ناحیه فردوسی با امتیاز 23/0 رتبه اول و گلدیس با امتیاز 12/0 رتبه پنجم را به خود اخصاص داد. سپس نتایج حاصل از این تکنیک با استفاده از نرم افزارArc GIS نشان داده شد.
۱۳.

تبیین سیاست های مستقیم دولت در زمین شهری بر الگوهای رشد پیراشهری کلان شهر (مطالعه موردی: شهرهای شرق تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۲ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۳) 903 - 919

کلید واژه ها: الگوی رشد سیاست های مستقیم زمین شهری شهرهای پیرامون کلان شهرها مدل سلول های خودکار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 584 تعداد دانلود : 14
الگوی رشد شهر، ازآنجاکه با یکی از محدودترین منابع در دسترس انسان یعنی زمین سروکار دارد، از موضوعات مهم در برنامه ریزی شهری است. بررسی مراحل رشد و توسعه کالبدی کلان شهرهای جهان از گذشته تا به امروز نشان می دهد که سیاست های مستقیم وغیرمستقیم دولت درتغییرات الگوهای رشد،به ویژه در مناطق کلان شهری،بسیار مهم بوده واین سیاست ها در سایر تغییرات از جمله تغییرات تکنولوژیک مؤثر باعث رشد فیزیکی سریع شهرها و تبدیل شهرهای فشرده به شهرهای گسترده شده است. مطالعه الگوهای رشد کلان شهری ناشی از سیاست های دولتی در بسیاری از کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته با توجه به شرایط خاص اقتصادی- اجتماعی کشورها نشان می دهد که مدیریت و برنامه ریزی علمی باید براساس درک مناسبی از فرایندهای فضایی-زمانی رشد شهری باشد. کلان شهر تهران،به عنوان مهم ترین شهر کشور،از شروع تحولات اقتصادی–اجتماعی سدهحاضر سکونتگاه های پیرامون خود را تحت تأثیر قرار داد و این سکونتگاه ها به صور مختلف از تغییرات فیزیکی-اقتصادی و اجتماعی موجود در تهران تأثیر پذیرفتند؛ این امر سبب شد الگوهای رشد متفاوت متأثر از سیاست های زمین شهری در پیرامون کلان شهر تهران شکل یابد. این مقاله با هدف تبیین الگوهای رشد شهرهای پیرامون کلان شهر تهران با تأکید بر سیاست های مستقیم دولت بر زمین شهری تدوین شده است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی استو شیوهجمع آوری اطلاعات مطالعات کتابخانه ای است. در این مقاله به بررسی سیاست های مستقیم دولت در دو شهرشرقی کلان شهر یعنی رودهن و پردیسپرداخته شده و سپس با استفاده از مدل سلول های خودکار نوع تغییرات در هر شهر ناشی از سیاست ها ترسیم شده و همچنین رشد آتی این شهرها الگوسازی شده است. نتایج حاصل نشان داد فرایندها و الگوهای فضایی-زمانی رشد شهری در مناطق کلان شهری شرق تهران بازنمایی فضایی ساختارها و سازوکارهای اجتماعی-اقتصادی و سیاسی حاکم بر جامعه بوده واین سیاست ها در شکل دهی الگوهای متفاوت رشد در شهرهای پیرامون نقش اساسی داشتهاست.
۱۴.

کاربرد مدل Vikor در سنجش سطح توسعه یافتگی استان های ایران

نویسنده:
منبع: پژوهش های مکانی - فضایی سال پنجم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 17-36

