باقر غباری بناب

هدف این پژوهش، طراحی راهنمای برنامه ی درسی مهارت های پیش حرفه ای برای دانش آموزان با ناتوانی هوشی در دوره ی ابتدایی است. این پژوهش به روش اکتشافی طی دو بخش اسنادی و میدانی صورت گرفت که در بخش میدانی مهارت های ضروری پیش حرفه ای با استفاده از پرسش نامه ی محقق ساخته و نظرخواهی از 315 نفر از اولیا، 140 نفر از معلمان و 52 نفر از متخصصان شناسایی شدند. نتایج نشان داد که مهارت های پیش حرفه ای مورد نیاز دانش آموزان با ناتوانی هوشی شامل شش مؤلفه ی مهارت های اجتماعی، مهارت های جسمی، مهارت های تحصیلی کاربردی، مهارت ها و عادت های کاری، مهارت های زندگی روزمره و مهارت های درک مفاهیم زمان و مکان است که مهارت های شناسایی شده به ترتیب اهمیت گنجاندن شان در برنامه ی درسی در سه دسته مهارت های الزامی، مهارت های انتخابی و مهارت های اختیاری مشخص شد. هم چنین در بخش اسنادی با مطالعه کتابخآن های مشخص شد که هدف های برنامه ی درسی مهارت های پیش حرفه ای دانش آموزان با ناتوانی هوشی باید رشد مهارت های اجتماعی، مهارت های جسمی، مهارت های تحصیلی کاربردی، مهارت ها و عادت های کاری، مهارت های زندگی روزمره و مهارت های درک مفاهیم زمان و مکان باشد. هم چنین پس از شناسایی رئوس محتوا بر اساس هدف های یاد شده، مشخص شد که سازمان دهی عمودی محتوا باید به روش دوره ی ای توسعه ی تدریجی محیط اجتماعی و سازمان دهی افقی محتوا به شیوه ی سازمان دهی چند رشته ای صورت گیرد. بهترین فعالیت، انجام فعالیت عملی در محیط های واقعی است؛ بهترین مواد و وسایل آموزشی، مواد و وسایل واقعی مورد استفاده در محیط طبیعی است؛ بهترین راهبردهای تدریس روش نمایش، روش پروژه و روش گردش علمی است. بهترین گروه بندی، آموزش در گروه های کوچک با تعداد اعضای چهار نفره دارای سطوح پیشرفت مشابه در موضوعات خاص است. مهارت های پیش حرفه ای باید در درون دروس دیگر گنجانده شود و هم زمان با ورود دانش آموزان به مدرسه، آموزش آن ها شروع شود و یک چهارم از زمان آموزش هر درس به آموزش این مهارت ها اختصاص یابد. بهترین فضا برای رشد مهارت های پیش حرفه ای دانش آموزان با ناتوانی هوشی، مدرسه محله محوراست و بهترین روش ارزشیابی، آزمون های عمل کردی است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطة تصور فرد از خدا و روان پریشی در دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی تهران و علوم پزشکی ایران می باشد. بدین منظور تعداد 237 نفر از دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی تهران و علوم پزشکی ایران با استفاده از روش نمونه گیری سهمی انتخاب شدند. سیاهه تصور فرد از خدا (لارنس، 1997) و مقیاس روان پریشی در چک لیست نشانگان رفتاری (دراگوتیس و همکاران، 1973) بر روی آنان اجرا گردید. تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون چندگانه نشان داد که روان پریشی دانشجویان را به طور کلی می توان از روی نوع تصور شان از خدا پیش بینی کرد. هم چنین نتایج پژوهش نشان داد، دانشجویانی که تصور پذیرنده و مثبتی از خدا داشتند از روان پریشی کمتری برخوردار بودند، ولی دانشجویانی که تصور منفی از خدا داشتند از روان پریشی بیشتری برخوردار بودند. تلویحات نظری و کاربردهای عملی یافته ها در اصل مقاله گزارش شده است.

