سازگارپذیری یا پیشگامی: تحلیلی از انتخاب راهبرد مناسب تاب آوری سازمانی بر اساس ظرفیت و کیفیت نهادی محیطی درک شده (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تاب آوری نوعی رفتار سازمانی در پاسخ به بحران ها و چالش های محیطی است که با هدف بهبود و انسجام عملکرد، موجب تغییر مسیر سازمان ازطریق استفاده از فرصت ها و اقدامات نوآور می گردد. از آنجاکه تاب آوری چارچوبی ایجاد می نماید که موجب سازگاری یا پیشگامی محیطی خواهد شد، در این مطالعه با هدف فهم ارتباط انتخاب راهبرد تاب آوری سازمان با ویژگی های محیط کسب وکار کشور ایران تلاش شد به این سوال پاسخ داده شود که «چگونه می توان با افزایش سطح کلی قابلیت تاب آوری موجب تعدیل اثرات محیط بر سازمان ها و بنگاه های ایرانی شد». این پژوهش از نظر هدف کاربردی است که با روش کیفی نظریه برخاسته از داده ها (رویکرد گلیزری) و تکنیک مصاحبه عمیق هدفمند انجام شده است. یافته های حاصل از تحلیل مصاحبه 10 کارآفرین تثبیت شده با تجربه ی تاب آوری و دو پژوهشگر کارآفرینی با تجربه ی مرشدی کسب و کار، نشان داد در محیط کسب و کار ایران برهم کنش سه جریان تاب آوری: شناختی، عاطفی-ارزشی و رفتاری موجب انتخاب نوعی الگوی پیشگامی می گردد که در آن رویکرد به شش عامل دسترسی به موفقیت، فرصت، تغییرات محیطی، ساختار سازمانی، اطلاعات و یادگیری با رویکرد سازگارپذیری سازمان های پیرو متفاوت است. براین اساس به سیاستگذاران توصیه می شود با تحلیل و انتخاب الگوی مناسب تاب آوری سازمان، مدل کسب و کار سازمان را متحول نمایند.