امکان یا امتناع پیش بینی قیمت سهام: شواهدی از صنعت پتروپالایش (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: فاما (۱۹۷۰) نشان داد بازارهای سهام کارایی ضعیفی دارند و از مدل گام تصادفی پیروی می کنند و به همین دلیل، سرمایه گذاران با استفاده از داده های گذشته، نمی توانند به بازده غیرعادی دست یابند؛ از این رو دانستن این موضوع که قیمت سهام از چه فرایندی پیروی می کند، اهمیت زیادی دارد. سهام شرکت های فعال در صنایع پالایشی و پتروشیمی، به دلیل سودآوری، توزیع سود نقدی و بازدهی مناسب، از محبوبیت بالایی برخوردارند. همچنین برخی فعالان، شرکت های پتروپالایش را پیشروهای بازار تلقی می کنند و بر اثرگذاری آن ها روی روند بازار تأکید دارند. از این رهگذر، هدف این مقاله، آزمون فرضیه گام تصادفی یا کارایی ضعیف قیمت روزانه سهام شش شرکت پتروشیمی و سه شرکت پالایشی است. روش: انتخاب شرکت ها، بر اساس نمونه گیری هدفمند و بر مبنای معیارهای ارزش بازار و معاملات، شناوری سهم و بزرگی شرکت است. این معیارها احتمال شکل گیری رفتار توده وار را کاهش می دهد و شناسایی بهتر الگوی رفتاری میسر می شود. برای آزمون فرضیه گام تصادفی، در مرحله نخست آزمون های ریشه واحد دیکی فولر گسترش یافته (ADF) با رویکرد دولادو و همکاران (1990) و همیلتون (1994) و همچنین، آزمون ریشه واحد با شکست ساختاری درون زای زیووت و اندروز (ZA) انجام گرفت. با توجه به نتایج مرحله نخست، در مرحله دوم برای کنترل نوسان ها و اثرهای اهرمی در ارزیابی کارایی ضعیف، از رویکرد گارچ (1و1) و گارچ نمایی بهره گرفته شد. برای انجام آزمون فرضیه کارایی ضعیف، از داده های روزانه قیمت سهام (تعدیل شده) استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون ریشه واحد دیکی فولر و شکست ساختاری درون زای زیووت و اندروز، نشان داد که از میان ۹ شرکت پتروپالایش، ۶ شرکت نوری، پارسان، پارس، تاپیکو، شپنا و شتران، از گام تصادفی خالص (کارای ضعیف) و ۳ شرکت فارس، شپدیس و شبندر نیز، از گام تصادفی با عرض از مبدأ (نبود کارایی ضعیف) پیروی می کنند. افزون بر این، نتایج مدل های گارچ و گارچ نمایی نشان داد که برای هر ۷ شرکت، رابطه مثبت بین ریسک و بازده برقرار است. همچنین، شوک های نوسان ها در ۴ شرکت فارس، نوری، پارس و تاپیکو، کاملاً پایدار است (کارایی ضعیف). در مقابل، شوک های وارده بر ۳ شرکت پارسان، شپدیس و شتران موقتی است و با گذشت زمان، اثر این شوک ها از بین می رود و قیمت به متوسط بلندمدت تعدیل می شود (نبود کارایی ضعیف). شواهد تأیید می کند که در ۷ شرکت، نوسان های ناشی از اخبار منفی (بد)، بیش از نوسان های ناشی از همان سطح اخبار مثبت (خوب) است. نتیجه گیری: با توجه به یافته های دو مرحله، شرکت های نوری، پارس، تاپیکو و شپنا، کارایی ضعیفی دارند؛ یعنی رفتار قیمت سهام این شرکت ها پیش بینی کردنی نیست. در مقابل شرکت های پارسان، شپدیس، شتران، فارس و شبندر کارایی ضعیفی را نشان نمی دهند؛ به این معنا که می توان رفتار قیمت سهام آن ها را پیش بینی کرد. پیامدهای نتایج این مقاله، برای سرمایه گذاران در بازار سهام ایران ضروری است. فعالان بازار می توانند در خصوص هر سهامی که کارا نیست و تاحدی الگوی رفتاری آن ها پیش بینی کردنی است، مدل سازی مناسبی انجام دهند و بینشی در خصوص قیمت های آینده آن ها به دست آورند و سود کسب کنند.The Possibility or Impossibility of Stock Price Prediction: Evidence from the Petrochemical Industry
Objective
Fama (1970) showed that stock markets have weak efficiency and follow the random walk model, so investors cannot achieve abnormal returns by using historical data. It is very important, therefore, to know about the stock price process. The refining and petrochemical industry companies’ stocks are among the most popular ones in the Iranian stock market because they often distribute appropriate dividends to shareholders and sometimes even have good price returns. Also, petrochemical companies are known as the leaders of the stock market, with a great effect on the main stock market index in Iran (TEPIX). This article is to test the random walk hypothesis or weak efficiency of daily stock prices in six petrochemical and three refining Iranian companies.
Methods
To test the random walk hypothesis, in the first stage, augmented Dickey-Fuller (ADF) unit root tests were conducted using the approaches proposed by Dolado et al. (1990) and Hamilton (1994), along with the Zivot and Andrews (ZA) unit root test incorporating an endogenous structural break. According to the first stage, GARCH (1.1) and Exponential GARCH approaches were used in the second stage to control the fluctuations and leverage effects in evaluating weak efficiency. Daily stock price data (adjusted) were used to test the weak efficiency hypothesis.
Results
The results of the augmented Dickey-Fuller (ADF) unit root test and the Zivot and Andrews endogenous structural break showed that Iranian companies of Nouri, Parsan, Pars, Tapico, Shepna and Shetran are pure random walk (weak efficiency). However, Fars, Shepdis, and Shabandar follow a random walk with drift, suggesting the absence of weak efficiency in these companies. In addition, the results of GARCH and exponential GARCH models showed that there is a positive relationship between risk and return for all seven companies. Also, volatility shocks in Fars, Nouri, Pars, and Tapico companies are completely permanent (weak performance). In addition, the shocks observed in Parsan, Shepdis, and Shatran companies are transient, with their effects dissipating over time, and the prices readjusted to the long-term mean, indicating the absence of weak efficiency. The evidence confirms that in these companies, the volatility caused by negative (adverse) news is more than the volatility caused by the same level of positive (favorable) news.
Conclusion
According to the findings of the two stages, Nouri, Pars, Tapico, and Shapna companies have weak efficiency which means that the stock price behavior of these companies cannot be predicted. On the other hand, Parsan, Shapedis, Shatran, Fars and Shabandar companies show weak efficiency which means that their stock price behavior is predictable. The results of this article have important implications for investors in the Iranian stock market. Market participants can engage in effective modeling for stocks that lack efficiency and exhibit predictable behavioral patterns to some extent. This allows them to gain insights into future prices and potentially earn profits.
تبلیغات
