پیشایندهای درگیری تحصیلی: آزمون مدلی براساس نظریه انتظار- ارزش (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی پیشایندهای درگیری تحصیلی بر اساس نظریه انتظار- ارزش ویگفیلد-اکلز بود. بر این اساس مدلی طراحی شد که فرهنگ اجتماعی به عنوان متغیر برون زاد؛ ادراک دانش آموز از محیط یادگیری، سبک اسناد، حافظه هیجانی، خودپنداره تحصیلی، انتظار موفقیت، ارزش تکلیف به عنوان متغیرهای میانجی؛ و درگیری تحصیلی به عنوان پیامد در نظر گرفته شد. به منظور آزمون مدل 710 نفر از دانش آموزان پایه های دوم و سوم متوسطه دوم رشته تجربی و ریاضی شهر قم به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. همه آن ها پرسشنامه های تعامل با معلم، همسالان، والدین، ادراک دانش آموز از محیط یادگیری، سبک های اسناد، خودپنداره تحصیلی، حافظه هیجانی، انتظار-ارزش و درگیری تحصیلی را تکمیل نمودند. روابط درونی متغیرها با مدل معادلات ساختاری و با نرم افزار6.1 EQS آزمون شد. یافته ها نشان داد فرهنگ اجتماعی بر ادراک دانش آموز از محیط یادگیری و سبک اسناد اثر ساختاری مستقیم داشت و به واسطه خودپنداره و حافظه هیجانی بر انتظار موفقیت و ارزش تکلیف اثر ساختاری مثبت داشت. خودپنداره و حافظه هیجانی نیز به واسطه ارزش تکلیف بر درگیری تحصیلی اثر ساختاری مثبت داشتند. تنها اثر ساختاری خودپنداره بر درگیری تحصیلی به واسطه انتظار موفقیت معنادار نبود. نظریه انتظار- ارزش مدل مناسبی برای درگیری تحصیلی دانش آموزان است. نقش و سهم باورهای انگیزشی و شناختی در تبیین درگیری تحصیلی و ساخت روابط درونی آن ها حائز اهمیت است.