علی صیادانی

علی صیادانی

مدرک تحصیلی: استادیار زبان و ادبیات عرب دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۰ مورد.
۱.

نقد و بررسی ترجمه فارسی رمان «قلب اللیل» با عنوان «دل شب» بر اساس الگوی گارسس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقد ترجمه نجیب محفوظ الگوی گارسس رمان دل شب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵۳ تعداد دانلود : ۱۴۵۵
الگوها و مدل های متفاوتی که از سوی نظریه پردازان ترجمه ارائه شده است، به عنوان معیاری مناسب و با کارکرد دقیق تری برای سنجش ترجمه ها به کار می رود. میزان مقبولیت ترجمه یک اثر ادبی زمانی مشخص می شود که طبق این الگوها نقد و بررسی گردد تا جوانب مثبت و منفی ترجمه آشکار شود؛ چراکه جوانب و ویژگی های مثبت و منفی ترجمه، به میزان کیفی متن ترجمه شده دلالت دارد. در این جستار برآنیم تا بر اساس الگوی پیشنهادی گارسس، ترجمه سه بخش از رمان « قلب اللیل» نجیب محفوظ را با عنوان «دل شب» از کاظم آل یاسین، با در نظر گرفتن متن اصلی رمان بررسی نماییم. مدل گارسس شامل چهار سطح «معنایی لغوی»، «نحوی صرفی»، «گفتمانی کارکردی»، «سبکی منظورشناختی (عملی)» و نیز زیرمجموعه های خاص هر سطح می باشد. دستاورد این پژوهش مبیّن آن است که آل یاسین در دو سطح «معنایی لغوی» و «نحوی صرفی (واژه ساختی)» نسبت به دو سطح دیگر الگوی گارسس، موفق تر عمل کرده است؛ به عبارتی ترجمه وی از این لحاظ، کفایت لازم را دارد، به طوری که دو سطح «گفتمانی کارکردی» و «سبکی منظورشناختی» نیز تنها از مقبولیت و نه کفایت برخوردار است.
۲.

مقاله به زبان عربی: آیرونی در شعر معروف الرصافی (المفارقة التصویریّة فی شعر معروف الرصافی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تناقض آیرونی دلالت ضمنی معروف رصافی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰۲ تعداد دانلود : ۱۰۱۲
آیرونی فنی است که شاعر معاصر آن را برای بیان تناقض میان دو شخص متقابل که بین آن دو طرف نوعی از تناقض و تضاد است به کار می گیرد و شامل تعریفاتی است همانند؛ نخست: انسان عکس مقصود خود را در نظر بگیرد، دوم: مسخره کردن، سوم: تهکم. آیرونی تکنیکی کاملا متفاوت با طباق و مطابقه است چه از جنبه ساختار فنی و چه از جنبه کاربرد القائی و ضمنی. به همین خاطر آیرونی برای بیان تناقض میان دو طرف شکل می گیرد؛ این تناقض گاهی آن چنان فراگیر می شود که کل قصیده را در بر می گیرد و به دو بخش جدایی ناپذیر تقسیم می شود: آیرونی لفظی و آیرونی موقعیت، از عناصر بارز آیرونی، تضاد میان ظاهر و پنهان است. آیرونی یکی از پایه های شعر معروف رصافی به شمار می رود که این عنصر فنی را برای بیان افکار و عواطفش بکار می گیرد، و در خلال آن جامعه عراق و خفقان سیاسی و وجوه استعمار آن جامعه را به تصویر می کشد؛ این ابزار شعری در شعر رصافی به بیداری مردمی و ترغیب و تشویق به استقامت در مقابل استعمارگران می انجامد. این پژوهش در تلاش برای تعیین مواضع آیرونی و همچنین تحلیل آن در شعر معروف الرصافی است که در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی بدان پرداخته ایم.
۳.

