آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۷

چکیده

یکی از معتبرترین منابع ادبیات مردمی فارسی، کتاب امثال و حکم دهخدا با بیش از سی هزار مثل، حکمت، اصطلاحات، کنایات، اخبار و احادیث است که حاصل مطالعات و پژوهش های بی وقفه ی اوست و از پشتکار، قدرت حافظه، استعداد و حضور ذهن وی حکایت دارد. مراجعه به این کتاب هر خواننده ای را شگفت زده می کند. بویزه که در زمانی گردآوری شد که امکانات رایانه ای و راه های مجازی تحقیق و موتورهای جست وجو، وجود نداشت. اما برای خدمت به صاحب این کتاب گران سنگ، جا دارد به رفع نقایص آن، همت گمارد. از جمله این نقص ها، خلط مدخل های امثال از نظر موضوعی، آوردن امثال عربی بدون مرجع و مصدر و عدم تطبیق امثال فارسی و معادل عربی آن هاست. در این مقاله، برآنیم گوشه ای از این مهم را انجام داده، برخی امثال فارسی و معادل های عربی آن ها را مورد مداقه و نقد قرار دهیم. در ضمن، امثال عربی وارد شده در مقاله مستند سازی شده است. علت اصلی که موجب شده دهخدا در انتخاب معادل به خطا رود این است که دهخدا در بسیاری موارد، فقط موضوع امثال را در نظر گرفته و از کاربرد آن ها غفلت نموده است. علل دیگری نیز وجود دارد؛ از جمله: -فقط گوشه ای از داستان مثل را مد نظر قرار داده است؛- در تشخیص موضوع امثال دچار اشتباه شده است؛- فقط بخشی یا کلمه ای از مثل را مد نظر داشته است.

تبلیغات