مطالب مرتبط با کلیدواژه

قطب الدین شیرازی


۱.

بررسی قاعدة نقض تالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ابن سینا قطب الدین رازی خونجی قطب الدین شیرازی شرطی لزومی نقض تالی نصیر الدین طوسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی منطق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی منطق قضایا و احکام آن
تعداد بازدید : ۱۴۷۸ تعداد دانلود : ۶۶۸
مطابق قاعده ای در منطق ابن سینا، میان هر دو قضیة شرطی لزومی که کمیت یکسان، کیفیت متفاوت، مقدم یکسان و تالی نقیض هم دارند، تلازم برقرار است. این قاعده توسط ابن سینا معرفی و برای آن استدلال شده است. پس از وی، این قاعده مورد نقد منطق دانان سینوی قرار گرفت. خونجی با مثال هایی از زبان طبیعی، پیش فرض های اثبات ابن سینا را زیر سؤال برده است. پس از خونجی، بعضی از منطق دانان سینوی مانند نصیر الدین طوسی، قطب الدین رازی و قطب الدین شیرازی، تلاش کردند با ارائة صورت بندی های دقیق تری از استدلال ابن سینا و یا دفاع از پیش فرض های او به نقدهای خونجی پاسخ دهند. در مقالة حاضر پس از معرفی و صورت بندی دقیق استدلال های دو طرف، نشان خواهیم داد که پاسخ هایی که به نقد خونجی داده شده، برای اثبات قاعدة مورد بحث کافی نیستند و همچنان قبول این قاعده نیازمند استدلال های دیگری است.
۲.

قطب الدین شیرازی، نیریزی و اصول موضوعه هندسه اقلیدس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اصول اقلیدس اصول موضوعه ترجمه اصول فضل بن حاتم نیریزی قطب الدین شیرازی هندسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۵ تعداد دانلود : ۴۵۴
کتاب اصول اقلیدس با مقدمه ای شامل تعاریف، اصول موضوعه و علوم متعارفه (بدیهیات) آغاز شده است؛ پنج اصل موضوعه، در علم هندسه، توسط اقلیدس بدون هیچ گونه توضیح و استدلالی ارائه شده است؛ اما با توجه به اهمیت اصول موضوعه که پایه های اساسی برای اثبات قضایای هندسی هستند، بعضی از شارحان و مترجمان کتاب اصول اقلیدس برخی از اصول موضوعه را توضیح و بعضی دیگر را به گونه ای اثبات کرده اند. قطب الدین شیرازی و حاتم بن فضل نیریزی از جمله مترجمانی هستند که توضیح بعضی از اصول موضوعه و اثبات برخی دیگر را ضروری دانسته ند.مقاله حاضر به مقایسه روش قطب الدین شیرازی و روش توسط فضل بن حاتم نیریزی، یکی از شارحان متقدم کتاب اصول اقلیدس، می پردازد.
۳.

نقش قطب الدین شیرازی در علم مناظر (اپتیک)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: علم المناظر اپتیک قطب الدین شیرازی ابن هیثم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۲ تعداد دانلود : ۴۴۴
برخی از پژوهشگران قطب الدین شیرازی را صاحب دستاوردهایی مهم در علم اپتیک یا مناظر دانسته اند. تحقیق حاضر که بر اساس سه کتاب مهم قطب الدین شیرازی در علم هیئت با نام های نهایه الإدراک فی درایه الافلاک و اختیارات مظفری و التحفه الشاهیه انجام شده است، نشان می دهد قطب الدین شیرازی در هیچ بخشی از آثار مذکور به بحث رنگین کمان نپرداخته است. نتیجه این پژوهش همچنین نشان می دهد که با اینکه شیرازی در زمینه علم هیئت نظریه های نویی مطرح کرده، امّا در علم مناظر دستاورد مهمّی نداشته است. آنچه در آثار قطب الدین شیرازی در علم مناظر دیده می شود نه تنها نو نیست، بلکه حتی از آثار ابن هیثم و علاء بن سهل نیز عقب تر است.
۴.