این پژوهش به بررسی تأثیر آموزش هوش معنوی بر مؤلفه های بهزیستی روان شناختی، اضطراب وجودی، و هوش معنوی پرداخته است. جامعه آماری شامل دانشجویان دوره کارشناسی دانشکده نفت اهواز در سال تحصیلی90-89 بود. از میان این دانشجویان 112 نفر به طور تصادفی انتخاب و سپس به طور تصادفی در دو بخش مساوی آزمایش و گواه گمارده شدند. از این تعداد 94 نفر تا آخر با پژوهش همراهی کردند که در دو گروه آزمایشی (48 نفر) و گواه (46 نفر) قرار داشتند. ابزارهای مورد استفاده عبارتند از: پرسشنامه هوش معنوی کینگ (2008)، بهزیستی روان شناختی ریف (1989)، و اضطراب وجودی گود (1974). این تحقیق یک پژوهش آزمایشی میدانی حقیقی از نوع طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه است. بعد از انجام پیش آزمون برای گروه های آزمایشی و گواه، گروه آزمایش در 15 جلسه 60 دقیقه ای تحت آموزش هوش معنوی بر اساس 7 مرحله بسته آموزشی بوول (2004) قرار گرفتند. آنگاه پس آزمون برای گروه های آزمایش و گواه انجام شد. نتایج تحلیل واریانس های چندمتغیری بیان گر افزایش معنی دار تمام مؤلفه های بهزیستی روان شناختی (شامل پذیرش خود، هدف و جهت گیری در زندگی، رشد شخصی، تسلط بر محیط، استقلال و خودمختاری، و روابط مثبت با دیگران)، و هوش معنوی، و کاهش اضطراب وجودی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه است.

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی ارتباط بین انواع سبک های اسناد و گرایش های مذهبی دانشجویان دانشگاه گیلان می باشد. به این منظور 394 نفر (252 دختر و 142 پسر) از دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه گیلان از طریق روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و پرسشنامه های جهت گیری مذهبی آلپورت و سبک های اسناد سلیگمن در مورد آنها اجرا گردید. پس از جمع آوری داده ها از روش های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون های t و تحلیل واریانس برای بررسی داده ها استفاده شد. براساس نتایج این پژوهش، گرایش های مذهبی با سبک اسناد پایدارتر (در رویدادهای مثبت) و سبک اسناد ناپایدارتر (در رویدادهای منفی) رابطه مثبت و معناداری داشت. همچنین یافته های این پژوهش نشان داد گرایش مذهبی دخترها بطور معناداری نسبت به پسرها بیشتر است. علاوه بر آن سبک اسناد دخترها در رویدادهای مثبت، بیرونی تر و در رویدادهای منفی، کلی تر از پسرها بود. نتایج آزمون همبستگی نیز نشان داد متغیر سن با گرایش مذهبی و نوع سبک های اسناد رابطه معناداری ندارد. همچنین بین گرایش مذهبی و نوع سبک اسناد افراد متأهل و مجرد تفاوت معناداری وجود نداشت. مضافاً نتایج پژوهش بیانگر آن بود که گرایش های مذهبی و نوع سبک اسناد بین دانشجویان ورودی سال های مختلف تحصیلی تفاوت معناداری با یکدیگر ندارد. همچنین بر طبق یافته های حاصله بین رشته های مختلف تحصیلی در نمره گرایش مذهبی و نوع سبک های اسناد تفاوت معناداری وجود نداشت.

هدف : پژوهش حاضر بر آن است که تأثیر آموزش مبتنی برنظریه هوش ها ی­ چندگانه گاردنر را بر خودکارآمدی عمومی دانش آموزان ناشنوای هنرستانی در مراکز آموزش ویژه شهر اصفهان بررسی کند. روش: به منظور این بررسی، تعداد 60 نفر از دانش آموزان دختر و پسر هنرستان ها ی ناشنوای شهر اصفهان به طور تصادفی انتخاب و با گمارش تصادفی به دو گروه 30 نفری(15 نفر پسر و 15 نفر دختر) آزمایشی و گواه تقسیم شدند. گروه نمونه با پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر(1986) به عنوان پیش آزمون ارزیابی قرار شدند. سپس گروه آزمایشی به مدت 3 هفته و هر هفته دو جلسه دو ساعته تحت آموزش مبتنی بر نظریه هوش ها ی­ چندگانه گاردنر قرار گرفتند. در ضمن، یک جلسه پی گیری به منظور میزان ماندگاری اثر این روش برای گروه نمونه انجام شد. گروه گواه هیچ مداخله­ای را دریافت نکردند. پس از پایان دوره آموزش، گروه آزمایشی و گواه در مرحله پس آزمون و پیگیری مجدداً ارزیابی شدند. یافته ها : داده ها ی پژوهش حاضر به کمک طرح اندازه گیری ها ی مکرر و مدل کواریانس بررسی شدند. نتایج: یافته ها تفاوت معناداری را بین دو گروه نشان داد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که، آموزش مبتنی بر نظریه گاردنر خودکارآمدی عمومی دانش آموزان ناشنوای هنرستانی را افزایش می دهد.

