معرفی مثنوی قضاوقدرِ میرزااحمد سند کاشانی (قرن12) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از منظومه های قضاوقدر دوره ی صفویه، آتش خانه ی غیب است. این منظومه در فهرست های نسخ خطی به نام بخارایی سَرهندی ثبت شده است؛ حال آنکه در این پژوهش ثابت شده که سراینده ی واقعی این مثنوی میرزااحمد سَنَد یکی از شاعران قرن دوازدهم است، نه بخارایی سرهندی. بعد از اثبات این مدعا و شرح حال احمد سند، منظومه ی قضاوقدر او معرفی و ویژگی های این منظومه بررسی شده است. بر اساس نتایج این پژوهش، منظومه ی قضاوقدر میرزااحمد سند یکی از متن های متفاوت در این حوزه است. این مثنوی ازنظر رعایت چارچوب کلی و شاخصه های صوری و ویژگی های زبانی در قالب منظومه های قضاوقدر قرار می گیرد؛ اما دارای ویژگی های متفاوتی است. در این مثنوی مضمون جبرمحورِ مثنوی های قضاوقدر تا حدی به چالش کشیده شده است. مهم ترین شاخصه های ادبی این مثنوی اطناب، کنایه و تضاد است. ویژگی های روایی این متن مثل طرح، شخصیت، حادثه و حقیقت مانندی نسبت به سایر مثنوی ها پرداختی متفاوت دارد.