نشانه شناسی عناوین رمان ""سه گانه ی"" نجیب محفوظ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استبداد نشانه شناسی ناامیدی عنوان نجیب محفوظ سه گانه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد نشانه شناختی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب نثر
تعداد بازدید : ۱۷۳۱ تعداد دانلود : ۱۲۸۹
آستانه ورود به هر اثری، عنوان آن است و نباید عنوان را صرفا کلماتی دانست که برای معرفی کتاب، بر روی جلد آن حک شده است زیرا عنوان خود، یک جنس ادبی است تا آنجا که دانشی به نام ""عنوان پژوهی"" به وجود آمده است. در این جستار نگارنده سعی بر آن دارد تا با تکیه بر مبنای نشانه شناسی(ارتباط دال و مدلول)، عناوین رمان سه گانه ی (بین القصرین، قصرالشوق و السکریة) نجیب محفوظ را مورد بررسی قرار دهد و به این مسأله مهم بپردازد که غرض اصلی نجیب محفوظ از انتخاب این عناوین که در حقیقت اسامی محله های قاهره هستند، چیست. نتایج برآمده از این پژوهش حاکی از آن است که منظور اصلی نویسنده از انتخاب عنوان «بین القصرین» نشان دادن گرفتاری شخصیت های داستان میان دو نوع استبداد یعنی پدرسالاری و استعمار انگلیس است؛ هدف از انتخاب عنوان «قصر الشوق»، بیان کردن نوعی استبداد معنوی در شخصیت ها و شکست آن ها در دستیابی به اهدافشان است و در نهایت غرض از انتخاب عنوان «السکریة»، پناه بردن شخصیت ها از سطح هشیاری به ناهشیاری و سرکوب شدن شادی ها به واسطه سلطه غم و اندوه می باشد.
۴.

جنبه های مثبت و منفی رنگ سیاه در شعر عنترة بن شداد

کلید واژه ها: رنگ سیاه عنترة جنبه منفی و مثبت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷۶ تعداد دانلود : ۴۵۹
جستار حاضر، کاوشی در ابعاد معناشناختی رنگ سیاه و کارکردهای مثبت و منفی آن در شعر عنترة بن شداد، شاعر عفت پیشه ماقبل اسلام است. پژوهش حاضر نشان دهنده این است که در بُعد مثبت، این نوع رنگ، گاه در یک ساختار تشبیهی نمود می یابد، همچون تشبیه پوست سیاه به مُشْک و عنبر؛ گاه در سیاهی رنگ موی یار و یا چشمان سیاه او جلوه می شود و زمانی هم در فضای تیره و تاریک میدان کارزار معنا می یابد. با این حال در تمامی این صورتگری ها، شاعر تلاش می نماید تا به این وسیله برای روح دردناک خویش التیامی- هر چند گذرا- فراهم نماید. در بُعد منفی، غالباً رنگ سیاه به عنوان عیب و نقصی آشکار می شود که خویشان و نزدیکان آن را دست آویزی برای طرد عنترة قرارداده بودند، اما شاعر با استفاده از اسلوب های منطقی، از قبیل اینکه سیاهی، تنها در وصف اعمال زشت، نکوهیده می باشد و یا اینکه سفیدی اعمال، سیاهی جسمانی را می زداید، همواره به عنوان یک مصلح اجتماعی ظاهر می شود که در پی اصلاح عقاید پوچ وغلط موجود در جامعه و جایگزین کردن قانون ارزش های اخلاقی به جای تبعیض رنگ و جنسیت است. نگارنده از روش توصیفی و تحلیلی برای تبیین دو بُعد متناقض رنگ سیاه در دیوان این شاعر استفاده کرده است.
۶.

چالش های معادل یابی اصطلاحات«ساختار» و «ساختارگرایی» در قاموس های لغوی و پژوهش های نوین عربی