همانطور که ایجاد رابطه دلبستگی ایمن در کودکان برای رشد و ارتقای سلامت آنان در بزرگسالی یک امر حیاتی تلقی می شود، شکل گیری و تحول دلبستگی ایمن به خدا نیز می تواند در شکوفایی معنوی، سازگاری، سلامت و بهزیستی انسانها نقش اساسی داشته باشد. تا به حال مقیاس های متعددی(مثلاً روات و کرکپاتریک، 2002؛ بک و مک دونالد، 2004) در بافت فرهنگ مسحیت ساخته شده که توسط پژوهشگران اسلامی نیز در برخی تحقیقات مورد استفاده قرار گرفته اند. در صورتی می توان تحقیقات بین فرهنگی در مورد سازه دلبستگی به خدا و نتایج روانشناختی آن انجام داد که سازه مورد نظر از لحاظ تئوریکی، الهیاتی و آزمایشی ارتباطش با فرهنگ و دین خاصی مورد بررسی قرار گرفته و اعتبار نظری و عملیاتی آن محرز شده باشد. پایه های نظری و الهیاتی به کارگیری دلبستگی به خدا در بافت فرهنگ مسیحی قبلاً مورد بررسی قرار گرفته است. در حالی که در مورد پایه های نظری و الهیاتی دلبستگی به خدا در فرهنگ اسلامی تحقیقی صورت نگرفته است و آزمون های معتبر و روا در این زمینه ساخته نشده است. پژوهش حاضر اهداف زیر را دنبال می کند: الف) کشف و ارائه پایه های نظری و الهیاتی دلبستگی به خدا در فرهنگ اسلامی ب) ساخت و اعتباریابی مقیاس دلبستگی به خدا بر مبنای پایه های نظری که از متون اسلامی استخراج شده است. در رسیدن به هدف اول متون اسلامی بررسی شد و با استفاده از روش تحلیل محتوای متون اسلامی و استنباط هرمنوتیکی پایه های نظری دلبستگی به خدا استخراج گردید. در راستای رسیدن به هدف دوم مقیاس تهیه شده (46 سوالی) بر روی 313 نفر از مسلمانان در کشور استرالیا اجرا شد. نتایج نشان داد که مقیاس مورد نظر دارای 6 عامل مشخص در ارتباط با الگوهای خود و دیگران بوده و در کل از روایی و اعتبار بالایی برخوردار است. نتیجه حاصل نشان داد که در اسلام تئوری دلبستگی به خدا وجود دارد که با مبانی دینی سازگار است و می توان با استفاده از این مبانی، مقیاس معتبری برای اندازه گیری تفاوت های فردی در ابعاد دلبستگی به خدا در اسلام ساخت.

زمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ی بین صله ی رحم و دلبستگی به پدر و مادر و افراد بزرگسال میXباشد. روش: برای انجام تحقیق حاضر 120 دانشجوی رشته ی تحصیلی روانXشناسی و علوم تربیتی از دانشگاه تهران به شیوه نمونه گیری تصادفی از بین گروهXهای آموزشی دانشکده انتخاب شده، پرسشنامه های سبک های دلبستگی به والدین، مقیاس دلبستگی بزرگسالان و مقیاس صله ی رحم به آنان داده شد تا تکمیل نمایند. برای تحلیل داد Xها از روش تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها: تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی و رگرسیون چندگانه نشان داد که مابین ابعاد چهارگانه ی صله ی رحم (ارائه صله ی رحم، دریافت صله ی رحم، کیفیت و کمیّت صله ی رحم) با سبک های دلبستگی به والدین و بزرگسالان همبستگی معناداری وجود دارد. سبک دلبستگی ایمن رابطه ی مثبت و معنی دار و سبک های اجتنابی و اضطرابی (نسبت به والدین) همبستگی منفی با صله ی رحم نشان دادند. همچنین ابعاد صله ی رحم با سبک دلبستگی صمیمی و نزدیک افراد بزرگسال رابطه ی مثبت و معنی دار داشته است. تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که بُعد کمّی صله ی رحم را می توان از دلبستگی قابل اتکاء نسبت به بزرگسالان پیش بینی نمود، داشتن رابطه ی نزدیک و صمیمی با بزرگسالان و شریک زندگی پیشXبینیXکننده ی مهمی برای بُعد کیفی صله ی رحم به شمار می رود. در بُعد دریافت صله ی رحم، داشتن رابطه ی نزدیک و صمیمی با افراد بزرگسال و شریک زندگی پیشXبینیXکننده ی معناداری بود. نتیجه گیری: کیفیت دلبستگی و شکلXگیری آن در طول زندگی در روند ارتباط با دیگران از جمله صله ی رحم تأثیر معناداری میXگذارد.

به منظور تعیین رابطة تصوی ر ذهنی از خدا و افکار پارانویامانند، 469 نفر از دانشجویان دانشگاههای علوم پزشکی ت هران و علوم پزشکی ایران با روش نمون ه برداری سهمی انتخاب شدند. شرک ت کنندگان به سؤالهای سیاهه تصویر ذهن ی از خدا (لارنس، 1997) و زی رمقیاس افکار پارانوئیدی از فهرس ت نش انگان رفتاری (دراگوتیس و دیگران، 1973) پاسخ دادند. تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون چندگانه نشان داد که تصویر ذهنی دانشجویان از خدا، افکار پارانویامانند را پیش بینی می کند. دانشجویان دارای تصویر پذیرنده و مثبت از خدا، افکار پارانویامانند کمتر و دانشجویان واجد تصویر ذهنی منفی از خدا، افکار پارانویامانند بیشتری را گزارش کردند.

هدف از این پژوهش تبین کفایت روان سنجی مقیاس های شاخص اختلال نقص توجه جردن است. جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه ی دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر شیراز تشکیل می دادند. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای در دو مرحله نمونه گیری انجام شد. نخستین نمونه ی این پژوهش را 1219 دانش آموز (583 دختر و 636 پسر) تشکیل می دادند که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی از میان نواحی چهارگانه ی شهر شیراز انتخاب شدند و با مقیاس تشخیصی اختلال نقص توجه که بر اساس راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی که به وسیله ی پژوهشگر تهیه شده بود، مورد سنجش قرار گرفتند. بر اساس این آزمون 174 نفر (87 دانش آموز دارای اختلال نقص توجه و 87 دانش آموز بدون اختلال نقص توجه) به عنوان نمونه ی نهایی انتخاب شدند و شاخص اختلال نقص توجه جردن در مورد آن ها اجرا شد. در این پژوهش از دو مقیاس استفاده شد. 1- پرسشنامه ی تشخیصی اختلال نقص توجه که بر اساس داده های راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی به وسیله ی پژوهشگر ساخته شد (96/=α) و 2- شاخص اختلال نقص توجه جردن که شامل دو فرم معلم (33 پرسش) و فرم والدین (39 پرسش) می باشد. برای بررسی پایایی این شاخص از ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی تنصیفی و همبستگی بین نظر نمره گذاران یعنی معلم و والدین استفاده شد و برای تعیین روایی آزمون یاد شده از شاخص های تفاوت گروه عادی و دارای اختلال نقص توجه و همبستگی با پیشرفت تحصیلی (معدل تحصیلی) استفاده شد. نتایج در تمام موارد حاکی از پایایی و روایی مطلوب برای مقیاس های شاخص اختلال نقص توجه جردن بود. در کل نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که شاخص اختلال نقص توجه دارای پایایی و روایی و قابل استفاده در جامعه ایرانی می باشد.

  هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ی انگاره ی ذهنی از خدا با روان پریشی و جسمی سازی در دانشجویان می باشد. بدین منظور تعداد 363 نفر از دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی تهران و ایران با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. مقیاس های روان پریشی و جسمی سازی در چک لیست نشانگان رفتاری (دراگوتیس و همکاران، 1973) و مقیاس انگاره ی ذهنی از خدا (گورساچ، 1968) بر روی دانشجویان اجرا شد. تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون چندگانه نشان داد که میزان روان پریشی و جسمی سازی دانشجویان را می توان از نوع انگاره ی ذهنی آنان از خدا پیش بینی کرد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد، دانشجویان دختری که انگاره ی ذهنی مثبتی از خدا داشتند از روان پریشی و جسمی سازی کمتر و دانشجویان پسری که انگاره ی ذهنی مثبت از خدا داشتند و خداوند را بی نهایت و در ورای زمان و مکان به حساب می آوردند، از روان پریشی کمتری برخوردار بودند. لازم به توضیح است که هر چند ارتباط میان برخی از سازه های پژوهش از لحاظ آماری معنی دار است، اما قدرت تبیین کنندگی این روابط ضعیف است.  

هدف : پژوهش حاضر مقایسه مهارتهای اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان آسیب دیده شنوایی و بینایی در مدارس تلفیقی و استثنایی استان قزوین است. روش: در پژوهش پس رویدادی حاضر، از بین دانش آموزان استثنایی، کلیه دانش آموزان طرح تلفیق (85 نفر) انتخاب واز دانش آموزان استثنایی مشغول به تحصیل درمدارس استثنا یی (1376نفر) نیز تعداد 115 نفر از آنهایی که بیشترین شباهت را باتوجه به متغیرها ی کنترل مثل سن، جنس، پایه تحصیل و نوع معلولیت داشتند به عنوان گروه همتا شده با دانش آموزان تلفیقی انتخاب شدند. برای ارزیابی مهارتها ی اجتمایی دانش آموزان از مقیاس درجه بندی مهارتها ی اجتماعی گرشام والیوت (1990) فرم ویژه ارزیابی توسط معلم استفاده شد. یافته ها : نتایج این پژوهش نشان داد که بین میانگین نمره مهارتها ی اجتمایی وهمچنین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مشغول به تحصیل درمدارس استثنایی و مدارس عادی(تلفیقی) تفاوت معناداری وجودندارد. همچنین مقایسه دوگروه نشان داد که تفاوت معناداری بین دانش آموزان دختر و پسر ناشنوا در موقعیت تلفیقی و استتثنایی وجود دارد. و این تفاوت نشان می دهد که دختران از نظر مهارت اجتماعی وپیشرفت تحصیلی نمرات بالاتری کسب کرده اند. نتیجه گیری:از یافته ها ی پژوهش نتیجه گیری می شود که تلفیق دانش آموزان استثنایی در مدارس عادی این استان تاثیری در جهت افزایش مهارتهای اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ندارد و باید همرا ه با این اقدام به عوامل مؤثر در تلفیق دانش آموزان نیز توجه شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان شیوع اختلالات رفتاری در میان دانش آموزان مقطع ابتدایی در شهر تهران انجام شده است. روش: در این پژوهش 1407 دانش آموز مقطع ابتدایی در پایه های تحصیلی اول تا پنجم، با روش نمونه گیری خوشه ای از مناطق مختلف شهر تهران، انتخاب شده اند. ابزار اندازه گیری اختلالات رفتاری در این پژوهش، سیاهه رفتار کودک آخن باخ- فرم معلم بود که دارای 11 خرده مقیاس است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داده است که میزان شیوع اختلالات رفتاری براساس طبقه بندی بالینی در مقیاس نظام مبتنی بر تجربه 3/20 درصد در طبقه بالینی و 8/5 درصد در طبقه مرزی است. در طبقه بالینی، بیشترین فراوانی به اختلالات درونی سازی و کمترین فراوانی به اختلالات اضطرابی اختصاص دارد. در طبقه مرزی نیز بیشترین فراوانی به افسردگی و کمترین فراوانی به مشکلات تفکر اختصاص دارد. نتیجه گیری: درصد بالایی از مشکلات رفتاری در دانش آموزان وجود دارد که نیازمند طراحی برنامه های آموزشی و مداخلات روان شناختی است.