سه گانه قابلیت، عدم قطعیت و پیچیدگی در پروژه های توسعه محصولات و سامانه های پیچیده (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بخش قابل توجهی از پروژه های دفاعی در زمره پروژه های پیچیده قرار دارند. عدم قطعیت و پیچیدگی دو ویژگی مهم و ذاتی این نوع پروژه ها است که باعث افزایش زمان و هزینه آن ها می شود و برخی به رابطه هم افزا بین این مفاهیم اشاره کرده اند. رویکردهای مختلفی مانند توسعه و تعمیق قابلیت های درونی برای غلبه بر اثرات ناخواسته این دو ویژگی ارائه شده است. در این پژوهش سعی شده است سه مفهوم عدم قطعیت، پیچیدگی و قابلیت در طیفی از پروژه های توسعه محصولات پیچیده مورد بررسی قرار گیرند. در ابتدا با استفاده از ادبیات موضوع، رجوع به خبرگان و به کارگیری روش دلفی سه مرحله ای مؤلفه های هرکدام از این سه مفهوم تبیین شد. همچنین، از طریق توزیع پرسشنامه میان مدیران و متخصصان صنایع دفاعی، میزان اهمیت عوامل و عملکرد صنایع دفاعی در مدیریت و بهبود این عوامل موردسنجش قرار گرفت و به کمک تجزیه وتحلیل اهمیت-عملکرد، وضعیت عوامل و اولویت های بهبود مشخص گردید. یافته های این پژوهش نشان می دهد که سازمان های مرتبط با پروژه های توسعه محصولات پیچیده دفاعی در بخش های عدم قطعیت، پیچیدگی و قابلیت باید بر عوامل ضعف فرهنگ حاکم در سازمان، ابهام در اهداف، تغییرات در برآوردها، عوامل محیطی، پیچیدگی های فنی، اهداف، ماهیت پروژه، محیطی و قابلیت های مدیریت دانش، مدیریت ارزش، مدیریت پروژه های کلان و قابلیت های نوآورانه که اولویت بالاتری نسبت به سایر عوامل دارند تمرکز بیشتری داشته باشند.