کلید واژه ها: ساختارگرایی ساختار معادل یابی البنیویة معجم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۴ تعداد دانلود : ۵۹۴
اصطلاحات «ساختار: Structure» و «ساختارگرایی: Structuralism» از جمله اصطلاحاتی هستند که در آثار معجم نویسان، ناقدان و زبانشناسان عربی، حجم وسیعی از معادل های واژگانی را به خود اختصاص داد ه اند که رایج ترین آنها: «البنیویة، البنییة، البنائیّة، البنویّة، البنیانیّة، الهیکلیّة، الترکیبیّة و...» است. این نوع چالش های ترجمه های در زبان عربی به دلایلی چون «برداشت متفاوت ناقدان و زبانشناسان عربی از مفاهیم نوین نقد غربی، عدم آگاهی نویسندگان از کار های علمی یکدیگر و تعصّبات نژادی و زبانی به وجود آمده است، چالش برانگیزترین معادل های این اصطلاحات در زبان عربی واژه های «البنییّة» و «البنیویة» است، نویسندگان و معجم نویسانی که این دو اصطلاح را در آثارشان به کار برد ه اند، بر اساس دو اصل دستور زبان عربی «البنییّة» و یا نظریّة رواج غلط مشهور (البنیویة) به این کار اقدام کرد ه اند. در این جستار برآنیم تا پس از واکاوی این اصطلاحات در معجم ها، آثار نقدی، پژوهش های زبانشناسی و دستور زبان عربی صحّت و سقم هر کدام را مورد بررسی قرار دهیم و مشخّص کنیم که این معادل یابی های آشفته بر چه مبنایی شکل گرفته است.
۸.

دراسة تحلیلیة فی الفروق المعنویة بین أسالیب القصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: النحو أسالیب القصر المعنى الفروق الجوهریة

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۶ تعداد دانلود : ۵۰۱
إنَّ القصر من أهمّ مباحث یُطرح فی علم المعانی وله طرقه المختلفة. یذهب کثیرٌ من القدماء إلى تسویة هذه الطرق فی الدلالة وإلقاء المعنى على المتلقّی، ولکن فی رأینا أنّ کل طریق من هذه الطرق یختلف عن آخر، فالقصر بالنفی والاستثناء یختلف عن القصر ب «إنما»، والقصر بحرف «بل» یختلف عن القصر بحرف «لا». تسعى هذه الدراسة التی اعتمدت فی خطتها على المنهج الوصفی التحلیلی أن تکشف عن الفروق الأساسیة بین طرق القصر. وهذا بالتأکید على أن لکل طریقة معنى یفرّقها عن الأخرى. توصّل البحث إلى أنّ تعدد طرق القصر دلیل على ثراء اللغة و تنوع صیغها، وهی لیست من قبیل الترادف، بل بینها فروق جوهریة فی النحو و المعنى. وملخص ما یتیح لنا ذکره فی هذا المجال هو أن کلّ بنیة للقصر یتضمن معنى لا یوجد فی بنیة أخرى و لها دلالة لا یمکن الحکم علیها بالمساواة بینها وبین الآخر. إضافة إلى أنَّ أحکام الوجوب انتقلت من النحو إلى البلاغة فی تمییز مواضع المقصور من المقصور علیه، و هذا الوجوب یمنح المعنى دقة و بیاناً. فی النهایة جدیر بالذکر أن القصر بصیغة ""النفی والاستثناء"" بما فیه من بنیة نحویة متقن وخاص، یعدّ أهمَّ أسالیب للقصر فی إلقاء المعنى.
۹.

ارزیابی فرآیند ترجمه واژگان نهج البلاغه بر اساس نظریه لادمیرال (1994)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی ترجمه متون دینی و ادبی معنی واژه نهج البلاغه نظریه لادمیرال (1994)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۰ تعداد دانلود : ۶۳۶
ارزیابی ترجمه، بررسی میزان درستی و نادرستی ترجمه سطوح و واحدهای متن و نیز بررسی خوب و بد ترجمه این واحدهاست. واژه نیز ابتدایی ترین و تأثیرگذارترین واحد ترجمه است که قابلیت برخورداری از سطوح مختلف معانی را داشته، به همین دلیل معادل یابی دقیق آن نیز اهمیت بسزایی دارد. مترجم در ترجمه واژگان با چالش هایی مواجه است؛ چراکه ترجمه واژه باید متناسب و هم سو با بافت متن باشد. گاهی نیز برگردان واژه و بار معنایی آن قابل ترجمه نیست. برای رفع یا کاهش درصد این چالش ها در ترجمه، می توان شیوه های مختلفی را به کار گرفت. لادمیرال (1994) مؤلفه هایی را در این خصوص مطرح می کند که مترجم را در چگونگی انتقال مفاهیم واژگانی راهنمایی کرده تا وی با گزینش واژه هایی به عنوان معادل، بین متن ترجمه شده و متن اصلی تعا دل نسبی برقرار سازد. نهج البلاغه به عنوان یک متن ادبی- دینی شامل لایه های مختلف معنایی در سطح واژگان است. پژوهش حاضر درصدد است با تکیه بر نظریه لادمیرال (1994) به بررسی انواع روش های تعامل با واژه های نهج البلاغه در ترجمه و نیز به ارزیابی عملکرد علی شیروانی (1383) در ترجمه واژگان نهج البلاغه بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد با توجه به مؤلفه های لادمیرال (1994)، رویکرد مترجم در بخش هایی از ترجمه، مقصدگرایی و در بخشی دیگر مبدأگرایی بوده و با وجود پایبندی به واژگان زبان مبدأ، توجه خود را به انتقال معنا و پیام متن نیز معطوف داشته است. وی، در مواردی چند به ترجمه مدلول ها و مفاد واژگان بسنده کرده است که این امر منجر شده ترجمه به دور از تکلف و ابهام در درک منظور متن باشد.
۱۰.

