بررسی اقلیم سرد و کوهستانی (مطالعه موردی شهرستان مشگین شهر)

چکیده

هر خیاو یا مشگین شهر مرکز شهرستان مشگین شهر، یکی از شهرهای و معروف استان اردبیل که در 295 کیلومتری تبریز از راه اردبیل و در 168 کیلومتری تبریز از راه اهر واقع شده است. مشگین شهر در 47 درجه و 1 دقیقه و 7 ثانیه طول شرقی و 38 درجه و 23 دقیقه و 34 ثانیه عرض شمال واقع شده، ارتفاع آن از سطح دریا 1830 متر است. خیاو (خی یو)یا مشکین شهر امروزی، محدود است از شمال به شهرستان مغان ، از جنوب به رشته جبال سبلان، از شرق به شهرستان اردبیل و کشور شوروی سابق و از باختر به شهرستان اهر. مساحت این شهر در حدود 1530 کیلومتر مربع طول ان 51 کیلومتر (امتداد شرقی – غربی) و عرض اش 30 کیلومتر می باشد. از آنجایی که در بیشتر روزهای سال در مشکین شهر هوا سرد ویا بسیار سرد است اکثر فعالیت های روزمره در اتاق ها انجام می پذیرد . لذا ابعاد حیاط ها در این مناطق قدری کوچکتر از نواحی فلات مرکزی ایران است .ساختمان ها در این اقلیم دارای ایوان اند ولی عمق آنها نسبت به ایوان های مناطق جنوبی کشور به مراتب کمتر می باشد و همانند ایوان های منطقه خزر ، کاربرد نشیمن ندارند و صرفا جهت حفظ ورودی ها ی بنا از برف و باران استفاده می شوند .نکته دیگر پائین بودن کف حیاط بناهای اقلیم سرد به اندازه ۱ تا ۱٫۵ متر از سطح پیاده روهااست تا بتوان آب جاری در نهر ها و جویها را بر باغچه حیاط یا آب انبار واقع در زیر زمین سوار نمود و از سوی دیگر ، زمین مانند عایق حرارتی اطراف بنا را احاطه کرده ، مانع از تبادل حرارتی بین بنا و محیط پیرامون آن و باعث حفظ حرارت درون ساختمان می شود . در حوزه اقلیمی سرد و کوهستانی مشکین شهر ، بناها دارای پلان و بافت متراکم می باشند . فرم بنا باید به گونه ای باشد که سطح تماس آن را با سرمای خارج کمتر نماید تا حرارت کمتری از درون به بیرون انتقال یابد . لذا از احجامی نظیر مکعب یا مکعب مستطیل استفاده می نمایند تا نسبت سطح خارجی بنا به حجم داخلی آن کاهش یابد و آن را در حداقل ممکن نگه دارد .