بررسی شرح حکمه الاشراق قطب الدین شیرازی و نقش وی در تقریب سه مکتب اشراق، مشاء و عرفان

کلیدواژه‌ها: قطب الدین شیرازی سهروردی مشاء اشراق شرح حکمه الاشراق عرفان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۴ تعداد دانلود : ۴۱۵
قطب الدین محمود بن مسعود شیرازی، ستاره شناس، پزشک، فیلسوف، شاعر و موسیقی دان سده ی هفتم هجری می باشد .وی در شیرازی متولد شد و ابتدا در نزذ پدر به طبابت در بیمارستان مظفریه ی شیراز پرداخت اما این کار وی را اقناع ننمود ،پس راه سفر  در پیش گرفت تا بدین وسیله هم بر علم خود بیفزاید و هم از حضور اسایتد گوناگون بهره مند شود. علامه قطب الدین شیرازی علامه بر اینکه در علوم مختلف دستی توانا داشت در فلسفه نیز تبحری ویژه داشت .وی شارح حکمه الاشراق ،اثر معروف شیخ اشراق می باشد .وی در نزد اساتید مختلف با تفکرها و اندیشه های مختلف آشنایی یافت و در جهت تقریب میان آن ها تلاش نمود. ما در این مقاله در پی معرفی شرح حکمه الاشراق علامه بوده  و سعی بر آن داریم که بدانیم علامه تنها به شرح کلمه به کلمه سخنان سهروردی نپرداخته است. در این مقاله درخواهیم یافت که علامه تا چه حدی در تقریب میان سه اندیشه و تفکر اشراق و مشاء  و عرفان نقش داشته است  و چه عواملی باعث آشنایی وی با این سه تفکر متفاوت شده است.و اینکه این تفکر تا چه حدی در نسل های بعدی علامه تاثیر نهاده است .این مقاله بر اساس منابع دست اول تاریخی و منابع تحقیقاتی نوشته شده است.
۵.

قطب طب تاریخِ علم اسلام و ایران نماد سعد پزشکى پژوهىِ شیراز ی نشان

کلیدواژه‌ها: تاریخ علم ایران کتاب قانون ابوعلی‌ سینا شرح کتاب قانون پزشکی پژوهی تحفه سعدیه قطب الدین شیرازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۴۲۵
قطب الدین شیرازی از معدود دانشمندان ایرانی است که در جامعیت علوم عقلی و نیز تلفیق پزشکی پژوهی با فلسفه توانسته است به جایگاه بوعلی سینا نزدیک شود. کتاب عربی نگاشت تحفه سعدیه گزارشی از دریافت های او از خوانش شروح قانون، مباحثه با استادان و دانشمندان معاصرش و باریک اندیشی های فراوان خود اوست. او در تحفه سعدیه، نخست قطعه ای کوتاه از متن اصلی قانون را آورده و سپس دیدگاه های مختلف و به ویژه آنانکه در تفسیر آن لغزش داشته اند را یادآور شده است. سپس دیدگاه خود را ارائه می دهد. گاهی او با نظر یک یا چند شارح موافق است و گاهی همه را مردود شمرده و نظر نهایی را خود می دهد. نویسنده در نوشتار حاضر کوشیده است بر اساس متن تحفه سعدیه بویژه مقدمه آن، خواننده را از شیوه پژوهشگری های قطب الدین شیرازی و به ویژه پزشکی پژوهی اش آگاه سازد. وی در راستای این هدف، نخست چکیده ای سال شمارانه از زندگی قطب الدین شیرازی ارائه و شماری از ویژگی های رفتاری وی را بیان می دارد. در ادامه، چرایی گزینش کتاب قانون بوعلی سینا را توسط قطب الدین جهت شرح، مورد مداقه قرار می دهد. نگاهی به ویژگی های کتاب قانون بوعلی و شروح دیگر آن پس از تحفه سعدیه، از دیگر مباحث بحث شده است. در نهایت نویسنده، نوشتار را با ارائه دورنمایی از تحفه سعدیه به پایان می رساند
۶.

مدل سیاره ای قطب الدین شیرازی در اختیارات مظفری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۹۶
قطب الدین شیرازی از منجمان صاحب نظریه در حوز? مدل های غیر بطلمیوسی است. بعد از آن که مدل سیاره ای قطب الدین برای سیارات خارجی، با مطالعاتی در دو کتاب نهایه الإدراک فی درایه الأفلاک و التحفه الشاهیه معرفی شد، مورخان علم متوجه شدند که این مدل در واقع از آنِ منجم دیگر مکتب مراغه، مؤیدالدین عُرضی، است. بنا بر این، مدل سیاره ای قطب الدین برای سیارات خارجی تا به امروز ناشناخته مانده بود. مدل سیاره ای قطب الدین برای سیارات خارجی، در کتاب اختیارات مظفری با وضوح بیشتری عرضه شده، که در این مقاله معرفی می شود. البته این مدل بر خلاف دیگر مدل های غیربطلمیوسی مکتب مراغه، دارای اشکالات رصدی است، چرا که در این مدل، مرکز تدویر در فاصل? نسبتاً زیادی از مرکز تدویر بطلمیوس در نظر گرفته می شود و در نتیجه فاصل? مشاهدات رصدی و مقادیر محاسبه شده قابل چشم پوشی نیست.
۷.