هارمونی رنگ سفید در شعر عنترۃ بن شدّاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: عنترة بن شداد رنگ سفید دلالتهای روانی عاطفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۳ تعداد دانلود : ۲۵۵
رنگ، گستره وسیعی از محیط پیرامون انسانها را فراگرفته است؛ به طوری که همه چیز دارای رنگ خاص خود است و انسانها در طول تاریخ با این عنصر جدایی ناپذیر در تعامل بوده اند و گاهی هم از آن برای بیان مقاصد خاصی استفاده می کرده اند. شاعران نیز با توجه به مکان و زادگاهشان، کم و بیش با رنگ سر و کار داشته و آن را در شعر خود منعکس نموده اند. شاعران دوره پیش از اسلام هم از این قاعده مستثنی نبوده و به طور عادی و طبیعی با انواع رنگ ها در تعامل بوده اند. عنترة بن شدّاد، شاعر عفت پیشه این دوره هم، از رنگ سفید هم در بُعد مثبت و هم منفی استفاده کرده و رنگ سفید را به عنوان ابزاری برای رهایی از عقده حقارت، نماد پاکی، رمز خوش یمنی، و نماد اخلاق نیک به کاربرده است. مقاله حاضر بر آن است تا به روش توصیفی - تحلیلی  دلالتهای معنایی رنگ سفید در دیوان عنترة بن شدّاد را مشخص سازد و نشان دهد که چگونه شاعر از ابعاد منفی و مثبت آن در جهت اثبات شخصیت خویش و رهایی از عقد حقارت استفاده کرده است.
۱۱.

کیفیت ترجمه معنایی از منظر تئوری لارسن در ترجمه یثربی از قرآن (مطالعه موردی ترجمه سوره کهف)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت ترجمه معنایی نظریه لارسن سوره کهف یحیی‌ یثربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۱ تعداد دانلود : ۵۰۳
یکی از الگوهای ارائه شده در پیشبرد سطح کیفی ترجمه ها، به ویژه در حوزه ترجمه های معنابنیاد، الگوی لارسن (1998م.) است. وی با طرح یک فرایند در ترجمه، ابتدا به کشف معانی متن اصلی از طریق بررسی ساخت زبانی آن و آنگاه به چگونگی بیان مجدد آن معانی در زبان مقصد توجه دارد. به همین دلیل، رویکرد وی در این تئوری، بیشتر رویکردی زبان شناختی است. لارسن ابتدا بر تشخیص شاخصه های تشکیل دهنده معنی در زبان مبدأ تأکید کرده، سپس به کارگیری آن ها را با ساختارهای مشابه در زبان مقصد مهم ارزیابی می کند. از جمله شاخصه های زبان مبدأ می توان به موضوع تعدد معانی واژگان و اطلاعات صریح یا ضمنی متن اشاره کرد. قرآن کریم که سبک های بیانی مختلفی مانند کاربردهای استعاری و مجازی واژگان، کنایه، تشبیهات و غیره دارد، حاوی مضامین و اطلاعات ضمنی نیز می باشد. بیشتر این ویژگی ها و ساخت های معنایی در تطابق با نظریه معنابنیاد لارسن است. لذا موضوع کشف مضامینِ مورد تأکید در این عناوین و بازگویی آن به مخاطب زبان مقصد، در ترجمه معنی مدار یحیی یثربی (1396) از قرآن نمودهای مختلفی دارد و با نظریه لارسن قابل انطباق و بررسی است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی درصدد تطبیق ترجمه سوره کهف با این نظریه و بیان چالش های موجود در ترجمه معنی مدار برآمده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد در ترجمه یثربی علاوه بر کشف معنی، به انتقال اطلاعات صریح و ضمنی موجود در سوره کهف نیز توجه شده است.
۱۲.

