رقیب انگاری خدا و طبیعت در آراء تفسیری فخر رازی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فخرالدین رازی، از پیشوایان علم کلام و از مفسران شهیر قرآن است که در قرن ششم و هفتم هجری می زیست. پژوهش حاضر بر آن است تا از نسبت خدا و طبیعت در دیدگاه های تفسیری فخررازی پرده بردارد. در این خصوص، شواهد وافر نشان از آن دارد که خدای فخر به قوانین طبیعت پایبند نیست بلکه چه بسا مشیت او بر خلاف قوانین طبیعت رخ می دهد. افزون بر این، فخررازی، اثر گذاری طبیعت را هم منکر است و حتی واسطه بودن عوامل طبیعی برای فعل خدا را هم نمی پذیرد. صاحب «تفسیرکبیر» با تکیه بر خدایی که همه چیز را می توان به قدرت بی نهایت او ارجاع داد، خود را از ارائه تبیین طبیعی برای پدیده های جهان بی نیاز می بیند و در گامی فراتر، می کوشد که توضیحات طبیعی ارائه شده از جانب طبیعت گرایان را به نقد کشد و با اثبات ضعف این سنخ تبیین ها، بر لزوم ارجاع پدیده ها به فاعل قادر و مختار تأکید ورزد.Rivalry of God and Nature in Fakhr Razi's Interpretive Views
Fakhr al-Din Razi is one of the pioneers of theology and an eminent commentator of the holy Quran who lived in the sixth and seventh centuries AH. The present study seeks to reveal the relationship between God and nature in Fakhr Razi's interpretive views. In this regard, there is strong evidence showing that Fakhr Razi's God is not committed to the laws of nature. Rather His will can turn out to be contrary to the laws of nature. In addition, Fakhr Razi denies the influence of nature and its mediatory role in divine action. The author of "The Great Interpretation" relies on a God that everything can be attributed to his infinite power. He feels no need for providing natural explanations for the world phenomena. More than that, he assumes a critical view of the naturalist explanations of nature, and tries to identify their weaknesses. He puts emphasis on the necessity of attributing the world phenomena to a capable and willful God.