کلید واژه ها: توسعه توسعه یافتگی روش های چند شاخصه VIKOR استان های ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 807 تعداد دانلود : 917
آغاز موج استفاده از مدل های کمی در علوم اجتماعی طی دهه های 1960 توأم با طرح مباحث توسعه و توسعه نیافتگی، کاربرد این روش ها را در تعیین سطح توسعه یافتگی مناطق گسترش داد. از سوی دیگر توسعه و توسعه نیافتگی از جمله مباحثی است که در بین برنامه ریزان مطرح است. در همین راستا وجود نابرابری ها و تفاوت های منطقه ای که علاوه بر ویژگی های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی، متأثر از سیاست ها و برنامه ریزی هاست، برنامه ریزان را بر آن داشته است که تکنیک ها و روش هایی را ابداع کنند تا از طریق تعیین درجه توسعه یافتگی و رتبه بندی مناطق، بتوانند به شناخت و تحلیل یا عوامل نابرابری ها و تفاوت های منطقه ای دست یابند. هدف مقاله حاضر تعیین جایگاه استان های ایران ازنظر سطح توسعه با استفاده از مدل Vikor است. با توجه به اهمیت شاخص ها و همچنین محدودیت دسترسی به آن ها، 40 متغیر که شامل شاخص های کشاورزی (6 مورد)، صنعتی (3 مورد)، آموزشی (9 مورد)، فرهنگی و اجتماعی (6 مورد)، بهداشتی و درمانی (8 مورد)، اقتصادی (1 مورد) و شاخص های زیربنایی (7 مورد) را که از سالنامه آماری کشور گردآوری شده، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان داده است که بر اساس محاسبات انجام شده، به ترتیب استان های قم، چهارمحال و بختیاری و سمنان با ضریب Qi 088/0، 444/0 و 450/0 رتبه های اول تا سوم از نظر سطح توسعه یافتگی را دارا می باشند. همچنین از نظر سطح توسعه یافتگی، 1 استان توسعه یافته، 19 استان درحال توسعه و 10 استان نیز توسعه نیافته می باشند.
۱۵.

بررسی الگوی رشد شهرهای پیرامون کلان شهر تهران با تأکید بر سیاست های دولت بر زمین شهری؛ نمونه موردی: شهر دماوند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۷۳ 95-120

کلید واژه ها: الگوی رشد شهری برنامه ریزی شهری سیاست های دولت زمین شهری مدل سلول های خودکار شهر دماوند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 552 تعداد دانلود : 210
یکی از تغییرات عمده در ساختار فضایی شهرها که بعد از انقلاب صنعتی رخ داد ، ظهور مناطق کلانشهری بود که دارای الگوی خاص خود از نظر رشد شهری، نظام اسکان، اندازه شهر، ساختار فضایی بودند. امروزه این مناطق به الگوی غالب شهرنشینی بویژه در حوزه کشورهای جنوب محسوب می شوند. از میان مسائل کلیدی مرتبط با این مناطق نحوه استفاده از زمین و رشد فیزیکی شهرهای موجود در آن است. هدف مقاله حاضر تبیین الگوی رشد شهر دماوند به-عنوان یکی از شهرهای موجود در این منطقه با تأکید بر سیاست های دولت در زمینه استفاده از زمین شهری است. تهران به عنوان مرکز این منطقه تغییرات فیزیکی-اقتصادی و اجتماعی متنوعی را بعد از دوره مدرنیزاسیون در ایران تجربه کرد. به ویژه بعد از دهه 1350 که توسعه پیوسته تهران جای خود را به توسعه منفصل و پراکنده داد، چشم انداز اجتماعی–فضایی شهرهای پیرامون تهران مانند شهر دماوند نیز به طور معناداری تغییر کرده است. براین اساس، هدف مقاله حاضر این است که نخست سیاست های دولت را در زمینه استفاده از زمین در شهر دماوند تبیین می کند. سپس با استفاده از مدل سلول های خودکار روند تغییرات در ساختار شهر دماوند در فاصله زمانی 1366-1396 تحلیل کند. در نهایت، مقاله حاضر تلاش می کند که و روندهای رشد فیزیکی شهر در دوره زمانی 1396-1410 شبیه سازی نماید. نتایج حاصل از این مقاله نشان داد که فرایندها و الگوهای فضایی-زمانی رشد شهرها در مناطق کلانشهری شرق تهران مانند شهر دماوند بازنمایی فضایی ساختارها و روابط اجتماعی-اقتصادی و سیاسی خود کلانشهر تهران است. همچنین، روند رشد و گسترش شهری در تهران و نواحی پیرامون در مقایسه دوره قبل از مدرنیزاسیون، از الگوهای رشد متفاوتی پیروی می کند. تبیین رشد فیزیکی شهرها در مناطق کلانشهری به برنامه ریزان و مدیران شهری این امکان را می دهد که رشد فیزیکی شهر را به نحو کارآمدی مدیریت کنند.
۱۶.