فنا و مراتب سه گانه آن از دیدگاه ابن فارض و حضرت امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فنا هستی و بقا ابن فارض حضرت امام خمینی (ره)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۱۹۱
یکی از موضوعاتی که حضرت امام خمینی (ره) و ابن فارض در آن وحدت نظر دارند، فنای فی الله است. فنا از والاترین درجات وجودى بشر و از عالى ترین کمالات جهان هستى است که اساس و پایه بقا است و در عرفان نظری و عملی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. هم ابن فارض در تائیه کبری و هم حضرت امام خمینی (ره) در دیوان اشعار و سایر آثار خود، از فنا و نیستی بسیار سخن گفته و آن را اساس بقا شمرده اند. این پژوهش بر آن است تا مشخص کند که فنا به عنوان یکی از مهم ترین احوالات عرفانی در دیدگاه این دو عارف چه جایگاه و ویژگی هایی دارد؟ روش تحقیق در پژوهش حاضر، تحلیلی –توصیفی و ابزار مورداستفاده کتابخانه ای است. برآیند پژوهش نشان می دهد که این دو عارف بزرگ از خود و خواهش های نفسانی رها شدن را شرط فنای فی الله می دانند و با تأکید بر سه مرتبه فنا یعنی محو، طمس و محق، دیدگاه های خود راجع به فنا را، در آثار خود نمایان می سازند.
۱۳.

بررسی محتوای کتاب الاُزهیه فی علم الحروف

نویسنده:

کلید واژه ها: کتاب الازهیه فی علم الحروف علم نحو علی بن محمد هروی نحوی اصول نحوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۲ تعداد دانلود : ۲۶۷
 کتاب «الازهیه فی علم الحروف» نوشته علی بن محمد هروی نحوی، اثری در زمینه نحو، از اولین کتاب هایی است که به طور مفصل به حروف و کاربردهای آن پرداخته است. نویسنده نوشتار حاضر را با هدف بررسی محتوایی کتاب مذکور، به رشته تحریر درآورده است. وی نوشتار خود را با بیان خلاصه ای از زندگانی نویسنده کتاب و آثار وی آغاز و در ادامه، ارزش علمی کتاب و فصول آن را تشریح می نماید. شیوه هروی در نگارش کتاب، مقایسه کتاب با کتاب مغنی اللبیب، اصول نحوی و نظریات نحوی جدید موجود در کتاب الازهیه، از دیگر مباحث مطرح در نوشتار حاضر می باشند. نویسنده مطالب خود را با بیان دیدگاه خود نسبت به استشهاد به حدیث در کتاب الازهیه و اسلوب هروی در ارائه شواهد شعری، به پایان می رساند.
۱۴.

