رویکردی زمینه محور به چالش های انتقال فناوری در قراردادهای بین المللی تجاری در ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

فناوری عاملی کلیدی در تجارت بین المللی است. بنگاه های اقتصادی تلاش می کنند تا از طرق مختلف به فناوری های مزیت ساز دست یابند. یکی از راه های مورد توجه شرکت های فعال در کشورهای درحال توسعه، انتقال فناوری است. بسیاری از پروژه های انتقال فناوری در جهت تحقق اهداف دانشی مدنظر خود با چالش های جدی مواجه هستند. این پژوهش تلاش دارد تا با رویکردی زمینه محور به شناسایی و تبیین چالش های انتقال فناوری در قراردادهای بزرگ تجاری ایران بپردازد. با توجه به اهمیت درک عمیق چالش های مذکور و وابستگی آن به بستر و زمینه مورد تحلیل، از روش تحلیل تم به منظور آنالیز مصاحبه های عمیق  صورت گرفته با 10 نفر از خبرگان صنعتی و علمی استفاده شد. پس از کدگذاری یافته های پژوهش 18 چالش در قالب چهار گروه اصلی طبقه بندی گردیدند. لزوم نگاه جامع به همه ابعاد موثر بر انتقال فناوری و همچنین توجه ویژه به بستر و محیط ایران بخشی از یافته های اصلی پژوهش بودند. در بعد واگذارنده فناوری، عدم تمایل به دلایل اقتصادی، سیاسی و پروژه ای، در بعد گیرنده فناوری، ظرفیت جذب پایین شرکت های ایرانی، در بعد محیط و فرآیند انتقال، عدم ثبات اقتصادی و در بعد محتوای مورد انتقال، ماهیت متفاوت فناوری ها بخشی از مهمترین چالش های انتقال فناوری در پروژه های بزرگ تجاری بودند.