ارزیابی شاخص های فضای معماری ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس با رویکرد تهدیدات و مخاطرات شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد و مدیریت شهری سال هفتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۶ 1-14

کلید واژه ها: فضای معماری تهدیدات سازگاری آسیب پذیری پدافند غیرعامل ساختمان تجاری بزرگ مقیاس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 949 تعداد دانلود : 435
دستیابی به معیارهای فنی که با به کار بستن آن ها در مرحله طراحی معماری ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس که به عنوان یکی از کاربری های مهم در برنامه ریزی شهری محسوب می گردد، می تواند سطح امنیت شهروندان را در برابر انواع تهدیدات و مخاطرات طبیعی، افزایش دهد و موجب کاهش آسیب پذیری و ارائه استمرار خدمات و فعالیت این ساختمان ها می شود. پژوهش حاضر با ماهیت توسعه ای- کاربردی و روش توصیفی- پیمایشی، به بررسی موضوع در ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس پرداخته است. در این پژوهش، برای ارزیابی فضای معماری ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس، پنج معیار استمرار فعالیت در شرایط اضطراری، هزینه، تسهیل خروج اضطراری، کاهش اثر انفجار و زلزله در نظر گرفته شده است. این پژوهش، با بهره گیری از روش های Swara و Smart به بررسی موضوع و ارائه مدل جهت ارزیابی آسیب پذیری فضای معماری، پرداخته است. نتایج حاصل از ارزیابی معیارها و شاخص های فضای معماری، نشان می دهد معیارهای قابلیت کاهش اثر انفجار، تسهیل خروج اضطراری، استمرار فعالیت در شرایط بحران، زلزله و هزینه با وزن های ۳۰۵۶/۰، ۲۷۷۸/۰، ۲۳۱۵/۰، ۱۸۵۲/۰ و ۱۵۴۳/۰ در رتبه های اول تا پنجم قرار گرفته اند. با بهره گیری از مدل ارائه شده، می توان فضای معماری ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس در برابر تهدیدات و مخاطرات شهری را مورد ارزیابی آسیب پذیری قرار داد و همچنین میزان آسیب پذیری و نقاط ضعف این ساختمان ها در هر شاخص و معیار را بررسی کرد.
۱۷.

رشد هوشمند شهری با تأکید بر روش TDR درجهت تأمین زمین خدمات شهری (مورد شناسی: شهر یاسوج)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۲ 99 - 124

کلید واژه ها: خدمات شهری TDR مناطق ارسال مناطق دریافت رشد هوشمند شهر یاسوج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 891 تعداد دانلود : 837
یکی از رویکردهای نوین تأمین زمین خدمات شهری که از تلفیق رشد هوشمند شهری و پایداری شهری حاصل شده، روش انتقال حق توسعه است؛ ازاین رو هدف پژوهش حاضر شناسایی مناطق ارسال و دریافت حق توسعه و همچنین شناسایی نواحی دارای پتانسیل بالای حق توسعه و شناسایی پیشران های کلیدی مؤثر در اجرای الگوی TDR است. جامعه آماری پژوهش شهر یاسوج و حوزه نفوذ مستقیم (حریم) آن است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و وزن دهی شاخص های پژوهش از مدل GRA و نرم افزار Arc GIS و برای طراحی نقشه های نهایی پژوهش از نرم افزار IDRISI Selva و شناسایی پیشران های کلیدی از مدل روش تحلیل اثرات متقاطع استفاده شده است. براساس الگوی انتقال حق توسعه، نواحی شهر یاسوج به مناطق دریافت و انتقال حق توسعه تقسیم شدند . نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در مناطق ارسال، پارامتر آثار و ابنیه تاریخی و بافت های باارزش با وزن 7246/0 رتبه اول را به خود اختصاص داده است. مشارکت شهروندان و اراضی زراعی، باغات و جنگل های مهم با وزن 6279/0 و 5403/0 در رتبه های دوم و سوم قرار دارند. در مناطق دریافت نیز پارامتر مشارکت با وزن 9471/0 و تمایل به افزایش تراکم و ساخت و ساز با امتیاز 3241/ 0 در اولویت دوم قرار دارد. براساس نتایج پژوهش، ناحیه 2 و 3 از پتانسیل بسیار بالایی در ارسال حق توسعه و همچنین ناحیه 4 پتانسیل بسیار بالایی برای دریافت حق توسعه دارد. درنهایت نتایج حاصل از به کارگیری روش تحلیل تأثیرات متقاطع حاکی از آن بوده که 4 پیشران کلیدی از جمله شاخص های تمایل به افزایش تراکم و ساخت وساز، برخورداری از شبکه معابر، آثار و ابنیه تاریخی و بافت های باارزش، اراضی زراعی، باغات و جنگل های مهم از میان 15 عامل شناسایی شده، بیشترین تأثیر و همچنین شاخص مشارکت، ضمانت حقوقی و قانونی بالا، وجود ساختار و سازمان اداری منسجم به عنوان عوامل تنظیم کننده بین عوامل تأثیرگذار و تأثیرپذیر بیشترین شدت را در شناسایی و توسعه تأمین زمین خدمات شهری یاسوج دارند. درنتیجه این پیشران ها باید به عنوان عوامل پایه اصلی در روش TDR در آینده مورد استفاده قرار بگیرند.
۱۸.