آسیب شناسی بی توجهی به ارتباط معنایی واژگان «اساطیر الاولین» و «امّی» در ترجمه های فارسی قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: اساطیرالاولین امی امانیّ کتاب ترجمه های فارسی قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۲۸۳
توجه به ارتباط معنایی واژگان با یکدیگر، تأثیر بسیاری در دقت و صحت ترجمه دارد؛ ولی غالب ترجمه ها به دلیل بی توجهی به این نکته، معادل های نادرستی برای اساطیرالاولین و امی ارائه کرده اند. اساطیرالاولین خواندن کلام الهی از سوی مشرکان، در نُه آیه شریفه نکوهش شده است. از سوی دیگر، بی سواد بودن پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم به عنوان آورنده کلام الهی نیز آماج نقدهای مستشرقان قرار گرفته است. با وجود پژوهش های بسیاری که درباره این دو واژه به طور مستقل صورت گرفته، آنچه از دید صاحب نظران این عرصه پنهان مانده، ارتباط معنایی و هدفمند این واژگان با همدیگر است. بررسی هم زمان این دو واژه، ازآن رو ضرورت دارد که دقیقاً در راستای پاسخ به شبهه اقتباس قرآن از عهدین است. در همین راستا در پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی، ابتدا معانی مختلف هر یک از دو واژه در آرای لغویان، مترجمان و مفسران مطرح شده؛ سپس ضمن نقد آرای نادرست، معنای درست واژه در خودِ قرآن واکاوی و ارتباط معنایی آنها در قرآن بررسی گردید. در نهایت، چند مورد از ترجمه های فارسی قرآن کریم، از نظر دقت در نحوه گزینش معادل های معنایی و همچنین میزان انعکاس ارتباط معنایی دو واژه یادشده در ترجمه، ارزیابی شدند. در خلال پژوهش روشن شد که بیشتر ترجمه ها، هم در معادل یابی دقیق و هم در انعکاس ارتباط معنایی این دو واژه، توفیق چندانی نداشته اند.
۱۵.

تحلیل ابعاد معناشناختی رنگها در مثنوی معنوی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: مولوی مثنوی معناشناسی عنصر رنگ دلالت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۱ تعداد دانلود : ۳۲۹
مثنوی معنوی یکی از شاهکارهای ادبیات فارسی است که مولانا جلال الدین بلخی آن را به نظم کشیده است. یکی از عناصری که باعث افزایش زیبایی و جذّابیت اشعار این اثر نفیس گشته؛ استفاده از عنصر رنگ است که آمدن آن در لابلای ابیات مثنوی دارای دلالات معین و اغراض خاصی است. مولانا 2275 بار از رنگها در مثنوی به صورت مستقیم و غیر مستقیم استفاده کرده است که آن رنگ ها عبارتند از: سیاه، سفید، سبز، قرمز، زرد و مشتقات اینها. پرکاربرد ترین رنگ در اشعار مولوی، رنگ زرد و کم کاربرد ترین آن رنگ سفید است. مولوی مرادش علاوه بر وصف طبیعت رنگها، تعبیر از حالات مختلف انسان و طبیعت پیرامون در موقعیت های مختلف است. و در این راه، گاه از تشبیه، استعاره، کنایه، و یا رمز بهره برده است.
۱۶.

دینامیه المعنى والسیاقات الدلالیه فی شعر ابن لُبّال الشریشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: السیاق الدلاله دینامیه المعنى ابن لبال الشریشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۱ تعداد دانلود : ۳۵۱
إنّ دراسه دینامیه المعنى والسیاقات الدلالیه للنص الشعری منهج نقدی یتناول دراسه السیاقات والرؤى التشکیلیه التی اختارها الشاعر لتفجیر الدلالات فی شعره. فصله المعنى بالعناصر الدلالیه فی الشعر صله وثیقه؛ لذا نرى أن کلّ شاعر یتطرق إلیها فی شعره. تهدف هذه المقاله إلى دراسه الأثر اللغوی وبنیاته الإیحائیه فی شعر ابن لُبّال فتعالج معتمده على المنهج الوصفی التحلیلی، الظواهر الدلالیه التی ظهرت فی شعر الشاعر بجلاء. وتوصّل البحث إلى أن ابن لبال استخدم التکرار لیجسد عمق السرور والفرح، کما نجد فی شعر ابن لبال عدداً عدیداً من عناصر إبلاغیه المعنى وتأثیر السیاق من خلال الألفاظ المتنوعه التیقد تجلّت أیضا فی قسم من أشعاره. فیعمد ابن لبال إلى توظیفها لتنسجم مع المعنى المستفاد، وصولا إلى إنتاج الدلالیه اللازمه، مثلاً الکراهه من منصب قضاء بلده. ولا شک أنّ ظاهره الترادف الإشاری احتلّت حیّزا مهما فی شعر ابن لُبّال؛ إذ تقوم على التأکید والتقریر بما یدور فی باله. أیضا التلاعب بالکلمات، وشبکه التساؤلات، وبؤره الدلاله، وإیجابیه اللُغَز، والنهج الاستهلالی، تقنیات اعتمد الشاعر علیها فی تحسین شعره وتفعیل دینامیه المعنى وتخزینه بمعانٍ متنوعه یتفاعل معها الشاعر ویخاطب بها عقلیه المتلقی فی کشف المعنى.
۱۷.

