شناسایی عوامل تأثیرگذار بر انتقال و توسعه فناوری فضایی در ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

لزوم تکیه بر اقتصاد دانش بنیان و ارتباط قوی بین مراکز پژوهشی و دانشگاه ها با صنایع امروزه بر کسی پوشیده نیست. امروزه در ایران طیف وسیعی از فناوری های پیشرفته در دانشگاه ها و مراکز پژوهشی توسعه می یابند که متأسفانه به ندرت تجاری سازی شده و یا به دنیای صنعت راه می یابند. از سویی دیگر در بسیاری از صنایع عموماً از فناوری های بالغ و یا از رده خارج برای تولید استفاده می شود که کاهش بهره وری و رقابت پذیری را در پی دارد. سرریز فناوری از نهادهای پژوهشی به سمت صنایع می تواند این عدم تعادل را پوشش دهد. بدین منظور حمایت از انتقال فناوری های پیشرفته نظیر فناوری های فضایی، به سایر صنایع می تواند نقش اثرگذاری در رشد و اعتلای کشور داشته باشد؛ لذا این پژوهش در پی شناسایی و اولویت بندی عوامل تأثیرگذار بر انتقال و توسعه فناوری های فضایی در کشور است. در این پژوهش شناسایی و بررسی عوامل تأثیرگذار بر انتقال و توسعه فناوری فضایی با استفاده از مبانی نظری، مصاحبه با خبرگان و سپس مدل سازی ساختاری- تفسیری (ISM) انجام می شود. همچنین نتایج این پژوهش نشان می دهد که عوامل «ارتباطات بین سازمانی»، «فقدان ساختار»، «مسئله وجود دره مرگ فناوری»، «مدیریت دانش»، «پایگاه دانشی از فناوری ها»، «نقص در اطلاع رسانی»، «نگاه میان رشته ای»، «قابلیت های ارتباط با حوزه دفاعی» و «فرار مغزها» بیشترین قدرت هدایتگری و نفوذ نسبت به دیگر عوامل دارند.