ارزیابی طرح مدیریت ناحیه محوری مبتنی بر معیارهای شهرداری الکترونیک با مدل ویکور (مطالعه موردی: منطقه 6 و 15 شهرداری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۷ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ 39 - 59

کلید واژه ها: شهر الکترونیک شهرداری الکترونیک طرح مدیریت ناحیه محوری مدل ویکور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 80 تعداد دانلود : 904
در سال های اخیر، شهرداری تهران به تهیه و اجرای طرح هایی در ابعاد محله و ناحیه پرداخته است تا امکانات شهری راحت تر در اختیار شهروندان قرار بگیرد. یکی از مهم ترین این طرح ها، طرح مدیریت ناحیه محوری شهرداری تهران است. زمانی که این طرح اجرا شد (1387)، استقرار شهرداری الکترونیک از اهداف آن بود. درواقع ناحیه محوری مهم ترین طرح مدیریت پایین به بالا، تمرکززدا و مشارکتی است که برای رفع نابسامانی ها و مشکلات توسعه اجتماعی و فضایی شهر تهران طرح ریزی شد. هدف مقاله کاربردی حاضر ارزیابی طرح مدیریت ناحیه محوری مبتنی بر معیارهای شهرداری الکترونیک با مدل ویکور است. در تجزیه و تحلیل داده های پژوهش به منظور شناسایی شاخص های مهم از روش دلفی فازی و نظر خبرگان استفاده شد. سپس بررسی شاخص های پژوهش از نظر اهمیت و تأثیر، به کمک تحلیل مسیر و تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری صورت گرفت و مدل مفهومی این مقاله ارائه شد. با استفاده از مدل ویکور، نواحی شهرداری مناطق 6 و 15 از نظر شاخص های پژوهش رتبه بندی و مقایسه شدند. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزارهای آماری SPSS، SPLS و ترسیم نقشه ها در نرم افزار ArcMap صورت گرفت. نتایج تحلیل براساس مدل ویکور نشان می دهد وضعیت نواحی منطقه 6 از منطقه 15 بهتر است و بالاترین رتبه ها برای نواحی 1 و 5 شهرداری منطقه 6 با امتیاز Q 957/0 و 1000 است. همچنین با استفاده از SPLS در این پژوهش، برازش مناسب مدل های اندازه گیری در سطح نمونه مورد مطالعه تأیید شد؛ بنابراین پیشنهاد می شود به منظور ارتقای یکسان همه ابعاد (منابع انسانی، اقتصادی، جغرافیایی و...) مدیریت همه جانبه شهرداری ناحیه عملی شود که تحقق این مهم مستلزم تعاملات دائمی، کارآمد و مستمر با نهادهای بالادستی و پایین دستی است.
۱۹.

بررسی و تحلیل توسعه درون زا در نواحی شهری (مطالعه موردی: شاهین شهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۴) 157 - 173