خوانش نشانه شناسی قصیده «ریتا أحبینی» محمود درویش بر اساس الگوی «مایکل ریفاتر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نشانه شناسی خوانش پس کنشانه مایکل ریفاتر محمود درویش ریتا أحبینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۱۷۸
الگوی نشانه شناسی ریفاتر از جمله اولین الگوهای نشانه شناسی است که به شکل ویژه به بررسی گونه ادبی شعر پرداخته است. در این روش، توانش ادبی خواننده و عکس العمل او نسبت به شعر بسیار مهم است و خوانش شعر در دو سطح اکتشافی و پس کنشانه انجام می گیرد. در سطح اول، معنا و روساخت متن بررسی می شود و در سطح دوم، با توجه به عناصر غیردستوری، ژرف ساخت متن و دلالت های زبانی، واکاوی می شوند. مقاومت و عشق، دو مضمون اصلی شعر محمود درویش است و او در این مضمون های شعری با استفاده از عناصر غیردستوری، دلالت های زبانی را پدید می آورد و مدلول و پیام اصلی خود را در ورای سطح ظاهری واژگان پنهان می سازد و آگاهانه ادراک مفهوم شعر را برای مخاطب به تأخیر می اندازد. پژوهش حاضر می کوشد با شیوه توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر مبانی نظریه نشانه شناسی شعر مایکل ریفاتر، به کشف انباشت ها و منظومه های توصیفی قصیده «ریتا أحبینی» بپردازد و با دریافت تداعی واژگان، ماتریس(قالب) ساختاری قصیده را برای خواننده بازگو کند. تبیین الگوی نشانه شناسی مایکل ریفاتر و تبیین بن مایه های ادبیات مقاومت در شعر محمود درویش و زوایای پنهان آن با به کارگیری الگوی نشانه شناسی، از اهداف این پژوهش است. ازجمله نتایج برآمده از خوانش پس کنشانه قصیده مذکور، بیانگر وجود دلالت های متعددی از واژه «ریتا» در نزد محمود درویش است که با مفهوم وطن در نزد وی درآمیخته و در نهایت به رمز فلسطین بدل گشته است و این گونه، مضمونی رمانتیک را در خدمت مفهوم مقاومت قرار داده است. تداعی های واژگانی این شعر در ماتریس ساختاری آن با ظرافت هر چه بیشتر، بازتاب یافته اند و تصویری از وضعیت فلسطین و دورنمای مقاومت را به نمایش گذاشته اند.
۱۸.

خود شرقی انگاری و اگزوتیسم در رمان سیدات القمر جوخه الحارثی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پسااستعماری اورینتالیسم اگزوتیسم جوخه الحارثی خودشرقی انگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۲۲۶
تفسیرهای شاعرانه و نظری از اگزوتیسم و خودشرقی انگاری، فرض های رایج را مبنی بر این که این ادبیات، تنها یک محصول جانبی ناخوشایند استعمار است، به چالش می کشند. این مطالعه در مورد یک متن پسااستعماری بوده و در یک روش توصیفی- تحلیلی، چارچوب های خود شرقی انگاری و اگزوتیسم ادبی را در معرض دید قرار می دهد و در نهایت، تلاشی است برای درک اگزوتیسم به عنوان پدیده ای که تنها نماینده استعمار و ایدئولوژی های استعمار نیست. سیدات القمر جوخه الحارثی، اولین کتاب یک نویسنده عرب است که برنده جایزه من بوکر بین المللی 2019 شده؛ و اولین رمان نوشته شده توسط یک زن از عمان است که به انگلیسی ترجمه شده است. این داستان که در یک دهکده کوچک و خیالی عمانی به نام «العوافی» اتفاق می افتد، در پرتره ای پیچیده از یک شبکه خانوادگی می چرخد. در این رمان شاهد عمانی هستیم که الحارثی آرام آرام آن را از یک جامعه سنتی برده دار به حالت مدرن خود باز تعریف می کند. مضامین اگزوتیک، مانند زن، برده داری، آداب و رسوم و تغییرات اجتماعی و ...، به زیبایی در این رمان ترکیب شده است. یافته های تحقیق، نشان می دهد الحارثی با تصاویر خودشرقی انگارانه از آداب و رسوم و ... متعلق به ساکنان العوافی عمان، تحت تاثیر تحصیل در غرب، سعی در جلب توجه جهانی دارد و تقریبا موفق بوده است، زیرا او سعی کرده تصویری اصیل و بکر از عمان را در ذهن خوانندگان عمانی و غیرعمانی تثبیت کند.
۱۹.

