تاثیر ورزش بر خطرپذیری جنسی دانش آموزان دبیرستانی شهر تهران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

ورزش به صورت سنتی، ابزاری استراتژیک برای تشویق و توسعه رفتارهای سلامت و فاکتور محافظتی و پیشگیرانه از رفتارهای پرخطر مخصوصا خطرپذیری جنسی به حساب می آید. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر ورزش و متغیرهای مرتبط با آن بر خطرپذیری جنسی – گرایش به دوستی با جنس مخالف و گرایش به رابطه و رفتار جنسی- نوجوانان انجام گرفت. 406 دانش آموز شامل 271 پسر و 135 دختر مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی (IARS) را تکمیل کردند. علاوه بر این پرسشنامه ای که در آن نوع ورزش، مدت زمان عضویت در تیم ورزشی، سطح رقابتی مسابقات، شرکت در اردوی ورزشی، میزان فعالیت ورزشی گنجانده شده بود، مورد سوال قرار گرفت. روش نمونه گیری چند مرحله ای و ترکیبی از نمونه گیری طبقه ای، متناسب با حجم و تصادفی بود. برای توصیف متغیرها از میانگین و انحراف معیار، فراوانی و فراوانی نسبی و برای مقایسه میانگین ها از تحلیل واریانس چندگانه (MANOVA) استفاده شد. نتایج نشان داد برخلاف فرض تحقیق، نوجوانانی که در سطوح بالاتر ورزشی فعالیت داشتند، از خطرپذیری جنسی بالاتری برخوردار بودند. میانگین گرایش به دوستی با جنس مخالف و گرایش به رابطه و رفتار جنسی در بین کسانی بیشتر به ورزش می پرداختند، از کسانی که کمتر ورزش می کردند، بطور معنی داری بالاتر بود. تفاوت معنی داری بین میانگین خطرپذیری جنسی در بین اعضای تیم های ورزش انفرادی نسبت به ورزشکاران ورزشهای گروهی وجود نداشت. ورزشکارانی که سابقه حضور در اردوهای ورزشی داشتند در خطرپذیری جنسی بطور معنی داری از میانگین بالاتری نسبت به سایرین برخوردار بودند. برای توجیه رابطه بین ورزش و خطرپذیری جنسی در بین نوجوانان، می توان به اثر استرس و فشار روانی فضای رقابتی، ضعف ارزشها و هنجارهای سازگارانه در محیط های ورزشی غیرحرفه ای، نبود آموزش و آمادگی ذهنی برای مقابله با خطرپذیری و نحوه شکل گیری تشکل های ورزشی، سازماندهی و سیاستگزاری ورزش مدارس اشاره کرد. ضمناً عوامل زیست شناختی دوران نوجوانی از جمله بحران هویت و ساختار شخصیتی ورزشکاران را نیز باید مورد توجه قرار داد.