کاربرد روش شناسی تریز برای شناسایی و اولویت بندی مسائل ابداعی و تضادهای تعامل ارکان مارپیچ سه جانبه در ایران: مطالعه موردی در فناوری نانو (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تعامل دانشگاه-صنعت-دولت به عنوان هسته نوآوری در سطح ملی قلمداد می شود. با توجه به جایگاه حائز اهمیت نانو در پژوهش ها و توجه بالای اسناد بالادستی کشور به این حوزه، در این پژوهش با بهره برداری از قابلیت ابداعی مدلسازی مسائل پیچیده اجتماعی در تریز، به تحلیل تضادهای تعامل ارکان سه جانبه در فرایند نوآوری (از ایده تا تجاری سازی) فناوری نانو پرداخته شده است. روش پژوهش کیفی – تبیینی می باشد. داده های پژوهش با ابزارهای مشاهده میدانی، مطالعه اسناد و مصاحبه با خبرگان کلیدی جمع آوری شده است. استراتژی اصلی پژوهش مطالعه چندموردی بوده است و داده ها با رویکرد توصیف ضخیم، تحلیل تماتیک و مبتنی بر ابزارهای تریز تحلیل شده اند. تعداد 37 مسئله عادی، 63 مسئله ابداعی در میدان پژوهش شناسایی شد. مسائل ابداعی در قالب 94 تضاد فیزیکی و 130 تضاد تکنیکی مدل سازی شدند. در نهایت اولویت مسائل و تضادها با رویکرد منطق پارامتر مشترک و شبکه تضادها در تریزخلاصه سازی و اولویت بندی شدند. پیشنهادهای سیاستی به منظور کاربست مدل های تضاد در سیاستگذاری هوشمندانه ارتقای انسجام ارکان و پیشنهاد پژوهش های متعددی برای آینده ارائه شده است. در این پژوهش برای اولین بار ابزراهای نوآورانه تریز برای تحلیل ابداعی تضادهای مسائل پیچیده اجتماعی (سیاستگذاری علم، فناوری و نوآوری) به خدمت گرفته شده است.