نگاهی به ترجمه فارسی قطب الدین شیرازی از اصول اقلیدس(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۳۰۹
کتاب اصول اقلیدس، که گاهی آن را به نام مؤلفش «کتاب اقلیدس» نیز می نامند و در تألیفات ریاضی دوره اسلامی آن را به علت شهرت فراوانش کتاب اصول نیز خوانده اند، از منابع مهم ریاضیات دوره اسلامی بوده است. در این مقاله، پس از بررسی تاریخ ترجمه این اثر به زبان عربی و تحریر خواجه نصیرالدین طوسی از آن، برخی از ویژگی های این تحریر، از راه مقایسه آن با ترجمه اسحاق بن حنین، خواهد آمد. سپس با مقایسه بخش هایی از فن اول از جمله چهارم دره التاج قطب الدین شیرازی با ترجمه عربی اسحاق بن حنین و تحریر خواجه نصیرالدین طوسی، نشان داده می شود که اثر قطب الدین در واقع ترجمه فارسی تحریر اصول طوسی است، هرچند برخی تفاوت ها میان این دو اثر وجود دارد. در بخش پایانی مقاله یکی از این تفاوت ها بررسی می شود و آن شکلی واحد است که قطب الدین از تلفیق شکل های چهل و هشت قضیه مقاله اول اصول اقلیدس، ترسیم کرده است.
۸.

بررسی دلایل مرکزیت و سکون زمین در آثار هیئت دوره اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۲۸۸
دلایل مرکزیت و سکون زمین را، در میان آثار نجومی دوره اسلامی، باید در کتب هیئت یافت. زیرا در این آثار، به کیهان شناسی ریاضی بر اساس هیئتِ مجسم افلاک و موقعیت زمین در میان آنها پرداخته شده است. این دلایل که در کتاب مجسطی بطلمیوس ریشه دارند، بر مشاهدات و پیش فرض هایی بنا شده اند. در این مقاله تک تک این دلایل مطرح و شرح داده می شوند و با روشی تحلیلی سعی می شود که پیش فرض های این دلایل روشن شوند. این تحلیل دو پیش فرض حرکت شناختی را نشان می دهد: 1) اگر متحرک از محرک جدا شود، دیگر به حرکت خود ادامه نخواهد داد؛ و 2) سرعت سقوط اجسام متناسب با وزنشان است.
۹.

Quṭb al-Dīn al-Shīrāzī’s Appendix to Book I of his Persian Translation of Euclid: Text, Context, Influence(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۳۲۶
The first part of the paper describes the Persian translation of Naṣīr al-Dīn al-Ṭūsī’s Taḥrīr Kitāb Uqlīdis by Quṭb al-Dīn al-Shīrāzī, with a primary focus on his appendix to book i. Part of a larger encyclopedic collection, al-Shīrāzī’s translation continued to be read for centuries. As evidence of the work’s influence, al-Shīrāzī’s appendix to book i was included in a nineteenth century printed edition of Muḥammad Barakat’s commentary on book i of al-Ṭūsī’s treatise. I discuss this later use of al-Shīrāzī’s appendix in the second part of the paper.
۱۰.

Quṭb al-Dīn Shīrāzī as Depicted in Early Historical Sources(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۶۹
Starting his intellectual life as a precociously young medical practitioner, Quṭb al-Dīn Shīrāzī (634-710 A.H.) was compelled to wander far and wide in his quest for knowledge. Recognized and admired as a savant, and enjoying the patronage of key political figures of his era, Shīrāzī's activities as a scholar continued even during his appointment as judge in Rūm, and while serving as ambassador on behalf of his Ilkhan patrons. This paper examines a number of early chronicles in order to shed more light on Shīrāzī's itinerant life as a well-known intellectual luminary of the period.
۱۱.

Shīrāzī’s Nihāyat al-Idrāk: Introduction and Conclusion(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۲۶۷
Quṭb al-Dīn al-Shīrāzī (634H/1236CE-710H/1311CE) wrote four major works on astronomy: Nihāyat al‐idrāk fī dirāyat al‐aflāk (“The utmost attainment in comprehending the orbs), in Arabic, first edition completed mid-Shaʿbān 680/November 1281); the Ikhtiyārāt‐i Muẓaffarī (“Selections for Muẓaffar al-Dīn Arslan” [a minor ruler in Qasṭamūnī (modern Kastamonu, Turkey)], in Persian, completed sometime between 680/1281 and 684/1285); al‐Tuḥfa al‐shāhiyya (“The imperial gift” dedicated to the Vizier Amīr Shāh ibn Tāj al‐Dīn Muʿtazz ibn Ṭāhir in Siwās, in Arabic, first edition completed last part of Jumādā I 684/ July or August 1285); and Faʿalta fa‐lā talum (“You’ve done it so don't blame [me]”), a supercommentary on the Tadhkira fī ʿilm al‐hayʾa by Naṣīr al-Dīn al-Ṭūsī, in Arabic, completed sometime after the Tuḥfa, which, Shīrāzī claims in Faʿalta, was plagiarized by a certain al-Ḥimādhī, whence the need for this rather vituperative work). None of these works has been edited or translated, which is rather surprising given the importance of all these texts for an understanding of Islamic astronomy. As a small contribution toward the goal of giving Shīrāzī’s works the editions they deserve, an edition and translation of the introduction and conclusion of the Nihāya are presented below.  
۱۲.

گذر زهره و ترتیب سیارات نسبت به زمین در آثار هیئت دوره اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۲۶۴
از خلال نسخ خطی به جامانده از دوره اسلامی گزارش هایی مبنی بر رؤیت نقطه ای سیاه بر روی قرص خورشید به دست ما رسیده است. این گزارش ها معمولاً با این ادعا همراه هستند که این نقطه سیاه، در واقع، سیاره زهره یا عطارد است که از مقابل قرص خورشید گذر می کند و وجود این پدیده نشان می دهد که زهره یا عُطارد نسبت به خورشید در فاصله ای نزدیک تر به زمین قرار دارند. در این میان شواهدی وجود دارد که احتمال رؤیت گذر زهره توسط ابن سینا را افزایش می دهد. ولی قطب الدین شیرازی، تحت تأثیر روش مؤیدالدین عرضی در محاسبه ابعاد و اجرام، معتقد بود که فلک زهره در بالای فلک خورشید قرار دارد و به همین دلیل امکان رؤیت گذر سیاره زهره وجود ندارد. وی فهرستی از کسانی که ادعا کرده اند این پدیده را رؤیت کرده اند، عرضه می کند و با دلایل مختلف نشان می دهد که حتی اگر فلک زهره در زیر خورشید قرار داشته باشد، باز امکان رؤیت این پدیده وجود ندارد. وی برای اثبات این موضوع از آثار بطلمیوس استفاده می کند و دلایلی را که بر اساس دو مفهوم قاعده ستر و ترتیب طبیعی برای ترتیب سنتی سیارات ارائه شده بود، نقد می کند. او سرانجام نتیجه می گیرد که آنچه بعضی افراد به عنوان گذر زهره رؤیت کرده اند، یک لکه خورشیدی بوده است. 
۱۳.

Quṭb al-Dīn Shīrāzī’s Medical Work, al-Tuḥfa al-Saʿdīya (Commentary on volume 1 of Ibn Sīnā’s al-Qānūn fī al- Ṭibb) and its Sources(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۲۸۸
Quṭb al-Dīn Shīrāzī wrote several huge works not only on mathematical sciences and philosophy, but also on medicine: a commentary on volume 1 of Ibn Sīnā’s al-Qānūn fī al-Ṭibb entitled al-Tuḥfa al-Saʿdīya in nine volumes. This is not surprising because Quṭb al-Dīn came from a family of physicians and he received medical education in his youth by reading Ibn Sīnā’s Qānūn. This enormous commentary ought to give us comprehensive information about books on medicine and its allied disciplines available to Quṭb al-Dīn. In this article, I will elucidate how he utilized these books when composing such a huge work. Particularly, I will focus on how Quṭb al-Dīn used Ibn Rushd’s medical work in his al-Tuḥfa al-Saʿdīya, and rethink the importance of Ibn Rushd in the East.
۱۴.

گستره و تنوع آثار هیئت در تمدن اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۳۱۹
ستاره شناسی یونانی از طریق کتاب مجسطی بطلمیوس به زبان عربی وارد شد و توانست منشأ آثار گوناگون علمی در عالم اسلام شود. هیئت که نماینده وجه کیهان شناسانه نجوم در تمدن اسلامی است، آهسته آهسته از دیگر رشته های نجوم مجزا شد و تبدیل به یک رشته خاص و مستقل از دانش نجوم گردید. در این مقاله تلاش شده، بیشتر آثار شناخته شده که در زمینه علم هیئت در تمدن اسلامی نوشته شده اند معرفی گردیده و طبقه بندی شوند. ویژگی های هر کدام از این آثار با مراجعه به نسخ خطی به جا مانده از این آثار ذکر می شود و خصوصیات علمی مهم ترینِ آنها با یکدیگر مقایسه می شود. در انتها جامع ترین آثار هیئت را که بیشتر آنها در قرن هفتم هجری نوشته شدند، با تفصیل بیشتری بررسی خواهیم کرد.
۱۵.

تحلیل انتقادی حدوث نفس در آراء شیخ اشراق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شیخ اشراق نفس حدوث قدم شهرزوری قطب الدین شیرازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۴۸۳
حدوث و قدم نفس ازجمله دغدغه های فیلسوفان مسلمان بوده است. شیخ اشراق، براساس مبانی فلسفی و دلایل ویژه خود، به حدوث نفس قائل است. او معتقد است نفس همزمان با حدوث بدن مادی، به صورت مجرد حادث می شود. شارحان سهروردی، اندیشه وی را با متون دینی ناسازگار دانسته و دلایل وی بر حدوث نفس را ناتمام دانسته اند. از طرفی شیخ اشراق در رسائل رمزی و تأویلی اش به حضور نفس در عوالم پیشین اشاره دارد و به نظر می رسد که نفس از بالا و عوالم مافوق، به این نشئه مادی آمده و عوالمی را پیش از این دنیا سیر کرده است. در این پژوهش برآنیم با رویکردی تحلیلی و نو اشراقی از مبانی فلسفی شیخ اشراق، ناسازگاری موجود در آراء سهروردی را توجیه کنییم و به این نتیجه رهنمون شده ایم که نفوس انسانی پیش از دنیا در ناحیه علت و رب النوع خویش به نحو کلی وجمعی وجود داشته اند و سپس در این عالم مادی به نحو جزئی و شخصی حادث شده اند.
۱۶.

حقیقت صور خیالیه به روایت قطب الدین شیرازی

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۱۹۹
محمد بن مسعود کازرونی ملقب و مشتهر به قطب الدین شیرازی، شاگرد و همراه خواجه نصیرالدین طوسی و از مفسّران بزرگ حکمت اشراقی و مؤلف برجسته فلسفکه مشایی و نامدار در حوزکه موسیقی و متبحر در طب سینوی است. این حکیم نامدار که آخرین حلقه از حلقات فلاسفکه جامع محسوب می شود و از این رو در فلسفه، حکمت، کلام، هیأت، موسیقی، طب، ریاضیات، هندسه و علوم طبیعی استاد است و متفنن (یعنی دارای فن و مهارت در علوم به تعبیر ابوالفدا صاحب تقویم البلدان) شرحی کامل بر حکمکه الاشراق شیخ اشراق دارد که در نوع خود بی نظیر است و به عبارتی مهم ترین شرح بر حکمکه الاشراق در تمدن اسلامی. این مقاله بر بنیاد این شرح قطب الدین، یکی از مهم ترین مباحث نظری در حوزکه اندیشکه اسلامی یعنی صور خیالیه و حقیقت آنها که شیخ اشراق در فصل هشتمِ مقالت چهارمِ کتاب سترگ خویش مورد بحث و تأمل قرار داده، مورد توجّه و شرح قرار می دهد. شرحی که بر بنیاد آن، نظریکه انطباع در ابصار مردود شمرده شده و قلمرو انطباعِ صور خیالیه، عالمی در میانه عالم حس و عقل یعنی عالم مثال قلمداد می شود.
۱۷.

معرفت شناسی قطب الدین شیرازی

تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۱۵۹
مقاله حاضر، تحقیقی است اسنادی که به بررسی تفاوت ها و شباهت های قطب الدین شیرازی در مبحث معرفت شناسی، با حکمای مشاء و اشراق و به شیوکه کتابخانه ای و بررسی درون متنی به تطبیق و تحلیل مسأله پرداخته است. ابتدا به دیدگاه های قطب الدین در تعریف علم، ادراک، عقل، مراتب و انواع آنها اشاره شده و سپس با بیان نظرات ابن سینا و شیخ اشراق، وجه تفاوت و شباهت قطب الدین شیرازی با آنها مورد تحلیل قرار گرفته است. نهایتاً در این پژوهش معلوم می شود که آرای وی تلفیق میان هر دو مکتب بوده و تلاش کرده است تا نظرات ابن سینا و سهروردی را به هم نزدیک سازد.
۱۸.

معرفی التحفهالسعدیه و منتخب آن

نویسنده:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۱۳۱
کتاب اول قانون ابن سینا از متن های بسیار مهم در پزشکی است که همواره مورد مراجعه دانشمندان رشته های مختلف بوده است. این متن دشواری هایی دارد و از همان اوان تألیف متخصصانی به نوشتن شرح و یا تلخیص آن اقدام کرده اند. از جمله شروح متأخر، شرح بسیار مفصل قطب الدین شیرازی با عنوان التحفکهالسعدیه است. قطب الدین شیرازی به صورت مزجی قسمت اعظم آن را شرح کرده است؛ وی در این شرح آن بر مبنای نظر و سلیقه خود، اثر یازده نفر از شارحان قانون را که قبل از خود او بوده و بر قانون شرح نوشته اند بررسی و نقد کرده است. با توجه به این که این شرح مفصل است، این بنده خلاصه ای از آن را با استفاده از عبارات خود او با عنوان «المنتخب من التحفکهالسعدیکه» تنظیم کردم که توسط انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی چاپ شده است. در متن منتخب فقط توضیحات قطب الدین آورده شده و از بگو مگوهای او با دیگران صرف نظر شده است.
۱۹.

نقد قطب الدین شیرازی بر فخرالدین رازی در بداهت همه تصورات

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۱۲۸
منطق دانان علم را به تصوّر و تصدیق تقسیم می کنند. تصویر های ذهنی بدون حکم یقینی را تصور و تصویر های ذهنی همراه با حکم یقینی را تصدیق می نامند؛ سپس هر یک از اینها را به بدیهی و نظری تقسیم می کنند. آن چه بدون تفکر حاصل آید بدیهی و آن چه همراه با تفکّر به دست آید، نظری گویند. آنگاه با ترتیب دادن تصورات بدیهی، تصورات نظری را و با مرتب کردن تصدیقات بدیهی، تصدیقات نظری را کشف می کنند. در این میان فقط فخرالدین رازی معتقد است که همه تصورات بدیهی هستند. در این مقاله ابتدا سخن فخرالدین رازی و سپس نقد چند دانشمند و در انتهاء نقد قطب الدین شیرازی را مورد بررسی قرار می دهیم.
۲۰.

تأملاتى کوتاه در پزشکى نامه قانون بنیان شیرازى، نماد روش تحقیق تاریخ طب اسلامى

تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۱۵۷
قطب الدین محمود بن مسعود بن مصلح شیرازی (634 710ه ) از آخرین حلقه های دانشمندان جامع الاطراف برجسته هم چون فخرالدین رازى است. کارنامه اى ارزشمند براى پسینیان در زمینه طب، نجوم، فلسفه، اخلاق و ادبیات داشته است. از نگاه پژوهشگران غربى تاریخ طب آثارش از نوآورى و ارائه سخن تازه تهى است؛ اما شیوکه تحقیق او در تحفکه سعدیه به تعبیر امروزیان دانشورانه و البته پیشگام پیمودن فهم و تفهیم نص یک پزشکى نامه در تمدن اسلامى است. به باور نگارندکه این سطور و طبق داده هاى تاکنون دانسته شده، چنین رویه ای پیش از آن پیشینه نداشته است. این مقاله با نیم نگاهى به شرح کلیات قانون فی الطب تدوین شده که از نمادهای شروح پزشکى نامه مشهور ابن سینا شمرده مى شود.