کلید واژه ها: توسعه توسعه شهری توسعه درونی مسکن شاهین شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 868 تعداد دانلود : 658
تبیین موضوع: گسترش افقی شهرها در چند دهه اخیر در کشور با تخریب سطح وسیعی از اراضی کشاورزی و سرمایه های طبیعی شهرها، در دستیابی به شکلی پایدار از کالبد شهر با چالش مواجه شده است. نظریه توسعه درونی که از اصول ده گانه رشد هوشمند می باشد، در راستای اهداف توسعه پایداراست. به موجب این رویکرد اراضی بایر و ناکارآمد به عنوان سازوکار تحقق سیاست های توسعه درونی شهر می باشد. بنابراین چنانچه در یک محدوده زیستی پراکنده روی کالبدی اتفاق بیافتد یعنی مازاد بر نیاز کالبدی، جمعیت ساکن، فضا اشغال گردد می توان به این نتیجه رسید که درون شهر فضاهای بلا استفاده، رها شده و ناکارآمد و فرسوده وجود دارند که برنامه ریزی جهت استفاده مناسب از آن ها اهمیت پیدا می کند. روش: در این پژوهش هدف، بررسی وضعیت نواحی شاهین شهر از لحاظ توسعه با تأکید بر ویژگی های مسکن، شاخص های مرتبط با آن و میزان برخورداری می باشد. جهت بررسی روابط بین متغییرها، با نرم افزار AMOS و روش معادلات ساختاری مورد تجزیه قرارگرفت . یافته ها: نتایج نشان داد طرح های توسعه شهر و ایجاد مسکن در آینده در تمام ابعاد زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی، کالبدی به جز بعد دسترسی، عامل اصلی گسترش کالبدی شهر است.سپس با تکنیک Antropi و VIKORجهت وزن دهی و رتبه بندی نواحی استفاده شد. نتایج: نتایج تکنیک ویکور نشان داد که نواحی شهری از نظر شاخص های پژوهش و به لحاظ توسعه درونی، به ترتیب ناحیه فردوسی در رتبه اول برخورداری و ناحیه گلدیس در رتبه آخر قرار گرفته است.
۲۰.

تحلیلی بر اولویت های اجرایی در ارتقاء کیفیت فضاهای گردشگری شهری مطالعه موردی: شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۶ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ 41 - 57

کلید واژه ها: کیفیت فضا گردشگری شهری فضاهای گردشگری یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 13 تعداد دانلود : 684
شهر یزد پتانسیل های بسیاری در زمینه گردشگری دارد. اما شواهد حاکی از آن است که استقبال گردشگران داخلی و خارجی از جاذبه های گردشگری شهر مذکور به خوبی صورت نمی گیرد. مسئله اصلی این است که برای جذب گردشگر باید کیفیت فضاهای گردشگری ارتقاء یابد. لذا این پژوهش باهدف اصلی شناسایی اولویت های اجرایی در راستای ارتقاء کیفیت فضاهای گردشگری شهر یزد انجام می شود. برای رسیدن به این هدف، 15 جاذبه گردشگری به عنوان نمونه انتخاب و بر اساس 34 شاخص در پنج بعد (عملکردی، ادراکی، زیرساختی، محیطی و مدیریتی) با استفاده از تکنیک پرسشنامه و مدل AHP و تحلیل های دوبعدی، اولویت های اجرایی مشخص شدند. جامعه آماری پژوهش گردشگران داخلی و خارجی در شهر یزد بود. بر اساس فرمول کوکران بیشترین تعداد پرسشنامه (400 پرسشنامه) میان گردشگران داخلی و خارجی در فضاهای گردشگری موردمطالعه توزیع شد. درنهایت تعداد 390 پرسشنامه بدون خطا جمع آوری و تحلیل شد. همچنین در بخش دیگری از پرسشنامه ها، وزن نسبی شاخص ها با استفاده از مدل AHP تعیین شد. درنهایت با تلفیق نتایج دو پرسشنامه، شاخص های پژوهش از دو بعد (درجه اهمیت در شرایط فعلی و وزن نسبی) تحلیل شدند. اولویت های اجرایی در پژوهش، به صورت شاخص هایی تعریف شده اند که در شرایط فعلی وضعیت مناسبی ندارند و درعین حال از وزن نسبی بالایی برخوردار هستند. نتایج نشان داد کیفیت فضاهای گردشگری شهر یزد، با نمره میانگین 85/2 پایین تر از حد متوسط است. از مجموع 34 شاخص موردمطالعه، 19 شاخص نمره کمتر از حد متوسط را کسب کرده اند. نتایج تحلیل دوبعدی نشان داد که 12 شاخص همچون شاخص های جذابیت فضا، فعالیت های متنوع، مراکز پذیرایی، قابلیت دسترسی به فضا، امکان توقف اتومبیل، جذابیت و تنوع کالبدی، آسایش اقلیمی، فاصله از هتل و اقامتگاه ها، تبلیغات و معرفی فضاها، نیروی انسانی آموزش دیده، کیفیت علائم راهنمایی و کنترل بر قیمت اجناس، اولویت های اجرایی برای ارتقاء کیفیت فضاهای گردشگری شهر یزد هستند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان