نگاهی پدیدارشناختی به نقدبودگی مهریّه

چکیده

در پژوهش حاضر سعی شده است علل، تأثیرات و کارکردهای مختلف نقدی بودن مهریه در ابعاد مختلف زندگی خانوادگی و اجتماعی بررسی شود. در این پژوهش با استفاده از روش پدیدارشناسی و از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته تلاش شده ذهنیت بخشی از افراد جامعه درباره وضعیت کنونی نقدی بودن مهریه و تأثیرات و کارکردهای آن در ازدواج، طلاق و در سطح خانوادگی و اجتماعی به دست آید و معنای اجتماعی نقدی بودن مهریه در تجربه زیسته زوج های معاصر توضیح داده شود. از مجموع مصاحبه ها پنج مضمون زیر استخراج شد: 1) در نوسان کار و زندگی شامل هفت زیرشاخه. 2) زمان پرداخت شامل پنج زیرشاخه. 3) تأثیر قوانین بر کارایی آن، شامل سه زیرشاخه. 4) تأثیر فرهنگ خانواده و شرع شامل شش زیرشاخه. 5) تعادل حقوق زن و مرد با تعیین مهریه شامل هفت زیرشاخه. از خلال این مصاحبه ها به دست می آید که بیشتر زنان اتفاق نظر دارند که مهریه پشتوانه دوام ازدواج است و تعدادی از زنان هم بر این باورند که زنان قوی و خودساخته ای که استقلال مالی دارند نیازی به دریافت مهریه ندارند. برخی نیز بر این باورند که مهریه از جهتی نشانه ابراز محبت مرد به زن است و باعث ایجاد احساس امنیت وی و حتی می تواند سرمایه ای برای فرزندان باشد. بیشتر شرکت کنندگان بر نقش نگرش خانواده در تعیین مهریه در زمان ازدواجشان تأکید کردند، نگرشی که تحت تأثیر شرع و عرف جامعه زمان خود قرار دارد.