مقایسه دوسویه شعر حسن هنرمندی و حافظ ابراهیم (نقد و پردازش اصول رمانتیسم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی شعر معاصر عربی و فارسی رمانتیسم حسن هنرمندی حافظ ابراهیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۶۲۲
رمانتیسم، مکتبی مبتنی بر تخیل، احساس، یأس، ناامیدی واحساسات فردی است که به ناله های عاشقانه اصالت می بخشد و دارای رویکرد خاصی نسبت به مرگ و مرگ طلبی می باشد. از آنجا که مکتب رمانتیسم در جهان غرب ظهور یافت، مسلماً تأثیر آن ابتدا در میان نویسندگان و شعرای غرب و سپس در ایران و جهان عرب متجلی شد. در این میان، افرادی نظیر حسن هنرمندی و حافظ ابراهیم نمایشگر این تأثیرپذیری از مکتب رمانیسم قلمداد می شوند. حافظ ابراهیم، یکی از نمایندگان مکتب کلاسیک است، اما در میان اشعارش قصایدی دیده می شود که در آنها از مفاهیم رمانتیسم مانند طبیعت، حزن و اندوه، عشق، تنهایی... سخن می گوید. زیبایی های طبیعت را به تصویر می کشد و برای تسکین دردهایش به آن پناه می برد. او مرگ را اتفاق شیرین می داند و آن را تنها راه غلبه انسان های شریف بر نیرنگ های روزگار معرفی می کند. از سوی دیگر، حسن هنرمندی به عنوان نماینده رمانتیسم ایران به موضوعاتی؛ نظیر ناامیدی، وحشت، مرگ، ناکامی، عشق و...که همگی از موضوعات اصلی این مکتب می باشند، پرداخته است.
۲۰.

بینامتنیت مضامین اخلاقی قرآن با غزلیات عربی دیوان شمس(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: بینامتنی قرآن شمس تبریزی غزلیات عربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۳۹۸
یادگرفته های هر شخص، خواه ناخواه در کلام و گفتارش انعکاس می یابد و گفتار هر شخصی به تناسب بهره گیری از منابع مختلف دستخوش تغییرات و تأثراتی است که متون و آموزه های پیشین بر او دیکته می کنند. شاعران نیز که همواره یک قدم از افراد دیگر در کشف نهان اشیا جلوترند، از این پدیده مستثنا نیستند؛ بلکه قصاید و اشعار شاعران به شکل بارزی، انعکاسی است از آموزه های مختلفی که فراگرفته اند. آموزه های قرآنی دراین میان بخش وسیعی از پیش فرض های ذهنی شاعران را شکل می دهد. در آثار مولانا نیز می توان نمود عینی این آموزه های اخلاقی قرآن را مشاهده کرد؛ از جمله در دیوان شمس که بخش وسیعی از آن را ابیات عربی تشکیل داده است. پژوهش حاضر بر آن است که نشان دهد چگونه مولانا معنایی عارفانه را با آیات بیان کرده است و برای تبیین این مسئله از روش تحلیلی و توصیفی بهره برده و با استناد به بینامتنی مضمون و لفظ این هم تنیدگی مضامین آیات قرآنی را با کلام مولانا در غزلیات عربی اش به تصویر کشده است. نتیجه این پژوهش در دو محور زیر خلاصه می شود: نخست اینکه مولانا به دفعات زیاد، لفظ و مضامین آیات قرآنی را در غزلیات عربی به کار برده است؛ دوم آنکه تغییراتی ظریف در لفظ، معنا و موسیقی واژه ها ایجاد کرده تا بهتر بتواند پیام مورد نظر خود را به مخاطبش منتقل کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان